تعلیم و تربیت

این پژوهش با هدف بررسی مد ل یابی روابط سن ورود به مدرسه با پیشرفت تحصیلی با میانجیگری هوش معنوی، مهارتهای اجتماعی و خلاقیت در دانش آموزان انجام شده و از نوع پژوهشهای همبستگی مبتنی بر روش مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری این پژوهش همه دانش آموزان دختر پایه دهم متوسطه شهر ارومیه (1472 نفر) در سال تحصیلی 97-1396 بوده اند. در این پژوهش با توجه به تعداد متغیرهای مشاهده شده و تخصیص دادن ضریب 15 برای هر متغیر و با احتساب احتمال وجود پرسشنامه های ناقص، 250 نفر به عنوان حجم نمونه با روش تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری داده ها شامل مقیاس هوش معنوی کینگ (2008)، مقیاس مهارتهای اجتماعی ایندربیتزن و فاستر (1992) و آزمون خلاقیت عابدی (1372) بود. یافته ها نشان دادند که مدل پژوهش تایید شده و به طور کلی 0/26 از پیشرفت تحصیلی با سن ورود به مدرسه، هوش معنوی، مهارتهای اجتماعی و خلاقیت قابل تبیین است. همچنین سن ورود به مدرسه اثر مستقیم معنادار بر پیشرفت تحصیلی دارد و سن ورود به مدرسه با میانجیگری هوش معنوی، مهارتهای اجتماعی و خلاقیت اثری غیر مستقیم بر پیشرفت تحصیلی می گذارد. با توجه به نتایج به دست آمده، در فرایند آموزشی، سن ورود به مدرسه علاوه بر تأثیر بر هوش معنوی، مهارتهای اجتماعی و خلاقیت، می تواند به صورت غیر مستقیم بر پیشرفت تحصیلی اثرگذار باشد.

هدف اصلی این پژوهش تحلیل محتوای کتابهای دوره پیش دبستانی از نظر میزان توجه به فعالیت بدنی بود. این پژوهش از نوع توصیفی با روش تحلیل محتواست که به صورت کمّی انجام شده است. جامعه آماری آن سه جلد کتاب درسی ویژه نوآموزان پیش دبستانی با عناوین: کودک، شکلها، رنگها و محیط زندگی (جلد اول)، کودک و آشنایی با طبیعت (جلد دوم) و کودک و آشنایی با مهارتهای زندگی و مناسبتها (جلد سوم) بوده است. این کتابها در سال 1393 از سوی انتشارات مدرسه با نظارت معاونت آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران منتشر شده است. برای گردآوری اطلاعات از نمون برگ (چک لیست) تحلیل محتوا استفاده شده است. واحد ثبت، صفحات کتاب (شامل کلمه، جمله و تصویر) بود که با روش فراوانی و درصد شمارش شده اند. یافته ها نشان دادند که در محتوای کتابهای مورد تحلیل به مؤلفه های واژه فعالیت بدنی، اهمیت فعالیت بدنی و مؤلفه حرکات ریتمیک به هیچ وجه توجهی نشده است (فراوانی صفر درصد). همچنین به مؤلفه های مفاهیم بازی منصفانه، سبک زندگی فعال و سالم، بازیهای بومی- محلی و مؤلفه کنترل حرکتی عمده کمترین، اما به مؤلفه کنترل حرکتی ظریف بیشترین توجه شده است. در مجموع پیشنهاد می شود که فعالیت بدنی به منزله یک کار ارزشمند در کتابهای درسی این دوره معرفی شود. همچنین پیشنهاد می شود که همراه با اجرای حرکات ظریف، به اجرای حرکات درشت بدنی که در دوران کودکی از اهمیتی ویژه برخوردار است توجه شود.

هدف این تحقیق بررسی و تحلیل شکاف میان کیفیت مورد انتظار و کیفیت ادراک شده از خدمات ارائه شده از سوی مشتریان بر مبنای مدل سروکوال در المپیاد ورزشی درون- مدرسه ای وزارت آموزش و پرورش بوده و روش انجام آن کمّی است. جامعه آماری تحقیق همه دانش آموزان شرکت کننده در المپیاد ورزشی، مدیران مدارس مجری، معلمان تربیت بدنی و معاونان پرورشی و تربیت بدنی مدارس مجری طرح المپیاد و مدیران کل استانها، معاونان تربیت بدنی و سلامت استانها و رؤسای ادارات تربیت بدنی استانها در سال تحصیلی 97-1396 بودند. در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای مرحله ای استفاده شده است که بر حسب فرمول حجم نمونه کوکران 420 نفر برای نمونه تحقیق انتخاب شدند و با پرسشنامه محقق ساخته که بر مبنای پرسشنامه استاندارد سروکوال پاراسورامان و همکاران (1988) تهیه شده بود، مورد بررسی قرارگرفتند. نتایج آمار استنباطی نشان داد که در بعد همدلی، پاسخگویی و اطمینان و تضمین دانش آموزان، مدیران و کارکنان از کیفیت خدمات المپیاد ورزشی درون- مدرسه ای راضی بودند ولی در ابعاد فیزیکی و قابلیت اعتماد، انتظارات دانش آموزان، مدیران و کارکنان از درک آنها از وضعیت موجود بیشتر است و انتظار و توقع بیشتری از آموزش و پرورش در زمینه کیفیت خدمات المپیاد ورزشی درون- مدرسه ای دارند. علاوه بر این انتظارات و ادراکات مشتریان نیز رتبه بندی شدند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی مطالب حقوقی در کتابهای درسی دوره ابتدایی و با روش کتابخانه ای انجام شده است. جامعه پژوهش شامل 51 کتاب درسی شش پایه دوره ابتدایی است و نمونه شامل 17 کتابی است که قابلیت ارائه مطالب حقوقی را داشته اند. روش نمونه گیری با توجه به ظرفیت کتابهای مورد بررسی که بالقوه می توانند ارائه دهنده مطالب حقوقی باشند، هدفمند انتخاب شده است. ابزار گرد آوری و تحلیل داده ها روش بررسی اسناد و مدارک است که اعتبار و روایی آن به روش تحلیل محتوای توصیفی به دست آمده است. در تحلیل محتوا، جدا از بهره گیری از مفاهیم مربوط به ارزشهای اخلاقی و عرفی جامعه، از اهداف اجتماعی دوره ابتدایی نیز استفاده شده است. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد که کتابهای درسی نمونه آماری تحقیق (فارسی، هدیه های آسمان، مطالعات اجتماعی، تفکر و پژوهش، و کار و فناوری در شش پایه دوره ابتدایی سال تحصیلی 97-1396) دارای نگاه حقوقی محض به مطالب درسی نیستند و فقط در کتابهای مطالعات اجتماعی چهار پایه ابتدایی این نگاه به شکل مستقیم یا غیرمستقیم وجود دارد. از این رو پیشنهاد می شود که با تهیه و توزیع جزوات و برگزاری دوره های ضمن خدمت معلمان را با رویکرد حقوقی مطالب کتابها آشنا کنیم تا بتوانند با این رویکرد، مطالب را به دانش آموزان تدریس کنند و اهدافی را که در دوره ابتدایی برای این دروس در جهت آشنایی با مطالب حقوقی و تربیت قانون مدارانه دانش آموزان در نظر گرفته شده است، محقق گردانند.

هدف از این پژوهش مقایسه نگرش معلمان عادی و ویژه نسبت به دانش آموزان با نیازهای ویژه و آموزش فراگیر و شناسایی عوامل مرتبط با نگرش معلمان بوده است. در پژوهش پس رویدادی حاضر، 107 معلم ویژه و 107 معلم عادی مدارس ابتدایی از شهرهای زنجان و بیجار (در استانهای زنجان و کردستان) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و در مطالعه شرکت کردند. برای اندازه گیری نگرش آنان، از مقیاس نگرش سنج به پژوه (1992) پس از اعمال انطباقهای ضروری استفاده شده است. در این پژوهش تماس اجتماعی، جنسیت، گذراندن دوره ضمن خدمت، سطح تحصیلات، میزان شناخت، رشته تحصیلی، سابقه تدریس، پایه تحصیلی مورد تدریس و داشتن تجربه رابط و تلفیقی، به عنوان متغیرهای پیش بین و نمرات نگرش معلمان متغیرهای ملاک بودند. یافته ها نشان دادند که: الف) معلمان ویژه در مقایسه با معلمان عادی نسبت به دانش آموزان با نیازهای ویژه و آموزش فراگیر به طور معناداری نگرشی مثبت تر داشتند. ب) در هر دو گروه معلمان، سه متغیر پیش بین داشتن تجربه فعالیت به عنوان معلم رابط و تلفیقی، رشته تحصیلی و گذراندن دوره ضمن خدمت، حدود ده درصد از واریانس نگرش نسبت به دانش آموزان با نیازهای ویژه را به طور معنادار پیش بینی کردند. ج) همچنین در هر دو گروه معلمان، تنها متغیر پیش بین میزان شناخت معلمان از دانش آموزان با نیازهای ویژه و برنامه آموزش فراگیر، توانست 7/4 درصد از واریانس نگرش نسبت به آموزش فراگیر را پیش بینی کند. بنابراین با افزایش دانش معلمان درباره دانش آموزان با نیازهای ویژه و برنامه آموزش فراگیر، می توان نگرش آنان را ارتقا و بهبود بخشید.

نظامهای آموزشی کشورهای دنیا در پی پرورش دانش آموختگانی اند که دارای شخصیت پژوهشی باشند تا در عرصه های گوناگون از عهده وظایف و الزامات زندگی پیچیده در هزاره سوم بر آیند. از این رو هدف این پژوهش شناسایی ابعاد و مؤلفه های شخصیت پژوهشی است تا از این رهگذر بتوان راهکارهایی مناسب برای پرورش شخصیت پژوهشی دانش آموزان ارائه داد. این پژوهش از نظر ماهیت و هدف کاربردی است و از لحاظ روش اجرا توصیفی-پیمایشی است. روش پژوهش کتابخانه ای و کیفی (روش دلفی) و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بوده است. جامعه آماری پژوهش، همه اعضای هیأت علمی (استادیار، دانشیار و استاد) واحدهای دانشگاهی بودند که از میان آنها 30 نفر به روش نمونه گیری مبتنی بر هدف به عنوان اعضای پانل انتخاب شدند. با استفاده از تکنیک دلفی و با نظرخواهی از اعضای هیأت علمی و صاحب نظران شاخصها مشخص شدند. برای تحلیل داده های پرسشنامه و شناسایی و تعیین ابعاد و مؤلفه های شخصیت پژوهشی، از آزمون آماری تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. در نتیجه ماتریس عاملی چرخش یافته، گویه ها یی که دارای بار عاملی قوی (بیشتر از 0/4) روی عاملهای دیگر بودند، حذف شدند و در نهایت تعداد 63 مؤلفه در قالب 7 بعد (1. بعد فرهنگ مسئله- محوری؛ 2. بعد وقار علمی 3. بعد کاوشگری4. بعد ارتباطات 5. بعد ارزشیابی 6. بعد سواد فناوری7. بعد اشتراک گذاری) استخراج شد که هر بعد با مؤلفه های خود در سطح 0/95 ارتباط معنادار دارد. بنابراین با تأکید و تمرکز روی این هفت بعد می توان در مدارس به جای تربیت گلخانه ای، شخصیتهای پژوهشی تربیت کرد.

پژوهش حاضر با هدف مطالعه رابطه هوش معنوی، مسئولیت پذیری و شادکامی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر قزوین در سال تحصیلی96-1395 انجام شده است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر قزوین بودند که از میان آنان 150 نفر با روش نمونه گیری دردسترس به عنوان نمونه انتخاب شده اند. به منظور گردآوری داده های پژوهش، از پرسشنامه اندازه گیری هوش معنوی ناصری(1387)، پرسشنامه شادکامی آکسفورد (1989) و پرسشنامه تفسیرهای مسئولیت سالکوسکیس(2000) استفاده شده است. داده های پژوهش با روشهای آمار توصیفی و استنباطی (همبستگی پیرسون، رگرسیون و آزمون t) با بهره گیری از نرم افزار SPSSتجزیه و تحلیل شده اند. نتایج پژوهش بیانگر این بود که هوش معنوی می تواند پیش بینی کننده مثبت و معنادار شادکامی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه (0/001 ¢P) باشد و ۸ درصد از واریانس آن را پیش بینی کند. همچنین نتایج نشان داد که مسئولیت پذیری می تواند پیش بینی کننده مثبت و معنادار شادکامی دانش آموزان (0/001 ¢P) باشد و 18 درصد از واریانس آن را پیش بینی کند. بر اساس نتایج به دست آمده مسئولیت پذیری در مقایسه با هوش معنوی پیش بینی کننده قوی تر شادکامی دانش آموزان است.