نقدی بر تأثیر سنایی در دانته در آثار خاورشناسان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

از آن زمان که رینولد نیکلسن در مقاله خود با عنوان نویسنده ایرانی پیشرو دانته به وجود پاره ای از شباهت ها میان کمدی الهی دانته و منظومه سیرالعباد سنایی اشاره کرد، این باور که دانته در خلق اثر جاودانه خود از منظومه سنایی تأثیر پذیرفته است به ذهن برخی متبادر شد. انتشار کتاب معروف محقق عربی دان اسپانیایی میگل آسین پالاسیوس با نام فرجام شناسی اسلامی و کمدی الهی [i]و پیدا شدن دو نسخه خطی کهن از کتاب معراج محمد (ص) به زبان لاتین در کتابخانه آکسفورد و به زبان فرانسوی در کتابخانه ملی پاریس موجب قوت گرفتن این باور شد. رویکرد این تحقیق که نگارش آن را بایسته می سازد و آن را از دیگر آثار مشابه متفاوت می کند بر این اساس است که نگارندگان کوشیده اند تا حدی که ساختار مقاله پژوهشی اجازه می دهد تمام منابعی را که در زبان های عربی، لاتین، یونانی و پارسی به صورت درزمانی بر دو اثر برگزیده تأثیرگذار بوده اند بررسی کنند و سهم آن ها را به اختصار در شکل گیری این دو کتاب نام آور نشان دهند. از سوی دیگر تأکید مقاله حاضر بر خلاف آثار مشابه که نقد آن ها در این مقاله مطمح نظر است، بر همسانی ها یا دگرسانی های ظاهری و محتوایی این دو اثر نیست، بلکه بر آن بوده ایم که آثار و منابعی را که به ایجاد مضامین همسان یا یکسان انجامیده اند از میان ده ها اثری که در اختیار دو م ؤلف بوده اند بازنماییم.