تأملی در اندیشه های اجتماعی جمعیتی امیرخسرو دهلوی در روایتی واقع گرایانه (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

در میان آثار امیرخسرودهلوی، اندیشمند و ادیب شهیر هندی، اثری وجود دارد که تفاوت های جدی با سایر آثار وی داشته، چون نگینی در میان دیگرِ کتاب ها فروزنده است. این کتاب تحت عنوان "دولرانی و خضرخان"، با وجود اهمیت های فرهنگی و اجتماعی فراوانی که دارد، اثری ناشناخته در ایران است. امیرخسرو در این اثر ضمن بیانِ داستانی غنایی، به اختصار، چگونگی گسترش و بسط اسلام توسط پادشاهان سلسله ی غوری در شبه قاره را روایت کرده است. از ورود اسلام به ایران، منابع مهمی در دسترس مان است اما شاید از راهیابی آن به سایر ملل به خصوص کشورهایی که دارای تمدن بومی و میهنی قوی بوده اند، کمتر خوانده و شنیده ایم. در این اثر، ضمن روایتِ یکی از داستان های عاطفیِ هندی، به شرایط اجتماعی، سیاسی و حتی فرهنگی تغییر یافته ی آن دوران در شبه قاره توجه ویژه شده است. هدف از این مطالعه، معرفی و شناختِ این اثر کمترشناخته شده اما مهم، و بازشناسی محتوایی با تاکید بر پارادایم های اجتماعی آن است. برای حصول به نتایج، از روش اسنادی و کتابخانه ای استفاده شده است. یافته ها به ما نشان می دهد دین تازه، برخی از باورها، سنن و آیین های اجتماعی مردم آن سرزمین را ازجمله، ازدواج به شیوه مسلمانی(ونه هندی)، توجه به ازدواج و تشکیل خانواده به شکل درون گروهی و...، را دست خوش تغییر کرده است.