بررسی کتاب شهرستان های ایرانشهر نوشته ای به زبان فارسیِ میانه درباره تاریخ، حماسه و جغرافیای باستانی ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

شهرستان های ایرانشهر یا شهرستان های ایران رساله کوچکی است به زبان فارسی میانه و موضوع آن جغرافیای تاریخی شهرهاست. این رساله را تا کنون، هدایت، عریان، تفضلی و دریایی به زبان فارسی منتشر کرده اند. تورج دریایی در سال 2002 میلادی به همراه ترجمه فارسی و انگلیسی این متن را منتشر کرد 1 و شهرام جلیلیان آن را در سال 1388 شمسی به فارسی برگرداند. در پژوهش حاضر به بررسی ترجمه جلیلیان از این رساله خواهیم پرداخت، البته جلیلیان در این اثر یادآور شده که ترجمه متن فارسی میانه از دریایی است. برای دقیق تر شدن بررسی و تطبیق آن با ترجمه های دیگر، ترجمه دریایی و تفضلی ذکر شده است. ابتدا واج نویسی بند مورد نظر ذکر شده و سپس ترجمه هر یک از آنها به ترتیب تاریخی نوشته شده است. سپس توضیحات و نظر نگارنده آمده است. برآیند این پژوهش نشان داد که هر یک از ترجمه های متون فارسی میانه به فارسی دارای نکات جدیدی هستند که به نوبه خود به درک هرچه بهتر ما از متون فارسی میانه و اندیشه ایرانیان باستان کمک خواهند کرد.