تحلیل انتقادی تصحیحات و چاپ های دیوان شمس تبریزی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

کلیات شمس قرن ها کتاب محبوب حلقه های سماع و اهل ذوق و عرفان و دوست دارانِ غزل ناب بوده است. نخستین چاپ انتقادی آن در سال های 1336- 1344 به تصحیح استاد فروزان فر منتشر شد. چاپ های بعدی، آشکار و پنهان، براساس همان چاپ صورت گرفته است؛ بعضی به اهتمام افراد و بعضی با مباشرت ناشر. درکنار این چاپ ها تنها چاپ قابل اعتنا چاپ دوجلدی استاد سبحانی است که در سال 1381 به بازار نشر آمد و با توضیحاتی مفید هم راه بود. چاپ فروزان فر با همۀ امتیازاتش منتقدانی نیز داشت. ازجملۀ منتقدان آن استاد شفیعی بود که در مقدمۀ گزیدۀ خود از غزلیات شمس، تصحیح دیگری از آن را ضروری دانست. آخرین کار شفیعی در این خصوص گزیدۀ کامل تری از آن بود که در سال 1388 انتشار یافت. علی رغم انتظار، این گزینش جز چند مورد تصحیح قیاسی کاملاً بر چاپ فروزان فر استوار است. این مقاله به چندوچون تصحیح فروزان فر از غزلیات، چاپ های قبل و بعد از آن، و گزیدۀ مفصل شفیعی فقط ازمنظر نسخه شناسی و تصحیح پرداخته است.