ساختارگرایی و انقلاب اسلامی: نقدی بر کتاب بررسی و نقد تئوری های انقلاب اسلامی ایران؛ تئوری تدا اسکاچ پل (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

نظریه اسکاچ پل درباره انقلاب اسلامی که از تحلیل های مطرح در این زمینه است در کتاب موردنظر بررسی و نقد شده است. نویسنده کتاب در طرح نظریات اسکاچ پل و نشان دادن اهمیت او در این زمینه و هم چنین روش شناسی نظریه او درباره انقلاب های اجتماعی مطالب بسیار مناسبی را ارائه کرده است. به نظر می رسد اشکال عمده در نقد نظریه اسکاچ پل است. نویسنده تلاش کرده است نقدهای وارد بر نظریه اسکاچ پل را دسته بندی کند. این دسته بندی که شامل نقدهای درون پارادایمی، برون پارادایمی، و نقدهای درون متنی است دو اشکال عمده دارد. اول آن که، به لحاظ مبنای تقسیم بندی با اشکال جدی مواجه است؛ دوم آن که، این نقدها به ویژه در دسته های اول و دوم با اصل تحلیل اسکاچ پل درباره علل وقوع انقلاب در ایران ارتباطی دور و غیرمستقیم دارند. علاوه براین، نویسنده در نقد نظریه اسکاچ پل به دو نکته مهم توجه چندانی نداشته است. یکی اتکای اسکاچ پل به نظریه دولت تحصیل دار درباره ماهیت دولت در ایران در مقطع وقوع انقلاب اسلامی و دیگری تغییراتی که اسکاچ پل در نتیجه وقوع انقلاب اسلامی در نظریه خود درباره علل وقوع انقلاب های اجتماعی ایجاد کرده است. اگر نویسنده محترم به این موارد به صورت جدی تفطن داشت، می توانست در بخش نقد نظریه اسکاچ پل نیز هم چون قسمت طرح نظریه او مباحث محققانه و بهتری ارائه دهد.