نوآوریهای آموزشی

نوآوریهای آموزشی

نوآوری های آموزشی سال هفدهم زمستان 1397 شماره 68 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

فهم پدیدارشناسانه تجربه زیسته معلمان دوره ابتدایی از ارتباطات کلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تجربة زیستة معلمان ارتباطات کلامی پدیدارشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 198 تعداد دانلود : 380
معلمان رکن اساسی در فرایند یاددهی- یادگیری هستند، لذا از تجربیات زیسته آن ها می توان اطلاعات مفید و گران بهایی استخراج کرد. هدف اصلی از انجام پژوهش حاضر، فهم پدیدارشناسانه تجربه زیسته معلمان دوره ابتدایی از ارتباطات کلامی بود. این پژوهش کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی اجرا شد. روش گردآوری اطلاعات استفاده از مصاحبه های نیمه ساختمند بود. بر این اساس، از بین معلمان دوره ابتدایی ۱۸ نفر بر اساس معیارهای ورود به پژوهش انتخاب شدند. تحلیل مصاحبه ها، با استفاده از الگوی کلایزی و روش تحلیل مضمون انجام شد. پس از استخراج موضوعی و طبقه بندی آن ها، یافته ها در سه مقوله اصلی «تأثیر بر یادگیری»، «رفتار» و «ارتباطات دانش آموزان» و ۱۲ مقوله فرعی طبقه بندی شدند. واکاوی تجربه های زیسته معلمان دوره ابتدایی نشان داد که ارتباطات به رشد جنبه های روان شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان کمک شایانی می کند. بر این اساس می توان از تجربه های معلمان برای حل مسائل و مشکلات تحصیلی و رفتاری دانش آموزان و ارتباط مؤثر با والدین و مربیان بهره برد.
۲.

اشتیاق تحصیلی نوجوانان بر اساس خودشفقت ورزی، ارضای نیازهای بنیادی روان شناختی و احساس امنیت اجتماعی (یک مطالعه پنل ناهم زمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خودشفقت ورزی اشتیاق تحصیلی نیازهای روان شناختی امنیت اجتماعی مدل پنل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 941 تعداد دانلود : 39
«اشتیاق تحصیلی» عامل مهم پیش بینی کننده پیامدهای تحصیلی محسوب می شود. بنابراین، توجه به عوامل اثرگذار بر آن ضروری می نماید. پژوهش حاضر با هدف بررسی طولی برخی عوامل مؤثر بر اشتیاق تحصیلی انجام شد. بدین منظور ۳۹۱ دانش آموز (۴/ ۴۹درصد دختر و ۶/ ۵۰ درصد پسر) دوره متوسطه دوم شهر تهران به شیوه تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. دانش آموزان در دو مقطع زمانی به فاصله چهار هفته به ابزارهای «خودشفقت ورزی» نف (۲۰۰۳)، «نیازهای بنیادی روان شناختی مربوط به تحصیل» تیان و همکارانش (۲۰۱۳)، «اشتیاق تحصیلی» ویگا (۲۰۱۶) و «امنیت و لذت اجتماعی» گیلبرت و همکارانش (۲۰۰۹)، پاسخ دادند. داده ها با شیوه معادله ساختاری از «نوع پنل ناهم زمان» تحلیل شدند. یافته ها نشان دادند: خودشفقت ورزی، علاوه بر اثر مستقیم ناهم زمان بر اشتیاق تحصیلی، از طریق ارضای نیازهای روان شناختی بنیادی مرتبط با مدرسه و احساس امنیت اجتماعی، در طول زمان بر اشتیاق تحصیلی اثر مثبت واسطه ای دارد. این نتایج، شواهدی تجربی برای درک بهتر سازوکارهای میانجی ارتباط خودشفقت ورزی و اشتیاق تحصیلی فراهم آورد. کاربردهای آموزشی و یادگیری این موضوع در دوره متوسطه و جهت گیری های تحقیقی آتی مورد بحث قرار گرفته اند.
۳.

واکاوی موانع پیاده سازی موفق برنامه جدید کارورزی در دانشگاه فرهنگیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: موانع پیاده سازی برنامة جدید کارورزی دانشگاه فرهنگیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 466 تعداد دانلود : 867
نوع این پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی-پیمایشی بود. برای گردآوری داده ها، در بخش کیفی با تحلیل اسناد، موانع پیاده سازی برنامه کارورزی استخراج شدند و در بخش کمّی، با روش پیمایشی، دیدگاه اعضای هیئت علمی درباره این موانع مورد بررسی قرار گرفتند. جامعه آماری بخش کیفی شامل گزارش کارگروه های کارورزی پردیس های سراسر کشور دانشگاه فرهنگیان از اولین دوره اجرای برنامه کارورزی و جامعه آماری بخش کمّی نیز شامل اعضای هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان بود (۲۰۵۷ نفر). تعداد ۳۲۶ نفر برای گروه نمونه در نظر گرفته شدند. ابزار پژوهش شامل اسناد و پرسش نامه محقق ساخته بود.   در بخش کیفی موانع مدیریتی و ساختاری، مالی، برنامه ای و رویکردهای نظری درس کارورزی، نظارت و ارزشیابی برنامه، و انسانی و ارتباطی، شناسایی شدند. در بخش کمی مشخص شد، همه موانع استخراجی از کاربست موفق برنامه جدید کارورزی جلوگیری می کنند. نتایج حاصل از یافته ها نشان دادند، موانع نظارت و ارزشیابی برنامه با میانگین (۰۲ /۴) و مالی با میانگین (۹۲ /۳) تأثیرگذارترین عوامل بر پیاده سازی برنامه جدید کارورزی دانشگاه فرهنگیان هستند. همچنین در زمینه موانع کاربست کارورزی جدید بر اساس سابقه تدریس تفاوت معناداری مشاهده شد. نتایج این پژوهش می توانند دریچه های جدیدی را برای توجه بنیادی به کارورزی دانشجو معلمان و ایجاد تغییرات مطلوب در بازنگری برنامه جدید کارورزی بگشایند. برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش و دانشگاه فرهنگیان برای رفع موانع شناسایی شده در پژوهش حاضر، می تواند به اجرای موفق برنامه کارورزی دانشجومعلمان منجر شود.
۴.

تحلیل چندسطحی عوامل سطح دانش آموز و مدرسه بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیشرفت تحصیلی خودکارآمدی تحصیلی اهداف پیشرفت ساختار هدفی مدرسه کارآمدی جمعی معلمان تحلیل چند سطحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 407 تعداد دانلود : 438
هدف مطالعه حاضر بررسی عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در دو سطح دانش آموز و مدرسه بود. بدین منظور ۶۰۰ دانش آموز دوره متوسطه از ۲۰ مدرسه، پرسشنامه های خودکارآمدی تحصیلی مورگان و جینگز (۱۹۹۹)، جهت گیری اهداف پیشرفت شخصی و ساختار هدفی مدرسه میگلی و همکاران (۲۰۰۰) و دبیران این مدارس پرسشنامه کارآمدی جمعی معلم تشان-موران و بار (۲۰۰۴) را تکمیل نمودند. نتایج تحلیل چند سطحی نشان داد در سطح دانش آموز متغیرهای خودکارآمدی تحصیلی، جهت گیری هدفی تبحری، جهت گیری هدفی عملکردی-رویکردی و میزان مطالعه رابطه مثبت و معنادار با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارد. این رابطه برای جهت گیری هدفی عملکردی-اجتنابی منفی و معنادار به دست آمد. همچنین دانش آموزان دختر پیشرفت تحصیلی بالاتری نسبت به دانش آموزان پسر داشتند. در سطح مدرسه، نوع مدرسه و ساختار هدفی تبحری رابطه مثبت و معنادار با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان داشت. رابطه معناداری بین ساختار هدفی عملکردی- رویکردی و عملکردی- اجتنابی و خودکارآمدی جمعی معلمان با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به دست نیامد. پیش بین های سطح دانش آموز ۴۹ درصد از واریانس پیشرفت تحصیلی را در سطح دانش آموز و پیش بین های سطح مدرسه ۷۹ درصد از واریانس پیشرفت تحصیلی را در سطح مدرسه تبیین نمودند.
۵.

سطوح مختلف آگاهی واج شناختی و رابطه آن ها با درک متن نوشتاری نوجوانان: شواهدی از دانش آموزان پایه دهم متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آگاهی واج شناختی درک متن نوشتاری نوجوانان دورة دوم متوسطه پایة دهم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 904 تعداد دانلود : 215
باوجود اهمیت آگاهی واج شناختی در خواندن در مراحل ابتدایی سوادآموزی، مطالعات نشان داده اند که بعضی از دانش آموزان بعد از دوره ابتدایی و حتی بعضی از بزرگسالان باسواد، از مهارت های واج شناختی ضعیفی برخوردارند که بر درک متن نوشتاری آن ها اثرگذار است. این مطالعه، پژوهشی ترکیبی بود که با هدف مقایسه عملکرد نوجوانان در انجام خرده آزمون های آگاهی هجایی، درون هجایی و واجی و رابطه این سطوح با درک متن نوشتاری آن ها انجام شد. بخش کیفی شامل بررسی نظریه ها و مطالعه پژوهش های انجام شده در زمینه آگاهی واج شناختی و ارتباط آن با خواندن، طراحی آزمون های آگاهی واج شناختی و درک متن نوشتاری و بررسی روایی محتوایی آن ها؛ و بخش کمّی شامل اجرای مقدماتی آزمون های محقق ساخته روی نمونه ای ۳۰ نفره از دانش آموزان پایه دهم و محاسبه پایایی آزمون ها (آزمون آگاهی واج شناختی (۷۶ /۰) و آزمون درک متن نوشتاری (۸۰ /۰)) بود. سپس آزمون ها روی نمونه ۵۰ نفره از دانش آموزان پایه دهم شهرستان لاهیجان اجرا شد که نتایج آن ها با استفاده از آزمون های غیرپارامتری فریدمن و ویلکاکسون و آزمون همبستگی اسپیرمن تحلیل شد. نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری بین عملکرد دانش آموزان در سطوح مختلف آگاهی واج شناختی وجود دارد به طوری که بهترین عملکرد مربوط به سطح هجایی و ضعیف ترین عملکرد مربوط به سطح درون هجایی است. همچنین نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد بین آگاهی واج شناختی با درک متن نوشتاری همبستگی نسبتاً بالایی وجود دارد (۷۷ /۰). نتایج این پژوهش می تواند یاریگر برنامه ریزان آموزشی جهت طراحی محتوای مناسب آموزشی برای تقویت مهارت های آگاهی واج شناختی دانش آموزان پس از سپری کردن دوره ابتدایی در جهت تقویت درک متن نوشتاری باشد.
۶.

شناسایی بدفهمی های دانش آموزان پایه هشتم در مهارت های هندسی در هندسه و استفاده از نظریه ون هیلی برای ارتقاء و بهبود سطح مهارت های هندسی دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بدفهمی هندسه نظریة ون هیلی مهارت های هندسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 126 تعداد دانلود : 100
مدل ون هیلی یک مدل یادگیری است که انواع متفاوت تفکر را که دانش آموزان هنگام روبرو شدن با شکل های هندسی تجربه می کنند، عرضه می دارد و از مرحله برخورد بصری با شکل هندسی تا درک صوری اثبات هندسی را شامل می شود. بدفهمی ها ممکن است باعث سردرگمی و شکست دانش آموزان در حل مسائل شوند. گاهی نیز به دلیل ماهیت به هم پیوسته مفاهیم ریاضی، بدفهمی ها باعث ایجاد مشکل در یادگیری های آتی دانش آموزان می شوند. هدف این پژوهش شناسایی بدفهمی های دانش آموزان پایه هشتم در مهارت های هندسی درس هندسه و استفاده از نظریه ون هیلی برای ارتقا و بهبود سطح مهارت های هندسی دانش آموزان بوده است. جامعه آماری آن دانش آموزان پسر پایه هشتم متوسطه دوره اول ناحیه یک شهرستان سنندج بودندکه در سال تحصیلی ۹۶ -۱۳۹۵تحصیل می کردند. نمونه مورد نظر به صورت تصادفی خوشه ای به تعداد ۳۱۸ نفر درنظر گرفته شد. این مطالعه ازنظر هدف کاربردی، ازنظر اجرا توصیفی، و از نوع زمینه یابی است. ابزار اندازه گیری این پژوهش آزمون کتبی بوده است. ضریب آلفا کرونباخ ۸۹۶ /۰ به دست آمد. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد که اغلب دانش آموزان خطاهای متعددی در مباحث هندسه و مهارت های هندسی داشتند. میانگین نمرات دانش آموزان گروه آزمایش در بدفهمی ها پایین تر از میانگین نمرات دانش آموزان گروه گواه بود. بین عملکرد دانش آموزان گروه کنترل و آزمایش در سطوح تفکر ون هیلی تفاوت معناداری در سطح ۰۵ /۰ وجود داشت. این تفاوت به سود دانش آموزان گروه آزمایش بود. همچنین، بین عملکرد دانش آموزان دو گروه در مهارت های هندسی تفاوت معناداری در سطح ۰۵ /۰ به سود دانش آموزان گروه آزمایش وجود داشت. بنابراین اگر معلمان اگر از مدل ون هیلی در جهت آموزش مفاهیم و مهارت های هندسی استفاده کنند تا حدی بدفهمی های دانش آموزان کاهش می یابد.
۷.

مدل ساختاری درگیری تحصیلی بر اساس اهداف پیشرفت و خودتنظیمی با میانجیگری انگیزش تحصیلی در دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم شهر ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هدف های پیشرفت خودتنظیمی انگیزش تحصیلی درگیری تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 451 تعداد دانلود : 157
در این مطالعه توصیفی از نوع هم بستگی، تعداد ۴۷۳ دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم نظری شهرستان ایلام، به روش «نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی» انتخاب شدند و به پرسش نامه درگیری تحصیلی زرنگ، پرسش نامه هدف های پیشرفت الیوت و مک گریگور (۲۰۰۱)، مقیاس انگیزش تحصیلی والرند، پلتیر، بلیس و همکاران (۱۹۹۲)، و پرسش نامه خودتنظیمی پاسخ دادند. نتایج تحلیل معادله ساختاری نشان داد که هدف های پیشرفت تبحر-گرایش و عملکرد- گرایش، با میانجیگری انگیزش درونی و بیرونی بر درگیری تحصیلی، دارای اثر غیرمستقیم معنادار هستند. متغیر«خودتنظیمی» از طریق واسطه گری انگیزش تحصیلی بر درگیری تحصیلی دانش آموزان دارای اثر غیرمستقیم معنادار است. همچنین، خودتنظیمی اثر مستقیم معناداری بر انگیزش تحصیلی، اهداف پیشرفت تبحر- گرایش و عملکرد - گرایش اثر مستقیم معناداری به ترتیب بر انگیزش درونی و بیرونی، و انگیزش درونی و بیرونی اثر مستقیم معناداری بر درگیری تحصیلی دارند. مطابق نتایج این پژوهش، شناسایی متغیرهای هم بسته با درگیری تحصیلی می تواند به دست اندرکاران آموزش وپرورش کمک کند، برنامه ها و محیط های آموزشی را به گونه ای ترتیب دهند که سبب اتخاذ هدف های پیشرفت تحصیلی مطلوب، گسترش مهارت های خودتنظیمی و ایجاد انگیزش در دانش آموزان، و به دنبال آن، درگیری تحصیلی بالاتر و بهتر ساختن بروندادهای تربیتی شود.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۸۳