نوآوریهای آموزشی

نوآوریهای آموزشی

نوآوری های آموزشی سال دوازدهم تابستان 1392 شماره 46 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

طراحی، تدوین و اعتبارسنجی الگوی راهنمای یادگیری مشارکتی برای برنامه درسی «فارسی بخوانیم و بنویسیم» دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طراحی تدوین اعتبارسنجی یادگیری مشارکتی فارسی بخوانیم و بنویسیم دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 737 تعداد دانلود : 67
هدف این پژوهش، طراحی، تدوین و اعتبارسنجی الگوی راهنمای یادگیری مشارکتی برای «فارسی بخوانیم و بنویسیم» دوره ابتدایی است. برای تحقق هدف فوق از روش پژوهش کتابخانه ای، سنتزپژوهی (پژوهش تلفیقی) و اعتبارسنجی میدانی استفاده شد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کتاب های فارسی «بخوانیم و بنویسیم» پایه های سوم تا پنجم ابتدایی و کلیه متخصصان حوزه زبان آموزی، برنامه ریزی درسی و معلمان دوره ابتدایی بود که از آن میان کتب هرسه پایه و 6 متخصص زبان آموزی و برنامه ریزی درسی و 24 معلم دوره ابتدایی از منطقه 6 شهر تهران به صورت هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها، از ابزارهای برگه های خلاصه اطلاعات و پرسش نامه (با روایی محتوایی و پایایی 71/0) استفاده شد و تحلیل داده ها نیز براساس تکنیک های آمار توصیفی (جداول توزیع فراوانی، نمودار و درصدگیری) و آزمون استنباطی کالموگروف و اسمیرنوف و با بهره گیری از نرم افزار آماری SPSS انجام شد. براساس نتایج پژوهش، ابتدا الگوی راهنمای یادگیری مشارکتی فارسی بخوانیم و بنویسیم پایه های سوم تا پنجم ابتدایی طراحی و تدوین شد، سپس این الگو دراختیار متخصصان زبان آموزی و برنامه ریزی درسی و معلمان قرار گرفت و در پایان، الگوی اولیه براساس نظرات متخصصان اصلاح و الگوی راهنمای نهایی تدوین شد.
۲.

محاسبه کارایی دفتر برنامه ریزی و تألیف کتاب های درسی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با استفاده از بودجه ریزی عملیاتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بهای تمام شده فعالیت (ABC) کارایی بودجه ریزی عملیاتی نرم فعالیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 762 تعداد دانلود : 486
الزامات قانونی برنامه پنجم توسعه کشور ، دستگاه های اجرایی را موظف نموده است که پایان برنامه بودجه ریزی خود را بر اساس بهای تمام شده تغییر و مستقر نمایند . سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش نیز در راستای افزایش کارایی فعالیت های خود، استقرار بودجه ریزی عملیاتی را با استفاده از روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت در برنامه پنجم توسعه خود قرار داده است . لذا این مطالعه با هدف محاسبه بهای تمام شده فعالیت ها و سنجش کارایی دفتر برنامه ریزی و تألیف کتاب های درسی عمومی و نظری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی انجام شده است.  این پژوهش توصیفی است و با استفاده از روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت (ABC) ابتدا بهای فعالیت ها و بروندادهای دفتر محاسبه شد، سپس با استفاده از روش رگرسیون خطی و تشکیل گروه کانون، فرمول نرم فعالیت بروندادها تعیین و برای هر یک از بروندادهای دفتر محاسبه شد و با استفاده از فرمول کارایی، یعنی ستاده به داده ، کارایی دفتر مورد محاسبه قرار گرفت. ابزار مطالعه پرسش نامه و مصاحبه می باشد. نتایج نشان داد که برخی از گرو ه های درسی دفتر از کارایی مناسبی برخوردار هستند و میزان کارایی دفتر با تعداد کتاب های گرو ه های درسی همبستگی مستقیم دارند.
۳.

تبیین و بازشناسی ظرفیت نظریه های ناظر به آموزش ارزش ها در نظام آموزشی از منظر اثربخشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: آموزش ارزش ها اثربخشی نظریه ها میان رشته ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 411 تعداد دانلود : 278
در مقدمه این بحث به این پرسش اساسی و مقدر پاسخ داده خواهد شد که «ملاک اثربخشی در آموزش و به ویژه آموزش ارزش ها چیست؟» آموزشی دارای این ویژگی دانسته شده است که اجمالا آثار «تربیتی» داشته و منجر به بروز رفتار آگاهانه مطابق با آن ارزش می شود. چنین آموزشی، به عبارت دیگر، باید فرد را در عمیق ترین لایه های وجودی یا به تعبیر مرجّح نگارنده در سطح  «هویت» درگیر سازد و در نتیجه از او انسان متفاوتی پیش و پس از این آموزش ها بسازد که به افراد و گروه هایی شبیه و به افراد و گروه هایی بی شباهت است. آموزش فاقد این ویژگی عبث، ابتر و ناکارآمد ارزیابی می شود. مطلوبیت آموزش با این کیفیت، یعنی کیفیت به اصطلاح «تربیتی» یا «هویتی»، در کلیه ساحت های یادگیری و به ویژه ساحت اخلاق و ارزش ها بر کسی پوشیده نیست. لذا باید در تلاش برای دستیابی به رویکردهایی بود که این مهم را ممکن و میسر سازد. در این نوشتار و در چارچوب رویکرد مطالعاتی موسوم به سنتز پژوهی، خوانندگان در معرض سیری هدفمند که نگارنده در این وادی انجام داده و به قدر وسع کوشیده تا مهم ترین مباحث مطرح شده در منابع تخصصی تعلیم و تربیت را شناسائی نماید، قرار می گیرند. حاصل این جست وجو دستیابی به تلفیق مشتمل بر پنج رویکرد است که هرکدام از زاویه ای خاص نوری بر موضوع تابانده، موجب احیای اصلی از اصول شناخته شده یادگیری اثر بخش می شود و مجموع آن ها می تواند نتایجی نیکو از حیث تربیتی در این زمینه به بار آورد. رویکردهای پنجگانه مورد بحث عبارتند از:  • رویکرد فرهنگی، با محوریت آراء جکسون،سَرَسون ، استِن هوس و ویگوتسکی؛ • رویکرد تلفیقی، با محوریت آراء رَگ، فوگارتی و دِرِیک؛ • رویکرد هنری، با محوریت آراء برودی و پرکینز؛ • رویکرد شناختی، با محوریت آراء ایگِن و برونر؛ • رویکرد کنش وری، با محوریت آراء آیزنر.    
۴.

شناسایی و اولویت بندی عوامل مرتبط با آموزش زبان انگلیسی در مدارس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عوامل مرتبط با آموزش زبان انگلیسی مدارس عمومی آموزشگاه های خصوصی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 176 تعداد دانلود : 932
این تحقیق به منظور شناسایی و اولویت بندی عوامل مرتبط با آموزش زبان انگلیسی انجام گرفته است. بدین منظور 270 نفر از دبیران زبان انگلیسی استان آذربایجان غربی به صورت خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. علاوه بر آن، روش تدریس 64 نفر از دبیران مدارس و مدرسان آموزشگاه های خصوصی نیز مورد مشاهده قرار گرفت. روش تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی و ابزار پژوهش، شامل یک پرسش نامه و یک چک لیست مشاهده کلاسی بود. پایایی پرسش نامه با استفاده از آلفای کرونباخ برابر 90/0 و پایایی چک لیست برابر 85/0 محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون t تک نمونه و آزمون فریدمن بیانگر آن است که از 12عامل کلان شناسایی شده مؤثر بر آموزش زبان ا نگلیسی 7 عامل، یعنی محتوای برنامه درسی، استفاده از تکنولوژی آموزشی، تعامل کلاسی، انگیزه معلمان، عوامل فرهنگی- اجتماعی، عوامل آموزشی و مشارکت دانش آموزان در بحث های گروهی، به ترتیب به عنوان عوامل مرتبط با یادگیری ضعیف زبان انگلیسی دانش آموزان از دیدگاه دبیران بوده است. اما 5 عامل دیگر، یعنی آموزش تلفیقی مهارت های چهارگانه، نحوه ارزشیابی، مدیریت کلاسی، روش های تدریس و فعالیت های فوق برنامه، ارتباطی با یادگیری پایین زبان انگلیسی نداشته است. همچنین تجزیه و تحلیل آماری چک لیست مشاهده کلاسی با استفاده از t مستقل نشان داد که به جز میزان مهارت معلم، در سایر مؤلفه ها شامل فضای کلاسی، علاقه و انگیزه معلمان، نحوه تدریس، مشارکت دانش آموزان، استفاده از تکنولوژی، عوامل دانش آموزی و نحوه ارزشیابی بین دو موقعیت مدرسه و آموزشگاه خصوصی تفاوت معنا داری وجود دارد. نتایج این تحقیق می تواند معلمان و مسئولان آموزش و پرورش را در راستای بهبود آموزش زبان انگلیسی یاری نماید. 
۵.

بررسی شناخت معلمان ریاضی دوره متوسطه از مثال ریاضی و نحوه به کارگیری آن در معرفی یک مفهوم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مثال ریاضی مثال آموزشی معلمان ریاضی فضای مثال تولید مثال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 457 تعداد دانلود : 774
در ساخت دانش و بازسازی مفاهیم ریاضی، «مثال» ها نقشی اساسی ایفا می کنند. مثال های آموزشی خوب مانند یک نمایشگر شفاف، ابزاری برای برقراری ارتباط میان فراگیران، معلمان و مفاهیم هستند. در این پژوهش تصور و درک معلمان ریاضی از مثال و چگونگی به کارگیری آن توسط آن ها در فرایند آموزش یک مفهوم ریاضی، مورد بررسی قرار می گیرد. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش، روش کیفی پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه معلمان ریاضی دوره متوسطه استان مرکزی در سال تحصیلی90- 89 است. حجم نمونه 75 نفر بود که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد. نتایج تحقیق نشان داد که معلمان به ضرورت استفاده از مثال ها واقف اند، ولی شناخت کافی از مثال آموزشی ندارند و فضای مثال آن ها به قدرکافی توسعه یافته نیست. اکثر معلمان، مثال را یک ابزار مفید و ضروری و یا یک زبان مشترک و قابل فهم برای فراگیر می دانند، ولی در عین حال موضوعاتی مانند قضایا و مسئله ها، تعاریف و اثبات و استدلال ها را به عنوان مثال در نظر نمی گیرند. معلمان به ویژگی هایی از قبیل شفافیت و سادگی، صحت ریاضی، توانایی فراگیران و قابلیت ارزیابی مثال اشاره کرده اند، اما بخش قابل توجهی از آنان از ویژگی های مهمی همچون تعمیم پذیری، در دسترس بودن و غنی بودن و قوت یک مثال ریاضی غفلت ورزیده اند. همچنین بیشتر معلمان شرکت کننده در پژوهش، از مثال ها فقط در برخی از قسمت های فرایند آموزش ریاضی مانند مفهوم سازی یا آموزش رویه ها استفاده می کنند. 
۶.

ماندگاری تأثیرِ آموزش پیش دبستانی بر مهارت های شفاهی زبان فارسی کودکان ترک زبان و پیشرفت تحصیلی آنان در پایان سال سوّم ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دوره پیش دبستانی مهارت های شفاهی زبان پیشرفت تحصیلی دو زبانگی آزمون رشد زبان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 791 تعداد دانلود : 618
یافته های پژوهشی نشان می دهد که کودکان ترک زبانی که از آموزش های پیش از دبستان بهره مند می شوند در سال اول دوره ابتدایی در مهارت های شفاهی زبان فارسی نسبت به هم سالان خود تواناترند و پیشرفت تحصیلی بهتری دارند. امّا برای این سؤال که آیا این برتری در سال های بعدی تحصیل نیز ماندگار است یا نه پاسخ مشخصی وجود ندارد. مطالعه حاضر، که از نوع پس رویداد بوده و با روش علّی- مقایسه ای صورت گرفته است، به همین موضوع، یعنی «ماندگاری تأثیرِ آموزش پیش دبستانی بر مهارت های شفاهی زبان فارسی کودکان ترک زبان و پیشرفت تحصیلی آنان پس از برخورداری از 3 سال آموزش ابتدایی، در پایان سال سوّم ابتدایی» می پردازد. اجرای آزمون رشد زبان (3 :TOLD-P) بر دو گروه، پیش دبستانی گذرانده و پیش دبستانی نگذرانده، که در آغازین روزهای سال اوّل دبستان تفاوت های معنا داری در مهارت های صحبت کردن، سازماندهی، گوش کردن، معناشناسی، نحو و واج شناسی زبان فارسی داشتند، نشان داد که برتری گروه پیش دبستانی گذرانده نسبت به گروه گواه- علی رغم برخورداری هر دو گروه از 3 سال آموزش ابتدایی برابر- همچنان به قوّت خود باقی است. افزون بر آن، گروه پیش دبستانی گذرانده در دروسِ وابسته به مهارت های زبان فارسی نظیر فارسی، املا، انشا، قرآن، دینی، علوم اجتماعی، ریاضی و علوم نسبت به گروه دوّم عملکرد بهتری داشتند. این تفاوت در دروسِ مستقلّ از مهارت های یادشده نظیر هنر و ورزش وجود نداشت. نتایج حاصل از اجرای آزمون فوق نشان داد که کودکان ترک زبان، حتّی پس از برخورداری از 3 سال آموزش دوره ابتدایی، از رسیدن به مرحله مورد انتظار از لحاظ مهارت های شفاهی زبان فارسی باز می مانند و نیز این که کودکان ترک زبان در صورت بهره مندی از آموزش های پیش دبستانی می توانند حتّی پس از گذشت 3 سال همچنان نسبت به کودکان ترک زبانی که این دوره را نگذرانده اند پیشرفت تحصیلی بهتری داشته باشند. 

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۸۳