نوآوریهای آموزشی

نوآوریهای آموزشی

نوآوری های آموزشی سال هفدهم تابستان 1397 شماره 66 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

مسئولیت پذیری شخصی و هیجان های تدریس در معلمان: نقش واسطه ای خوش بینی آموزشی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خوش بینی آموزشی مسئولیت پذیری لذت اضطراب خشم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 145 تعداد دانلود : 328
این پژوهش برای تعیین نقش واسطه ای خوش بینی آموزشی در ایجاد رابطه بین هیجان های تدریس و مسئولیت پذیری شخصی معلمان ابتدایی انجام شد. به این منظور 287 معلم ابتدایی آموزش وپرورش منطقه 18 شهر تهران به روش نمونه برداری خوشه ای انتخاب شدند و به سه مقیاس خوش بینی آموزشی بیرد و همکاران (2010)، مقیاس هیجان موفقیت معلم فرنزل و همکاران (2010) و مقیاس مسئولیت پذیری شخصی معلم لارمن و کارابنیک (2013) پاسخ دادند. مدل پیشنهادی با روش تحلیل مسیر ارزیابی شد. درمجموع هیجان تدریس معلم 14 درصد از خوش بینی آموزشی را تبیین کرد و 39 درصد از مسئولیت پذیری شخصی توسط خوش بینی آموزشی و هیجان تدریس معلم پیش بینی شد. یافته ها نشان دادند که لذت به صورت مستقیم و غیرمستقیم با نقش واسطه ای خوش بینی آموزشی پیش بینی کننده مثبت و معنادار مسئولیت پذیری شخصی و خشم با نقش واسطه ای خوش بینی آموزشی پیش بینی کننده منفی و غیرمستقیم مسئولیت پذیری شخصی است، اما نقش خوش بینی آموزشی در ایجاد رابطه بین اضطراب و مسئولیت پذیری شخصی تأیید نشد. نتایج حاکی از اهمیت و نقش خوش بینی آموزشی و کنترل خشم در ارتقای مسئولیت پذیری شخصی است که باید مدنظر متخصصان و مسئولان آموزش وپرورش قرار گیرد.
۲.

میزان کاربست نشانگرهای تدریس اثربخش درس ریاضی در دبیرستان های تیزهوشان و دولتی شهر اصفهان از منظر دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش ریاضی مهارت های حرفه ای تدریس اثربخش مدارس تیزهوشان مدارس دولتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 109 تعداد دانلود : 922
تدریس خصوصی و به کارگیری دبیران خبره و باتجربه برای فرزندان، توسط والدین، جهت ارتقای سطح کیفی یادگیری دانش آموزان، رشد روزافزونی داشته است به گونه ای که گاهی، به طور غیرمستقیم، منجر به پایین آمدن تعهد حرفه ای دبیران و کاهش کیفیت تدریس آن ها در مدارس شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی میزان کاربست نشانگرهای تدریس اثربخش در درس ریاضی دبیرستان های تیزهوشان و دولتی شهر اصفهان از منظر دانش آموزان بوده است. این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان دوره پیش دانشگاهی دوره دبیرستان بود که با روش نمونه گیری هدفمند، مدارس دخترانه و پسرانه شاخص از بین نواحی اصفهان برگزیده شده و از آن ها تعداد 180 نفر دانش آموز به صورت تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار اصلی جمع آوری داده ها یک پرسش نامه 9 مؤلفه ای و 49 گویه ای (پرسش نامه ارزیابی درس، 2008) و دو پرسش بازپاسخ بود. نتایج نشان داد که دانش آموزان مدارس تیزهوشان و دولتی میزان به کارگیری نشانگرهای تدریس اثربخش توسط دبیران ریاضی خود را در حد کمتر از متوسط برآورد نموده اند. برای همه دانش آموزان صرف نظر از جنسیت و نوع مدرسه اعم از تیزهوشان و دولتی بهترین ویژگی تدریس اثربخش ریاضی، مؤلفه «تضارب افکار» بوده است. در پایان، جهت بهبود کیفیت آموزش ریاضی، بر اساس نتایج پژوهش پیشنهادهایی کاربردی به مسئولان ارائه شده است؛ از جمله گسترش علوم بین رشته ای جدید «آموزش ریاضی»  با پژوهش های مورد نیاز آن در زمینه های تربیتی و تلفیق متناسب علوم تربیتی با دانش ریاضی ست. در این رابطه ایجاد ارتباط نزدیک و همکاری میان دانشکده های علوم تربیتی و ریاضی می تواند مفید باشد.  
۳.

بررسی فرایند اجرای نظام دوری در مدارس ابتدایی (شهرستان مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظام دوری داده بنیاد آموزش وپرورش معلم دانش آموز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 564 تعداد دانلود : 768
نظام دوری طرحی آموزشی است که در آن دانش آموزان با یک معلم ثابت برای دو سال یا بیشتر به پایه تحصیلی بعدی می روند. پژوهش حاضر با هدف بررسی فرایند اجرای نظام دوری در مدارس ابتدایی شهرستان مشهد انجام شده است. روش پژوهش، روش کیفی داده بنیاد و استفاده از مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته است. جامعه آماری شامل معلمان مجری نظام دوری است. نمونه گیری به صورت هدفمند و به شیوه گلوله برفی صورت گرفت. مدل پارادایمی نشان می دهد، درحالی که مصوبه اجرای نظام دوری در سند تحول آموزش وپرورش، عامل زمینه ساز اجرای نظام دوری است، شرط علّی اجرای آن وجود معلمان داوطلب و دارای انگیزه است. عوامل مداخله گر، اعم از عوامل سازمانی و عوامل انسانی می توانند موافقت با درخواست معلم برای مشارکت در نظام دوری را تحت تأثیر قرار دهند. بهره بردن از شناخت حاصله از دانش آموز و خانواده وی در راستای رفع مشکلات آموزشی و غیرآموزشی دانش آموز، تأثیرات مثبت آموزشی، افزایش مهارت های معلمان، تأثیرات مثبت روحی برای دانش آموز و معلم، صرفه جویی در زمان آموزش و شناخت، بهبود تعاملات افراد ذی مدخل و وابستگی دانش آموز به معلم پیامدهای اجرای نظام دوری در صورت اجرای آن توسط معلم مناسب هستند. پیامدهای اجرای نظام دوری در صورت اجرای آن توسط معلم فاقد صلاحیت عبارت اند: از برچسب خوردن دانش آموز و خانواده وی در اثر شناخت حاصله، شکل گیری آسیب های آموزشی و عاطفی در دانش آموز، تثبیت الگوهای رفتاری- شخصیتی نامناسب اخذشده از معلم. یافته های این پژوهش اطلاعات روشمندی در خصوص پیامدهای مثبت و منفی و نیز محدودیت های اجرای نظام دوری در اختیار مسئولین آموزش وپرورش قرار می دهد.  
۴.

تدریس مبتنی بر زیبایی شناسی: رویکردی جهت بهبود نگرش دانش آموزان به مدرسه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تدریس مبتنی بر زیبایی شناسی نگرش به مدرسه علوم پایه هشتم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 607 تعداد دانلود : 902
هدف این پژوهش تبیین تأثیر تدریس مبتنی بر زیبایی شناسی بر نگرش دانش آموزان نسبت به مدرسه بوده است. این پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه است. جامعه آماری پژوهش را 1314 نفر از دانش آموزان پسر دوره متوسطه اول شهر مهاباد که در سال تحصیلی 96-95 در پایه هشتم مشغول به تحصیل بودند، تشکیل می داد. از این تعداد 52 نفر به صورت هدفمند انتخاب شدند. در مرحله اول گردآوری داده (پیش آزمون) پرسش نامه نگرش نسبت به مدرسه در بین دانش آموزان هر دو گروه اجرا گردید. سپس گروه آزمایش به مدت 14 جلسه، با روش تدریس مبتنی بر زیبایی شناسی، شامل (استفاده از ادراک چندحسی، استفاده از ریتم و موسیقی، زبان بدن، تحریک قوه تخیل دانش آموزان، توجه به حوزه عاطفی، استفاده از رنگ و شکل تصویر و تلفیق هنر و تدریس) آموزش دیدند ولی گروه گواه به صورت مرسوم آموزش دیدند. بعد از پایان آموزش از دو گروه پس آزمون گرفته شد. جهت اطلاع از وضعیت نگرش دانش آموزان به مدرسه از پرسش نامه نگرش به مدرسه مک کوچ و سیگل (2003) بهره گرفته شد. داده های جمع آوری شده با نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون های تحلیل کوواریانس و کوواریانس چندمتغیره تجزیه وتحلیل گردید. نتایج نشان داد سطح نگرش به مدرسه، در دانش آموزانی که درس علوم تجربی پایه هشتم را با رویکرد تدریس مبتنی بر زیبایی شناسی فراگرفته بودند، متفاوت از دانش آموزانی بود که این درس را با شیوه های تدریس مرسوم در مدارس یاد گرفته بودند. لذا می توان نتیجه گرفت که هر اندازه عناصر و مؤلفه های تدریس مبتنی بر زیبایی شناسی (عناصر بصری، رنگ، موسیقی، تخیل و تصورات دانش آموزان، هنر، عواطف دانش آموزان، محیط یادگیری شاد، خلاقیت و احساس لذت از یادگیری) در فرایند تدریس تلفیق گردند و معلم تلاش نماید تا اهداف حوزه شناختی را به واسطه توجه و برجسته کردن حوزه عاطفی دانش آموزان مورد توجه قرار دهد، به همان نسبت نگرش دانش آموزان به مدرسه و مؤلفه های موجود در آن بهبود پیدا می کند.
۵.

تمایز دانش آموزانِ با فرسودگی تحصیلی بالا و پایین، بر اساس اهمال کاری تحصیلی و احساس تنهایی آنان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اهمال کاری تحصیلی احساس تنهایی فرسودگی تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 601 تعداد دانلود : 262
پژوهش حاضر با هدف متمایز ساختن دانش آموزان با فرسودگی تحصیلی بالا و پایین از یکدیگر، بر اساس مؤلفه های اهمال کاری تحصیلی و احساس تنهایی، انجام شد . روش پژوهش حاضر از نوع علّی-مقایسه ای بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان مشغول به تحصیل مدارس دولتی و غیردولتی شهر اهر در سال تحصیلی 1396-1395 بود که بر اساس جدول کرجسی و مورگان 332 نفر از آن ها با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از  پرسش نامه های اهمال کاری تحصیلی سولمون و راثبلوم (1989)، مقیاس احساس تنهایی (1980) و سیاهه فرسودگی تحصیلی مسلش (2002) استفاده گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار 16 spss و آزمون آماری تجزیه تابع تشخیص مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته های تجزیه تابع تشخیص، منجر به یک تابع تشخیص معنادار شد که طبق آن مؤلفه آماده کردن مقاله ها دارای بالاترین توان تمایز بین گروه ها بود. مؤلفه های بعدی متمایزکننده گروه ها به ترتیب آمادگی برای امتحان، آماده کردن تکلیف و متغیر احساس تنهایی بود. همچنین نتایج تجزیه تابع تشخیص نشان داد که اکثر دانش آموزان با فرسودگی تحصیلی پایین با بالاترین درصد تشخیص (3/84 درصد) به درستی از دیگر دانش آموزان متمایز شده بودند و 2/80 درصد از افراد دو گروه طبق تابع به دست آمده به طور صحیح مجدداً طبقه بندی شده بودند. نتایج این طبقه بندی مجدد نشانگر توان متغیرهای مذکور در تمایز نهادن میان دانش آموزان دارای سطوح مختلف فرسودگی تحصیلی بود. بنابراین، در برنامه های آموزشی برای پیشگیری و کاهش فرسودگی تحصیلی دانش آموزان، باید به اهمال کاری تحصیلی و احساس تنهایی توجه ویژه داشت.
۶.

بررسی اثربخشی مداخله آموزش مثبت بر بهزیستی (شکوفایی)، ابعاد مختلف توانمندی های شخصیتی و خوش بینی دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش مثبت بهزیستی توانمندی های شخصیتی خوش بینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 16 تعداد دانلود : 25
روان شناسی مثبت، عبارت از مطالعه علمی شکوفایی انسان و یک رویکرد عملی برای بهینه سازی زندگی افراد است. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر اجرای مداخله آموزش مثبت بر شکوفایی، توانمندی های شخصیتی و خوش بینی دانش آموزان پایه نهم بود. شرکت کنندگان، 46 دانش آموز دختر پایه نهم بودند. برای انتخاب آن ها، از مدارس متوسطه اول دولتی منطقه 9 شهر تهران دو مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شدند که یک مدرسه به عنوان گروه آزمایش (22=n) و مدرسه دیگر به عنوان گروه کنترل (24= n) در نظر گرفته شد. شرکت کنندگان هر دو گروه، مقیاس های بهزیستی، توانمندی های شخصیتی و خوش بینی را تکمیل کردند. سپس برنامه آموزش مثبت مبتنی بر رویکرد روان شناسی مثبت، در گروه آزمایش اجرا شد. سپس داده ها با مدل تحلیل واریانس چندمتغیری تجزیه وتحلیل شد. یافته ها نشان داد که در گروه تحت آموزش با برنامه آموزش مثبت، سطح بهزیستی به طرز معناداری بالاتر از گروه کنترل است. به علاوه، دانش آموزان گروه آزمایش در میزان توانمندی های شخصیتی به نحو قابل توجهی ارتقا پیدا کردند. از این میان، طبقه مربوط به تعالی دارای بیشترین اندازه اثر و طبقه مربوط به پرهیزگاری، دارای کمترین اندازه اثر بودند. بااین حال، این مداخله بر متغیر خوش بینی اثر معناداری نداشت. برنامه آموزش مثبت به طرز چشمگیری قادر به افزایش سطح بهزیستی و توانمندی های شخصیتی دانش آموزان است. به علاوه، یافته های این پژوهش درباره آموزش مثبت، نشان داد که یادگیری مهارت های روان شناسی مثبت به دانش آموزان و گنجاندن آن ها در چارچوب برنامه های موجود در مدرسه، نویدبخش پیامدهای مثبت فراوانی در زمینه سلامت روان و عملکرد تحصیلی آتیه سازان این کشور خواهد بود.
۷.

تأثیر الگوی انگیزشی MUSIC بر انگیزش تحصیلی درونی و بیرونی، درگیری تحصیلی و عملکرد تحصیلی درس ریاضی دانش آموزان پایه هشتم شهر دزفول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الگوی انگیزشی MUSIC درگیری تحصیلی عملکرد تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 170 تعداد دانلود : 831
هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی تأثیر الگوی انگیزشی MUSIC بر انگیزش تحصیلی درونی و بیرونی، درگیری تحصیلی (راهبردهای انگیزشی، راهبردهای یادگیری) و عملکرد تحصیلی دانش آموزان در درس ریاضی است. روش پژوهش حاضر تجربی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه هشتم شهرستان دزفول بود. با روش تصادفی خوشه ای چندمرحله ای تعداد 50 دانش آموز در قالب دو کلاس درس 25 نفره از بین مدارس شهر دزفول انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. از هر دو گروه پیش آزمون های انگیزش تحصیلی، و درگیری تحصیلی به عمل آمد و سپس الگوی انگیزشی MUSIC در گروه آزمایش به اجرا درآمد ولی گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. در این پژوهش از ابزار انگیزش تحصیلی درونی و بیرونی هارتر و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی استفاده شد که پایایی آن ها با آلفای کرونباخ برای انگیزش تحصیلی درونی 0/82، انگیزش تحصیلی بیرونی 0/71 و برای  پرسش نامه راهبردهای یادگیری خودتنظیمی 0/83 به دست آمد. داده های حاصل یا روش های توصیفی و استنباطی (آزمون لوین، آزمون کالموگروف- اسمیرنف، تحلیل کوواریانس تک متغیری (ANCOVA))، توصیف و تحلیل شدند. نتایج حاصل نشان داد که استفاده از الگوی انگیزشی MUSIC باعث افزایش انگیزش تحصیلی درونی و کاهش انگیزش تحصیلی بیرونی، افزایش درگیری تحصیلی و همچنین بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموزان گروه آزمایش نسبت به گروه گواه شده است. بنابراین استفاده از الگوی انگیزشی MUSIC بر انگیزش تحصیلی، درگیری تحصیلی و عملکرد تحصیلی تأثیر خواهد داشت.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۸۳