نوآوریهای آموزشی

نوآوریهای آموزشی

نوآوری های آموزشی سال دوازدهم بهار 1392 شماره 45 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

انتقال آموزه های دینی از طریق ارتباطات غیر کلامی در سیره معصومین علیهم السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: معصوم نمایش ارتباط غیر کلامی تجسم پیام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 93 تعداد دانلود : 177
مهم ترین رسالت پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه هدی(ع) ابلاغ پیام الهی به بندگان خدا به رساترین روش بوده است و برای نیل به این هدف از تمام ابزارها و شیوه های کارآمد بهره جسته اند. یکی از شیوه های بدیع و تأثیر گذاری که آنان در ضمن گفتارها و بیانات شفاهی خود فراوان از آن استفاده کرده اند یاری جستن از زبان حرکات و اشارات و به کارگیری نماد ها و اشیا بوده است . محققان بر این باورند که در تفهیم و تفاهم و انتقال معانی ، استفاده از پیام های غیر کلامی در کنار گفتار و سخن می تواند نقشی مؤثر و جذاب ایفا کند به طوری که نفوذ و تأثیر بی بدیل این روش بر مخاطب انکار نا پذیر است . در این مقاله به نمونه های گوناگونی از روایات و سیره معصومین(ع) اشاره شده است که در آن هامی توان شاهد خلاقیت های هنری آن پیشوایان بر حق در مجسم نمودن و به نمایش در آوردن حقایق دینی و معرفتی بود .
۲.

ارزشیابی برون داد برنامه آموزش قرآن پایه پنجم ابتدایی در سال تحصیلی 89-1388(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزشیابی برون داد برنامه آموزش قرآن پایه پنجم ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 764 تعداد دانلود : 749
پژوهش حاضر با هدف ارزشیابی برون داد برنامه آموزش قرآن پایه پنجم ابتدایی در سال تحصیلی (89-1388) انجام شده است. داده های لازم شامل نمرات حاصل از آزمون های صحت و سرعت روخوانی درس آموزش قرآن کتاب درسی و قرآن کریم و نظرات دانش آموزان درخصوص میزان علاقه آن ها به قرآن می باشد. برای گردآوری داده ها از آزمون شفاهی پیشرفت تحصیلی، برای سنجش تواناییِ صحتِ روخوانی و سنجشِ سرعتِ روخوانی از کتاب آموزش قرآن کلاس پنجم دبستان و متن کامل قرآن کریم و نیز پرسش نامه سنجش نگرش و علاقه آن ها به قرآن استفاده شده است. داده های گردآوری شده، با استفاده از انواع روش های آمار توصیفی (شمارش پاسخ سؤالات، درصد، فراوانی، میانگین، انحراف معیار، جدول و نمودار) و آمار استنباطی (آزمون های آنالیز واریانس یک سویه، تعقیبی، T و خی دو با توجه به نوع داده ها تجزیه و تحلیل شده است. به طور کلی، یافته های تحقیق نشان داده که دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی در حد متوسط قرآن را صحیح می خوانند که اگرچه این وضعیت قابل قبول است لکن مطلوب نیست و با توجه به ماهیت نظام تربیتی کشور لازم است در این زمینه برنامه ریزی های دقیق تری صورت گیرد. این وضعیت در مؤلفه سرعت مناسب نیست به طوری که نتایج تحقیق نشان می دهد سرعت خواندن قرآن در دانش آموزان پنجم ابتدایی پایین است. یکی دیگر از یافته های تحقیق این است که توانایی دانش آموزان در صحت قرائت آیات مصحف شریف نسبت به آیات کتاب درسی خود در پایه پنجم ابتدایی ضعیف تر بوده است. در این خصوص لازم است استفاده بیشتری از کتاب قرآن در کنار کتاب درسی در مدارس صورت گیرد. نکته جالب این که اگرچه صحت و سرعت خواندن قرآن در دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی، چندان مطلوب نیست اما آنان به قرآن علاقه مند هستند. یافته های حاصل از پرسش نامه نگرش سنج نشان داد نگرش دانش آموزان براساس میزان موافقت آنان با گزینه های پرسش نامه، عموماً مثبت بوده است. بنابراین لازم است برنامه ریزان و دست اندرکاران برنامه درسی قرآن، از این فرصت مناسب نهایت بهره برداری را به عمل آورند و ضعف های موجود را برطرف کنند. یافته عمده دیگر این تحقیق آن است که دانش آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی بهتر از پسران قرآن را قرائت می کنند. به طور کلی برونداد برنامه آموزش قرآن در پایه پنجم ابتدایی قابل قبول است اما مطلوب نیست. لازم است برنامه ریزان و دست اندرکاران امر، نسبت به این موضوع با حساسیت ویژه ای عمل نمایند. براساس یافته های تحقیق، در پایان مقاله پیشنهادهای کاربردی جهت بهبود توانمندی های دانش آموزان در صحت و سرعت خواندن قرآن ارائه شده است.  
۳.

دو زبانگی و رابطه آن با مهارت های تفکر انتقادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دوزبانگی مهارت های تفکر انتقادی دانش آموزان دوره راهنمایی تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 715 تعداد دانلود : 858
هدف اصلی این پژوهش مقایسه مهارت های تفکر انتقادی دانش آموزان دو زبانه و یک زبانه بوده است. روش پژوهش علّی- مقایسه ای است و جامعه آماری پژوهش را تمامی دانش آموزان دو زبانه و یک زبانه دوره راهنمایی تحصیلی شهرکرمانشاه در سال تحصیلی89-88 تشکیل داده اند. نمونه ای به حجم 381 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و از پرسش نامه مهارت های تفکر انتقادی فرم ب کالیفرنیا به عنوان ابزار جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از شاخص های آمار توصیفی،آزمون t درگروه های مستقل، t هتلینگ و رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که میانگین مهارت های تفکر انتقادی دانش آموزان مورد مطالعه93/6 از 34 و درسطح ضعیفی قرار دارد. بین میانگین تفکر انتقادی دانش آموزان دو زبانه و یک زبانه تفاوت معنا داری وجود دارد و میانگین تفکر انتقادی دانش آموزان دوزبانه، هم در مهارت کلی تفکر انتقادی و هم در برخی خرده مهارت های تشکیل دهنده آن، بالاتر از دانش آموزان یک زبانه است. نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره حاکی از معناداری رگرسیون بوده و متغیرهای زبان و جنسیت دانش آموز به ترتیب بیشترین سهم را در تبیین متغیر ملاک داشته است. براساس یافته های این پژوهش می توان گفت که دو زبانگی نه فقط تهدید نیست، بلکه در صورت توجه مناسب و به موقع به زبان مادری، می تواند به تقویت دیگر مهارت های شناختی و از جمله مهارت های تفکر انتقادی منجر شود. 
۴.

درک نحوی، حافظه فعال و درک متن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: درک نحوی درک متن حافظه فعال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 37 تعداد دانلود : 669
 فرایند خواندن مشتمل بر بازشناسی دیداری واژه، شناسایی و استخراج معنا در سطح عبارت یا جمله و انسجام بین گزاره های متن است، لذا مشکلات خوانندگان غیرماهر در سه سطح درک واژه، تحلیل نحوی جملات متن، و ایجاد انسجام میان گزاره های متن طبقه بندی می شود. درک نحوی یکی از عوامل مهم در شناسایی معنا در سطح جمله است. تحقیقات نشان می دهد که خوانندگان غیرماهر، توانایی تشخیص ساختارهای نحوی متن را ندارند و به جای پردازش متن به صورت واحدهای معنادار بیشتر تمایل به خواندن واژه به واژه دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه درک نحوی جملات در زبان فارسی با درک متن است، ضمن اینکه به نقش حافظه فعال در این رابطه پرداخته  شد. 157 دانش آموز پایه چهارم دبستان با روش نمونه گیری چندمرحله ای از مدارس دخترانه و پسرانه سه منطقه در تهران  انتخاب شدند. به منظور سنجش درک متن از آزمون های پرلز، برای سنجش حافظه فعال از آزمون شاخص پردازش اطلاعات (IPI) و برای سنجش درک نحوی از آزمون محقق ساخته استفاده شد. یافته های پژوهش حاضر نشان داد درک نحوی به طرز معناداری درک متن را پیش بینی می کند.
۵.

آموزش تشخیص نقش و ترجمه حرف «واو» در متون عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حرف واو واو عامل واو غیر عامل معانی واو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 94 تعداد دانلود : 269
برای هر حرف در زبان مبدأ، چند معادل در زبان مقصد با نقش ها و ترجمه های متفاوت وجود دارد. از این رو انتخاب معادل برای آن حرف و نقشی که آن حرف، از میان انواع نقش هایی که به ذهن خواننده می آید ، ایفا می کند یکی از مشکلاتی است کهنو آموزان زبان عربی با آن روبه رو هستند.  حرف واو از پرکاربردترین و گسترده ترین حروف در زبان عربی است. این حرف جزء هم حروف عامل و هم حروف غیر عامل می باشد، و هم بر سر فعل و هم بر سر اسم در می آید و نقش ها و اعراب های متفاوتی به کلمه بعد از خود می دهد، و معنای جدیدی را در ورای ارتباط بین کلمات مستقل ایجاد می کند. ویژگی واو ایجاد نسبت میان معانی مختلف و ارتباط بین مفاهیمی است که گاه هیچ ارتباطی به یکدیگر ندارند. در ساده ترین معنایش حرف واو همان حرف عطف است که بین دو حالت قرار می گیرد تا آن ها را به یک شکل و تحت یک حکم و یک اعراب درآورد. اما از آنجا که این حرف در اشکال و معانی مختلف به کار می رود، بر آن شدیم تا در این مقاله انواع واو را بررسی کنیم و سپس به تقسیم بندی و آموزش آن بپردازیم. در این پژوهش قرآن مجید را محور اصلی اعراب و عرصه تمرین قرار داده ایم. امیدواریم نتایج این پژوهش بتواند به مؤلفان کتاب های درسی قرآن و عربی در دسته بندی منظم و منطقی آموزش معانی حرف «واو» و انواع آن، احتراز از به کارگیری نابه جای آن و استعمال دقیق آن کمک کند. همچنین در این مقاله معلمان با تفاوت استعمال حروف در متون آموزشی آشنا می شوند که به ایشان در آموزش آسان و روان قواعد به دانش آموزان کمک کند.
۶.

تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره راهنمایی تحصیلی بر اساس مؤلفه های هوش هیجانی الگوی توانایی محور مایر و سالووی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتاب درسی هوش هیجانی تحلیل محتوا مدل توانایی محور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 642 تعداد دانلود : 167
هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره راهنمایی تحصیلی بر اساس مؤلفه های هوش هیجانی بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل کتاب های درسی دوره راهنمایی و نمونه آماری 9 کتاب از کتاب های درسی این دوره راهنمایی (فارسی سال اول، دوم و سوم، تاریخ سال اول، دوم و سوم و تعلیمات دینی سال اول، دوم و سوم) می باشد. مؤلفه های هوش هیجانی شامل ادرک و شناسایی هیجان، درک هیجان، کاربرد هیجان و مدیریت هیجان بر اساس نظریه هوش هیجانی مایر و سالووی است . در تحلیل محتوای کتاب ها ، متن تمام دروس اعم از کلمات، جملات و تصاویر که حاوی پیام هیجانی بودند وهمچنین میزان و چگونگی پرداختن به مؤلفه های هوش هیجانی در متن دروس، پرسش ها و تمرین ها و تصاویر کتاب مورد تحلیل قرار گرفتند. تحلیل داده ها نشان داد که میزان توجه کتاب ها به هریک از مؤلفه های هوش هیجانی متفاوت می باشد؛ به گونه ای که ادراک و شناسایی هیجان بیشتر از مؤلفه های درک، کاربرد و مدیریت هیجان مورد توجه قرار گرفته است. همچنین کتاب های فارسی بیشتر از کتاب های درسی تاریخ و تعلیمات دینی در برگیرنده مؤلفه های هوش هیجانی بوده است. در کتاب های تاریخ پیام های هیجانی در حد اندک بوده و محتوای کتاب ها عمدتاً به شرح مختصری از رویدادهای تاریخی پرداخته اند. 
۷.

بررسی رابطه بین نظام ارزشی دانش آموزان و ملاک های انتخاب رشته داوطلبان ورود به دانشگاه در شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزش روش مقیاس بندی چندبعدی انتخاب رشته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 636 تعداد دانلود : 340
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر نظام ارزشی دانش آموزان در انتخاب رشته آن ها در دانشگاه ها بود. جامعه پژوهش کلیه دانش آموزانی بودند که برای انتخاب رشته در دانشگاه ها از شهر اصفهان به رقابت پرداخته اند. نمونه پژوهش نیز شامل 700 نفر از دانش آموزانی بود که از اصفهان در این رقابت شرکت کرده بودند. ابزار پژوهش پرسش نامه ارزش های فردی الیزور (2003) و پرسش نامه ملاک های انتخاب رشته (نصر و همکاران، 1381) بود. با استفاده از روش های تحلیل عاملی و مقیاس بندی چند بعدی عوامل مربوط به هر پرسش نامه تعیین شد. نتایج حاصل از رگرسیون نیز نشان داد که عوامل ارزشی به طور معناداری ملاک های انتخاب رشته را پیش بینی می کنند.
۸.

کاوش فرایند توسعه حرفه ای معلمان در مراکز تربیت معلم: نظریه داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه حرفه ای معلم آموزش معلم مرکز تربیت معلم نظریه داده بنیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 228 تعداد دانلود : 445
مدارس بهتر از معلمانی که در آن ها تدریس می کنند نیستند و توسعه حرفه ای کلید اصلی پیشرفت معلمان و رشد حرفه ای آن ها است. این پژوهش فرایند توسعه حرفه ای معلمان در مراکز تربیت معلم را با استفاده از طرح نظام دار نظریه داده بنیاد کاوش نموده است. به این منظور ضمن مصاحبه فردی با 11 نفر از مدرسان و مدیران با 5 گروه از معلمان دوره ابتدایی و راهنمایی این مراکز مصاحبه گروه های کانونی به عمل آمد. نتایج تحلیل داده ها طی سه مرحله، کدگذاری باز، محوری و انتخابی حاکی از یازده مقوله کلی بود که در قالب مدل پارادایمی شامل: شرایط علّی (انگیزه های بیرونی و درونی)؛ مقوله کانونی (مشارکت در یادگیری حرفه ای)؛ راهبردهای توسعه حرفه ای (فردی، مشارکتی و آموزشی)، زمینه (مدت زمان و تمرکز بر محتوا)؛ شرایط مداخله گر (عوامل سازمانی و روان شناختی) و پیامدها (برآورده نشدن انتظارات، تغییر دانش و نگرش و انتقال یادگیری)، فرایند توسعه حرفه ای معلمان در مراکز تربیت معلم و روابط بین ابعاد مختلف آن را منعکس می نمایند. در پایان بر مبنای نتایج به دست آمده، راهبردهایی برای بهبود فرایند توسعه حرفه ای معلمان در مراکز تربیت معلم ارائه شده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۸۳