نوآوریهای آموزشی

نوآوریهای آموزشی

نوآوری های آموزشی سال چهاردهم بهار 1394 شماره 53 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

سنجش تشخیصی صلاحیت های سواد ریاضی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سنجش شناختی تشخیصی مدل دینا مطالعه پیزا سواد ریاضی مدل سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 795 تعداد دانلود : 29
در دهه اخیر، رویکرد سنجشِ شناختی تشخیصی، به منظور تلفیق نظریه های شناختی با نظریه های یادگیری و ارائه نیمرخی از صلاحیت های شناختی دانش آموزان، برخلاف روش های مرسوم اندازه گیری آموزشی، مانند نظریه کلاسیک و نظریه سؤال پاسخ، جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. با عنایت به چنین دیدگاهی، پژوهشی با عنوان «آزمون تشخیصی صلاحیت های شناختی سواد ریاضی» حاوی بیست سؤال، بر مبنای مدل شناختی مطالعه پیزا (2012) و متشکل از صلاحیت های شناختی ارتباطات و استفاده از زبان و عملیات نمادین، رسمی و فنی؛ ریاضی وار کردن و بازنمایی؛ استدلال و بحث و طراحی راهبرد برای حل مسائل، طراحی گردید. مقاله حاضر نتایج اجرای این آزمون را تبیین می کند. جامعه آماری این پژوهش، دانش آموزان پایه دهم (دوم دبیرستان) شهر تهران در سال تحصیلی 93-1392 در سه رشته ریاضی فیزیک، علوم تجربی و ادبیات و علوم انسانی بود. با استفاده از رویکرد نمونه گیری احتمال متناسب با حجم، نمونه ای 688 نفری انتخاب شد و آزمون برای این نمونه اجرا گردید. پاسخ های سؤال ها با استفاده از مدل دینا و به کارگیری نرم افزار آر تحلیل شده و ظرفیت تشخیصی آزمون در سطح هر سؤال و نحوه ایجاد نیمرخ صلاحیت شناختی دانش آموزان ارائه شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که با طراحی یک آزمون تشخیصی بر مبنای صلاحیت های شناختی می توان نیمرخ صلاحیتی دانش آموزان را با استفاده از مدل دینا شناسایی کرد.
۲.

فراتحلیل روابط راهبردهای یادگیری و عملکرد حل مسئله ریاضی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فراتحلیل راهبردهای یادگیری راهبردهای شناختی و فراشناختی عملکرد حل مسئله ریاضی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 142 تعداد دانلود : 848
در این پژوهش که با بهره گیری از روش فراتحلیل انجام گرفته به ترکیب عددی نتایج پژوهش های انجام شده در کشور، در زمینه رابطه راهبردهای یادگیری با عملکرد حل مسئله ریاضی فراگیران پرداخته شده است. جامعه آماری فراتحلیل پژوهش های در دسترس مرتبط با رابطه راهبردهای یادگیری با عملکرد حل مسئله ریاضی در داخل کشور است که در بین سال های 1369 تا 1389 منتشر شده اند. بر اساس ملاک های تعریف شده ورود و خروج پژوهش های اولیه و نیز تحلیل حساسیت، 59 اندازه اثر از 25 مطالعه اولیه مورد بررسی قرار گرفتند. بعد از بررسی ملاک های ورود و خروج، یافته های کمّی پژوهش های منتخب با نرم افزار CMA ویرایش 2، تحلیل شدند. نتایج نشان داد که راهبردهای یادگیری بر عملکرد حل مسئله ریاضی فراگیران تأثیر معناداری داشته است و طبق ملاک کوهن میزان اندازه اثر ترکیبی رابطه راهبردهای یادگیری با عملکرد حل مسئله ریاضی در حد متوسط به بالا (44/0= ES) است. براساس نتایج تحلیل های ناهمگنی، جنسیت و روش پژوهش به عنوان متغیرهای تعدیل کننده بررسی شدند. نتایج دو آزمون t مستقل نشان داد که اندازه اثر رابطه راهبردهای یادگیری با عملکرد حل مسئله ریاضی بین دختران و پسران تفاوت معناداری با هم ندارد، ولی اندازه های اثر های پژوهش های آزمایشی به طور معناداری بیشتر از پژوهش های همبستگی است. به طور خلاصه براساس نتایج این فراتحلیل می توان نتیجه گرفت که آموزش راهبردهای یادگیری و تشویق فراگیران به استفاده از این راهبردها می تواند بر پیشرفت تحصیلی آن ها در حل مسئله درس ریاضی تأثیر چشمگیری داشته باشد.
۳.

شناسایی عوامل مؤثر در پیشرفت ریاضی دانش آموزان ایرانی پایه هشتم در مطالعه تیمز 2011(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیشرفت ریاضی تیمز 2011 مدل سازی خطی سلسله مراتبی خودپنداره ریاضی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 693 تعداد دانلود : 888
در این پژوهش با استفاده از داده های تیمز 2011، مدل پیشرفت ریاضی دانش آموزان ایرانی پایه هشتم، با توجه به متغیرهای منتخب و استفاده از روش آماری مدل سازی خطی سلسله مراتبی، ساخته شد. نمونه ای که در این تحلیل مورد بررسی قرار گرفت به ترتیب تعداد 4837 دانش آموز دختر و پسر و 277 مدرسه بود. متغیرها در دو سطح دانش آموز و معلم/ مدرسه وارد مدل شدند تا قوی ترین پیش بینی کننده های پیشرفت ریاضی مشخص شود. پس از تحلیل به روش مدل سازی خطی سلسله مراتبی، خودپنداره ریاضی، منابع خانه، تعداد کتاب موجود در منزل و ادراک دانش آموز نسبت به محیط مدرسه، در سطح دانش آموز به طور مثبتی پیشرفت ریاضی را پیش بینی کردند. همین طور در سطح معلم/ مدرسه، میزان تجربه معلم و ادراک معلم نسبت به محیط مدرسه، پیش بینی کننده پیشرفت ریاضی بودند. در نهایت مدل نهایی پیشرفت ریاضی نشان داد که در میان تمام متغیرها، خودپنداره ریاضی قوی ترین پیش بینی کننده ریاضی است و با یک واحد افزایش سطح خودپنداره ریاضی، نمره پیشرفت ریاضی، 05/46 واحد افزایش پیدا می کند. همچنین این مدل به میزان 2/18 درصد واریانس درون مدرسه و به میزان 3/16 درصد واریانس بین مدرسه را نسبت به مدل اول کاهش داد.
۴.

درک و اشتباهات مفهومی دانش آموزان از مفهوم متغیر در جبر مقدماتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مفهوم متغیر اشتباه مفهومی جبر مقدماتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 396 تعداد دانلود : 645
درک مفهوم متغیر، در جبر پایه ای برای درک بسیاری دیگر از مفاهیم جبری است. مفهوم متغیر می تواند در موقعیت های مختلف، به صورت های گوناگون مانند مجهول خاص، عدد عمومی و در رابطه تابعی به کار رود. ماهیت انتزاعی و کاربردهای چندگانه متغیر، درک آن را برای دانش آموزان دشوار ساخته است. هدف پژوهش حاضر که توصیفی و از نوع زمینه یابی است، شناسایی علل درک اشتباه دانش آموزان از مفهوم متغیر در جبر مقدماتی است. در این مطالعه 185 نفر از دانش آموزان دختر پایه اول دوره دوم متوسطه دو ناحیه آموزشی در تهران بزرگ، به روش نمونه گیریِ در دسترس، انتخاب شدند. داده ها از طریق یک آزمون کتبی و مصاحبه های نیمه ساختاری جمع آوری شد. طبق برآورد ضریب آلفای کرونباخ، ضریب پایایی آزمون 811/0 است. نتایج به دست آمده نشان داد که اغلب دانش آموزان، درک ناقصی از مفهوم متغیر دارند و در درک متغیر به عنوان عدد عمومی نیز، عملکرد ضعیف تری نسبت به کاربرد متغیر به عنوان مجهول خاص و در رابطه تابعی دارند. همچنین، آن ها دارای اشتباهات مفهومی متعددی هستند که شامل در نظر گرفتن متغیر به عنوان برچسب یا مخفف نام اشیا، در نظر گرفتن متغیر به عنوان یک عدد خاص، چگونگی تعیین مقدار متغیر با توجه به علامت آن، در نظر گرفتن جملات نامتشابه به عنوان جملات متشابه و نیز مثبت در نظر گرفتن متغیر است. علاوه بر این، بسیاری از دانش آموزان باور دارند که متغیرهای ناهمنام هیچ گاه مقادیر یکسان نمی پذیرند.
۵.

ارزشیابی ریاضی دوره راهنمایی تحصیلی براساس نظر معلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه درسی ریاضی ریاضی دوره راهنمایی تحصیلی معلم ریاضی آموزش معلمان ریاضی توسعه حرفه ای ارزشیابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 868 تعداد دانلود : 615
به استناد تغییرات ساختاری جدید در نظام آموزشی ایران در قالب 6-3-3 که از سال تحصیلی 91-1390 به اجرا در آمده است، تألیف جدید کتاب های درسی نیز در برنامه کاری وزارت آموزش و پرورش قرار گرفته است. در راستای این تحولات، پژوهش حاضر به منظور دستیابی به نظرات معلمان ریاضی دوره راهنمایی تحصیلی، به عنوان مجریان اصلی دوره، انجام شد تا تصویری واقع بینانه و روشن از شرایط موجود، در اختیار برنامه ریزان و مؤلفان کتاب های جدید ریاضی قرار دهد. ارزشیابی در این پژوهش به معنای شناسایی وضع موجود و داوری درباره فاصله بین وضع موجود و وضع مطلوب در نظر گرفته شده است. متغیرهای مورد مطالعه در این پژوهش عبارت اند از: میزان آگاهی و شناخت معلمان از اهداف، محتوا و سایر عناصر برنامه درسی ریاضی، نظر معلمان در مورد برنامه و کتاب ریاضی، روش های یاددهی- یادگیری، گردش کار و فرایند تدریس معلمان و مشکلات اجرایی برنامه و مواد آموزشی آن. اطلاعات مورد نیاز جهت بررسی این متغیرها از طریق پرسش نامه های نظر سنجی از معلمان، فرم های مصاحبه و جلسات هم اندیشی جمع آوری شد. برای توصیف اطلاعات جمع آوری شده در این مطالعه از روش های آمار توصیفی و برای تحلیل استنباطی از آزمون بی پارامتری تفاوت نسبت صفت در یک جامعه با یک نسبت معین و آزمون پارامتری t و z تک نمونه ای استفاده شد. اطلاعات گردآوری شده از طریق جلسات هم اندیشی و مصاحبه ها نیز پس از تحلیل، مقوله بندی و تلخیص، در راستای تکمیل، توسعه و تفسیر اطلاعات کمی گردآوری شده مورد استفاده قرار گرفت. یافته های ارزشیابی حاضر، حاکی از وجود فاصله و ناهماهنگی بین سطوح مختلف برنامه درسی ریاضی دوره راهنمایی تحصیلی است. براساس اطلاعات گردآوری شده، یکی از عمده ترین دلایل شکاف موجود ناهمخوانی رویکرد و اهداف این برنامه با واقعیت محیط های آموزشی شامل تخصّص، فرهنگ و باور آموزشی معلمان، نیاز دانش آموزان، محتوای کتاب های درسی ریاضی، روش های ارزشیابی، فضای کلاس درس و زمان آموزش است.
۶.

شطرنج ابزاری برای ارتقای توانایی حل مسئله ریاضی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حل مسئله ریاضی استراتژی حل مسئله و شطرنج توانایی حل مسئله دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 370 تعداد دانلود : 492
در این مقاله، ابتدا پیشینه پژوهشی در زمینه حل مسئله ریاضی مرور می شود. سپس به پژوهش های انجام شده برای مقایسه شطرنج بازان «خبره» و «تازه کار» و وجه تمایز آن ها پرداخته می شود. بعد، نقش شطرنج در ارتقای تفکر و استدلال منطقی و سپس، تأثیر آن بر افزایش توانایی های حل مسئله ریاضی، مورد بحث قرار می گیرد. آن گاه، پژوهش انجام شده که هدف اصلی آن، بررسی نقش آموزش شطرنج بر توسعه توانایی های حل مسئله ریاضی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی بود، معرفی می شود. این مطالعه از نوع تجربی بود و به صورت یک گروهیِ پیش آزمون- پس آزمون طراحی شد. در این مطالعه، 25 نفر به طور تصادفیِ خوشه ای، از بین دانش آموزان پایه پنجم یکی از استان های جنوب شرقی ایران، برای شرکت در این پژوهش انتخاب شدند. داده ها از طریق برگزاری پیش آزمون و پس آزمون جمع آوری شد و آزمون ها براساس محتوای کتاب درسی پایه پنجم ابتدایی و استراتژی های مورد استفاده در حل مسئله ریاضی توسط گروه معلمان پایه پنجم مدرسه انتخاب شده، تهیه شد. برای مشخص کردن پایایی ابزار، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد و برای تعیین روایی ابزار، میانگین نظرِ صاحب نظران، ملاک قرار گرفت. در این پژوهش، 52 جلسه آموزش شطرنج به عنوان مداخله آموزشی ارائه شد و در پایان دوره، پس آزمون برگزار شد. این مطالعه نشان داد که نقش آموزش شطرنج، بر توسعه توانایی های حل مسئله ریاضی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی، مثبت و معنادار است. بدین سبب، پیشنهاد می شود که از ظرفیت های مختلف برنامه درسی رسمی و مدرسه ای ازجمله فعالیت های فوق برنامه، برای استفاده از شطرنج، به عنوان ابزاری برای ارتقای توانایی های حل مسئله ریاضی دانش آموزان دوره ابتدایی، بهره گیری شود. 

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۸۳