نوآوریهای آموزشی

هدف پژوهش حاضر شناسایی رابطه میان متغیرهای نگرش شغلی،  احساس کارآمدی، کارآمدی جمعی و تعهد شغلی معلمان بود.  به این منظور 220 معلم مقطع راهنمایی از منطقه کهریزک (120 زن و100 مرد) به روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. معلم ها پرسشنامه های احساس کارآمدی معلم تشانن- موران و وولفولک هوی(2001)، کارآمدی جمعی معلمان گودارد، هوی و وولفولک هوی(2000)، تعهد شغلی وولفولک هوی، هوی و کورز (2008) و نگرش شغلی خاکی (1389)  را تکمیل کردند. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد: که نگرش شغلی معلم،مولفه  درگیرکردن دانش آموزان (از احساس کارآمدی معلم) و مؤلفه تحلیل تکلیف مربوط به  کارآمدی جمعی معلم پیش بین تعهد شغلی هستند. این یافته ها برای دو جنس متفاوت بود: در معلمان زن به ترتیب نگرش شغلی، درگیرکردن دانش آموزان و تحلیل تکلیف،و در معلمان مرد درگیرکردن دانش آموزان و  نگرش شغلی  پیش بین تعهد شغلی آنان بود. در کل بین متغیرهای نگرش شغلی، احساس کارآمدی،کارآمدی جمعی و تعهد شغلی معلمان رابطه معنادار مشاهده شد . یافته های پژوهش حاضر نشان داد که زمانی که معلمان دارای نگرش مثبت نسبت به شغل خود هستند، احساس کارآمدی بالایی دارند و محیط کار شان برانگیزاننده است،تعهد شغلی بالایی  نشان می دهند.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطه فرهنگ اعتماد وعملکرد معلمان مدارس ابتدایی شهر تهران" می باشد.این پژوهش در حیطه پژوهش های توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری کلیه معلمان مدارس ابتدایی شهر تهران و نمونه آماری شامل 150 نفر می باشد که به روش تصادفی چندمرحله ای انتخاب شده اند. ابزار تحقیق، پرسشنامه اعتماد هویو موران و پرسشنامه استاندارد ارزیابی عملکرد آموزش و پرورش ایرانمی باشد.نتایج تحقیق حاکی از رابطه ی مثبت و معنی دار کلیه عوامل فرهنگ اعتماد با عملکرد معلمان است همچنین از میان عوامل فرهنگ اعتماد، عامل اعتماد معلمان به مدیران بالاترین همبستگی(63/0) را با عملکرد معلمان داشته و عامل اعتماد معلمان به همکاران دارای ضریب همبستگی51/0می باشد. عامل اعتماد معلمان با ذی نفعان (اولیا و دانش آموزان) نیز رابطه متوسط اما معنی داری با عملکرد معلمان دارد. میزان همبستگی نمره کل فرهنگ اعتماد با عملکرد معلمان 56/0 بدست آمد که نشان دهنده ارتباط مثبت و معنی دار فرهنگ اعتماد با عملکرد می باشد.نتایج تحلیل رگرسیون نیز بیانگر آن است که با ورود همزمان کلیه عوامل اعتماد، حدود 42/0 تغییرات مربوط به عملکرد فردی معلمان را می توان با آنها پیش بینی نمود و مابقی تغییرات(58درصد) مربوط به سایر عوامل است. همچنین مشاهده می شود که از میان عوامل فرهنگ اعتماد، عامل اعتماد به مدیر با ضریب بتای 45/0 در سطح معناداری 01/0 > p بیشترین نقش را در پیش بینی عملکرد معلمان داشته و پس از آن به ترتیب عوامل اعتماد به همکاران (با ضریب بتای 37/0) و سپس اعتماد به ذینفعان (با ضریب بتای 28/0) در سطح معناداری05/0 > p قراردارند. بنابراین مدیران و معلمان باید از پیامدهای مخرب عدم اعتماد در مدارس آگاهی یافته و دانش ایجاد اعتماد را فراگرفته چرا که فرهنگ اعتماد نقش تعیین کننده ای در عملکرد اعضای مدرسه دارد.

    هدف این مقاله ارائه مدل مفهومی از مدرسه با شاخص ها و مولفه هایی مبتنی بر نقشه جامع علمی کشور و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است. ارکان اصلی این مدرسه مدیر، معلم، دانش آموز و برنامه آموزشی و درسی است ومولفه های اصلی آن مدیریت و رهبری توانمند و آگاه، برنامه های درسی مناسب، فضای بانشاط، نیروی انسانی توانمند، تجهیزات و فناوری کافی و مناسب است که در تداوم فعالیت آن نقش اساسی دارند. این مدرسه زمینه ساز تحقق مراتب حیات طیبه در دانش آموزان و کانون عرضه خدمات و فرصت های تعلیم و تربیت1 به فراگیران بوده، تکوین وتعالی پیوسته هویت آنان بر اساس نظام معیار اسلامی را  ضمانت می نماید. مدرسه ای که در ارتقای کیفیت آموزشی وپرورشی و رشد وشکوفایی استعدادهای دانش آموزان موفقیت کامل داشته و به تعبیر دیگر همه فراگیران، معلمان، اولیاء و اهالی محله، این مدرسه را دوست خواهند داشت . چنین مدرسه ای باید بتواند مکانی مناسب برای تربیت انسانی مؤمن و متخلق به اخلاق اسلامی فراهم نماید و زمینه ساز تحقق همه جانبه ی عدالت تربیتی در کشور، ارتقاء دهنده بهره وری منابع در مدارس، افزایش دهنده مشارکت جامعه در رشد و تعالی تعلیم و تربیت مدرسه و یاری کننده کشور در دستیابی به رتبه نخست تربیت در منطقه و جهان اسلام بر اساس چشم انداز 20 ساله باشد. وجود چنین مدرسه ای موجب افزایش رضایت دانش آموزان، اولیاء و مسئولین از عملکرد نظام آموزش و پرورش، بر اساس ضوابط و مقررات آن خواهد شد. شاخص ها و محورهای مورد نظر در این مقاله همگی مبتنی بر اسناد بالادستی کشور احصاء گردیده است.  

هدف این پژوهش بررسی تطبیقی تأثیر فرایند مدیریت در مدرسه بر میزان موفقیت دانش آموزان پایه سوم راهنمایی ایران درمقایسه با کشورهای موفق (آمریکا ، تایوان ، روسیه ، ژاپن ، کره جنوبی و هنگ کنگ) درطرح تیمز 2007 است. نمونه آماری در این پژوهش، کشورهای موفق در تیمز 2007 (آمریکا ، تایوان ، روسیه ، ژاپن ، کره جنوبی و هنگ کنگ) بوده است . برای تحلیل متغییرهای فرایند مدیریت مدرسه (فعالیت های اجرایی، نظارت آموزشی، کنترل و ارزشیابی کارکنان، تدریس و روابط عمومی) بر مبنای داده های به دست آمده از پرسش نامه زمینه ای مدیر مدرسه  تیمز 2007 تحلیل شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در کشورهای مطالعه شده بین فعالیت های اجرایی، کنترل و نظارت آموزشی و تدریس مدیران در مدارس با موفقیت تحصیلی دانش آموزان رابطه معناداری وجود ندارد، اما بین ارزشیابی کارکنان در مدرسه توسط مدیر با موفقیت دانش آموزان رابطه معنادار از نوع منفی وجود دارد. همچنین بین روابط عمومی (ارتباط با اولیاء و جامعه و جلب حمایت های مالی) مدیران در مدرسه با موفقیت تحصیلی دانش آموزان رابطه معنا دار و مثبت وجود دارد . مدیران مدارس در تمام کشورهای مورد مطالعه بیش تر وقت خود را به کارهای اجرایی و نظارت آموزشی و کنترل و ارزشیابی کارکنان اختصاص داده اند و پس از آن روابط عمومی و کم ترین زمان را صرف فعالیت تدریس کرده اند. به طور کلی می توان استنباط کرد که بین فرایند مدیریت مدیر در مدرسه و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد.

اضطراب ریاضی و سبک های یادگیری دانش آموزان مقولاتی هستند که بر یادگیری ریاضی تأثیر دارند. هدف این پژوهش تعیین رابطه بین اضطراب ریاضی و سبک های یادگیری دانش آموزان با عملکرد حل مسائل کلامی حسابان و تأثیر آن ها بر یکدیگر می باشد. روش پژوهش غیرآزمایشی و از نوع علّی مقایسه ای است. ابزار این پژوهش پرسش نامه اضطراب ریاضی و آزمون سبک یادگیری است که قبلاً روایی و پایایی آن ها در دانشگاه فردوسی مشهد مورد بررسی قرار گرفته است. به علاوه از آزمون محقق ساخته مسائل کلامی درس حسابان نیز استفاده شده است. اهداف آموزشی مبحث مذکور، طراحی و صحت آن ها توسط دبیران و اساتید ریاضی مورد تأیید قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان مشغول به تحصیل دختر و پسر سال سوم رشته ریاضی فیزیک مدارس (دولتی، شاهد، تیزهوشان، نمونه و غیر انتفاعی) شهر سبزوار در سال تحصیلی 89-88 بود. ابزارهای گردآوری داده ها بر روی یک نمونه آماری- شامل 143 دانش آموز دختر و پسر که به طور تصادفی انتخاب شدند - اجرا شد.  نتایج پژوهش نشان داد که اضطراب ریاضی و سبک یادگیری دانش آموزان با حل مسائل کلامی حسابان رابطه دارند. بدین معنا که: دانش آموزانِ با اضطراب ریاضی پایین عملکرد بهتری در حل این مسائل در مقایسه با دانش آموزان با اضطراب ریاضی بالا دارند. هم چنین دانش آموزان برخوردار از سبک یادگیریِ میدان ناوابسته، عملکرد بهتری در حل مسائل کلامی حسابان در مقایسه با دانش آموزان با سبک یادگیریِ میدان وابسته دارند. دانش آموزان با اضطراب ریاضی پایین و سبک یادگیری میدان ناوابسته عملکرد بهتری در مقایسه با دانش آموزان با اضطراب ریاضی پایین و سبک یادگیری میدان وابسته در حل مسائل کلامی حسابان دارند. نتایج این پژوهش می تواند به معلمان در زمینه دادن تکالیف و مسائل ریاضی به بچه ها، با توجه به آگاهی از اضطراب ریاضی و سبک های یادگیری دانش آموزان در کلاس درس کمک نماید.

یکی از عوامل تبیین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، آگاهی های فراشناختی است. منظور از فراشناخت، آگاهی فرد از فرایندهای شناختی و کنترل و تنظیم شناخت خود است. پژوهش حاضر به بررسی مقایسه ای ابعاد آگاهی های فراشناختی دانش آموزان دوره راهنمایی از لحاظ پایه تحصیلی، جنسیت، نوع مدرسه و ناحیه آموزشی می پردازد.  جامعه آماری، کلیه دانش آموزان دوره راهنمایی تحصیلی مدارس شهر شیراز به تعداد 65339 بود که از آن میان، به روش تصادفی خوشه ای مرحله ای، تعداد 551 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه آگاهی های فراشناختی(M.A.I) استفاده شد.  یافته ها نشان داد که دانش آموزان در کل دارای میانگین78/3 از 5 هستند. نتایج در مورد مؤلفه های فرعی آگاهی های فراشناختی نشان داد که میانگین دانش فراشناختی دانش آموزان (83/3) از میانگین کنترل فراشناختی (74/3) آنان بیشتر است. بین آگاهی های فراشناختی دانش آموزان با توجه به جنسیت و ناحیه آموزشی، تفاوت معنادار وجود داشت. در برخی از مؤلفه های آگاهی فراشناختی، با توجه به نوع مدرسه، تفاوت معنا دار مشاهده گردید، اما بین آگاهی های فراشناختی دانش آموزان بر حسب پایه های تحصیلی، تفاوت معنا دار نبود.  با توجه به اهمیت آگاهی های فراشناختی برای موفقیت تحصیلی، اهتمام برنامه ریزان و مؤلفان کتب درسی به آگاهی های فراشناختی، ضروری به نظر می رسد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی مشکلات تعاملات مبتنی بر فناوری اطلاعات، خودآموزی، ارزشیابی و برون سازمانی مراکز آموزش از راه دور از دیدگاه دبیران و دانش آموزان دوره متوسطه شهر اصفهان بود. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر تعداد 4021 نفر دانش آموز (دختر و پسر) و402 نفردبیران دوره متوسطه این مراکز در سال تحصیلی 1388-1387 بودند. افراد نمونه مشتمل بر 300 نفر دانش آموز و110نفر از دبیران مراکز آموزش از راه دور بودند که به روش تصادفی خوشه ای چند مرحله ای از میان مراکز مذکور انتخاب گردیدند. روش پژوهش به شیوه توصیفی- پیمایشی بود. به منظور بررسی میزان مشکلات در این مراکز، از دو پرسشنامه محقق ساخته برای دانش آموزان و دبیران با درجه بندی لیکرت استفاده گردید. روایی صوری و محتوایی هر دو پرسشنامه با نظر متخصصان و کارشناسان در حد مطلوب گزارش گردید. پایایی هر دو پرسشنامه مذکور با استفاده از روش آلفای کرونباخ برای پرسشنامه دانش آموزان 87/0 و برای پرسشنامه دبیران 88/0 بدست آمد. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روشهای آماری تحلیل واریانس، t تک متغیره و t گروههای مستقل استفاده شد. نتایج، نشان داد که از نظر دانش آموزان میزان مشکلات تعاملات مبتنی بر فناوری، خودآموزی، ارزشیابی و برون سازمانی در سطح خطای (05/0 > p) بیش از سطح متوسط و از نظر دبیران، مشکلات تعاملات مبتنی بر فناوری ، خودآموزی، ارزشیابی بیش از سطح متوسط بود. همچنین تفاوت معناداری میان ویژگیهای جمعیت شناختی معلمان و دانش آموزان مشاهده گردید.بنابراین میزان مشکلات مراکز آموزش از راه دور در مقوله های ذکر شده از نظر دانش آموزان و دبیران بیش از حد معمول ارزیابی شد که این مسائل ناشی از ضعف زیر ساختارهای ارتباطی، نبود امکانات فناورانه، نبود روشهای درست اطلاع رسانی و فرهنگ سازی و ارزشیابی در مراکز آموزش از راه دور است.  

برای ارزشیابی ابعاد مختلف برنامه کاردانی آموزش فنی و حرفه ایِ وزارت آموزش و پرورش، و پاسخ به سئوال هایی در خصوص جایگاه قانونی، ساختار سازمانی، برنامه ها و محتوای درسی، نیروی انسانی، فضای آموزشی، امکانات و تجهیزات آموزشکده های فنی و حرفه ای، پایگاه اجتماعی اقتصادی و ویژگی های شناختی و عاطفی دانشجویان و دانش آموختگان و نیز وضعیت اشتغال فارغ التحصیلان آموزشکده های فنی و حرفه ای، تعداد 2300 نفر از دانشجویان، 793 نفر از فارغ التحصیلان 39 رشته تحصیلی، 500 نفر از مدرسان و 121 نفر از مدیران آموزشکده های فنی و حرفه ای کشور به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. داده های مورد نیاز با استفاده از پرسش نامه های محقق ساخته، مصاحبه و فرم های اطلاعاتی جمع آوری شد. برای پردازش و تحلیل داده های کمّی از شاخص های آماری (درصد فراوانی و نسبت) و برای تحلیل اطلاعات کیفی از شیوه های ناظر بر مطالعات کیفی (طبقه بندی، تلخیص، ترکیب) استفاده شد. مهم ترین یافته های پژوهش به شرح زیر خلاصه شده است: شواهد به دست آمده بر وجود ابهام ها و تعارض های متعدد در باره فلسفه، اهداف، سیاست های کلان، راهبردها و جایگاه قانونی دوره های کاردانی آموزش فنی و حرفه ای، دلالت دارند. تفکیک برنامه ریزی و اجرای دوره پنج ساله به صورت یک دوره سه ساله  و سپس دوه دو ساله کاردانی، پیوستگی و انسجام عملی برنامه های آموزش فنی و حرفه ای را با مانع بزرگی مواجه ساخته است. کمّیت و کیفیت منابع انسانی، امکانات کالبدی و فضای آموزشی آموزشکده ها رضایت بخش نیست. ویژگی های شناختی و عاطفی اغلب دانشجویان و فارغ التحصیلان با انتظارات رشته تحصیلی آنها هماهنگ نیست. وضعیت اشتغال فارغ التحصیلان آموزشکده ها مناسب ارزیابی نمی شود. بیکاری حدود 28درصد افرادی که به امید اشتغال زودتر و بهتر به آموزشکده ها روی آورده اند از وجود مسئله ای جدّی حکایت می کند. در مجموع، با توجه به یافته های این تحقیق، پیشنهادهایی برای تجدیدنظر در برنامه های کاردانی آموزش فنی و حرفه ای ارائه شد.