نوآوریهای آموزشی

تفکر طراحی یک روش حل مسئله مشارکتی با رویکرد انسان محور است که با بالا بردن توانایی های تفکر خلاق یادگیرندگان، نوآوری را تقویت می کند. هدف از پژوهش حاضر تحلیل مفهوم تفکر طراحی و بررسی مدل های تفکر طراحی با جمع آوری، ارزیابی و مرور نظام مند مقالات مرتبط با این موضوع می باشد. در این مطالعه جست و جو در بانک های داده اریک، ساینس دایرکت، تایلر و فرانسیس و اسپیرینگر انجام شد و کلیه مقالاتی که از سال 2000 تا 2020 در بانک داده های آنها نمایه شده بود با زبان انگلیسی گردآوری شد. پس از جست و جو در بانک های داده 1263مقاله بدست آمد. پس از خواندن خلاصه مقالات و بررسی اولیه نسخه کامل 58 مقاله تهیه و بررسی گردید. در جستجوی دستی که از طریق منابع مقالات انجام گردید 5 منبع با توجه به ماهیت تفکر طراحی، 3 سایت مرجع برای ارائه مدل و 3 کتاب اضافه گردید. از بین 58 مقاله موجود مقالات مرتبط انتخاب شده و با ملاک ارزیابی casp مورد ارزیابی قرارگرفتند و در نهایت 36 مقاله مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. با توجه به مطالعات به دست آمده، مطالعات در سه گروه: 1- مقالاتی که تعریفی نو از تفکر طراحی ارائه داده اند. 2- مدل های جدید را ارائه نموده اند. 3- از مدل ها در اجرای طرح استفاده نموده اند؛ تقسیم و مورد ارزیابی قرار گرفت

معلمان فرهیخته و کارآمد از ظرفیت تغییر و نوآوری برخوردارند و کیفیت عملکرد و شایستگی حرفه ای شان، تسهیل کننده و توسعه دهنده نظام آموزشی است. با درک اهمیت نقش معلمان در ایجاد تغییر و تحول در بستر آموزش خصوصاً در ابعاد عملی و مهارتی، هدف این پژوهش طراحی چارچوب شایستگی های حرفه ای معلمان کارآفرین بود. رویکرد مورد نظر در این پژوهش کیفی و روش مورد استفاده مطالعه موردی بود. مشارکت کنندگان بالقوه پژوهش شامل کارآفرینان موفق در عرصه آموزش به ویژه معلمانی که در این زمینه تجربه و تخصص لازم را داشتند، متخصصان برنامه درسی که در زمینه موضوع پژوهش تجارب ارزشمندی داشتند، بود. انتخاب مشارکت کنندگان با استفاده از رویکرد هدفمند و با روش نمونه گیری گلوله برفی و با استفاده از معیار اشباع نظری داده ها برای تعیین تعداد مشارکت کنندگان انجام شد. جهت استخراج چارچوب شایستگی های حرفه ای معلمان کارآفرین از مصاحبه نیمه ساختاریافته و بررسی منابع و متون مرتبط استفاده شد. همچنین با استفاده از روش تحلیل مضمون، مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیرحاصل شد. برای اعتباریابی داده ها از روش های قابل قبول و قابل اعتماد بودن استفاده شد. چارچوب اولیه شامل 57 مضمون پایه و چهار مضمون سازمان دهنده (شایستگی های شخصیتی، تدریس، اجتماعی و حرفه ای) حول مضمون فراگیر شایستگی های حرفه ای معلمان کارآفرین سازماندهی شد. به گونه ایی که یک معلم درچارچوب شایستگی های حرفه ای معلمان باید این شایستگی ها را درکنار هم داشته باشد وآنها را با هم رشد وتوسعه دهد. نظام آموزشی باید شرایط و زمینه های مناسب با این چارچوب سازمان دهی شده را فراهم سازد.

هدف این پژوهش شناسایی ابعاد و مؤلفه های هویت حرفه ای مدیران مدارس متوسطه و ارائه مدلی پارادایمیک بود. روش شناسی انجام این پژوهش، کیفی و مشارکت کنندگان شامل کلیه مدیران مدارس متوسطه نواحی سه گانه شهرستان کرمانشاه که بر اساس قاعده اشباع نظری ۲۴ نفر مورد مصاحبه قرار گرفتند. داده ها با روش نظریه داده بنیاد و با کمک نرم افزار Maxqda تحلیل شد ند. یافته های نشان داد که شرایط علی پدیده هویت حرفه ای شامل دانش تخصصی، مهارت حرفه ای و فلسفه حرفه؛ شرایط زمینه ای شامل ظرفیت حرفه ای و گرایش حرفه ای؛ شرایط مداخله گر شامل مدیریت روزمر گی و ساختار سازمانی بازدارنده؛ راهبردهای مؤثر بر هویت حرفه ای شامل هم اندیشی و تعامل حرفه ای و روابط انسانی مبتنی بر درک متقابل و پیامدهای هویت حرفه ای الگو بودن در حرفه، غرور حرفه ای و مجذوب حرفه بودن بودند. سرانجام مقوله هسته پژوهش «هویت حرفه ای مدیر مدرسه به مثابه درک خود به عنوان یک حرفه ای: کاتالیزور پیشرفت حرفه ای» شکل گرفت که نسبت به سایر مقولات محوری انتزاعی تر و دارای جامعیت بالاتری است. درنهایت مضمون های محوری شناسایی شده در قالب مدل پارادایمیک اشتراوس و کوربین ترسیم شد. با توجه به نتایج مصاحبه با خبرگان می توان گفت، شکل گیری و توسعه هویت حرفه ای مدیران مدارس متوسطه امری ضروری است که سبب افزایش انگیزه، ارتقاء مهارت های مدیر و ارائه خدمات باارزش به جامعه و دیگران می گردد.

هدف از این تحقیق شناسایی عوامل کالبدی و غیرکالبدی مؤثر بر تجربه مطلوب دانش آموزانِ مقطع ابتدایی از فضاهای آموزشی شهر اصفهان است که از نظر موضوع مورد پژوهش و ماهیت تجربیات زیسته کودکان از حضور در فضاهای آموزشی نوآورانه می باشد. روش شناسی مقاله حاضر مبتنی بر راهبرد آمیخته است که تصاویر ذهنی و تجارب زیسته دانش آموزان با استفاده از روش طراحی- ترسیمی و نقاشی های آن ها به دست آمده است. با توجه به وجود یکپارچگی فاعل شناسایی و موضوع شناسایی در این روش، می توان آن را شیوه ای مناسب برای بازنمایی و فهم تجربه زیسته کودکان دانست. در مجموع تعداد 192 نقاشی با روش کدگذاری باز طبقه بندی گردیدند و به روش تحلیل عاملی اکتشافی با نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که پنج عامل اصلی بر تجربه زیسته و تصویر ذهنی دانش آموزان از فضای آموزشی مؤثر است که به ترتیب اولویت شامل 1. تأکید بر خوانایی بنا؛ 2. اشاره به انواع فعالیت های متنوع 3. تأکید بر سیمای کلی بنا؛ 4. توجه به عوامل طبیعی و فضای باز و 5. توجه به جزئیات محرک های محیطی- حسی می باشند.

هدف پژوهش حاضر شناسایی ویژگی های معلم اثربخش در آموزش مجازی دوران کرونا بوده است. طرح این پژوهش سنتز پژوهی کیفی، از نوع فراترکیب تبدیلی است و با استفاده از روش شش مرحله ای ساندلوسکی و باروسو انجام شده است. در طی مراحل، ضمن انتخاب تیم فراترکیب، سوال پژوهش و معیارهای شمول مقالات مشخص شدند و طی جستجوی نظام مند منابع در پایگاه های اطلاعاتی لاتین، با توجه به معیار خروج 45 مقاله اصیل انتخاب شدند. سپس ضمن استخراج مضامین پایه، تعداد 54 مضمون پایه تثبیت شد که در 8 مضمون سازمان دهنده سطح اول و سپس 3 دسته مضامین سازماندهنده سطح دوم شامل حضور شناختی(توسعه مفاهیم خود در دانش آموز، درگیری شناختی دانش آموزان، پشتیبانی فعالیت های دانش آموز)، حضور اجتماعی(توانایی ایجاد فعالیت های گروهی، توانایی مدیریت فعالیت های گروهی حین تدریس) و حضور تدریس(مهارت در ساماندهی دانش تدریس خود، شناخت مفاهیم نظری تدریس در محیط های الکترونیکی، طراحی و اجرای تدریس الکترونیکی) تبدیل شدند. در نهایت تمامی مضامین مذکور در قالب مضمون فراگیر ویژگی های معلم اثربخش در آموزش مجازی، ارائه شدند. همچنین با استفاده از تکنیک های اعتبارپذیری و انتقال پذیری، اعتبار یابی یافته ها انجام شد. ماهیت نقش تسهیلگری معلم در آموزش های مجازی دوران کرونا و توجه متولیان امر آموزش به تغیرات امر تعلیم و تربیت و گرایش آن به سمت آموزش الکترونیکی، آنان را به بازنگری روال های آموزشی معطوف و ترغیب می کند.

رصد کیفیت نظام آموزشی جهت حصول اطمینان از کیفیت یادگیری دانش آموزان یکی از وظایف عمده نظام های آموزشی به شمار می رود. تا جایی که یکی از شاخص های کیفیت آموزش و پرورش درنظر گرفته شده است. سنجش یادگیری دانش آموزان در درس ریاضی به عنوان یکی از دروس اصلی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. در این مطالعه برای سنجش کیفیت یادگیری ریاضی در پایه آخر دوره ابتدایی، نمونه 9720 نفری از دانش آموزان پایه ششم شهر تهران با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ایِ خوشه ایِ دومرحله ای انتخاب شد. 264 سؤال ریاضی با استفاده از نمونه گیری ماتریسی بین دانش آموزان توزیع شد. نتایج نشان داد که میانگین عملکرد دانش آموزان در پایه ششم برابر با 463 بود که پایین تر از میانگین مقیاس (500) است. همچنین، دختران نسبت به پسران، عملکرد بهتری را در ریاضی نشان دادند. مقایسه عملکرد انواع مدارس نیز نشان داد که دانش آموزان مدارس دولتی عملکرد پایین تری نسبت به سایر مدارس داشتند ولی تفاوت بین دانش آموزان انواع دیگر مدارس معنادار نبود. علاوه براین، تفاوت قابل توجهی بین میانگین مناطق آموزشی وجود داشت؛ به طوری که بهترین عملکرد در مناطق 3، 2, 5 و 6 و ضعیف ترین عملکرد در مناطق 19، 15 و 18 دیده شد. تفاوت های ملاحظه شده حتی در مقایسه بین مدارس دولتی و هیأت امنایی نیز تقریباً حفظ شد. به طور کلی نتیجه گرفته شد که عملکرد ریاضی دانش آموزان شهر تهران علاوه بر اینکه از کیفیت بالایی برخوردار نیست، از پراکندگی های زیادی در زیرگروه های تابعه برخوردار است.

جهان آینده مقارن با تحولاتی شگرف و بی سابقه در عرصه های علم و فناوری و انتقال اطلاعات خواهد بود. زیستن در چنین جهانی موجب می شود تا شکاف عمیقی میان نسل نوظهور یادگیرندگان با عنوان «نسل آلفا» با نسل های پیشین پدید آید و شیوه های مرسوم یادگیری را ناکارامد سازد. از این رو، هدف این پژوهش شناسایی خصوصیات نسل نوظهور یادگیرندگان و طراحی راهبردهای یاددهی و یادگیری مناسب بر مبنای آنها در دوره ابتدایی بود. به این منظور از روش فراتحلیل کیفی و ابزار تحلیل محتوا با نرم افزار Atlas.ti8 استفاده گردید. در بخش نتایج در گام اول، خصوصیات نسل آلفا در قالب نُه مقوله شناسایی و توضیح داده شدند. در گام دوم، مفاهیم و گزاره های مرتبط با یاددهی و یادگیری در قالب هفت مقوله استنباط شد. سپس مقوله های مذکور برای تدوین راهبردهای یاددهی و یادگیری مناسب برای نسل آلفا مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها نشان داد نسل آلفا تمایل دارند هدایت یادگیری خود را به عهده گیرند، مرزهای میان یادگیری رسمی و غیررسمی را از میان بردارند و روش های تعاملی را جایگزین روش های یکسویه و سنتی انتقال اطلاعات سازند. در پایان سه رویکرد عمده برای تلفیق و به کارگیری این راهبردها پیشنهاد گردید.

پژوهش حاضر به منظور تعیین اثربخشی آموزش گروهی ابراز وجود بر سازگاری اجتماعی و تاب آوری تحصیلی دانش آموزان پسر قربانی قلدری انجام گرفت. روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را تمام دانش آموزان پسر دوره ی متوسطه اول سطح شهر مریوان که در سال تحصیلی ۹۷-۹۸ مشغول تحصیل بودند، تشکیل می دادند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای ۶۰ دانش آموز انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش(۳۰) و کنترل (۳۰) جایدهی شدند. شرکت کنندگان گروه آزمایش به مدت شش هفته و هر هفته دو جلسه (۱۲ جلسه) به صورت گروهی تحت آموزش قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ نوع آموزشی دریافت نکردند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های سازگاری اجتماعی (۱۹۶۲) و تاب آوری تحصیلی (۲۰۰۴) استفاده شد. تحلیل داده ها به روش تحلیل کوواریانس بود. نتایج نشان داد که آموزش ابراز وجود بر سازگاری اجتماعی دانش آموزان قربانی قلدری تأثیر معناداری داشته است اما بر تاب آوری تحصیلی تأثیری نداشته است. این پژوهش دارای تلویحاتی برای معلمان، مربیان و مشاوران مدرسه است و می توانند از نتایج آن برای بهبود زندگی دانش آموزان استفاده کنند.

هدف اصلی این تحقیق، ارزیابی کارایی مناطق نه گانه آموزش و پرورش استان خراسان شمالی در سال تحصیلی98-97 با بهره گیری از روش تحلیل پوششی داده هاست. در این روش، مجموعه ای از عملکردها و ویژگی های مناطق آموزشی به عنوان شاخص های ورودی و خروجی در نظر گرفته شده است و با توجه به میزان اهمیت و تأثیرگذاری شاخص ها در مجموع عملکرد، نسبت مجموع موزون خروجی ها بر مجموع موزون ورودی ها به عنوان میزان کارایی مناطق محاسبه و ارزیابی شده است. برای ارزیابی کارایی مناطق 9 گانه آموزش و پرورش استان خراسان شمالی در این پژوهش، داده های مربوط به معلمان، مدارس، دانش آموزان و نیروی انسانی از اداره کل آموزش وپرورش استان خراسان شمالی، گردآوری شده و روش تحلیل پوششی داده ها با بهره گیری از سه شاخص درونداد و دو شاخص برونداد به کارگرفته شده است. علاوه بر ارزیابی کارایی هر یک از مناطق، مجموعه های کارا، الگوهای مرجع، نهاده ها و ستانده های مطلوب، واحدهای ناکارا، نقاط ضعف و قوت هر یک از مناطق و وضعیت استفاده از منابع نیز مشخص شده است.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی و بررسی برنامه های درسی هدایت شغلی در کشورهای جهان است. روش پژوهش توصیفی و تحلیل مستندات با رویکرد تطبیقی است. جامعه آماری شامل برنامه درسی هدایت شغلی در کشورهای جهان و نمونه ی مورد بررسی برنامه درسی مشاغل و آموزش کار-محور انگلستان و برنامه درسی شغلی ویکتوریا استرالیا بود که به صورت هدفمند انتخاب شدند. الگوی مورداستفاده روش توافق و تفاوت جان استوارت میل و ابزار گردآوری اطلاعات، فیش برداری و تجزیه وتحلیل اطلاعات با استفاده از روش تحلیل محتوا صورت گرفته است، همچنین برای قضاوت درباره اعتبار اسناد و مدارک به نقد بیرونی و درونی منابع توجه شده است. نتایج تحلیل و مقایسه ی تفاوت و شباهت های عناصر اصلی برنامه درسی (هدف، زمان، محتوا، روش های یاددهی-یادگیری –ارزشیابی) نشان داد جهت گیری هر دو برنامه درسی، آموزش با رویکرد شغل محوری است اما برنامه درسی مشاغل و آموزش کار-محور نسبت به برنامه درسی شغلی ویکتوریا اهداف و زمان اجرای متنوع و گسترده تری را شامل می شود. نتایج بررسی عنصر محتوا در هر دو برنامه درسی حاکی از سه مرحله توسعه فردی، اکتشاف شغلی و مدیریت شغلی بود. بررسی عناصر راهبردهای یاددهی- یادگیری و ارزشیابی نشان داد آنچه در هر دو برنامه درسی هدایت شغلی حائز اهمیت است استفاده از روش های نوین و فعالانه در کنار روش های سنتی است. با توجه به یافته های تحقیق به سیاست گذاران نظام آموزشی کشور ایران پیشنهاد می گردد، طراحی برنامه درسی هدایت شغلی را با توجه به ویژگی های عناصر برنامه درسی هدایت شغلی کشورهای موفق را در دستور کار قرار بدهند.