نوآوریهای آموزشی

شیوع بیماری کرونا و محدودیت در زیرساخت های فناورانه کشور نهادهای آموزشی را با بحران جدی مواجه ساخت؛ ازاین رو معلمان ناگزیر به آموزش مجازی روی آوردند. هدف از پژوهش حاضر بررسی راهبردهای معناسازی معلمان در مدیریت کلاس در بحران کروناست. این پژوهش از پژوهش های کیفی و از نوع روایت پژوهی با رویکرد تفسیری است. مشارکت کنندگانِ بالقوه این پژوهش تمامی معلمان رشته های گوناگون دبیری شهر شیراز در سال تحصیلی 1400-1401 را شامل می شوند و روش پژوهش نیز مصاحبه نیمه ساختاریافته است. در انتخاب آزمودنی ها، از رویکرد هدفمند ملاکی و معیار اشباع نظری بهره جستیم که درنهایت هفده معلم برگزیده شدند. همچنین داده ها را با استفاده از روش تحلیل مضمون به شیوه آتراید استرلینگ تجزیه وتحلیل کردیم. پس از استخراج و دسته بندی موضوعی نیز چهار مضمون سازمان دهنده را تحت عناوین ذیل به دست دادیم: راهبردهای مبتنی بر سواد فناورانه معلم، راهبردهای مبتنی بر مهارت های ارتباطی معلم، راهبردهای مبتنی بر مهارت های تخصصی معلم در تدریس، راهبردهای مبتنی بر مهارت های ارزشیابی معلم.

پژوهش حاضر، به واکاوی مهم ترین موانع اجرای موفق برنامه درسی آموزش فنی وحرفه ای رسمی با استناد به تجارب زیسته هنرآموزان باسابقه هنرستان ها پرداخته است. روش پژوهش کیفی و از نوع پدیدارشناسی است. داده های تحقیق با رعایت اصل اشباع نظری از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 18 هنرآموز شاغل در هنرستان ها جمع آوری شد. هنرآموزها با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش هفت مرحله ای کلایزی استفاده شد. واکاوی داده ها نشان داد مهم ترین موانع مرتبط با اجرای موفق برنامه درسی آموزش فنی وحرفه ای رسمی در سه مضمون کلی قابل انتزاع است: موانع فنی (هدایت تحصیلی نامناسب، کمبود نیروی انسانی متخصص، فقدان توانمندسازی هنرآموزان، توزیع نامتوازن رشته ها، فضا و تجهیزات قدیمی و فقدان حمایت از هنرجویان) و موانع سیاسی (موانع قانونی، کمبود منابع مالی، تصمیم گیری غیرتخصصی، ارتباط نداشتن با بازار کار و نبود پشتیبانی سایر سازمان ها) و موانع فرهنگی (فقدان بسترسازی فرهنگی و نگرش منفی).

هدف از تحقیق حاضر واکاوی مؤلفه ها ی آموزش شهروندی در بستر فناوری های یادگیری سیار (یک مطالعه سنتزپژوهی) بود. به منظور دسترسی به پیشینه و جمع آوری داده های متناسب با هدف پژوهش، از پایگاه های داخلی مانند پایگاه اطلاعاتی مگ ایران، نورمگز، سیویلیکا، پژوهشگاه علوم انسانی، ایران نمایه و پایگاه های خارجی اسکوپوس، ساینس دایرکت، پروکوئست، اریک، اشپرینگر و گوگل اسکالر در بازه زمانی 1393 تا 1401 برای اسناد فارسی و برای اسناد انگلیسی در بازه زمانی 2011 تا 2022 استفاده شد. از مجموع پژوهش های واردشده، تعداد 100 مورد از فرایند تحلیل خارج شدند. از پایگاه های داخلی 25 مقاله در بازه سال های 1393 تا 1401 و از پایگاه های اطلاعاتی خارجی نیز 55 مورد در بازه زمانی 2011 تا 2022 انتخاب و درنهایت با توجه به ملاک ها، بیست نمونه به صورت هدفمند انتخاب و تحلیل نهایی شدند. نتیجه تحقیق نشان داد آموزش های شهروندیِ مبتنی بر فناوریِ سیار باید مؤلفه هایی را داشته باشند، مؤلفه هایی همچون مهارت های شهروندی، توانایی تعامل شهروندی، اشتراک گذاری اطلاعات، زیرساخت های فناورانه، روش های آموزش شهروندمدارانه، ارزیابی شهروندمحور و قابلیت حمل داشتن. پیشنهاد می شود آموزش وپرورش، دانشگاه ها، مدارس و سازمان های متولیِ طراحی، اجرا و ارزشیابی دوره های آموزش شهروندی، مؤلفه های محتوای آموزش حقوق شهروندی، تعاملی بودن آموزش شهروندی، به اشتراک گذاری اطلاعات، زیرساخت های فناورانه، روش های آموزش شهروندمدارانه، ارزیابی شهروندمحور و قابلیت حمل داشتن را در نظر داشته باشند.

رابطه موثر بین خانه و مدرسه باعث افزایش درگیرشدن والدین در فرایند یادگیری فرزندانشان و درنتیجه بهبود یادگیری و رشد شخصی آن ها می شود. در سال های اخیر، گسترش فناوری های ارتباطی نوین، حوزه ارتباط بین خانه و مدرسه را متحول کرده است، اما استفاده از این فناوری های ارتباطی به معنای برقراری رابطه مؤثر بین خانه و مدرسه نیست؛ بلکه آنچه در اثربخش بودن آن ها نقش تعیین کننده دارد چگونگی تعامل کاربران و روابط انسانی طراحی شده در بستر فناوری است. هدف از پژوهش حاضر طراحی رابطه بین خانه و مدرسه براساس نظریه برونفن برنر در بستر پوشه کار ابر محور و بررسی چگونگی درگیرشدن والدین در فرایند یادگیری فرزندانشان از دیدگاه خود و معلمان بود. در این پژوهش کیفی از نوع مطالعه موردی، پنج والد و دو معلم به شیوه هدفمند انتخاب ش دند و در مصاحبه نیمه ساختاریافته شرکت کردند. تجزیه وتحلیل داده های کیفی با استفاده از مراحل پیشنهادی کرسول (2012) انجام شد. شناسایی مقوله ها با استفاده از تکنیک کدگذاری سه مرحله ای کوربین و اشتراوس (2008) و با توجه به چهارچوب ابعاد درگیری والدین اپشتاین (2019) انجام شد. یافته های به دست آمده نشان دادند که طراحی مزوسیستم بین خانه و مدرسه در بستر پوشه کار ابر محور، والدین را در ابعاد ارتباط بین خانه و مدرسه، یادگیری در خانه و والدگری در فرایند های یادگیری فرزندشان درگیر می کند. همچنین یافته ها نشان دادند این طراحی فرصت هایی را در راستای رشد شخصی دانش آموزان فراهم و برخی موانع ارتباطی در بستر فناوری نوین را برای کاربران ایجاد می کند. نتایج این مطالعه تبیین کننده چگونگی طراحی بسترهای فناوری های ارتباطی به پشتوانه نظریه مناسب برای تعامل مؤثر بین والدین، دانش آموز و معلم است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی ویژگی های نامطلوب در حرفه معلمی، براساس واکاوی تجربه زیسته نومعلمان از ویژگی ها و خصوصیات نامطلوب معلمانشان در دوران تحصیل، انجام شده است. روش پژوهش پدیدارشناختی است. جامعه آماری نیز معلمان تازه کار شهر خرم آبادند که از میان ایشان، براساس روش نمونه گیری هدفمند، 21 نفر برگزیده شده اند. همچنین برای گردآوری اطلاعات از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته و برای تحلیل یافته ها از روش کلایزی استفاده شده است. پس از تحلیل و تنظیم نتایج، مؤلفه های مربوط به خصوصیات و ویژگی های نامطلوب معلمان در قالب 3 مضمون اصلی و 42 مضمون فرعی به دست داده شده است، که مضامین اصلی عبارت اند از: ضعف های شخصیتی و اخلاقی، ضعف های آموزشی و مهارتی، بی توجهی به آداب تربیتی.پیشنهاد می شود در گزینش و ارزشیابی و دوره های ضمن خدمت، ویژگی هایی که در این پژوهش حاصل و تجمیع شده پیشِ روی مسئولان باشد تا از یک سو از حضور افرادی که دچار ضعف های شخصیتی و اخلاقی هستند در کسوت معلمی پیشگیری کنند و از سوی دیگر ضمن نظارت بر رفتار و عملکرد شاغلان و معلمان حاضر، ایشان را به خودسازی و اصلاح خویش برانگیزانند و در همه حال، رشد مهارتی و توجه به آداب تربیتی را از ایشان مطالبه کنند.

هدف پژوهش حاضر، تبیین موضع رسانه در سند تحول بنیادین آموزش وپرورش در راستای استخراج مضامین تربیت رسانه ای با تکیه بر تأملات ژان فرانسوا لیوتار و ژان بودریار در مقام دو تن از برجستگان پست مدرن است. با توجه به چالش های رسانه نوین، پست مدرنیسم به خوانش انتقادی امپریالیسم روشنگرانه مدرن، به طور عام و رسانه مدرن به طور خاص می پردازد. پارادایم پژوهش کیفی، روش جمع آوری داده ها اسنادی و روش تحلیل داده ها، تحلیل مضمون است. یافته های پژوهش حاکی از اهمیت توجه سند تحول به رسانه تربیتی و تربیت رسانه ای است. توجه به جایگاه رکنی رسانه، هماهنگی و مشارکت تربیتی و تولید هدفمند در حوزه درون سازمانی، دسترسی و بهره گیری و مواجهه فعالانه با رسانه های نوین در حوزه برون سازمانی آموزش وپرورش ازجمله راهبردهای ارائه شده هستند. در گام بعدی، دیدگاه لیوتار و بودریار براساس مؤلفه های گام اول، میزان و نوع دسترسی به دو دسته سازنده و مخرب تقسیم بندی شدند. نسبیت گرایی معرفتی، آشنایی با فنون اقناع، شگردهای تبلیغات و رویکرد انتقادی به پیام های رسانه ای در مواجهه فعالانه مطرح شدند. درنهایت از منظر تولید هدفمند، پلورالیسم فرهنگی و پذیرش تفاوت ها، پویایی درونی و سنخیت با نیازهای جامعه بررسی شدند. یافته های پژوهش نشان می دهند کاربست مضامین اندیشمندان پست مدرن در راستای تربیت رسانه ای، متناسب با معیارهای سند تحول بنیادین امری ممکن و لازم است.

از عوامل مؤثر در عملکرد تحصیلی دانش آموزان توجه به یادگیری و آگاهی است. بنابراین، تأثیر ذهن آگاهی در یادگیری مهم است. هدف از این پژوهش، تدوین الگوی ذهن آگاهی براساس عملکرد خانواده و خودراهبری یادگیری با میانجیگری ترک تحصیل دانش آموزان تهران است. روش پژوهش هم بستگی توصیفی و از نوع الگو یابی معادلات ساختاری به ویژه معادلات رگرسیون ساختاری (آمیخته ای از تحلیل مسیر و تحلیل عاملی) است. جامعه آماری متشکل از دختران نوجوان 12 تا 18ساله تهران در سال 1399 در مقطع متوسطه (اول و دوم) است (۱۵۱۸۹۹۸=N). روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای است. ابزار پژوهش عبارت اند از پرسش نامه های مقیاس محیط پویایی خانواده (2007)، سنجش خودراهبری در یادگیری دانش آموزان (2001)، پنج عاملی ذهن آگاهی (۲۰۰۶) و پرسش نامه ترک تحصیل (۲۰۱۵). یافته های به دست آمده از پژوهش بیانگر آن است که بین مؤلفه های محیط پویایی خانواده با ذهن آگاهی و خودراهبری یادگیری با ذهن آگاهی و خودراهبری یادگیری با پویایی و محیط خانواده رابطه مثبت و معنی داری (0/001≥P) است. همچنین بین پویایی محیط خانواده (۲۸۴/0-=r)، خودراهبری یادگیری (۳۵۹/0-=r) و ذهن آگاهی (۴۲۷/0-=r) رابطه منفی و معنی داری وجود دارد. هرچه محیط خانواده پویا و خودراهبری یادگیری و ذهن آگاهی دانش آموزان بیشتر باشد احتمال ترک تحصیل آنان کمتر است و برعکس.