طراحی و ساخت ترازوی حکمت؛ ترازویی مکانیکی مربوط به سده پنجم
آرشیو
چکیده
ترازوی حکمت از جمله پیشرفته ترین ترازوهایی است که در دوران پس از اسلام طراحی و ساخته شده است. طراح و سازنده این ترازو عبدالرحمن خازنی، مؤلف کتاب میزان الحکمه، است. از جمله عوامل برتری این ترازو نسبت به سایر ترازو های هم عصر خود دقت، عملکرد ترکیبی و سه گانه و تعداد بیشتر کفه های آن است که در عیار سنجی آلیاژهای دو عنصری مورد استفاده بوده است. این ترازو اولین بار پیش از سال 515 هجری قمری در مرو ساخته شده و پس از نابودی آن تا به اکنون هیچ آثاری از نمونه بازسازی شده آن در ایران رؤیت نشده است . در سال 1387 اولین نمونه ترازوی حکمت در سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران در قالب پروژه ای تحقیقاتی با عنوان " طراحی و ساخت فناوریهای دانشمندان قدیم ایران " در پژوهشکده مکانیک بر اساس مستندات موجود از کتاب میزان الحکمه طراحی و بازسازی شده است تا چگونگی عملکرد، امکان بهینه سازی و توسعه کاربرد آن بررسی شود. در این تحقیق مدرج سازی بازوی ترازو با به کارگیری محاسبات ریاضی به منظور مدرج کردن ترازو برای تشخیص و عیار سنجی سایر عناصر جامد بجز طلا صورت گرفت که روشی کاملاً متفاوت بود با آنچه به صورت عملی الخازنی انجام داده است. بدین ترتیب امکان به کارگیری ترازوی حکمت در تشخیص انواع عناصر خالص و حتی عیار سنجی آلیاژهای دو پایه به شرط شناخت حداقل یکی از دو عنصر موجود در آلیاژ فراهم شد. از جمله اهداف دیگر اجرای این طرح، کندوکاو در زوایای فناوریهای گذشته به منظور یافتن و انتشار جزئیات علمی و فنی آنها و تطابق دانش گذشته با علوم و فنون امروز برای به روز رسانی و یافتن جایگاههایی مناسب در دانش و صنعت امروز برای آنان است. باشد که زنجیره دانش امروز و دانش گذشته به منظور تکامل و به کارگیری علوم و فنون گذشته به عنوان شالوده-ای به دانش امروز متصل شود و شکل بگیرد.Balance of Wisdom: A Mechanical Balance From the 12th Century
The “Balance of Wisdom” (or “comprehensive balance) is a name for one of the most sophisticated and advanced balances designed and manufactured after the establishment of Islam. Designer of this balance is Abdol Rahmaan Al-Khazini who also presented this balance in a book titled “Al-Kitab Mizan Al-Hikma “or “The Balance of Wisdom”. Of the prominences of this balance to others, one can point out; its precision, triple complex action, number of pans, which enabled the balance to be applied for recognition of constituent substances of twofold alloys, and their weight percentage in the alloy. It was also capable of measuring the weight and density of substances or alloys, precisely. It was mainly used at the treasuries of kings to have control upon the treasurer, by measuring the gold carat of the items kept in the treasury. The balance is a hydrostatic balance of standard form with five scale pans, a rather complicated polyfilar suspension, and a sensitive indicator tongue. It was first designed and manufactured in the twelfth century A.C, after which there are no signs of remanufacturing, or development of this balance. The balance was redesigned according to the book, “ Al-Kitab Mizan Al-Hikma “ , manufactured and tested as a part of a research project called “ Designing and manufacturing of innovations and inventions of the Iranian scientist”, undertaken by the Mechanical Engineering Research Center of the Iranian Research Organization for Science and Technology (IROST )
تبلیغات
