هستان نگاری فراداده ای پایان نامه ها: طراحی یک الگو (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی هستان نگاری فراداده ای پایان نامه ها با استفاده از SPAR (مجموعه هستان نگاری های طراحی شده به منظور انتشار و ارجاع دهی معنایی) برای بازنمون معنایی آن ها بوده است.روش : پژوهش از نوع کاربردی است و در آن از دو روش تحلیل محتوا و انطباق و ابزار پژوهش مشاهده و سیاهه وارسی، استفاده شده است. جامعه پژوهش تعداد 69 پایان نامه و رساله با موضوع سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، در سه پایگاه (سامانه منابع دیجیتال، نرم افزار رسا و پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) هستند و فراداده های آن ها از طریق انطباق با یکدیگر، اصلاح و تکمیل شدند. از سوی دیگر، با تحلیل موجودیت های هر یک از هستان نگاری های SPAR و افزودن موجودیت های دیگر توسط پژوهشگر، سیاهه نهایی به تفکیک کلاس ها، روابط (ویژگی ها) و اعضا (نمونه ها) تشکیل و با ورود آن ها به نرم افزار Protégé نسخه 5/5، الگوی هستان نگاری فراداده ای آن ها ترسیم شد.یافته ها: بررسی ها کاستی هایی را در وجود چهار عنصر مهم فراداده ای (موضوع، راهنما، مشاور و چکیده) در رسا و کتابخانه دیجیتال مشخص کرد. در میان 18 هستان نگاری SPAR بیشترین موجودیت به ترتیب از FaBiO، FRAPO و CiTO انتخاب شد. همه موجودیت های BiDO، BiRO، C4O، Fivestar، FR، FRBR، PO، PRO، PSO و PWO برای پایان نامه ها مناسب تشخیص داده شد. 195 عضو از 6 هستان نگاری SPAR، 292 عضو با برچسب MdTDs از اطلاعات پایان نامه ها و ۱۰۰ عضو با برچسب SUNMdTDs توسط پژوهشگر انتخاب و وارد نرم افزار شد. سیاهه نهایی شامل 1558 موجودیت شد که به تفکیک کلاس، روابط (شیء، داده و توضیحی) و نمونه یا عضو به همراه توصیف و تعریف هر یک از موجودیت ها به بخش های مربوط در نرم افزار انتخابی با در نظر داشتن روابط سلسله مراتبی و تعیین قیود برای کلاس ها و تعیین دامنه و بُرد برای روابط یا ویژگی ها وارد شد. درنهایت گراف RDF با استفاده از پلاگین گرافیکی OntoGraf ترسیم و الگوی نهایی MdOntTDs تدوین شد. سه نوع فراداده جدید پیشنهاد شد: 1) موضوع: علاوه بر کلیدواژه های پایان نامه ها، موضوعات آن ها تا سه سطح دسته بندی و براساس رابطه hasSubject و isSubjectOf به پایان نامه ها متصل شد. 2) روش پژوهش، با خواندن چکیده و گاه متن هر پایان نامه استخراج شد و با استفاده از رابطه های hasMethod و usedIn به پایان نامه مربوط پیوند خورد. 3) مقاله های برگرفته از پایان نامه ها نیز تا جای ممکن جستجو و با رابطه hasJournalArticle و journalArticleOf به پایان نامه وصل شد.نتیجه گیری: الگوی حاصل در صورت پیاده سازی، می تواند بر موانع بازیابی مانند محدودیت جستجوی کلیدواژه ای، مشکل پیوند و اشتراک داده ها در وب و فقدان یکدستی داده ها فائق آید. در نرم افزار این پژوهش ارتباطات هر کلاس و نمونه های مربوط به آن به صورت شبکه ای سلسله مراتبی در قالب سه گانه های RDF به وضوح قابل رؤیت است و ارتباط میان موجودیت ها با افزایش نقاط دسترسی، جستجوهای معنایی عمیق تری را نوید می دهد. با تمام این ها در حال حاضر به سبب نبود یا کمبود اطلاعات برچسبی و پیوندی، استفاده بخشی از موجودیت های انتخاب شده در این مقاله مقدور نیست.Metadata Ontology of Dissertations: Designing a Model
Purpose: Designing metadata ontology model for semantic representation of Theses by using the SPAR (Semantic Publishing and Referencing) Ontologies.Method: This study was an applied form and two methods were used, Content Analysis and mapping. The metadata of 69 theses and dissertations on the National Library and Archive of Iran in three Databases: 1) Digital Library of National Library and Archive of Iran. 2) Rasa Software and 3) Ganj in the Iranian Research Institute for Information Science and Technology were selected modified and completed by mapping. On the other hand, by analyzing the entities of each SPAR ontology and suggesting another entity to the researcher, the checklist was formed. This checklist included classes, properties, and individuals. At last, by entering them into Protégé software version 5.5, the model of metadata ontology, MdOntTDs, was drawn.Findings: Findings identified deficiencies in the existence of four important metadata elements (subject, supervisor, advisor, and abstract) in RASA and NLAI Digital Library. Among the 18 SPAR Ontologies, the most entities were selected from FaBiO, FRAPO, and CiTO respectively. All entities of BiDO, BiRO, C4O, Fivestar, FR, FRBR, PO, PRO, PSO, and PWO were suitable for theses. 195 individuals from 6 SPAR Ontologies, 292 individuals labeled with MdTDs from theses, and 100 individuals labeled with SUNMdTDs were selected by the researcher and entered into the software. 1558 entities categorized by class, Properties (object, data, and Annotation), and individuals along with the description and definition of each entity were placed in the software, in the form of hierarchical and determining axioms for classes. And specifying domain and range for relationships. Finally, the RDF graph was drawn using the OntoGraf plugin, and the final Model, MdOntTDs was developed. this research has proposed three new types of metadata: 1) Except for the existing keywords, topics have been categorized and modeled up to three levels including 4 main categories, 16 subcategories, and many units. Each of these final topics has been related to “hasSubject” and “isSubjectOf” properties. 2) The research methods of Theses that were connected with “hasMethod” and “used in” properties. 3) The papers taken from Theses were also searched, as far as possible, and were connected with “hasJournalArticle” and “journalArticleOf” properties.Conclusion: This model, if implemented, can overcome keyword search limitations, the problem of linking and Data sharing on the web, and the inconsistency of data. In the software, classes and their related individuals are visible in the form of a hierarchical network in RDF triples, and the connection between entities with increasing access points promises deeper semantic searches. However, due to the absence or lack of tagged and linked data, usage of the some of selected entities is not possible.
تبلیغات
