فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۵۶۱ تا ۱٬۵۸۰ مورد از کل ۷۹٬۱۸۷ مورد.
منبع:
معرفت سال ۳۳ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳۱۶
73 - 81
حوزههای تخصصی:
زیارت امام حسین(ع)، زیارت امام(ع) به شکل پیاده و زیارت امام(ع) در اربعین هر سه در روایات دینی موضوعیت داشته و مورد تأکید هستند. مراسم اربعین که چند سالی است در ایران و دیگر کشورهای جهان رونق گرفته، محصول توجه به مضامین این احادیث و تعمق و تأمل در آنهاست. با توجه به ویژگی های مختلف این مراسم که با نظر به واقع و مشاهده تجربی به دست می آید می توان زمینه های مختلف این پیاده روی را به گفت وگو نشست. مقاله حاضر می خواهد با تبیین ویژگی های عمده این مراسم، اعم از ویژگی های فردی و اجتماعی همچون آموزش عملی، تجربه معنوی، هدفمندی، سبکبالی، دشواری سفر، کار تشکیلاتی، پذیرایی و مهمان نوازی، حضور همه اقشار مردم و نظایر آن، زمینه های اخلاقی تربیتی مراسم اربعین را با محوریت بحث خانواده که رسالت اصلی این نوشتار است، از قلب آن ویژگی ها استنباط نماید و به تبیین پیوند میان این دو بپردازد. بی شک هر کدام از آن ویژگی ها می تو اند به طور مستقل، زمینه های تربیتی متعددی را به ویژه در خانواده هموار نماید که رشد و اعتلای فردی، خانوادگی و اجتماعی در گرو همین بسترسازی ها محقق خواهد شد و زمینه را برای ایجاد مدینه فاضله آخر الزمانی فراهم می نماید. الگوپذیری، آرامش روحی، انس با ارزش ها، تحول و خودسازی، تقویت اعتقادات، خدمت به دیگران، محبت، احساس مسئولیت، تحمل دیگران، کم شدن تعلقات، شور و نشاط و آمادگی در لحظه، بالا رفتن آستانه تحمل، تجربه صبر و رضا، آموزش سبک زندگی اسلامی در سخاوت، انفاق، ایثار، آداب مهمان و میزبان، همدلی و همگرایی، وحدت و نوع دوستی و... از آن جمله است.
قلمرو دانش قرآن بر مبنای آیه 59 سوره انعام (و عنده مفاتح الغیب...)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سفینه سال ۲۱ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۸۴ «ویژه پژوهش های حدیثی»
۲۰۴-۱۹۱
حوزههای تخصصی:
نگارنده بر اساس آیه 59 سوره انعام و توضیح واژه ها و عبارتهای مهمّ آن به انواع مختلف غیب و کتاب مبین اشاره می کند و بر اساس روایات اهل بیت(ع) نتیجه می گیرد که بخشی از دانش در اختیار عموم بشر قرار گرفته، اما قسمت اعظم آن که دسترسی به اسباب و مسبّبات است، به اهل بیت اختصاص دارد و این در قلمرو دانش قرآن جای دارد.
منت گذاری و منت پذیری از منظر فقه الاخلاق(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه اخلاق سال ۱۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۶۳
۱۳۲-۱۱۱
حوزههای تخصصی:
بررسی موضوع منت گذاری و منت پذیری از منظر فقه الاخلاق، از جهت کاربردی بودن فقه در همه جوانب ابعاد دین عقاید، اخلاقیات، احکام و روشن شدن جلوه تازه ای از فقه تربیتی و نقش آن در سلامت اخلاقی و رشد و تعالی معنوی فردی و اجتماعی و حتی در عرصه روابط بین الملل، دارای اهمیت ویژه است. ازاین رو با روش توصیفی تحلیلی، با هدف چگونگی تطبیق قواعد فقهی بر منت گذاری و منت پذیری، به بررسی موضوع فوق می پردازیم و با توجه به مصادیق متعدد و ذومراتب بودن آن، نتیجه می گیریم که نمی توان به طور مطلق، حکم فقهی ثابتی مانند حرام بر آن مترتب کرد؛ بلکه تطبیق هرکدام از احکام خمسه تکلیفیه بر مصادیق متعدد آن محتمل است.
ماهیت حکمرانی مقاومت در قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
آیین حکمرانی سال ۲ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیای ۳)
5 - 37
حوزههای تخصصی:
امروزه داشتن نظام حکمرانی، از سبب های پیشرفت کشورها شمرده می شود. از همان ابتدای آغاز نهضت تاکنون، حکمرانی مقاومت یکی از برجسته ترین، بنیادی ترین و کارآمدترین انواع حکمرانی اسلامی، شاخص ترین سبب پیشرفت جمهوری اسلامی ایران بوده است. حکمرانی اسلامی و به تبع آن حکمرانی مقاومت اسلامی، جدای از مبادی و مبانی توحیدی قابل درک نیست؛ چراکه خداوند بلندمرتبه در قرآن کریم، حق حکم، حکومت و حکمرانی را برای خود می داند و از این رو، می توان گفت تنها حق و حقیقت، می تواند سرچشمه حکم و حکمرانی اسلامی باشد. برای تدوین حکمرانی مقاومت، لازم است به قرآن کریم روی بیاوریم و ارزش ها، ساختارها و مسایل گوناگون حکمرانی را ازآن برداشت کنیم. در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از نظریه دو فطرت، با چارچوب نظری سازه حرکت (مبداء و مقصد، متحرک و محرک و زمان و مکان) در حکمت متعالیه، تعریفی جامع از حکمرانی مقاومت اسلامی بیان می شود. حکمرانی مقاومت عبارت است از: راهبرد پیشبرد امر مقاومت در برابر آسیب های درونی و تهدیدهای بیرونی توسط کنش گر یا کنش گران در تمامی سطوح ، جنبه ها و بخش های گوناگون و در پیوند با دیگر ذی نفعان، ذی ربطان و اجزا، از مبدا تا مقصد و براساس محرک ها در بستر زمان و مکان.
بازشناسی شخصیت حفصه از دوران رسول خدا(ص) تا وفات او با تأکید بر منابع فریقین
حوزههای تخصصی:
تاریخ اسلام مملو از شخصیت های برجسته ای است که گفتار و کردارشان تأثیرات ژرف و مثبت یا منفی بر تحولات و جریان های مختلف داشته اند. یکی از این شخصیت ها حفصه بنت عمر بن خطاب بود، که در دوران زندگی پیامبر اسلام(ص) و پس از وفات ایشان نقشی مهم و مؤثر در تاریخ اسلام ایفا کرد. این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی جنبه های مختلف زندگی حفصه و شخصیت او در دوره های متفاوت تا زمان وفاتش با تکیه بر منابع فریقین می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد براساس گزارشات منابع فریقین حفصه در ایام حیات پیامبر(ص) و پس از وفات ایشان تا سال ۴۱ هجری، به عنوان شخصیتی تأثیرگذار - اما عمدتاً منفی - در مناسبات و رخدادهای صدر اسلام نقش آفرینی کرده و گزارش هایی از گفتار و رفتار ناپسند نسبت به رسول خدا(ص) و حضرت علی(ص) داشته است.
گونه شناسی تطبیقی منقولات أمّ سلمه در منابع فریقین
حوزههای تخصصی:
یکی از مهمترین موضوعاتی که در صدر اسلام و دوران پس از آن، از جایگاه ویژه ای برخوردار بود، موضوع نقل حدیث و روایتگری است؛ به طوری که مقام یک راوی حدیث از هزار عابد بالاتر دانسته می شود. اهمیّت گونه شناسیِ تطبیقیِ منقولاتِ رواییِ أمّ سلمه در منابع فریقین، به دلیل جایگاه او به عنوان همسر پیامبر گرامی اسلام(ص) و یکی از صحابه مهم ایشان که در میان مردم از شأن خاصی برخوردار بود، برجسته است. بدین جهت، پژوهش حاضر با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و منابع کتابخانه ای گسترده از شیعه و اهل سنّت، به دنبال ارائه گونه شناسیِ تطبیقیِ موضوعاتِ رواییِ أمّ سلمه در منابع فریقین می باشد. نتایج این پژوهش نشان می دهد برخی از روایات او به طور انحصاری در منابع اهل سنّت، برخی دیگر در منابع شیعه و برخی دیگر مشترک میان منابع این دو مذهب دیده می شوند. روایات انحصاری بیشتر در موضوعات کلامی مطرح شده اند، درحالی که روایات مشترک شامل موضوعات کلامی، فقهی، اخلاقی-تربیتی و تفسیری هستند.
نقد دیدگاه مستشرقان درباره افسانه غرانیق
حوزههای تخصصی:
داستان غرانیق که همان دخالت شیطان در القاء وحی به پیامبر اکرم(ص) در زمان نزول سوره نجم است مانند بسیاری از مسائل و قضایای دیگر، معرکه آراء مستشرقان شده است. در این مسئله بیش از دو دیدگاه کلی وجود ندارد؛ امّا بیشترشان، آن را داستانی کاملاً واقعی معرفی می کنند و البته برخی در مقابل، با توجّه به شواهد و مبانی دینی - اعتقادی، آن را افسانه ای بیش نمی دانند. پژوهش پیش رو درصدد دستیابی به دیدگاه های مستشرقان درباره غرانیق و نقدهای آنان با روش توصیفی - تحلیلی می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد دیدگاه های مستشرقانِ موافق این افسانه، از جهت سندی و محتوا، باطل است؛ چراکه مرسل بودن داستان و صحیح نبودن نسبت دادن نقل آن به هیچ کدام از راویان، همگی عدم وقوع این واقعه را نشان می دهد. همچنین مخالفت این داستان با آیات دیگر همین سوره و سوره های دیگر، اختلاف و اضطراب فراوان در نقل این داستان، تعارض با شأن و شخصیت پیامبر اکرم(ص) و مخالفت دیگر شواهد و قرائن، همگی دروغ بودن این داستان را بر همگان روشن می سازد.
مطالعه تطبیقی نیازها و اولویت های فعالیت های قرآنی شهروندان در استان های مختلف کشور با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی
حوزههای تخصصی:
در دهه های اخیر توجه به قرآن و برنامه ریزی فعالیت های قرآنی در جوامع اسلامی به ویژه پس از انقلاب اسلامی در ایران مورد توجه صاحب نظران و برنامه ریزان اجتماعی و فرهنگی قرار گرفته است. در این میان، توجه به نیازها و اولویت های فعالیت های قرآنی و بررسی نگرش مردم به عنوان مخاطب این فعالیت ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بر این مبنا، هدف اساسی این مقاله، بررسی مهم ترین نیازها و اولویت برنامه ها و فعالیت های قرآنی در جامعه ایران است. در این راستا، با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، اولویت انواع فعالیت های قرآنی تبلیغی- ترویجی، آموزشی، پژوهشی، مدیریتی، اخلاقی، گروهی و هنری- ادبی بررسی گردیده و با استفاده از مقایسات زوجی، نیازها و اولویت فعالیت های قرآنی در استان های تهران، اصفهان، مازندران، کردستان، گیلان، قم و خراسان رضوی مشخص گردیده اند. در مجموع، نتایج فرآیند مقایسه زوجی معیارها، اولویت فعالیت های قرآنی را در استان های مذکور به ترتیب برابر با 14، 12، 11، 27، 20، 4 و 2 درصد نشان می دهد.
بررسی جابه جایی معقولات اولی و معقولات ثانی فلسفی و طرح تقسیم بندی جدید بر اساس اصالت وجود(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فلسفه و کلام اسلامی سال ۵۷ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱
239 - 260
حوزههای تخصصی:
اصالت وجود، موجب تغییر و جابه جایی جایگاه مصادیق معقولات اولی و معقولات ثانی فلسفی می گردد. مقتضاى اصالت وجود آن است که وجود داراى فرد یا افرادى بوده و مابه ازای عینی داشته باشد و بر اساس اصالت وجود، نمى توان وجود را معقول ثانى فرض کرد که فرد خارجی ندارد. از سوی دیگر بنا بر اصالت وجود، صفات وجود از شئونِ حقیقت وجودند و مانند وجود عینیت و خارجیت خواهند داشت و ماهیات نیز تنها هویت مفهومی داشته و خارجیتی نخواهند داشت. در این پژوهش با روش توصیفی_تحلیلی بررسی و روشن شد که نه می توان ادعای جابه جایی همگی معقولات را پذیرفت و نه می توان مدعی عدم خارجیت وجود و صفات حقیقی وجود شد. بر اساس تأثیرات اصالت وجود بر نحوه وجود معقولات و باتوجه به تبیین هستی شناختی و معرفت شناختی از معقولات و نیز تفکیک صفات حقیقی وجود از دیگر معقولات، یافته های این مقاله به این نتیجه منجر شد که اصالت وجود موجب معقول اول بودن وجود و صفات حقیقی وجود با هر دو تبیین معرفت شناختی و هستی شناختی از معقولات می گردد. ماهیات نیز با تبیین هستی شناختی، معقول ثانی فلسفی و با تبیین معرفت شناختی، معقول اول محسوب خواهند شد. عوارض ذاتی وجود، مفاهیم نسبی، اضافی و عدمی نیز بنا بر هر دو تبیین معرفت شناختی و هستی شناختی معقول ثانی فلسفی خواهند بود. جابه جایی مصادیق معقولات نیز موجب می گردد تقسیم بندی جدیدی بر اساس اصالت وجود شکل بگیرد.
لغة الوجة والعين في نهج البلاغة دراسة دلالية(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش در زبان و ادبیات عربی پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۳۱
37 - 50
حوزههای تخصصی:
لغه الجسد لغه متفوقه منذ القدم ولدت مع الفطره البشریه؛ لذلک تعد أکثر شفافیه من التواصل اللفظی. هناک ألفاظ تعجز عن نقل الرساله إلى المتلقی، فتأتی لغه الجسد داعمه لها، تبین ما خفی من معانیها ودلالاتها، فهی انعکاس صادق لما نفکر أو نشعر به. یهدف هذا البحث إلی دراسه لغه الجسد فی نهج البلاغه، بالمنهج الوصفی التحلیلی. وقد وقع اختیارنا علی لغتی الوجه والعین أنموذجین فقط، منعاً لتضخم البحث. فندرسهما دراسه دلالیه، ونوضح أهم المواضع التی یبرز فیها التواصل من خلال حرکات الوجه والعین، لنستشف أهمیه هذا التواصل ودلالاته فی کلام الإمام علی (8). تکمن أهمیه هذا البحث فی کونه یبیّن الأثر الذی تترکه لغه الوجه والعین فی الآخرین، کما یجعل القارئ أکثر فهماً واستیعاباً لکلمات الإمام علی ویسهل على الدارسین الغوص فی أبحاث واسعه ضمن هذا المجال. أما أهم النتائج التی تم التوصل إلیها، فهی أن الإمام علی حرص علی تنویع طرق إیصال الأفکار إلی الآخرین، بلغه الجسد التی من شأنها أن تسرع من عملیه بث الأفکار والمشاعر والانفعالات وکشف مخبوءات الباطن وفهمها من قبل المخاطب واستقبالها، حیث لم یقف الإمام عند حد الکلام المنطوق، وإن للغه الوجه والعین دورا مهما فی الاتصال بالمتلقی فی کلام الإمام، وذلک عبر إیصال الرسائل الهادفه، کما أن لها وقعا کبیرا فی تبسیط التواصل والتفاهم بین الأفراد وتسهیله. یدل الوجه فی کلام الإمام علی ظاهر المؤمن ودماثه الخلق والفرح والبشاشه والمجد والکرامه والرد والمنع، وتدل العین التی هی أکثر الجوارح تعبیرا عن المعانی وتأثرا بتغیر الأحوال النفسیه علی أمور مختلفه، منها الازدراء والتحقیر والخشوع والخوف والفزع.
تأثیر تجارب عرفانی بر پارادوکس های غزلیات مولوی و حافظ شیرازی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
عرفان اسلامی سال ۲۰ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۸۲
367 - 382
حوزههای تخصصی:
تأثیر عرفان اسلامی بر شاعران و نویسندگان باعث گردیده که آنان بتوانند با بهره گیری از امکانات زبانی و بیانی و استفاده از صور خیال، تجارب عرفانی را برجسته نمایند؛ یکی از آرایه های معنوی که مولوی و حافظ شیرازی برای این امر و انتقال مفاهیم پیچیده عرفانی مورداستفاده قرارداده اند، پارادوکس است. در این تحقیق که به روش توصیفی - تحلیلی صورت گرفته است، نگارنده، تأثیر تجارب عرفانی بر پارادوکس های مولوی و حافظ شیرازی را بررسی کرده است؛ نتایج تحقیق حاکی از آن است که به نظر مولوی و حافظ، لفظ در انتقال معنا ناتوان است و تجارب عرفانی، برای نامحرمان درگاه معرفت الهی غیرقابل فهم و غیرقابل توصیف است؛ همین امر باعث گردیده که زبان، رمزی و پارادوکسی شود، همچنین این دو شاعر با بیان پارادوکسی، بر این نکته تأکیددارند که در متناقض نماها نه تنها تضادی وجودندارد، بلکه جمله و یا ترکیبات پارادوکسی، مفاهیم و تجربیات عرفانی را کامل و قابل فهم می نمایند.
تحلیل علمی چگونگی خلقت حضرت عیسی (ع) در قرآن از منظر علم ژنتیک
منبع:
موعودپژوهی سال ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱۰
57 - 67
حوزههای تخصصی:
شبهه طول عمر حضرت مهدی (عج) و همراهی حضرت عیسی (ع) مسیح (ع) با ایشان از شبهات پرتکراری است که بررسی علمی در راستای پاسخ گویی به این نوع شبهات ضروری به نظر می رسد. مقاله پیش رو اولین اقدامات مبنایی بوده و درصدد اثبات ولادت حضرت عیسی (ع) مسیح (ع) با تطبیق شریعت و یافته های علمی دنیاست. ازآنجا که منشأ مادی به وجود آمدن یک انسان براساس روال معمول و طبیعی آن توسط یک زن و یک مرد است برای عده ای این ذهنیت به وجود آمده که تولد حضرت عیسی (ع) خارج از قانون طبیعت صورت گرفته است درحالی که هیچ چیزی حتی معجزات الهی نمی تواند خارج از قواعد کلی و قوانین طبیعت اتفاق افتد. پژوهش حاضر درصدد اثبات این است که تولد آن حضرت در چارچوب قوانین طبیعی، اما نه به شکل معمول و عادی آن صورت گرفته است. نص صریح قرآن دلالت دارد بر اینکه حضرت عیسی (ع) از مادری باکره و بدون پدر به اذن و اراده الهی و با قدرت کلمه «کن فیکون» خدا متولد شده است. نتیجه مطالعات علم ژنتیک اثبات می کند که این تولد با اسباب غیرعادی، اما به صورت طبیعی و در چارچوب نظام تکوین صورت گرفته است.
نظریه «بطلان معاملات فضولی»؛ مطالعه موردی فقه مذاهب اسلامی، حقوق انگلیس و حقوق ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات فقه و اصول سال ۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲
42 - 21
حوزههای تخصصی:
قانون مدنی ایران معامله فضولی را غیر نافذ تلقی کرده است، با این حال عده ای از فقهای امامیه و همچنین برخی از مذاهب اهل سنت، قائل به بطلان معامله فضولی هستند. حکم معامله فضولی در حقوق کشور انگلیس متفاوت از حقوق کشور ایران است؛ در حالی که در حقوق ایران معامله فضولی در همه موارد غیر نافذ است، صرف نظر از آنکه فضول برای خود معامله نماید یا برای مالک و فارغ از این که خریدار از عدم مالکیت فروشنده اطلاع داشته باشد یا خیر؛ اما در حقوق انگلستان اصل بر بطلان این گونه معاملات است؛ بدین معنا که عقد به دلیل فقدان یکی از شرایط اساسی صحت معاملات، فاقد هرگونه اثر حقوقی می باشد. لیکن بنا به دلایلی از جمله تسهیل در امر تجارت، اعتبار تصرف به عنوان مالکیت و بار شدن آثار حقوقی بر حسن نیت خریدار این اصل دارای استثنائاتی است که معامله فضولی را صحیح و نافذ می کند. این استثنائات عبارتند از استاپل، فروش توسط نماینده ی تجاری، فروش در بازار عمومی، فروش توسط فروشنده متصرف پس از بیع، فروش توسط خریدار متصرف بعد از بیع، فروش براساس مالکیت قابل ابطال. به نظر می رسد در حقوق ایران و به ویژه در قانون تجارت کنونی نیز می توان مصادیقی یافت که تا حدودی قابل انطباق با حقوق انگلیس می باشد. این مقاله براساس روش تحلیلی- توصیفی بر مبنای منابع معتبر فقه مذاهب اسلامی، حقوق انگلیس و ایران در تلاش است نظریه بطلان معاملات فضولی را مورد واکاوی و بررسی قرار دهد.
تأثیر استعفای وکیل بر اذن موکل(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات فقه و اصول سال ۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲
88 - 69
حوزههای تخصصی:
وفق ماده 678 قانون مدنی از جمله طرق انحلال وکالت، استعفای وکیل است. در حالی که به موجب ماده 681 همان قانون وکیل پس از استعفا تا زمان بقای اذن موکل، می تواند نسبت به مورد وکالت اقدام نماید. این مقرره کاملاً برخلاف وصف عقد بودنِ وکالت است؛ زیرا پس از انحلال عقد، مبنای نیابت وکیل از بین خواهد رفت، بنابراین وکیل چگونه می تواند بعد از استعفا منصرف شود و به وکالت خود ادامه دهد؟ آیا عقد سابق احیا می گردد یا باید به دنبال مبنایی دیگر بود و علم و اطلاع موکل در آن نقشی ندارد؟ جهت یافتن مبنا و بعضاً توجیه این حکم نظرات گوناگونی از سوی فقها و حقوق دانان ارائه گردیده؛ اما اغلب این دیدگاه ها با مواد قانونی مدنی مغایرت دارد. در این پژوهش براساس روش توصیفی تحلیلی، پس از استقرای دیدگاه های فقهی حقوقی و مقررات قانونی و تحلیل آنها این نتیجه حاصل گردید که با استعفای وکیل عقد وکالت منحل می شود لکن به لحاظ برخی مصالح عملی و در راستای حمایت از موکل و طرف دیگر معامله، استثنائاً و به حکم ثانوی، اذن صادره از سوی موکل که بر پایه آن عقد پدید آمده بود، از بین نمی رود و وکیل با احراز بقای اذن، می تواند در حدود آن عمل کند مگر این که موکل از اذن خود رجوع نماید.
بازپژوهی مفهوم «خفیه» در جرم سرقت در فقه اسلامی و حقوق ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات فقه و اصول سال ۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲
266 - 248
حوزههای تخصصی:
سرقت یکی از جرایم رایج در جوامع گوناگون است و از دیرباز و در نظام های گوناگون حقوقی، برای آن مجازات مختلفی پیش بینی شده است. یکی از قیودی که در آثار مختلف فقهی و حقوقی به عنوان یکی از مؤلفه های ماهیت سرقت و یا شرط گونه ای خاص از عقوبت های این جرم آمده «خفیه» یا «پنهانی بودن» است که درباره ی معنا و چگونگی تحقق آن اتفاق نظر وجود ندارد. فقهای مذاهب مختلف اسلامی و حقوق دانان ایران، برداشت های گوناگونی از مفهوم خفیه دارند و در قانون ایران نیز، موضعی در این خصوص گرفته نشده است. مسئله ی اصلی پژوهش حاضر مفهوم خفیه در جرم سرقت می باشد که برای دست یابی به آن، هشت دیدگاهِ مطرح در این زمینه مورد نقد و بررسی قرار گرفته است از جمله: پنهان بودن از دید تمام مردم؛ پنهان بودن از دید مالک یا جانشین او؛ پنهان بودن به گمان رباینده (سارق)؛ متقلبانه بودن و اقدام رباینده به پنهان کاری. طبق یافته های این تحقیق «اقدام رباینده به پنهان کاری» قابل دفاع ترین معنا برای قید خفیه است. اگرچه برداشت یاد شده از خفیه در آثار فقهی امامیه و اهل سنت به صراحت بیان نشده؛ اما شواهدی بر مدنظر داشتن آن از سوی برخی فقهای امامی و اهل سنت وجود دارد. داده های این تحقیق به شیوه ی کتابخانه ای و از منابع فقهی امامیه و اهل سنت، و کتب حقوقی جمع آوری شده و با روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است.
واکاوی مفهوم بسیج منابع و امکانات در سازمان از منظر قرآن
منبع:
مطالعات قرآن و علوم سال ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱۵
256 - 287
حوزههای تخصصی:
در جهان معاصر«سازمان ها» رکن رکین و اصلی جوامع بشری هستند. شرایط مختلف زمانی و مکانی و نیازهای گوناگون انسان ها باعث ظهور و بروز و گسترشِ چشم گیر و روزافزون سازمان ها و اداراتِ گوناگون شده است. از نظر اهمیت سازمان ها، بایدگفت که در تمام زندگی انسان امروزی از تولد تا دم مرگ، تأثیرگذاری دارند. و سازمان ها زمانی می توانند به اهداف و مقاصد مطلوب و مرغوب خود بر سند که از مدیریتی توانمند، شایسته، کاردان و کار بلد برخوردار باشند. چون که «مدیریت» مهم ترین علت و عامل تداوم و حیات و استمرار موفقیت سازمان ها است. مدیران نقش اساسی و بی مانندی در بالندگی، شکوفایی و باروری سازمان ها دارند.آنچه که باعث موفقیت سازمان ها به صورت اصولی می شود فراهم نمودن منابع و امکانات مورد نیاز آن ها است. بدون بسیج منابع و امکانات مادی، معنوی، ارزشی، سازمان ها قالب بی معنا بیش نیستند. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و روش استنطاقی، سامان یافته است. از این رو سؤال اصلی تحقیق این است که بسیج منابع و امکانات در سازمان از منظر قرآن چیست؟
یافته ها نشان می دهد که قرآن کریم به دلالت مطابقی، تضمنی و التزامی به بسیج منابع، اعم از منابع مادی و معنوی که مورد نیاز هر سازمان است اشاره نموده است و تحقیق پیشرو به مهم ترین آن ها که در پژوهش تبیین شده پرداخته است.
استعاره های مفهومی انسان انگارانه ی نفس در آثار ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینه معرفت سال ۲۴ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۸۱)
77 - 100
حوزههای تخصصی:
نفس مفهومی معقول است که انسان برای فهم آن ناگزیر از به کارگیری استعاره است. خاصیت ذهن بشری این است که بدون مددگرفتن از حوزه های عینی، قادر به شناخت مفاهیم عقلی نیست. نظریه ی شناختی استعاره (استعاره ی مفهومی) نشان می دهد که چگونه انسان از استعاره برای درک امور نامحسوس بهره می گیرد و در آن حوزه ی مفهومی مقصد، به کمک حوزه ی مفهومی مبدأ از طریق نگاشت قابل فهم می گردد. این جستار تلاش می کند که با رویکرد شناختی، مفهوم سازی نفس در آثار سینوی از دیدگاه استعاره های انسان انگارانه را، در قالب کلان استعاره ی «نفس انسان است» و خرده استعاره های آن نشان دهد. نتایج نشان می دهد که نفس، به وسیله ی استعاره هایی که حوزه ی مبدأ آنها انسان و ابعاد زندگی وی مانند ولادت، مدیریت، مالکیت، عبادت، ورزش، مسائل اجتماعی و حقوقی و صفات مذموم انسانی است، قابل فهم است. استعاره های مذکور بیانگر نحوه ی ارتباط نفس با بدن و مبادی عالیه از جمله عقل فعال است.
بررسی امکان دستیابی به مقام رویت و لقاء الله بر اساس مناجات خمس عشر امام سجاد(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دعاپژوهی سال ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۶
38 - 59
حوزههای تخصصی:
لقاءالله از مباحث مهم عرفانی و حد نهایی سیر و سلوک عارفان است؛ اگرچه عده ای از اهل نظر به دلیل عاجز بودن از درک این مقام، یا به گمان تنزیه ذات پروردگار و یا حمل آیات و روایات موجود در این زمینه به لقاء یوم آخرت و لقاء جزا آن را انکار می کنند. این در حالی است که در آیات و روایات بسیار از «لقاءالله» به عنوان نقطه اوج سیر انسان و مقصد نهایی او یاد شده است. بسیاری از بزرگان لقاءالله را شهود حضرت حق به واسطه معرفت قلبی معرفی کرده و انکار این مقام را مانع وصال به معرفت الله دانسته اند. هدف از این پژوهش یافتن شواهد مربوط به لقاء الله در مناجات خمس عشر امام سجاد(ع) برای صحه نهادن بر انکارناپذیر بودن این مقام است. بدین منظور به کمک روش کتابخانه ای و از طریق بازخوانی و تتبع و بررسی مناجات های پانزده گانه و شروح آن ها، با روش توصیفی عناوین مشاهده و لقاء و اشارات مستقیم و غیرمستقیم حضرت به مقام قرب حق و لقاءپروردگار و عبارات و واژه های مرتبط با این موضوع مانند رؤیت، نظر، بصر، جمال، وجه، وصل و جوار از متن این مناجات ها استخراج شده است. بسامد بالای عبارات مرتبط با موضوع لقاءالله در مناجات خمس عشر، نشان می دهد که این مفهوم در عرفان اهل بیت(ع) جایگاهی ویژه دارد که مُهر تأییدی است بر انکارناپذیر بودن آن.
بررسی مبانی تداوم اهلیت تملک بعد از مرگ(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فقه و اصول سال ۵۶ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۱۳۹
11 - 36
حوزههای تخصصی:
بسیاری از حقوق دانان به تأسی از اطلاق مادهٔ 956 قانون مدنی، مرگ را پایان بخشِ اهلیت انسان دانسته و متوفا را فاقد اهلیت قلمداد کرده اند. شکی نیست که «اهلیت استیفا» و «آن بخش از اهلیت تمتع»، که ذاتاً قابلیت بقای بعد از فوت را ندارد؛ همانند حقوق ناشی از زوجیت، با مرگ از بین می رود؛ اما «حق داشتن ملک» و «اهلیت تملک» به عنوان یکی از جلوه های اهلیت تمتع، بعد ازمرگ، به صورت محدود امکان بقا و تداوم دارد. اصولاً شریعت اسلام اهلیت تملک را مختص به انسان زنده ندانسته و برای نهادهایی نظیر «وجوهات شرعیه» و «وقف»، اهلیت تملک در نظر گرفته است. براساس نتایج این پژوهش، که به روش توصیفی تحلیلی انجام پذیرفته، دانسته می شود که اطلاق مادهٔ 956 قانون مدنی قابل اتکا نبوده و امکان تداوم مالکیت پس از مرگ و حتی تملک جدید پس از فوت، در موارد خاص پذیرفته شده است. مصداق بارز مورد اول را باید در بقای «ماترک موضوع دَین مُستغرَق» در مالکیت شخص متوفا و عدم انتقال آن به وراث جست و مصادیق مالکیت جدید پس از مرگ نیز عبارت اند از: «مالکیت متوفا بر دیه ناشی از جنایت بر میت»، «مالکیت تقدیری بر دیه قتل»، «عودت مالکیت مبیع به متوفا درصورت فسخ ورثه» و «مالکیت متوفا بر اشیایی که قبل از فوت سبب آن ها را ایجاد کرده است؛ همچون صیدی که بعد از مرگ صیاد در تور ماهیگیری می افتد.»
گونه شناسی مغالطات منقول در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اندیشه دینی دوره ۲۴ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۹۲
3 - 12
حوزههای تخصصی:
اساسی ترین خطر در مسیر اندیشمندی، دام مغالطه و پوشاندن لباس حق بر باطل است. مغالطه به عنوان یکی از راه های مهم اشتباه در تفکر و استدلال، موجب عدم رهایى از اسارت جهل مرکب است. غفلت از اشتباه در ماده و صورت استدلال و نیز مسائل خارج از استدلال، عقل بشر را از واقع بینى دور می کند. قرآن کریم که به باور قطعی مسلمانان هیچ گونه کاستی و لغزشی در آن راه ندارد، مناسب ترین راهنما برای بررسی شیوه های برخورد با مغالطات مخالفان است. در این کتاب وحیانی به اشکال گوناگونی از مغالطات ناشی از برخورد معاندین با دعوت انبیاء اشاره شده است. شناسایی انواع مغالطات یاد شده در قرآن کریم برای داشتن تفکر صحیح، ضروریست. در این مسیر می توان از شیوه های برخورد پیامبران(ع) الهی و به ویژه پیامبر گرامی اسلام(ص) بهره گرفت. این نوشتار با مراجعه به آخرین کتاب آسمانی به استقصای مهمترین مغالطات معاندان پرداخته و با روش توصیفی -تحلیلی به این نتیجه می رسد که انبیای الهی با الهام از ذات حق به ازای هر نوع مغالطه، شیوه ی برخورد مناسبی در پیش گرفته اند که می تواند به عنوان الگویی کاربردی برای انسانها به ویژه مسلمانان در مواجهه با مغالطه گران تلقی شود.