مدیریت کلاس درس

"هدف از این پژوهش تبیین جو یادگیری بر اساس کارکردهای مدیریت کلاس درس است. جامعه آماری این پژوهش کلیه معلمان دوره راهنمایی شهر ارومیه در سال تحصیلی 86-85 هستند. حجم نمونه 40 کلاس درس با معلم ثابت است که در طی سال تحصیلی هر دو یا سه هفته یکبار و در مجموع 12 جلسه به طور مستقیم مشاده شده اند. ابزار جمع آوری داده ها چک لیست مشاهده بوده که به صورت عینی و مصداقی تهیه شده است. یافته های پژوهش نشان داد که معلمان دوره راهنمایی شهر ارومیه کارکرد طراحی و سازماندهی، رهبری و نظارت را کمی بالاتر از حد متوسط و کارکرد ارزشیابی را پایین تر از حد متوسط محقق کرده اند. جو یادگیری کلاس نیز بالاتر از حد متوسط توصیف شده است. نتایج تحقیق نشان داد که، هر کدام از کارکردهای مدیریت به طور جداگانه با یکدیگر و با جو یادگیری همبستگی مثبت و معنی داری دارند. ضریب همبستگی چندگانه 857/0 و ضریب تعیین 735/0 بوده است بنابراین، در مجموع 5/73 درصد واریانس مربوط به جو یادگیری بوسیله کارکردهای مدیریت کلاس درس تبیین می شود "

مشکلات انضباطی دانش آموزان دارای عللی چندگانه هستند که اثرات منفی خود را بر جنبه-های مختلف فرایندهای یاددهی-یادگیری می گذارند. این پژوهش با هدف تعیین سبک های تدریس معلمان در درجه اول و هم چنین تعیین روابط بین نوع سبک تدریس با میزان رخداد مشکلات انضباطی انجام گرفت. نمونه پژوهش 265 نفر از معلمان مقطع متوسطه شهر تبریز بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده های پژوهش از یک مقیاس محقق ساخته برای سنجش بدرفتاری های دانش آموزان و از مقیاس سبک تدریس مقتدرانه (ارتسوق، 2009) استفاده شد. با توجه به ماهیت چند متغیری سبک تدریس برای تشخیص نوع سبک کلاس داری معلمان از تحلیل خوشه ای به روش سلسله مراتبی استفاده شد. نتیجه این تحلیل منجر به کشف دو خوشه از معلمان شد: خوشه اول (معلمان مقتدر) مشتمل بر معلمانی است که نمرات بالایی در هر دو بعد محبت و کنترل داشتند (161N=) و معلمان خوشه دوم (معلمان سهل انگار) که از میانگین نمرات پائین تری در هر دو بعد محبت و کنترل برخوردار بودند (94N=). دیگر نتایج تحقیق نشان داد که بر طبق نظرات معلمان میزان بی انضباطی ها در کلاس های معلمان مقتدر به طور معناداری کمتر از معلمان سهل گیر است. در ادامه، یافته ها در ارتباط با مبانی نظری-تجربی موضوع بحث و تلویحات کاربردی-پژوهشی ارائه شده است.

از مهم ترین ارتباطات در سطح دانشگاه که منجر به تحقق اهداف آموزش عالی می گردد، تعاملات میان اساتید و دانشجویان است. هدف از این پژوهش پرداختن به تفاوت های رفتاری اساتید در برخورد با دو گروه جداگانه از دانشجویان؛ شامل: پذیرش ویژه فرهنگیان و پذیرش روزانه و نوبت دوم، در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی در دانشگاه تهران می باشد. پژوهش حاضر، از نوع کیفی می باشد که با روش زیست تجربه نگاری انجام شده است و ابزارگردآوری داده ها مشاهده و مصاحبه های ساختارنیافته انفرادی است که با دانشجویان و دستیاران آموزشی صورت گرفته است. پژوهشگران در تحریر این ارزیابی، از روش خبرگی و نقادی آیزنر استفاده کرده اند. بررسی ها در این پژوهش حاکی از آن است که رفتار اساتید در مدیریت کلاس، تعامل با دانشجویان(گفتار و رفتار)، تکالیف محوله به دانشجویان و ارزشیابی میان این دو گروه متفاوت بوده و این یافته ها، تساهل و تسامح را در رفتار اساتید نسبت به دانشجویان فرهنگی نشان می دهد، که این خود برآیندی از برچسب منفی است که در نگرش اساتید و فضای دانشکده نسبت به دانشجویان فرهنگی وجود دارد.

هدف از نگارش مقاله حاضر، بررسی مدیریت کلاس درس و روش کلاس داری معلمان در مدارس و مراکز آموزشی هست. یکی از عواملی که امروزه معلمان، مدیران و سیاست گذاران آموزش وپرورش به عنوان موضوعی مهم و اساسی بدان توجه دارند، عامل مدیریت کلاس است که از دیرباز به عنوان پیچیده ترین موضوع در بهبود کیفیت آموزش شناخته شده است. تشکیل و اداره ی کلاس از وقت گیرترین فعالیت های حرفه ی معلمی تلقی می شود. هنگامی که بیشتر وقت کلاس صرف مشکلات انضباطی شود، به طور عملی زمان کمتری برای تدریس و یادگیری دروس باقی می ماند. بعضی عقیده دارند، مدیریت کلاس درس فقط با حفظ نظم و انضباط کلاس قابل طرح است، اما مدیریت کلاس درس سخنی بس فراتر از آن است. تحقیقات بی شمار نشان داده اند، بعضی از مشکلات اخلاقی و اجتماعی نوجوانان ما حاکی از جذاب نبودن محیط مدرسه و کلاس درس و کشمکش های این گونه دانش آموزها با معلمان و درنتیجه افت تحصیلی آنان بوده است. لذا وجود مدیریت کارآمد معلمان و ایجاد شرایط لازم برای تسهیل در امر یادگیری در کلاس درس که مطابق نیازها و ویژگی های فراگیران باشد، لازمه ی جامعه ی امروزی و راه گشای بسیاری از مشکلات نوجوانان است. مقاله حاضر بر آن است تا به مفهوم مدیریت کلاس درس، اهمیت و ابعاد گوناگون آن بپردازد. ابتدا مفهوم مدیریت موردبررسی قرارگرفته، سپس به اهداف، اصول و مهارت های مدیریت کلاس درس اشاره می گردد. در ادامه ضرورت انضباط و مدیریت کلاس درس و روش های آن موردبررسی قرارمی گیرد. در پایان ضمن بحث و تجزیه وتحلیل عوامل مؤثر بر مدیریت کلاس درس اعم از رفتارهای معلم و فنون تدریس بیان شده و راهبردهای موفق مدیریت کلاس ذکر گردیده است و رهنمودهایی به منظور اداره صحیح و اصولی کلاس درس و بهبود کیفیت آموزش در مدارس و مراکز آموزشی ارائه می گردد.

هدف اصلی این مقاله، تحلیل یکی از مؤلفه های مدیریت کلاس، نشانه «سکوت» و بررسی آثار آن در مدیریتکلاس می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش کیفی تحلیل نشانه شناختی سوسور برای ادراک پیام صریح و واکاوی معانی نهفته، بهره گرفته شد. اعتبار داده ها، با استفاده از روشبینامتنی، برخود متن و تفسیرهای مستخرج از متن، استوار است. نتایج این مقاله در بخش نظری، منجر به طراحی مدل دوتایی «خودخواسته- تحمیلی» و «بار مثبت- منفی» از سکوت شد. در بخش عملی، بر اساس زیست نگاری کلاس، کدهای معنایی سکوت، استخراج و رمزگشایی شد. دال و مدلول ها مطالعه، بازشناسانی، طبقه بندی درونی و تفسیر شدند. درنتیجه، مدل دوتایی «سلبی- ایجابی» و «عدم شایستگی- لجوجانه » طراحی شد. یافته های به دست آمده حاکی از آن است که پرتکرارترین سکوت در کلاس ها از نوع «عدم شایستگی»، یا «سکوت خالی» که همان فریاد بلند و واقعیت تلخ ساعتهای هدررفته زیادی در کلاس ها است و هیچ ماحصل آموزشی یا تربیتی ندارد. مسئولین، صاحب نظران و معلمان می توانند بامطالعه نظری، پژوهش حین عمل و تأمل، پیام سکوت را دریافت کرده، با آموزش و انتقال معنی، قدرت پیش بینی پذیری برای اداره کلاس درس را افزایش دهند. دسته دیگری از سکوت که اهداف «نامعلومی» داشت نیز شناسایی شد.

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی برنامه مداخله آموزش معلمان در مدیریت مؤثر کلاس درس بر درگیری تحصیلی شناختی و رفتاری دانش آموزان بود. پژوهش به شیوه آزمایشی. طرح پیش آزمون- پس آزمون- پیگیری با گروه کنترل اجرا شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه معلمان زن دارای سابقه زیر 10 سال و دانش آموزان کلاس های درس آن ها در دوره دوم (پایه های چهارم تا ششم) مدارس ابتدایی شهر سمنان در سال تحصیلی(98-97) بود. شرکت کنندگان در برنامه مداخله32 نفر از معلمان و دانش آموزان کلاس درسشان بودند که به شیوه تصادفی ساده انتخاب شدند و به دو گروه آزمایش و کنترل(16 نفر برای هر گروه) تقسیم شدند. برنامه مداخله آموزشی مدیریت مؤثر کلاس برای معلمان گروه آزمایش طی 15 جلسه دوساعته اجرا شد. کلیه دانش آموزان در کلاس های درس هر دو گروه آزمایش و کنترل پرسشنامه درگیری تحصیلی ریو و تسینگ (2011 ) را به صورت پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری تکمیل و تجزیه تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس اندازه های تکراری چند متغیری با کمک نرم افزارspss₂₁ انجام و داده ها به صورت د و ماهه پیگیری شدند. یافته ها نشان داد آموزش معلمان در مهارت های مدیریت کلاس درس منجر به افزایش درگیری تحصیلی دانش آموزان در ابعاد درگیری تحصیلی رفتاری و شناختی در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل می شود(p < .001).. همچنین آموزش در طی یک دوره زمانی د و ماهه پایدار بود. با توجه به نتایج می توان مطرح کرد که آموزش مدیریت مؤثر کلاس درس بر افزایش درگیری تحصیلی دانش آموزان در کلاس درس اثر مثبت دارد. در مجموع نتایج پژوهش حاضر حاکی از اهمیت آموزش مدیریت کلاس درس در بهبود درگیری تحصیلی دانش آموزان می باشد

مقدمه: معلمین برای مدیریت کلاس ، با مشکلات و چالش های فراوانی در زمینه نیازهای منحصر بفرد و متنوع آموزشی، رفتاری و عاطفی خود و فراگیران مواجه اند. این مطالعه با هدف شناسایی این چالش ها و گفتمان سازی برای مداخله، به پیکره بندی مولفه های اثرگذار بر مدیریت کلاس پرداخته است. روش کار: پژوهش حاضر از نظر هدف توسعه ای و کاربردی است و در راستای اجرای یک فراترکیب کیفی، از روش تحلیل مضمون و تحلیل اسنادی بهره گرفته شد. واحد تحلیل، «متن منسجم» با کلیدواژه «مدیریت کلاس» که داوری شده باشد (شامل( 7 رساله دکتری، 2 پایان نامه ارشد،33 مقاله و 200 چکیده مقاله انگلیسی و 20 مقاله فارسی) و واحد معنا، «واژه و یا عبارت های مرتبط» با مدیریت کلاس بود. «مضامین پایه» تعریف و ساده سازی شد، طبقه بندی کدها، منجر به تلخیص و شکل گیری «مضامین سازمان دهنده» به عنوان «زیرعامل» و در انتها با فشرده سازی، «مضامین فراگیر» به عنوان «عوامل» شکل گرفتند. عناصری که در مجمع تخصصی با حضور 18 خبره حوزه تعلیم و تربیت کشور، CVR آن ها، نمره ای بالاتر از 49٪ را کسب کردند روایی محتواییشان تایید شد. نتایج: بررسی واحدهای تحلیل، منجر به احصا 2000 کد معنایی اولیه و در ادامه، شناسایی 12 عامل درهم تنییده، شامل؛ «فلسفه»، «برنامه درسی»، «تعاملات انسانی»، «اصول مدیریتی»، «سبک معلم»، «نقش معلم»، «برنامه ریزی آموزشی»، «انگیزه»، «دانش موردنیاز معلمی»، «توسعه حرفه ای»، «ویژگی های معلمی» و «رویکردهای یادگیری»، در بستر "بافت و زمینه" و زیرعامل های آن ها، شد. نتیجه گیری: برای مدیریت بهینه کلاس با هدف آگاه سازی، حساس سازی و توانمندسازی معلم، بایستی به ارتباط و هماهنگی بین اجزا، ترکیب و همنشینی مولفه ها با خصلت کل گرایی توجه گردد.

کارورزی حلقه پیوند همه چیز در تربیت معلم و اقدام پژوهی ابزاری برای تفکر و بهبود حین عمل است. کلاس درس خط مقدم جبهه تعلیم و تربیت است و تحقق رسالت آموزش توسط معلم باوجود مدیریت کلاسی مطلوب امکان پذیر است. این پژوهش در کارورزی، به روش اقدام پژوهی، باهدف بررسی و بهبود مدیریت کلاس برای رسیدن به اهداف یاددهی-یادگیری انجام شد. کارورز دانشگاه فرهنگیان، (تسهیل کننده درجه دوم) مشاهدات 20 جلسه کارورزی شامل 80 ساعت تعامل و ارتباط معلم و شاگردان در کلاس دوم ابتدایی، در محیط حقیقی و مجازی را به صورت دقیق و نکته سنج و با رعایت حقوق و محرمانه بودن اطلاعات که منجر به ترسیم نیم رخ کلاس شد را روایت کرد. این پژوهش شامل زنجیره ای از چرخه مارپیچی شناسایی و تبیین مسئله، برنامه ریزی و طراحی فعالیت ها، عمل، مشاهده، تفکر و بازطراحی مجدد به قصد حل مسئله انجام شد. یافته ها نشان داد، در فضای حقیقی و مجازی با اجرای روش ها و راهکارها ی متناسب، می توان کلاس را به نحو مطلوب مدیریت کرد.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی برنامه آموزش معلمان در راهبردهای مدیریت کلاس درس بر پیامدهای هیجانی و انگیزشی دانش آموزان بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه معلمان دارای سابقه زیر 10 سال و دانش آموزان کلاس های درس آن ها در دوره دوم (پایه های چهارم تا ششم) مدارس ابتدایی شهر سمنان در سال تحصیلی(98-97) بود. شرکت کنندگان در برنامه مداخله40 نفر از معلمان و دانش آموزان کلاس درسشان بودند که به شیوه تصادفی ساده انتخاب شدند و به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. برنامه مداخله آموزش مدیریت کلاس برای معلمان گروه آزمایش طی 15 جلسه دو ساعته اجرا شد و معلمان گروه کنترل برنامه مدیریت سنتی را اجرا کردند. کلیه دانش آموزان در کلاس های درس هر دو گروه آزمایش و کنترل پرسشنامه ارتباط معلم-شاگرد مورای و زویچ (2010) و پرسشنامه هیجان تحصیلی پکران (2006 ) را تکمیل کردند. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس اندازه های تکراری چند متغیری با کمک نرم افزارspss21 انجام شد. یافته ها نشان داد توانمندسازی معلمان در مدیریت کلاس درس نقش مهمی در بهبود مهارت های ارتباطی معلم و دانش آموز و افزایش هیجانات تحصیلی مثبت در دانش آموزان دارد. با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد می شود دوره های مهارت های مدیریت مؤثر کلاس درس در برنامه های آماده سازی معلمان گنجانده شود.

فناوری اطلاعات وارتباطات را می توان به عنوان ابزاری نیرومند وقوی برای ارتقاء کیفیت وکارایی آموزش مورد استفاده قرار داد. به گونه ای که شیوه های سنتی آموزش را دستخوش تغییر قرار دهد ودیگر نیازی به حضور فیزیکی درکلاسهای درس نباشد. عصرکنونی را عصر ارتباطات، عصر فراصنعتی، عصر دانش وغیره نامیده اند. در این پژوهش با عنوان مدیریت آموزشی در فضای مجازی و بررسی تکلیف دانش آموزان، مسائل مربوط به آن درمدارس ایران توجه وعنایت هرچه بیشتر طراحان وبرنامه ریزان آموزشی را برای حرکت به سمت مجازی شدن معطوف دارد. روش این پژوهش بصورت کیفی و در قالب مشاهده مستقیم و همچنین روش مصاحبه است. نتایج حاکی از آن است که آموزش مجازی در رشد و توسعه کشور نقش آموزش به ویژه آموزش ابتدایی بسیار مهم می باشد و می بایست جدی گرفته شود و برای امر مزبور مسئولان و معلمان دلسوز و آگاه به صورت تخصصی تربیت شوند. در این راستا باید فضای آموزشی زیبا برای این مدارس طراحی کرد و مدیریت آنها را به افراد آگاه و باتجربه سپرد.

این پژوهش با عنوان مدیریت کلاس درس در فضای مجازی نگارش شده است. روش این پژوهش، به شیوه توصیفی، تحلیلی از نوع کتابخانه ای است که با استناد به کتابها و مجلات و مقالات معتبر نگارش شده است. نتایج حاکی از این است که: معلمان فرزانه و متعهد، افزون بر تدریس محتوای آموزشی و تحول در ماهیت روش های پیشین تدریس، به عنوان اسوه های الهام بخش در عرصه فرهنگ و اخلاق، نقش مبلّغ و هدایتگر را برای نسل جوان ایفا می کنند و به تدریس در این فضا به عنوان یک فرصت می نگرند. آنان با خودآگاهی و خودشکوفایی و نفوذ معنوی در دل شاگردان، در پرتو تعلیم و تربیت صحیح و نیز نهادینه سازی ارزش های والای دینی و اسلامی خواهند توانست جامعه را از درون متحول سازند و به سمت و سوی تعالی، رشد و شکوفایی سوق دهند و انسان هایی خدامحور و متخلق به اخلاق اسلامی تربیت نمایند.