۱.
هدف پژوهش حاضر، طراحی و اعتباریابی الگوی شایستگی های دیداری- فضایی دانش آموزان در درس ریاضی ویژه آموزش های مجازی بود. این پژوهش جزء پژوهش های ترکیبی، از نوع اکتشافی متوالی و مدل طبقه بندی بود که در دو مرحله کیفی و کمّی اجرا شد. بخش کیفی با استفاده از روش فراترکیب تبدیلی و طی شش مرحله ساندلوسکی و باروسو (2007) انجام گرفت. الگوی شایستگی های دیداری- فضایی دانش آموزان در درس ریاضی در قالب دو شایستگی مربوط به دانش آموزان و شایستگی مربوط به معلمان طراحی شد. سپس، بخش کمّی به منظور اعتباریابی الگوی یادشده تعریف شد. بخش کمّی با استفاده از روش توصیفی پیمایشی و مقیاس محقق ساخته انجام گرفت. جامعه آماری این بخش معلمان دوره ابتدایی بود که ابزار در بین 65 نفر از معلمان دوره ابتدایی شیراز توزیع شد. به منظور تعیین اعتبار مقیاس، از روش اعتبار محتوا و محاسبه شاخص های نسبت روایی محتوا و روایی محتوا استفاده شد. پایایی ابزار نیز توسط روش همسانی درونی محاسبه شد. داده های کمّی با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی تجزیه و تحلیل شدند. بر اساس یافته ها، شایستگی های دیداری- فضایی دانش آموزان دوره ابتدایی در در دو مضمون اصلی «شایستگی های مرتبط با دانش آموزان» مشتمل بر هفت مضمون فرعی «مهارت های شناختی»، «عملکرد ذهنی»، «قدرت یادگیری»، «ساخت فضای ذهن»، «درک الگو»، «حافظه تصویری» و «توانایی شبیه سازی» و «شایستگی های مرتبط با معلمان» مشتمل بر سه مضمون فرعی «تهیه محتوای مناسب»، «مهارت های تدریس» و «طراحی آموزشی» طبقه بندی شدند که از اعتبار برخودار بود.
۲.
پرورش معلمان فکور، از رسالت اساسی دانشگاه فرهنگیان محسوب می شود. تحقق این مهم، تنها از طریق دوره های کارورزی که در حقیقت تمرین معلمی است، حاصل می شود. در این راستا، برنامه درسی به عنوان ابزار کارآمد برای این دوره ها در اثربخشی بیشترمورد توجه است. با ملاحظه این اهمیت، پژوهش حاضر به طراحی و تبیین الگوی برنامه درسی کارورزی تربیت معلم فکور در دانشگاه فرهنگیان پرداخته است. پژوهش حاضر، کیفی و از نظر هدف، از نوع پژوهش های کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش را متخصصان، برنامه ریزان و سیاستگذاران دانشگاه فرهنگیان ایران تشکیل می دهند. برای مصاحبه با صاحبنظران در حوزه دانشگاه فرهنگیان از روش نمونه گیری هدفمند (موارد مطلوب) استفاده شد. در این راستا، به طور هدفمند با مصاحبه نیمه ساختاریافته با 14 نفر، اشباع نظری در داده ها حاصل شد. یافته های پژوهش نشان داد که الگوی برنامه درسی کارورزی تربیت معلم فکور در قالب چهار عنصر هدف، محتوا، روش و ارزشیابی به صورت بازخوردی تدوین می شود. در مجموع، الگوی برنامه درسی کارورزی مبتنی بر تربیت معلم فکور در دانشگاه فرهنگیان، رویکردی کل گرا و همه جانبه نگر بوده و تربیت فکورانه دانشجومعلمان در اولویت این الگو دارد.
۳.
این پژوهش با هدف پیش بینی سازگاری تحصیلی دانشجویان کارشناسی دانشگاه فرهنگیان فارس بر اساس خوش بینی تحصیلی و خودکارآمدی ادراک شده انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانشجویان مقطع کارشناسی پردیس های دانشگاه فرهنگیان فارس بود که در نیمسال اول سال تحصیلی 98-1397 مشغول به تحصیل بودند. برای انجام این پژوهش 300 دانشجو (128 پسر و 172 دختر) به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و پرسش نامه های خودکارآمدی موریس، خوش بینی تحصیلی اسچنن-موران و همکاران و سازگاری تحصیلی بیکر و سیریک را تکمیل کردند. داده های به دست آمده با آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که بین خوش بینی تحصیلی و خودکارآمدی ادراک شده با سازگاری تحصیلی دانشجویان رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون آشکار کرد که خوش بینی تحصیلی و خودکارآمدی ادراک شده توان پیش بینی 0/33 از تغییرات سازگاری تحصیلی را در جهت مثبت دارند؛ بنابراین، می توان برای افزایش میزان سازگاری تحصیلی، به متغیرهای خوش بینی تحصیلی و خودکارآمدی ادراک شده توجه داشت.
۴.
اغلب کشورهای جهان از جمله ایران، برای جلوگیری از سرعت شیوع و قطع زنجیره ویروس کرونا و در عین حال جبران تعطیلیِ امور آموزشی از سطوح پایه تا عالی و تداوم فعالیت های آموزشی و یادگیری های رسمی، حرفه ای و مهارتی در شرایط همه گیری کووید-19، بهره گیری از سازوکار آموزش مجازی و یادگیری الکترونیکی را به عنوان تنها گزینه کاربردی در دستور کار قرار دادند که این امر منجر به گسترش نفوذ فضای مجازی در نظام آموزش و یادگیری شد. بنابراین، هدف پژوهش، شناسایی و تحلیل پیامدهای گسترش فضای مجازی در آموزش و یادگیری در شرایط کرونا و پساکرونا در نظر گرفته شد. پژوهش حاضر براساس هدف، توسعه ای–کاربردی و براساس روش های گردآوری داده ها، کتابخانه ای است. روش انجام پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده و داده های کیفی به روش پژوهش کیفی فراترکیب گردآوری شد. پس از غربال گری و خلاصه سازی دستاوردهای 20 مقاله و 10 گزارش تحلیلی مرتبط و معتبر، در نهایت، 65 مضمون درباره پیامدهای گسترش فضای مجازی در آموزش و یادگیری شامل 38 پیامد مثبت و 27 پیامد منفی در قالب 5 دسته کلی شاملپیامدهای مالی و اقتصادی، پیامدهای آینده نگرانه و تحول گرایانه، پیامدهای ارتباطی، اجتماعی و اخلاق گرایانه، پیامدهای جسمی، روحی و روانی و پیامدهای کیفی، کارکردی و مبتنی بر رویکرد توانمندسازی، طبقه بندی شدند.
۵.
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی سرزندگی تحصیلی در رابطه بین انگیزش درونی با اشتیاق تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان شهر زاهدان بود که با روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش را دانشجویان دانشگاه فرهنگیان شهر زاهدان با تعداد 2410 نفر تشکیل دادند که با روش نمونه گیری تصادفی ساده، 330 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های انگیزش درونی مک کالی و همکاران (1991)، اشتیاق تحصیلی شافلی و همکاران (2002) و سرزندگی تحصیلی مارتین و مارش (2006) استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه براساس شاخص روایی محتوایی و نسبت روایی محتوایی با نظر 8 نفر متخصص تأیید شد. همچنین، همسانی درونی پرسشنامه ها براساس ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب، 907 / 0، 723 / 0 و 720 / 0 برآورد شد. نتایج ضریب همبستگی و مدل معادلات ساختاری نشان داد که انگیزش درونی بر اشتیاق تحصیلی؛ انگیزش درونی بر سرزندگی تحصیلی و اشتیاق تحصیلی بر سرزندگی تحصیلی اثر مستقیم دارد، همچنین، تأثیر غیر مستقیم انگیزش درونی بر اشتیاق تحصیلی از طریق سرزندگی تحصیلی کمی بیشتر از تأثیر مستقیم آن بوده است. بنابراین، با توجه به اینکه سرزندگی تحصیلی دانشجویان بر اشتیاق تحصیلی تأثیر دارد، توصیه می شود برای ایجاد سرزندگی تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان برنامه ریزی شود.
۶.
یکی از قابلیت های کاربردی در شبکه آموزشی دانش آموزان (شاد)، محتواهای رسمی است که محتواهای آموزشی ویژه معلمان و دانش آموزان برای تمامی دروس و مقاطع تحصیلی را شامل می شود. در همین راستا، پژوهش حاضر به ارزیابی بخش محتواهای رسمی دوره ابتدایی موجود در شبکه شاد، از دیدگاه معلمان ابتدایی پرداخته است. روش پژوهش، کیفی و از نوع پدیدارشناسی (تجربه زیسته) بود. جامعه آماری، تمامی معلمان دوره ابتدایی شهرستان میرجاوه در سال تحصیلی 1400-1399 شامل 120 معلم، و نمونه شامل 40 معلم بودند که به صورت هدفمند انتخاب شدند. بعد از رعایت اصل تنوع و رسیدن به اشباع نظری، در نهایت، از مصاحبه 34 معلم شرکت کننده، فیش برداری صورت گرفت. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته بود. ابزار تحلیل داده های کیفی حاصل از مصاحبه استفاده از فرایند کدگذاری بود که با انجام سه مرحله کدگذاری بر روی فیش برداری های حاصل از مصاحبه، مهمترین محاسن و محدودیت های محتواهای رسمی شبکه شاد از دیدگاه معلمان دوره ابتدایی مشخص شد. در نتیجه تحلیل داده ها، هفت مقوله برای محاسن محتواهای شبکه شاد، شامل متناسب بودن محتوا با سن و نیاز فراگیران، در دسترس بودن و ماندگاری، جذاب و مؤثربودن، ارائه توسط معلمان مجرب و نمونه کشوری، باکیفیت بودن محتوا، ارائه آموزش محتواهای یکسان در سطح کشور، ایجاد انگیزه و افزایش اعتماد به نفس در فراگیران به دست آمد. همچنین هفت مقوله برای محدودیت های محتواهای شبکه شاد، شامل سطح بالای برخی محتواها، بی توجهی به جزییات در محتواها، نبود تعامل دوطرفه، عدم تمرکز فراگیران، بی توجهی به تفاوت های فردی، کندی سرعت دانلود محتواها و نبود محتواهای کاربردی در زندگی فراگیران به دست آمدند.
۷.
پژوهش حاضر به منظور بررسی کیفیت تدریس معلمان دوره ابتدایی استان ایلام طراحی و اجرا شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ رویکرد، کمی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه معلمان مرد و زن دوره ابتدایی استان ایلام در سال تحصیلی 98-1397 بود که از این تعداد 62 معلم به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای غیر نسبتی انتخاب شدند. همچنین، دو پایه سوم و ششم و دو درس ریاضی و فارسی برای مشاهده انتخاب شد. داده های مورد نیاز از طریق فهرست واکاوی مشاهده تدریس معلم جمع آوری شدند. مشاهده گران به منظور استفاده از فهرست واکاوی آموزش دیدند و طی مشاهدات خود آن را مورد استفاده قرار دادند. فهرست واکاوی مشاهده توسط اساتید دانشگاهی ترجمه شد و روایی صوری با توجه به اتفاق نظر صاحب نظران تعیین شد. پایایی فهرست واکاوی مشاهده با استفاده از آلفای کرونباخ تأیید شد. یافته های پژوهش نشان داد معلمان پایه های سوم و ششم دوره ابتدایی استان ایلام در تدریس دروس ریاضی و فارسی، مؤلفه های «جو یادگیری امن و برانگیزاننده» و «سازماندهی اثربخش» را در سطح «مطلوب» و «آموزش های ساختاریافته»، «روش های تدریس فعال»، «تطبیق تدریس با تفاوت های فردی یادگیرندگان» و «راهبردهای یاددهی-یادگیری» را در سطح «نسبتاً مطلوب» به اجرا گذاشته اند. بیشترین میانگین مربوط به مؤلفه «جو یادگیری امن و برانگیزاننده» و کمترین میانگین مربوط به مؤلفه «راهبردهای یاددهی-یادگیری» بود. همچنین در بررسی کیفیت تدریس معلمان برحسب عوامل جمعیت شناختی (جنسیت، پایه تدریس، نوع درس، ناحیه، سابقه تدریس و مدرک تحصیلی) تفاوت معناداری مشاهده نشد.
۸.
حفظ کرامت معلمان و نقش آموزش و پرورش در ارتقا و پیشرفت جوامع بشری، استقرار الگوی جامع جذب، نگهداشت و توانمندسازی در نظام تربیت معلم را ضروری کرده است. هدف این مقاله طراحی الگوی جذب، نگهداشت و توانمندسازی و شناسایی عناصر و مؤلفه های آن در نظام تربیت معلم کشور است. رویکرد مورد نظر در این پژوهش کیفی و روش نظریه داده بنیاد بود. جامعه پژوهش شامل مدیران، کارشناسان و خبرگان حوزه تربیت معلم بودند که در زمینه موضوع پژوهش تجارب ارزشمندی داشتند. انتخاب مشارکت کنندگان با استفاده از رویکرد هدفمند و با روش نمونه گیری گلوله برفی و با استفاده از معیار اشباع نظری داده ها انجام گرفت. داده ها با ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته و مطالعه متون حاوی نظرات مشارکت کنندگان در وبگاه ها و رسانه ها جمع آوری شد. برای استخراج چارچوب ابعاد و مؤلفه های جذب، نگهداشت و توانمندسازی دانشجومعلمان از مصاحبه نیمه ساختاریافته و بررسی منابع و متون مرتبط استفاده شد. با استفاده از تحلیل مضمون، چارچوب اولیه شامل 122 مضمون پایه و 18 مضمون سازمان دهنده حول مضمون فراگیر ابعاد جذب، نگهداری و توانمندسازی دانشجومعلمان سازماندهی شد، این مضامین مرتبط و در هم تنیده و پویا بودند، به گونه ای که یک دانشجومعلم اگر بخواهد در چارچوب شایستگی های حرفه ای معلمان طراز جمهوری اسلامی ایران بگنجد، باید این شایستگی ها را در کنار هم داشته باشد و آن ها را با هم رشد و توسعه دهد. نظام آموزشی تربیت معلم و دانشگاه فرهنگیان نیز باید شرایط و زمینه های مناسب با این چارچوب سازمان دهی شده را فراهم کند.
۹.
هدف پژوهش حاضر، تحلیل رابطه ساختاری بین ادراک از رهبری دانش محور و عملکرد نوآورانه با نقش میانجی عملکردهای مدیریت دانش به روش همبستگی انجام شد. جامعه آماری پژوهش را معلمان مدارس ابتدایی در شهر اصفهان در سال 1396 تشکیل دادند که تعداد آن ها 810 نفر بود. 261 نفر با استفاده از جدول تعیین حجم نمونه کوهن، مانیون و موریسون (2000) و با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای مبتنی بر سهم انتخاب شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه رهبری دانش محور دانت و جیسوس (2015) با 6 گویه، پرسشنامه عملکرد نوآورانه زهرا و داس (1993) با 5 گویه، پرسشنامه خزانه مدیریت دانش داونپورت و همکاران (1998) با 13 گویه، پرسشنامه انتقال مدیریت دانش علوی و لیدنر (2001) با 8 گویه، پرسشنامه کاربرد مدیریت دانش علوی و تیوانا (2003) با 5 گویه، پرسشنامه ایجاد مدیریت دانش زهرا و بوگنر (1999) با 4 گویه، جمع آوری شد. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که بین متغیرهای ایجاد مدیریت دانش، انتقال مدیریت دانش، کاربرد مدیریت دانش با عملکرد نوآورانه کارکنان؛ همچنین، بین رهبری دانش محور با فعالیت های مدیریت دانش رابطه معناداری وجود دارد (05 / 0>P). روابط ساختاری بین رهبری دانش محور و عملکرد نوآورانه با نقش میانجی عملکردهای مدیریت دانش از برازش مطلوبی بر اساس شاخص های درجه آزادی، کای اسکوئر و برازش تطبیقی برخوردار است.
۱۰.
هدف پژوهش حاضر، مطالعه تجارب کسب شده دانشجومعلمان از برنامه درسی روایت پژوهی بود. این پژوهش به شیوه کیفی و از طریق روش پدیدارشناسی انجام گرفت. سؤال اصلی پژوهش این بود که دانشجومعلمان از طریق برنامه درسی روایت پژوهی، چه تجاربی کسب کرده اند. جامعه پژوهش، دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان، پردیس شهید باهنر همدان (ترم 4 رشته آموزش ابتدایی) بودند که در مرحله اجرای طرح از میان این گروه، به صورت هدفمند یک گروه 42 نفره به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شده بودند و به مدت یک نیمسال با استفاده از برنامه درسی روایت پژوهی طراحی شده آموزش دیدند. در این مرحله، تجارب کسب شده دانشجومعلمان از طریق مشاهده، مصاحبه و بررسی پروژه های روایتی آن ها مورد مطالعه قرار گرفت. تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل مضمون نشان داد از طریق الگوی برنامه درسی روایت پژوهی، دانشجومعلمان، تجارب متنوعی در حوزه دانشی (دانش محتوایی، دانش تربیتی، دانش فناورانه، دانش محتوایی تربیتی، دانش محتوایی تربیتی فناورانه)، و در حوزه مهارتی (دانش تربیتی در عمل، دانش محتوایی تربیتی در عمل، دانش محتوایی تربیتی فناورانه در عمل) کسب کردند؛ همچنین، در حوزه نگرشی، نگرش آن ها نسبت به تدریس، یادگیری و یادگیرنده بهبود یافت. به طور کلی، دانشجومعلمان در سه حوزه دانشی، مهارتی و نگرشی، تجارب با ارزشی کسب کردند. یافته های حاصل از این مطالعه می تواند در برنامه ریزی توسعه حرفه ای دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان مورد استفاده قرار گیرد.
۱۱.
پژوهش حاضر با هدف بررسی کیفیت مؤلفه های طرح هدایت تحصیلی نوین براساس مدل کانو از دیدگاه افراد ذینفع (والدین، دانش آموزان)، ذیربط ( دبیر، مدیر، مشاور مدرسه) و ذیصلاح (کارشناسان هدایت تحصیلی آموزش و پرورش) انجام گرفته است. روش تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت ارزشیابی است. جامعه آماری دانش آموزان دوره دوم متوسطه و اولیای آنان، دبیران، مدیران و مشاوران مدرسه دوره اول متوسطه تبریز کارشناسان هدایت تحصیلی بودند. نمونه گیری به شیوه تصادفی خوشه ای چندمرحله ای بود که برای انتخاب دانش آموزان و اولیای آنان، دبیران، مدیران، مشاوران از بین نواحی 5 گانه آموزش و پرورش، نواحی 1 و 3 به صورت تصادفی انتخاب و از مدارس این نواحی چند مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شدند. براساس جدول مورگان، تعداد نمونه دانش آموزان 370 نفر، اولیا 366 نفر، دبیران 243 نفر، مدیران 44 نفر، مشاوران 57 نفر و کارشناسان 34 نفر بودند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های محقق ساخته و برای تحلیل داده ها از آزمون تی همبسته، ماتریس کانو، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون توکی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد انتظارات دانش آموزان، اولیا، مشاوران، دبیران، مدیران و کارشناسان هدایت تحصیلی در مؤلفه های شش گانه طرح هدایت تحصیلی نوین بیشتر از ادراکات آنان است؛ یعنی طرح مورد نظر نتوانسته رضایت گروه ذیربط، ذینفع و ذیصلاح را تأمین کند. بنابراین، باید اقدامات اصلاحی در نحوه امتیازدهی و ضریب آن و سهم امتیاز هر یک از عوامل در هدایت تحصیلی، همچنین، ملاک محاسبه نمرات پیشرفت تحصیلی و توجه به نیازهای الزامی صورت گیرد.
۱۲.
پژوهش حاضر درصدد بررسی تطبیقی وضعیت نیروی انسانی، مجموعه و فضای کتابخانه های مراکز آموزشی دانشگاه فرهنگیان با استاندارد کتابخانه دانشگاهی ایران است. این تحقیق از نوع مطالعهکاربردی است که با استفاده از روش پیمایشی - توصیفی و با به کارگیری ابزار پرسشنامه محقق ساخته، بر اساس استاندارد کتابخانه دانشگاهی انجام شده است. جامعه آماری آن را 64 کتابخانه پردیس و۳۴ کتابخانه مرکز آموزش عالی دانشگاه فرهنگیان تشکیل می دهد. به طور کلی 69 کتابخانه دانشگاهی فرهنگیان در شهرهای مختلف برای پرسشنامه پاسخ دادند. یافته ها نشان داد کتابخانه های دانشگاه فرهنگیان از نظر نیروی انسانی 29درصد، از نظر مجموعه سازی 23درصد و از نظر فضا 54 درصد با استانداردهای کتابخانه دانشگاهی مطابقت دارند. کتابخانه های دانشگاه فرهنگیان از لحاظ کمی در شاخص های نیروی انسانی و مجموعه منابع اطلاعاتی با استاندارد کتابخانه های دانشگاهی فاصله چشمگیری دارند. اما در شاخص فضا، کتابخانه ها از وضعیت نسبتاً مطلوبی در مقایسه با دو شاخص دیگر برخوردارند. جذب نیروی متخصص کافی و تخصیص اعتبار مورد نیاز برای استانداردسازی مجموعه منابع و فضای کتابخانه ها تصمیم های جدی است که باید سرلوحه امور قرار گیرد.
۱۳.
پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل ساختاری توسعه فردی معلمان استثنایی استان همدان انجام شد. روش پژوهش توصیفی- همبستگی و از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی معلمان مدارس استثنایی استان همدان به تعداد 240 نفر بوده است که از میان آن ها، 144 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته با پایایی (98 / 0=α) استفاده شد که شش بعد توسعه فردی را در 89 سؤال بررسی می کند. نتایج مدل یابی معادلات ساختاری، به کمک نرم افزار لیزرل، نشان داد مدل ساختاری توسعه فردی معلمان استثنایی شامل شش بعد از جمله عوامل فردی، عوامل سازمانی، فرایند، راهبردهای توسعه فردی، همچنین، توسعه شخصی و توسعه حرفه ای است. براساس تحلیل روابط بین این ابعاد می توان گفت، عوامل فردی (36 / 0=γ)، بر فرایند توسعه فردی معلمان استثنایی تأثیرگذار بوده است. عوامل سازمانی (60 / 0=γ) بر فرایند توسعه فردی معلمان استثنایی تأثیر داشته است. فرایند توسعه فردی معلمان نیز (82 / 0=β) بر راهبردهای توسعه فردی اثر گذاشته است. در نهایت، راهبردهای توسعه فردی بر توسعه شخصی با ضریب مسیر (68 / 0=β) و بر توسعه حرفه ای (58 / 0=β) تأثیرگذار بوده است.
۱۴.
این پژوهش با هدف بررسی چالش ها و موانع فرایند هدایت تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه اول در استان خراسان رضوی انجام شده است که با رجوع مستقیم به تجربه زیسته ذینفعان این طرح، درصدد واکاوی چالش های عملی اجرای شیوه نامه هدایت تحصیلی (ابلاغ شده 1395) بوده است. با اتخاذ رویکرد کیفی با 52 مطلع کلیدی (مجریان و جمعیت هدف و والدین) مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته انجام شد. داده های کیفی طی دو مرحله انتزاع تحلیل مضمون شد، و در نهایت، چالش ها و موانع اجرای شیوه نامه ذیل 11 مقوله طبقه بندی شد که عبارت بودند از چالش های ماهیت و چالش های عملیات اجرای آزمون های آنلاین، ناسازه های توسعه متوازن رشته ای، توزیع نامتوازن تقاضا در رشته ها، نگرش ها و جهت گیری های عملی والدین، نگرش ها و جهت گیری های عملی دانش آموزان، موانع فعالیت مؤثر مشاوران، اثر مدیران مدارس، ضعف همکاری دبیران، اجرای ناهمسان شیوه نامه در مدارس مختلف، محدودیت ها و ناکارآمدی بازدیدهای شغلی و نواقص اطلاع رسانی. به نظر می رسد فرایند هدایت تحصیلی هم کمبودهایی در عملیات اجرایی و شرایط سخت افزارانه دارد و هم کارگزاران و ذینفعان آن، کمبودها و تناقض هایی از لحاظ شناخت، باور، انگیزه و رفتار دارند. این موارد همسو با اهداف تصریح شده فرایند هدایت تحصیلی نیست. به منظور کاهش چالش ها و موانع اجرا، موارد زیر پیشنهاد می شود: فرم کارگاهی جلسات، اشاعه اجتماعی و استفاده از داوطلبان، درگیرکردن دبیران، تأکید بر منافع و پیامد های فردی انتخاب ها، تناسب محتوای پیام ها با پایگاه اجتماعی-اقتصادی دانش آموزان مدارس، پیش آگهی به مخاطب و پذیرش فروتنانه مشکلات فنی، مستندسازی تجارب و اخذ بازخورد مکتوب.
۱۵.
پژوهش حاضر کاربردی و هدف آن ارائه مدل نقش های پرورشی معلمان برای دوره ابتدایی است. برای رسیدن به هدف پژوهش از روش کیفی-اسنادی و روش تحلیل محتوای استقرایی استفاده شد. جامعه مورد نظر را کلیه اسناد و مدارک مرتبط با کلیدواژگان تخصصی در حوزه پرورش در پایگاه های علمی معتبر، سایت های مرتبط علمی- پژوهشی و انتشاراتی داخل و خارج تشکیل داد و نمونه گیری به دو صورت انجام گرفت؛ ابتدا با بررسی های اکتشافی اولیه نمونه های معدودی یافت شد که با استفاده از نمونه گیری گلوله برفی با مراجعه به فهرست منابع و اعلام در پژوهش های مشابه، محقق به سمت پژوهش های بیشتر هدایت شد که 4356 سند به دست آمد که از طریق نمونه گیری هدفمند به 108 سند تقلیل یافت. در نهایت، 169 خرده مقوله در زیر 16 مقوله میانی جایابی شدند. سپس، مقولات میانی در چهار مقوله اصلی به نام ه ای خودپرورشی معلم، پرورش ذهن، پرورش اجتماعی و پرورش عاطفی-رفتاری دسته بندی شدند. برای سنجش پایایی، از ضریب هولستی (89 درصد) بهره گرفته شد. برای اعتباریابی مدل از نظر متخصصان که به صورت هدفمند 14 نفر انتخاب شده بودند؛ مقدار عددی CVR (بالای 51 درصد) و مقدار میانگین عددی قضاوت ها (مساوی یا بیشتر از 57/1) انجام شد. در پایان، به بحث و نتیجه گیری پیرامون یافته ها و کاربست های آن توسط معلم با ارائه مدل مفهومی پرداخته شد.
۱۶.
هدف پژوهش حاضر شناسایی روش های حمایت حرفه ای از نومعلمان در سطح جهانی بود. در این پژوهش، از روش تحلیل مضمون، سبک آتراید-استرلینگ، به منظور تحلیل مضامین برآمده از مقالات انگلیسی مرتبط با حمایت حرفه ای از «دوره آغازین خدمت» نومعلمان، استفاده شده است. ابتدا با استفاده از الگوی مرور نظام دار متون، پژوهش ها در بازه سال های 2010-2020 از سه پایگاه اطلاعاتی Springer، Taylor & Francis Groupو sciencedirect انتخاب، پالایش و سپس با استفاده از نرم افزار MAXQDA در قالب 3 مضمون فراگیر، 14مضمون سازماندهنده و 58 مضمون پایه، تحلیل شدند. نتایج نشان می دهد حمایت حرفه ای از نومعلمان طی «دوره آغازین خدمت» شامل سه مؤلفه «حمایت سازمانی (اداری)»، «منتورینگ» و «حمایت مدرسه ای» است که مکمل یکدیگر هستند. برنامه های حمایت از دوره آغازین خدمت، سبب ماندگاری و کارآمدی بیشتر نومعلمان بوده است. بر این اساس، پیشنهاد می شود آموزش و پرورش ایران از این تجربه جهانی برای تدوین و اجرای یک «برنامه درسی بومی حمایت حرفه ای از دوره آغازین خدمت معلمی» استفاده و اجرا کند.
۱۷.
هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش هوش اخلاقی بر سرمایه روان شناختی، سرمایه اجتماعی و نوع دوستی دانشجومعلمان پسر دانشگاه فرهنگیان بود. روش پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجومعلمان پسر مشغول به تحصیل دانشگاه فرهنگیان اهواز در سال تحصیلی 97-1396 بود؛ که با روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 40 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل(20 نفر گروه آزمایش و 20 نفر گروه کنترل) جایگزین شدند. مداخله آموزشی هوش اخلاقی برای گروه آزمایش اجرا شد، در حالی که گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. پس از اتمام جلسات، پس آزمون روی دو گروه انجام شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های سرمایه روان شناختی لوتانز (2007)، سرمایه اجتماعی دلاویز (1387) و گرایش های اجتماعی مطلوب کارلو و همکاران (2003)، که به ترتیب پایایی آن ها 87 / 0، 88 / 0 و 89 / 0 بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. پیش از آموزش، بین میانگین نمرات سرمایه روان شناختی، سرمایه اجتماعی و نوع دوستی گروه های آزمایش و کنترل، تفاوت معناداری مشاهده نشد. پس از آموزش بین میانگین دو گروه در متغیرهای فوق، تفاوت معناداری ملاحظه شد؛ به گونه ای که میانگین نمرات این متغیرها در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل افزایش یافته بود. بنابراین، می توان گفت که آموزش هوش اخلاقی موجب افزایش سرمایه روان شناختی، سرمایه اجتماعی و نوع دوستی می شود.
۱۸.
تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر تفکر استراتژیک بر اثربخشی تصمیم گیری در سازمان های دولتی با درنظرگرفتن نقش تعدیلگر سیستم های عملکرد بالا صورت گرفت. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها، توصیفی – پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل 200 نفر از کارشناسان و مدیران سازمان اداری و استخدامی کشور بود، که به روش طبقه ای تصادفی نسبی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، سه پرسشنامه استاندارد لیدکا (1998) برای متغیر تفکر استراتژیک، سان و همکاران (2007) برای متغیر سیستم های عملکرد بالا، و اثربخشی تصمیم گیری دین و شارفمن (1996) بود، که پایایی این پرسشنامه ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 845 / 0، 882 / 0 و 891 / 0 تأیید شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها روش مدلسازی معادلات ساختاری توسط نرم افزار لیزرل استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد تفکر استراتژیک بر اثربخشی تصمیم گیری تأثیر معنا داری دارد (54 / 0=β). همچنین، در ادامه نقش تعدیلگر سیستم های عملکرد بالا در این رابطه تأیید شد. براساس یافته های این تحقیق، وقتی که مهارت تفکر استراتژیک در سازمان جریان داشته باشد، اثربخشی تصمیم های اتخاذشده ارتقا می یابد، همچنین، با وجود سیستم های کاری با عملکرد بالا، این تأثیر تقویت خواهد شد. بنابراین، سازمان های دولتی به منظور افزایش اثربخشی تصمیم ها باید در کنار تقویت مهارت های تفکر استراتژیک، به استقرار سیستم های کاری با عملکرد بالا در سازمان توجه بیشتری داشته باشند.
۱۹.
هدف پژوهش حاضر شناسایی راهکارهای بهبود اثربخشی روش تدریس ورزش در مدارس استان کرمانشاه و ارائه الگوی مطلوب است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی، از نظر شیوه گردآوری داده ها آمیخته (کیفی-کمی) بود. در بخش کیفی، جامعه پژوهش اساتید برجسته حوزه مدیریت ورزشی متخصص در حوزه ورزش مدارس و همچنین، معلمان ورزش نخبه کشوری بودند که این افراد، به صورت هدفمند برای مصاحبه های کیفی در موضوع پژوهش انتخاب شد.13 مصاحبه با 13 نفر و تا حد اشباع نظری ادامه یافت. در بخش کمی بعد از گردآوری اطلاعات حاصل از بخش کیفی، پرسشنامه ساخته شد و این پرسشنامه با 22 گویه و در قالب سه راهکار آموزشی، راهکار فردی و راهکار سازمانی در بین معلمان ورزش استان کرمانشاه توزیع شد. تعداد جامعه آماری در بخش کمی، 1100 نفر و نمونه آماری با توجه به جدول مورگان 873 در نظر گرفته شد، که در نهایت، 795 پرسشنامه کامل عودت داده شد. روش نمونه گیری بخش کمی طبقه ای- تصادفی بود. از شاخص های کشیدگی و چولگی به منظور بررسی توزیع داده ها استفاده شد و برای بررسی و پاسخ به سؤالات پژوهش و رسم و تدوین مدل اندازه گیری و مدل ساختاری از نرم افزارهای SPSS، Smart PLS وMaxQDA استفاده شد. نتایج نشان داد به ترتیب، راهکارهای آموزشی (875 / 0)، فردی (844 / 0) و سازمانی (801 / 0) از مهم ترین راهکارهای بهبود اثربخشی روش تدریس ورزش در مدارس استان کرمانشاه می باشند.
۲۰.
هدف پژوهش حاضر، مطالعه رابطه باورهای معرفت شناختی و سبک های یادگیری با نگرش دانشجویان نسبت به آموزش الکترونیکی است. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بوده که در نیمه دوم سال تحصیلی 96- 1395 انجام شد. جامعه آماری مورد مطالعه همه دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه پیام نور واحد اسلام آباد غرب به تعداد ۱۸۳۴ نفر بود که ۳۴۰ از دانشجویان به عنوان نمونه به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند، اما در مجموع، ۳۲۸ نفر از شرکت کنندگان پرسشنامه را پاسخ دادند. علاوه بر پرسشنامه مشخصات دموگرافیک، برای سنجش نگرش دانشجویان نسبت به آموزش الکترونیکی از پرسشنامه میشرا با 22 گویه با ضریب پایایی 81 / 0، به منظور شناسایی سبک های یادگیری از پرسشنامه سبک های یادگیری کلب با روایی 85 / 0، و به منظور سنجش ابعاد باورهای معرفت شناختی دانشجویان از پرسشنامه باورهای معرفت شناسی شومر با ضریب پایایی 74 / 0استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمارهای توصیفی نظیر میانگین، میانه، فراوانی، درصد و انحراف استاندارد و تحلیل های استنباطی مانند آزمون تی تک نمونه ای، تحلیل رگرسیون و مجذور کای استفاده شد. نتایج نشان داد بین سبک های یادگیری و نگرش نسبت به آموزش الکترونیکی رابطه معنادار وجود ندارد. همچنین، بین باورهای معرفت شناختی و نگرش نسبت به آموزش الکترونیکی رابطه معنادار وجود ندارد. به طور کلی، نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که نگرش دانشجویان نسبت به آموزش الکترونیکی بدون درنظرگرفتن باورهای معرفت شناختی و سبک های یادگیری آنان مثبت بوده که این نشان از انعطاف پذیری بالای این نوع آموزش است .
۲۱.
هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر بر اثربخشی راهبران آموزشی و تربیتی مدارس چندپایه استان گیلان بود. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و به روش توصیفی– همبستگی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه معلمان کلاس های چندپایه دوره ابتدایی استان گیلان به تعداد 1945 نفر بود. بر مبنای جدول مورگان، نمونه ای به حجم 322 نفر به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن توسط اساتید صاحب نظر تأیید و پایایی نیز با استفاده از آلفای کرونباخ 91 / 0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. براساس نتایج تحلیل، عوامل مؤثر بر اثربخشی راهبران آموزشی و تربیتی به ترتیب در هشت عامل خلاصه شدند: ویژگی های فردی و شخصیتی راهبر؛ نظارت و راهنمایی؛ دانش فنی و مهارتی راهبر؛ جو سازنده و مشارکتی مدرسه؛ ایجاد انگیزش و حمایت از همکاران؛ ارتباط مؤثر؛ رشد و توانمندسازی همکاران؛ شرایط محیطی و اقتضایی مدرسه که در مجموع 32 / 73 درصد از واریانس کل را تبیین می کنند. از بین این عوامل، ویژگی های فردی و شخصیتی راهبر با 15 / 11 درصد داری بیشترین سهم در اثربخشی راهبران آموزشی و تربیتی است. بنابراین، افرادی که به دنبال نظارت و راهبری اثربخشی در آموزش و پرورش هستند باید این عوامل را مد نظر قرار دهند.
۲۲.
هدف پژوهش حاضر طراحی و اعتباریابی الگوی مشغولیت تحصیلی با رویکرد ترکیبی (کیفی-کمی) است. در بخش کیفی، از راهبرد نظریه داده بنیاد کلاسیک استفاده شد، جامعه آماری پژوهش کارشناسان حوزه آموزش و پرورش بودند. ابتدا نمونه 21 نفره از این جامعه آماری با روش نمونه گیری نظری انتخاب شدند. داده ها با ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شد. یافته های پژوهش منجر به طراحی الگوی عناصر مشغولیت تحصیلی شد. برای غربال مهم ترین شاخص های شناسایی شده، در بخش کمی از تکنیک دلفی فازی استفاده شد. جامعه آماری این بخش خبرگان آموزش و پرورش و روان شناسی بودند که نمونه 18 نفره از آن به روش گلوله برفی گزینش شدند، در این مرحله پرسشنامه ای بر پایه الگوی عناصر مشغولیت تحصیلی طراحی شد و خبرگان آن را تکمیل کردند و بدین گونه داده های بخش کمی به دست آمد و با رویکرد تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی تجزیه و تحلیل شد. نتایج هشت عامل مؤثر بر مشغولیت تحصیلی دانش آموزان را نشان داد که به ترتیب، عبارت اند از انگیزه تحصیلی، تلاش و مسئولیت پذیری دانش آموز، اعتمادبه نفس دانش آموز، هدف و برنامه ریزی تحصیلی، خودنظم جویی تحصیلی، خودآگاهی، راهبردهای مطالعه و یادگیری گروهی.
۲۳.
هدف پژوهش حاضر، انطباق برنامه درسی تربیت بدنی قصدشده، اجراشده و کسب شده در پایه پنجم ابتدایی بیرجند است. پژوهش کاربردی بوده و به روش توصیفی - پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی مدارس دولتی بیرجند بودند که تعداد آنان 3690 نفر بود. که براساس جدول مورگان با حجم نمونه 300 نفر تعیین شد و نمونه مورد نظر به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از 2 پرسشنامه محقق ساخته برنامه درسی اجراشده و برنامه درسی کسب شده تربیت بدنی پایه پنجم ابتدایی استفاده شد. بررسی و تأیید روایی و پایایی پرسشنامه ها از طریق روایی محتوایی و تحلیل عاملی و آلفای کرونباخ انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تی تک نمونه در نرم افزار اس پی اس اس انجام گرفت. نتایج مشخص کرد که میان برنامه درسی اجرا شده با برنامه درسی قصدشده، و برنامه درسی کسب شده با برنامه درسی قصدشده انطباق لازم وجود ندارد.
۲۴.
هدف پژوهش حاضر شناسایی مضامین مغفول در برنامه درسی اجراشده رشته علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان بود. این پژوهش به دو شیوه کمی(از نوع توصیفی) و کیفی انجام گرفت. ابزار پژوهش در بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختارمند، و در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته برآمده از بخش کیفی بود. جامعه پژوهش را 68 استاد ومدرس رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان، در سال تحصیلی 98-97 تشکیل دادند که از این تعداد، در بخش کیفی به صورت هدفمند و با شیوه گلوله برفی، 12 نفر انتخاب شد. در بخش کمی، از مجموع 68 استاد هیئت علمی و مأمور رشته علوم تربیتی دانشگاه مازندران، گلستان، تهران، فارس، زنجان، به دلیل پایین بودن حجم جامعه، به شیوه سرشماری، همه 68 نفر به عنوان نمونه شرکت کردند. برای تحلیل داده ها در بخش کیفی از روش هفت مرحله ای کلایزی استفاده شد. در نهایت، یافته های این پژوهش، در قالب 4 مضمون شامل ساختارسازمانی و درون داد دانشگاه، توجه به نیاز یادگیرنده، عناصر برنامه درسی و مهارت حرفه ای عملکرد مناسب استاد است. تعیین سهم هریک از ابعاد مغفول،از طریق رگرسیون صورت گرفت. با توجه به اینکه غفلت و ناآگاهی برنامه ریزان درسی نسبت به برخی حوزه ها، نیازها و دستاوردهای علمی جدید، علت اصلی شکل گیری برنامه درسی مغفول است. بنابراین، پیشنهاد می شود، برنامه ریزان درسی در دانشگاه فرهنگیان نسبت به بررسی پژوهش هایی از این دست، اقدام کرده و نتایج را در برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان در نظر گیرند.
۲۵.
پژوهش حاضر با هدف طراحی و تبیین الگوی برنامه درسی تربیت زیبایی شناسی در دانشگاه فرهنگیان انجام شده است. نوع پژوهش، کیفی و از نظر هدف، از نوع پژوهش های کاربردی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را متولیان، سیاستگذاران و برنامه ریزان درسی دانشگاه فرهنگیان تشکیل می دهند که از این بین با استفاده از نمونه گیری هدفمند و با مصاحبه نیمه ساختاریافته با 14 نفر، اشباع نظری در داده ها حاصل شد. روایی صوری و محتوایی مصاحبه توسط پنج نفر از متخصصان حوزه دانشگاه فرهنگیان، و پایایی آن نیز از طریق پایایی بین کدگذاران بررسی و تأیید شد. یافته های پژوهش نشان داد در الگوی طراحی شده در بخش اهداف به حیطه های شناختی، عاطفی و روانی- حرکتی؛ در محتوا به دانش، نگرش و مهارت؛ در حیطه روش های یاددهی- یادگیری، به تفاوت های فردی فراگیران، و در نهایت، در ارزشیابی به استفاده از روش های متنوع ارزشیابی در برنامه درسی تربیت زیبایی شناسی توجه شده است.
