علی بیرمی پور

پژوهش حاضر به منظور بررسی کیفیت تدریس معلمان دوره ابتدایی استان ایلام طراحی و اجرا شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ رویکرد، کمی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه معلمان مرد و زن دوره ابتدایی استان ایلام در سال تحصیلی 98-1397 بود که از این تعداد 62 معلم به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای غیر نسبتی انتخاب شدند. همچنین، دو پایه سوم و ششم و دو درس ریاضی و فارسی برای مشاهده انتخاب شد. داده های مورد نیاز از طریق فهرست واکاوی مشاهده تدریس معلم جمع آوری شدند. مشاهده گران به منظور استفاده از فهرست واکاوی آموزش دیدند و طی مشاهدات خود آن را مورد استفاده قرار دادند. فهرست واکاوی مشاهده توسط اساتید دانشگاهی ترجمه شد و روایی صوری با توجه به اتفاق نظر صاحب نظران تعیین شد. پایایی فهرست واکاوی مشاهده با استفاده از آلفای کرونباخ تأیید شد. یافته های پژوهش نشان داد معلمان پایه های سوم و ششم دوره ابتدایی استان ایلام در تدریس دروس ریاضی و فارسی، مؤلفه های «جو یادگیری امن و برانگیزاننده» و «سازماندهی اثربخش» را در سطح «مطلوب» و «آموزش های ساختاریافته»، «روش های تدریس فعال»، «تطبیق تدریس با تفاوت های فردی یادگیرندگان» و «راهبردهای یاددهی-یادگیری» را در سطح «نسبتاً مطلوب» به اجرا گذاشته اند. بیشترین میانگین مربوط به مؤلفه «جو یادگیری امن و برانگیزاننده» و کمترین میانگین مربوط به مؤلفه «راهبردهای یاددهی-یادگیری» بود. همچنین در بررسی کیفیت تدریس معلمان برحسب عوامل جمعیت شناختی (جنسیت، پایه تدریس، نوع درس، ناحیه، سابقه تدریس و مدرک تحصیلی) تفاوت معناداری مشاهده نشد.

با توجه به آن که استفاده از پاداش جهت ایجاد انگیزه در مدارس کشور راهکاری معمول است، این پژوهش قصد دارد که با روش مروری به بررسی اثرات ناشی از پاداش دهی در پژوهش های داخلی و خارجی بپردازد. بدین منظور مقالات تحقیق در زمینه پاداش و تنبیه دانش آموزان به دو زبان فارسی و انگلیسی، در فاصله زمانی 1380-1399 برای مقالات فارسی و 2000-2020 برای مقالات انگلیسی در بانک های اطلاعاتی جستجو شد. پس از انجام جستجو اولیه و بعد از اعمال معیارهای ورود 42 مقاله برای بررسی وارد مطالعه شدند. از 42 مقاله ورودی، تعداد 11 مقاله فارسی و 31 مقاله به زبان انگلیسی منتشر شده بودند. نتایج این بررسی نشان داد که نگاه به پاداش در نظام آموزشی کشور نسبت به پژوهش های خارج از کشور متفاوت است. مدارس ما همچنان بر مدل سنتی پاداش-تنبیه تأکید دارند که باعث تقویت انگیزه بیرونی و در نهایت براساس الگوی عناصر سازمانی فقط باعث بهبود فراورده و برونداد می شود.

هدف از این پژوهش بررسی و تبیین چالش های مدیران مدارس دوره ابتدایی شهر اهواز در رهبری مدارس در دوران آموزش مجازی است. در این تحقیق از روشِ کیفی، با رویکرد پدیدارشناسی توصیفی هوسرل، استفاده شده است. قلمرو پژوهش شامل کلیه مدیران مدارس ابتدایی شهر اهواز است. بدین منظور، 8 نفر از مدیران دوره ابتدایی به شیوه ای هدفمند، از نوع موارد مطلوب، به عنوان نمونه انتخاب شدند و با آن ها مصاحبه نیمه سازمان یافته صورت گرفت. داده های پژوهش با استفاده از چرخه تجزیه و تحلیل کرسول شامل سازماندهی داده ها، خواندن و یادداشت کردن، توصیف، طبقه بندی و رمزگذاری، تفسیر روایی و پایایی داده ها و نمایش و تجسم داده ها استخراج و تحلیل شدند. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، مدیران مدارس چالش های مدرسه مجازی را به ترتیب در محورهایی چون منابع مالی، زمان، همکاری والدین/ خانواده، توسعه حرفه ای، پاسخ گویی به مسئولیت ها و معلمان/ کارکنان مدرسه شناسایی کردند. علاوه براین، مدیران چالش های دیگر مدارس مجازی را در قالب دو محور «برنامه شاد» و مسائل مربوط به خانواده ها عنوان کردند. مهم ترین چالش های برنامه شاد شامل مواردی چون تعریف نکردن سهم کارکنان مدرسه به جز معلمان، پایین بودن سرعت شبکه اینترنت، مشکل احراز هویت دانش آموزان و خروج آنان از برنامه شاد، نبود قابلیت مشاهده گیرندگان پیام برای کاربران و پایین بودن کیفیت فایل های ارسالی در این برنامه بودند. به علاوه، مدیران مدارس چالش های مربوط به خانواده ها را نیز در دو مضمون بی بضاعتی و تمکن مالی نداشتن خانواده ها و بیکاری، طلاق، اعتیاد و بزهکاری والدین عنوان کردند.

هدف مقاله  آگاهی از میزان انطباق عناصر نه گانه برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان با صلاحیت های حرفه ای موردنیاز دبیران متوسطه شهر اهواز و تبیین دلایل انطباق یا عدم انطباق این عناصر نه گانه با صلاحیت های حرفه ای موردنیاز دبیران بود. روش پژوهش آمیخته (طرح تبیینی) بود. براساس نتایج بخش کمی بین عناصر اهداف، محتوا، فعالیت های یاددهی-یادگیری و گروه های یادگیری برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان با صلاحیت های حرفه ای دبیران انطباق وجود داشت؛ اما بین عناصر زمان، مواد آموزشی، فضای آموزشی و روش های ارزشیابی انطباق لازم وجود نداشت. در بخش کیفی، به منظورتبیین نتایج بخش کمی، مصاحبه ها بر مبنای رویکرد تحلیل محتوای کیفی به روش استقرائی تحلیل شده و دلایل انطباق یا عدم انطباق هر یک از عناصر نه گانه برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان با صلاحیت های حرفه ای دبیران تبیین گردیده است.  

این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، کیفی از نوع سنتزپژوهی است. در این پژوهش، برای تجزیه و تحلیل داده ها از چارچوب ارائه شده توسط الو و کیگناس (2008) استفاده شد. قلمرو پژوهش و اصلی ترین منابع گردآوری داده ها، پژوهش های متعددی است که متناسب با ارتباط موضوعی و به روش پریسما تعداد 69 نمونه به صورت هدفمند انتخاب شدند. در مراحل بعدی، کدگذاری و طبقه بندی اطلاعاتی انجام شد؛ که حاصل ترکیب مقولات و نتایج تحلیل منجر به استخراج چارچوب مفهومی در ارتباط با چالش های انتقال از آموزش حضوری به آموزش مجازی و ارایه ی راهبردهای مناسب برای این انتقال گردید. به طور کلی، چالش های انتقال به آموزش مجازی در چهار طبقه و 22 کد استخراج گردید و راهبردهای انتقال موفقیت آمیز از آموزش حضوری به آموزش مجازی نیز در هفت طبقه و 17 کد ارایه شدند.

هدف پژوهش حاضر، آگاهی از میزان انطباق عناصر نه گانه ی برنامه ی درسی دانشگاه فرهنگیان با صلاحیت های حرفه ای موردنیاز دبیران متوسطه شهر اهواز و تبیین دلایل انطباق یا عدم انطباق این عناصر نه گانه با صلاحیت های حرفه ای موردنیاز دبیران بود. روش پژوهش آمیخته ( طرح تبیینی) بود. جامعه ی آماری پژوهش در بخش کمی را کلیه ی مدیران، مدرسان و دانشجویان دانشگاه فرهنگیان و دبیران مدارس متوسطه شهر اهواز، فارغ التحصیل از دانشگاه فرهنگیان استان، تشکیل می داد. در بخش کمی، نمونه ی موردمطالعه براساس جدول مورگان و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی سهمیه ای 269 نفر انتخاب شدند. در بخش کیفی روش نمونه گیری هدفمند از نوع موارد مطلوب بود. ابزار جمع آوری داده ها در بخش کمی، پرسشنامه ی محقق ساخته و در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختمند بود. براساس نتایج بخش کمی بین عناصر اهداف، محتوا، فعالیت های یاددهی-یادگیری و گروه های یادگیری برنامه ی درسی دانشگاه فرهنگیان با صلاحیت های حرفه ای دبیران انطباق وجود داشت؛ اما بین عناصر زمان، مواد آموزشی، فضای آموزشی و روش های ارزشیابی انطباق لازم وجود نداشت. در بخش کیفی، به منظورتبیین نتایج بخش کمی، مصاحبه ها بر مبنای رویکرد تحلیل محتوای کیفی به روش استقرائی تحلیل شده و دلایل انطباق یا عدم انطباق هر یک از عناصر نه گانه ی برنامه ی درسی دانشگاه فرهنگیان با صلاحیت های حرفه ای دبیران تبیین گردیده است.

هدف پژوهش حاضر پاسخ گویی به این سؤال است که نگاه تفکیکی به مقوله تربیت، ممکن است چه آسیب هایی برای جامعه ایران اسلامی به دنبال داشته باشد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی انجام شده و روش گردآوری اطلاعات نیز، اسنادی است. اسناد که شامل کتاب ها و مقالات مربوط به موضوع پژوهش به شیوه موضوعی است، استخراج و در بحث به آن ها استناد شده است. براساس یافته های این پژوهش، تفکیک این دو امر واحد به دو جریان متمایز مانند آموزش و پرورش یا تعلیم و تربیت، مشکلات نظری و عملی فراوانی را به وجود می آورد. نگاه تفکیکی، این تصور نادرست را در اذهان کارگزاران نظام تربیت ایجاد می کند که کار مدرسه و نظام تربیت رسمی و عمومی در عمل شامل دو فعالیت متفاوت و متمایز است. این تلقی منجر به گسست فعالیت های تربیتی شده و نوعی دوگانگی در فعالیت ها، برنامه ها، سازوکارها و ناکارآمدی نظام و مدرسه می شود که درنهایت نبود انسجام و وحدت در هویت و شخصیت دانش آموزان را در پی خواهد داشت. گسترش بحث و جدل درخصوص تقدم تربیت بر تعلیم که حاصل این نگاه نامیمون است نیز باعث هدر رفت تلاش ها و سرمایه ها می شود. همچنین مسئولیت پذیر نبودن معلمان در ایفای نقش تربیتی خود و کنکور و تمرکز بر نقش محوری آموزش در فرایندها و فعالیت های مدرسه از دیگر پیامدهای این نگاه تفکیکی است. درمجموع تفکیک این دو مقوله از هم، افرادی را به جامعه اسلامی تحویل می دهد که اگر چه ممکن  است به ابعاد شناختی و مهارتی ارزش های دینی و اخلاقی دست یابند، اما به حیطه نگرش ها و ارزش ها که عالی ترین هدف هر نظام تربیتی است دست نخواهند یافت. به عبارت بهتر، این افراد ممکن است مناسک دین خود را بشناسند و نسبت به اجرای آن ها نیز پایبند باشند، اما تا وقتی دین داری در این افراد به نگرش و ارزش بدل نشود، آثار آن در زندگی فردی و جامعه دینی افراد ساری و جاری نخواهد شد.

این مقاله با هدف شناسایی صلاحیت های حرفه ای مربیان پیش دبستانی در فرایند برنامه ریزی درسی از دیدگاه متخصصان، به روش آمیخته اکتشافی ناهمزمان، انجام شده است. مشارکت کنندگان در بخش کیفی 12 نفر از اساتید دانشگاه ها و کارشناسان  بودند که به روش هدفمند و زنجیره ای انتخاب شدند. جامعه آماری،180 نفر مربیان پیش دبستانی اهواز در سال 1397 بودند که با روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی، پرسشنامه محقق ساخته بود. در بخش کیفی 4 مؤلفه اصلی و 48 مؤلفه فرعی شناسایی شدند که بر اساس روش کدگذاری اشتراوس و کوربین کدگذاری و مقوله بندی شد. طبق نتایج، مربیان در تمام مراحل برنامه ریزی درسی از صلاحیت های حرفه ای چندانی برخوردار نیستند و تفاوت آنها با میانگین مطلوب معنادار است. همبستگی همه متغیرها، مثبت معنا دار است. کمترین همبستگی بین دو متغیر گزینش و سازماندهی محتوا با ارزشیابی و بیشترین همبستگی بین دو متغیر نیازسنجی و الگوهای یاددهی-یادگیری مشاهده شد.

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه عوامل زمینه ای و عملکرد ریاضی دانش آموزان ایرانی در تیمز 2015 بود. در این پژوهش، با توجه به ساختار آشیانه ای داده ها، با استفاده از روش مدل سازی دوسطحی، اثر 37 متغیر مرتبط با عملکرد تحصیلی دانش آموزان پایه چهارم کشور در درس ریاضی در چهار زمینه خانه/ خانواده، باورهای دانش آموز، معلم/ کلاس، و مدرسه، در قالب دو سطح «دانش آموز» و «مدرسه» با استفاده از نسخه اصلی نرم افزار «اچ ال ام» بررسی شد. نتایج نشان داد، پیشرفت تحصیلی در سیستم نظام آموزشی در ایران، مانند سایر سیستم های آموزشی در کشورهای دیگر، به عوامل زمینه ای مرتبط با دانش آموز، خانه/ خانواده، کلاس/ معلم و مدرسه وابسته است. همچنین، بر اساس مدل نهایی از 37 متغیر مرتبط با عملکرد تحصیلی دانش آموزان در درس ریاضی، تنها ده متغیر شامل «جو ادراک شده معلم، نظم و امنیت در مدرسه، سابقه مدیریت، وضعیت محرومیت، محدودیت تدریس، خودپنداره ریاضی، ارزش دهی به ریاضی، حضور در مدرسه، سطح تحصیلات پدر و کمک والدین در انجام تکالیف» معنادار بودند. به علاوه، بیشترین تغییرات واریانس به متغیرهای وضعیت اقتصادی - اجتماعی، سطح تحصیلات والدین، حضور در مدرسه و خودپنداره ریاضی مربوط است که تعدادی از این عوامل با سطح یک یعنی دانش آموز و تعدادی با سطح دو یعنی مدرسه مرتبط است.

   پژوهش حاضر به صورت کمی و از نوع توصیفی- پیمایشی بود. جامعه آماری آن را کلیه  مربیان  و مراکز پیش دبستانی شهر اهواز در سال تحصیلی 98-97 تشکیل دادندکه به ترتیب 180 مربی و176 مرکز از طریق جدول کرجسی و مورگان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده اند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه و چک لیست محقق ساخته استفاده گردید. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه و چک لیست براساس نظرات صاحب نظران تأیید گردید و پایایی ابزارها از طریق آلفای کرونباخ برای پرسشنامه نیروی انسانی 96/0 و چک لیست ارزیابی فضای فیزیکی مراکز 75/0 محاسبه گردید. نتایج پژوهش نشان داد که میزان مطلوبیت نیروی انسانی (مربیان مراکز پیش دبستانی) بیش از سطح متوسط بوده است. همچنین، بررسی فضای آموزشی مراکز پیش دبستانی نشان داد که بیشترین مطلوبیت فضا و تجهیزات آموزشی مربوط به مکان نگهداری وسایل کودکان، نور و هوای کافی، وسایل ایمنی، اطفای حریق و کمک های اولیه، طبقه ی همکف بودن کلاس ها، تجهیز مرکز به لوازم بهداشت عمومی و بهداشت فردی، میز و صندلی متناسب با سن کودکان و کمد یا قفسه ی نگهداری وسایل و پوشه های فعالیت آنها، وجود تابلوهای آموزشی، وسایل صوتی- تصویری، وسایل و لوازم مورد نیاز مفاهیم دینی، لوحه های تصویری و آموزشی بوده و کمترین مطلوبیت فضا و تجهیزات آموزشی مربوط به استاندارد بودن فضای ساختمان و.... بوده است.

اهداف: امروزه حرفه ای گری معلمان، توانمند سازی معلمان و افزایش کیفیت تعلیم در گرو آموزش معلمان در طول دوره حرفه ای به صورت مداوم است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی همبستگی قابلیت ها و نیازهای مربیان امور تربیتی بود. روش ها: پژوهش توصیفی- پیمایشی حاضر در جامعه 850نفری مربیان امور تربیتی مدارس راهنمایی شهر اصفهان انجام شد و 128 مربی به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته شامل 21 گویه در دو بخش قابلیت های مربیان امور تربیتی و احساس نیاز مربیان امور تربیتی به آموزش های ضمن خدمت بود. ضریب پایایی پرسش نامه 88/0 برآورد شد. داده ها با استفاده از آزمون های تحلیل واریانس یک طرفه و تعقیبی شفه تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: همبستگی بین قابلیت ها و نیازهای مربیان تنها در 9 گویه (همبستگی منفی به معنی فزونی نیازها بر قابلیت ها بود) معنی دار بود. بین نظرات مربیان در مورد ""نیاز به آموزش های ضمن خدمت""، با توجه به تجربه کاری، تفاوتی وجود نداشت. بیشترین نمره میانگین مربوط به ""استفاده از روش های جدید تدریس"" بود که در هر سه گروه از مربیان مقدار آن بیشتر از 4 بود. نتیجه گیری: برنامه ریزان آموزش های ضمن خدمت مربیان امور تربیتی باید به هنگام تعیین محتوای این آموزش ها، قابلیت ها و نیازهای مربیان را تواماً مورد ملاحظه قرار دهند.

پژوهش حاضر در صدد شناسایی و اولویت­بندی عوامل مؤثر بر اجرای طرح ارزشیابی توصیفی در مدارس ابتدایی کشور است. در این پژوهش، از روش تحقیق توصیفی پیمایشی استفاده شده است. جامعه ی آماری آن، شامل تمامی معلمان و مدیران مشمول طرح ارزشیابی توصیفی در مدارس دوره ی ابتدایی کشور بوده و ابزار تحقیق پرسش نامه ی 33 گویه­ای محقق ساخته بوده است. نتایج پژوهش نشان داد که به ترتیب، عوامل مدیریتی، عوامل مرتبط با معلم، عوامل فیزیکی و روانی و عوامل ایجادکننده جو تعامل و تشریک مساعی بیش ترین تأثیر بر اجرای طرح ارزشیابی توصیفی در مدارس دوره ابتدایی کشور را داشته­اند. هم چنین، از میان گویه­های مربوط به عوامل مدیریتی گویه ی ارتقای مستمر دانش، مهارت و ظرفیت معلمان، از میان گویه­های مربوط به عوامل مرتبط با معلم، گویه ی توجه به اصلاح و ارتقای نگرش های معلمان نسبت به طرح؛ در رابطه با عوامل فیزیکی و روانی، گویه ی­ متناسب بودن تعداد دانش­آموزان کلاس با توجه به اهداف طرح و در رابطه با عوامل ایجاد کننده جو تعامل و تشریک مساعی، گویه ی ایجاد جو تفاهم و تشریک ­مساعی میان والدین دانش­آموزان و مسؤولان مدرسه، بیش ترین تأثیر را بر اجرای طرح ارزشیابی توصیفی در مدارس دوره ابتدایی کشور داشته­اند. پژوهش گران در پایان، پیشنهادهایی برای بهبود اجرای طرح ارزشیابی توصیفی در مدارس دوره ابتدایی کشور ارایه داده­اند.

این مقاله، ضمن نقد و بررسی اصلاحات برنامه درسی در عصر پست مدرنیسم، با طرح دیدگاه­های فلسفی پست­مدرن و ارایه رویکردهای اصلاح برنامه درسی، ویژگی­های برنامه­های درسی منتج از این دیدگاه را مورد امعان نظر قرار داده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که هر گونه تغییر در برنامه­های درسی، از قبیل: اصلاح مدیریت اجرای تغییر برنامه­های درسی، کنترل آن، اجرای برنامه­های درسی مدرسه محور و یا مشارکتی، با در نظر داشتن تفکر مدرنیستی نمی­تواند به تغییرات اساسی و تأثیرگذار منتج گردد. عمده این اصلاحات، پروژه­هایی هستند که با گذر از فضای مدرنیستی به دنیای پست مدرنیسم، پاسخ­گوی نیازهای واقعی فراگیران نیستند. پست مدرنیسم، با داشتن دو ابزار شالوده شکنی و نظریه­پردازی خود انعکاسی و بنابراین با به چالش کشاندن چگونگی برنامه درسی مدرنیسم، بر تنوع رشته­های درسی، توجه به برابری و تفاوت­ها، بازتولید قدرت مسلط بر جامعه و تأثیر فناوری­های نوین در برنامه درسی تأکید می­کند که پاسخگوی نیازهای فراگیران در عصر کنونی (پست مدرنیسم) بشمار می­آیند.

"هدف این پژوهش بررسی میزان کارآمدی ""فرایند های یاددهی-یادگیری"" و ""ارزشیابی"" برنامه درسی زبان انگلیسی مقطع متوسطه، از دیدگاه دبیران و کارشناسان شهر شیراز بوده است. به منظور دستیابی به هدف فوق تعداد 102 نفر از دبیران زبان انگلیسی مقطع متوسطه و 13 نفر از کارشناسان زبان انگلیسی به ترتیب با استفاده از روش های نمونه گیری طبقه ای، متناسب با حجم و نمونه گیری هدفمند، انتخاب شدند. گردآوری داده ها از دبیران با استفاده از پرسشنامه 34 گویه ای محقق ساخته و از کارشناسان با استفاده از مصاحبه نیمه سازمان یافته انجام شد. برای برآورد روایی صوری و محتوایی سؤال های پرسشنامه و مصاحبه، از نظرات متخصصان استفاده شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ، 90/0 برآورد شد. داده های حاصل از مصاحبه با روش مقوله بندی و داده های حاصل از پرسشنامه با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی شامل فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار، آزمون های t تک متغیره، t مستقل، t همبسته و تحلیل واریانس یک راهه (ANOVA) تحلیل شد. نتایج نشان داد که میزان کارآمدی ""فرایند های یاددهی-یادگیری"" و ""ارزشیابی عملکرد فراگیران""، به طور معناداری کمتر از سطح متوسط بود؛ به عبارت دیگر، از نظر دبیران نه فرایند های یاددهی-یادگیری و نه ارزشیابی برنامه درسی زبان انگلیسی هیچ کدام کارآمدی لازم را نداشتند. "