مطالعات آموزشی و آموزشگاهی

نگارندگان ِ پژوهش حاضر کوشیده اند تا رفتار شهروندیِ سازمانی را پیش بینی کنند و روابط حاکم بر آن را تعیین کنند و از طریق سرمایه روان شناختی، میزان پاسخ گویی رفتار شهروندی را بسنجند. در این پژوهش به نقش تعدیل کننده هویت سازمانی نیز توجه شده است. این تحقیق با روش توصیفی از نوع همبستگی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارکنان آموزش و پرورش شهر ارومیه (255 نفر) است که طبق جدول مورگان 180 نفر از آنان به صورت تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. داده ها از طریق پرسشنامه های استاندارد سرمایه روان شناختی لوتانز و همکاران، هویت سازمانی مائل و اشفرس، رفتار شهروندی پوداسکف و همکاران، پاسخ گویی سازمانی هاچوارتر و همکاران جمع آوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تعدیل کننده استفاده شد که برای رسیدن به این منظور، نرم افزار آماری SPSS به کار رفت. نتایجْ حاکی از معنی داربودنِ روابطْ بین متغیرهای پژوهش بود. همچنین نقش تعاملی سرمایه روان شناختی و هویت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان آموزش وپرورش تأئید شد، به این صورت که برای کارکنان با سرمایه روان شناختی بالا، افزایش هویت سازمانی با افزایش رفتارِ شهروندی سازمانی همراه بود؛ درعین حال، اثر تعاملی سرمایه روان شناختی و هویت سازمانی بر روی پاسخ گویی معنی دار نیست. این نتایج بر ضرورت افزایش هویت یابی کارکنان با سازمان، توسعه سرمایه روان شناختی آنان و بازشناسی نقش این متغیرها بر پیامدهای شغلی تأکید دارد.

هدف از این پژوهش مقایسه اثربخشی دو روش آموزشی ایفای نقش و پرسش و پاسخ بر تفکّر انتقادی و مسئولیت پذیری دانش آموزان دختر اول دبیرستان است. این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی است و در اجرای آن از طرح چندگروهی پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان دختر پایه اول مقطع متوسطه دولتی منطقه دو شهر تهران بود؛ به این صورت که از بین 35 دبیرستان دخترانه این منطقه یک دبیرستان به تصادف انتخاب شد. این دبیرستان (هدی) شش کلاس پایه اول با 195 دانش آموز داشت. پرسشنامه تفکر انتقادی واتسون گلیزر (1980) و پرسشنامه مسئولیت پذیری نعمتی (1378) بر روی این 195 نفر اجرا شد. 45 دانش آموزی که یک نمره انحراف استاندارد پایین تر از میانگین داشتند به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و گروه کنترل تقسیم شدند. برنامه آموزش ایفای نقش با گروه آزمایشی اول، برنامه آموزشی پرسش و پاسخ با گروه آزمایشی دوم، هریک به مدت ده جلسه، هفته ای دو جلسه و هر جلسه یک ساعت کار شد. در گروه کنترل هیچ گونه اقدامی صورت نگرفت. از هر سه گروه پس آزمون گرفته شد. نتایج نشان داد که هردو روش ایفای نقش و پرسش و پاسخ بر مسئولیت پذیری و تفکر انتقادی دانش آموزان اثربخش بوده است. به منظور افزایش مسئولیت پذیری و تفکر انتقادی دانش آموزان پایه اول مقطع متوسطه، معلمان می توانند از روش ایفای نقش و پرسش و پاسخ استفاده کنند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه تجارب دانشجومعلمان با دستاوردهای آنان از تحصیل در دانشگاه فرهنگیان، پردیس علامه طباطبایی بوشهر بود. همه دانشجومعلمان ورودی سال های 91 و 92 (465 نفر) این پردیس در سال تحصیلی 93-94 جامعه آماری این پژوهش بودند که با به کارگیری روش تمام شماری انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه دانشجویان دانشکده (Pace & Kuh, 1998) استفاده شد. باتوجه به نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون داده ها، مشخص شد که هر سه بُعد تجارب دانشجومعلمان، شامل ادراک کیفیت تلاش و کیفیت محیط و انسجام اجتماعی، به ترتیب پیش بینی کننده مثبت معنادار دستاوردهای دانشگاهی آنان است. علاوه براین، نتایج حاصل از آزمون t مستقل نشان داد که بین ابعاد تجارب و دستاوردهای تحصیلی دانشجومعلمان ورودی سال های 91 با 92 تفاوت معناداری وجود ندارد.

پژوهش حاضر به منظور تعیین اثربخشی آموزش بازسازی شناختی در اصلاح سبک های اسنادی دانش آموزان دبیرستانی انجام شده است. روشِ این مطالعه نیمه آزمایشیْ طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه آماریْ کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه در شهر اصفهان بودند که نمونه ها به صورت تصادفی، خوشه ای و مرحله ای انتخاب شدند و حجم نمونه سی تن از دانش آموزانی بودند که سبک اسنادی منفی غربال گری داشتند و به صورت تصادفی در دو گروه پانزده نفریِ آزمایشی و کنترل جایگزین شدند. در طی هشت جلسه نوددقیقه ای به گروه آزمایشی، آموزش بازسازی شناختی دادند و آن ها را با پرسشنامه سبک اسنادی آزمودند و ارزیابی کردند. آن گاه داده های آماری را با استفاده از روش تحلیل کواریانس تجزیه و تحلیل کردند. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد تفاوت معناداری میان میانگین گروه کنترل و آزمایش وجود دارد (0005/0p<) و میزان اندازه اثر آن 47درصد از کل واریانس را تبیین کرد. بنابراین، نگارندگان این مقاله به این نتیجه رسیدند که آموزش بازسازی شناختیْ باعث افزایش اسنادهای مثبت و کاهش اسنادهای منفی شده است.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی و تحلیل محتوای دروس فارسی و علوم اجتماعی دوره ابتدایی براساس مؤلفه های آموزش چندفرهنگی است. کلیه کتاب های درسی علوم اجتماعی و فارسی ( بخوانیم ) دوره ابتدایی به عنوان جامعه آماری این تحقیق به کار رفته است. محتوای پژوهش حاضرْ با روش آنتروپی شانون تحلیل شده و واحدهای تحلیلْ متن (پاراگراف)، تصویرها و فعالیت ها (جمله) بوده است. چارچوب نظریِ این بررسی شامل مقوله ها و مؤلفه های مرتبط با آموزش چندفرهنگیِ پرتکرار در پژوهش ها و نظریه های مرتبط با این رویکرد و همچنین اسناد بالادستی بوده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که از مجموع 3265 واحد ضبط شمارش شده در کتاب های درسی مذبور، در دوره ابتدایی، فراوانیِ مفاهیم و مؤلفه های آموزش چندفرهنگی تنها 436 مورد (کمتر از 7 درصد) است که مؤلفه هایی همچون انعکاسِ تنوع قومی، مذهبی و محیطی و تنوع استفاده از روش های تدریس، ارزشیابی، مواد و محیط یادگیری است و بیشترین میزان بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت را در همه واحد ضبط شمارش شده کتاب های تعلیمات اجتماعی و بخوانیم دوره ابتدایی دارد. کمترین میزان بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت به بُعد آموزش ضدتبعیض و ضدتعصب نژادی مربوط است. با عنایت به این مهم و براساس یافته های پژوهش حاضر، بازنگری در برنامه های درسیِ یادشده، برای توجه بیشتر به مؤلفه ها و شاخص های کمتر موردتوجه، ضرورتی محتوم است. نهاد آموزش وپرورش با اتکا به این نوع قالب ها (برنامه درسی چندفرهنگی) می تواند نقش برجسته ای در تقویت و ترویج هویت هر کشوری ایفا کند و حیات فرهنگی آن را تضمین کند.

در مطالعه حاضر «روش تدریس مشارکتی ازطریق محیط یادگیری الکترونیکی» با «شیوه سخنرانی» مقایسه شده و تأثیر آن ها بر خلاقیت و پیشرفت درسی بررسی شده است. این مطالعه به روش تجربی و با به کارگیریِ طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروهِ گواه انجام شده است. جامعه آماری پژوهشْ شامل همه دانش آموزان پسرِ پایه دوم دوره متوسطه دوم هنرستان شهرستان اسلام آباد غرب بود که در سال تحصیلیِ 95 -1394 مشغول به تحصیل بودند. نمونه آماری شامل 30 نفر دانش آموز پسر پایه دوم دوره متوسطه دوم (15نفر گروه آزمایش و 15نفر گروه گواه) بود که اطلاعاتِ آن به شیوه نمونه گیریِ دردسترس به دست آمد. پرسشنامه خلاقیت تورنس و آزمونی که محقق آن را طراحی کرده بود، ابزار این پژوهش بود. رواییِ ابزارْ ازطریق روش همسانیِ درونی بررسی شد که برای پرسشنامه خلاقیت برابر با 81% بود. پایایی آزمون ازطریق روش بازآزمایی به دست آمد که در سیالی 86% ، در ابتکار84% ، در انعطاف پذیری 86% و در بسط، 79% بود. همچنین، پایایی برای پرسشنامه پیشرفت تحصیلی ازطریق روش بازآزمایی 84% به دست آمد. برای انجام محاسبات آماری از نرم افزار  spssنسخه 16 استفاده شد و برای بررسی فرضیه های پژوهش، آزمون تحلیل کوواریانس به کار رفت.نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد که خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزانِ گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل با ضریب اطمینان 95% به طور معنادار افزایش یافته است. براساس نتایج پژوهش حاضر، روش تدریس یادگیری مشارکتی ازطریق محیط یادگیری الکترونیکی مؤلفه ای اثرگذار و مثبت بر خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است؛ بنابراین در تدابیر آموزشی باید به این امر توجه کرد.

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر گرایش کارآفرینانه افراد با توجه به نقش میانجی مدیریت دانش انجام شد. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ گردآوری داده ها، کمی و مبتنی بر رویکرد همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش، شامل دانشجویان ورودی سال 93 دوره دکتری دانشگاه تهران بود که تعداد آن ها در حدود 3110 نفر گزارش شد و بر اساس روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و فرمول کوکران، تعداد 324 نفر به عنوان حجم نمونه، تعیین گردید. به منظور گردآوری داده ها، از پرسش نامه های استاندارد فرهنگ سازمانی دنیسون (2000)، گرایش کارآفرینانه هاگِس و مورگان (2007) و مدیریت دانش داروچ (2003) بهره گرفته شد. به منظور سنجش پایایی از ضریب آلفای کرون باخ و ضریب پایایی ترکیبی و همچنین به منظور سنجش روایی از روایی محتوا و سازه استفاده شد که نتایج بیانگر روا و پایا بودن ابزار بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری و به کمک نرم افزار Lisrel-v8.8 در دو بخش مدل اندازه گیری و بخش ساختاری انجام پذیرفت. نتایج پژوهش حاکی از تأثیر مثبت و معنادار فرهنگ سازمانی بر گرایش کارآفرینانه دانشجویان از یک سو و از سوی دیگر تأثیر معنادار متغیر میانجی مدیریت دانش بر رابطه میان این دو می باشد.