حسنعلی ویس کرمی

این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه اثربخشی رواندرمانی مثبت نگر و درمان شناختی رفتاری بر کاهش نشخوار فکری تحصیلی و استرس تحصیلی دانش آموزان دختر تیزهوش انجام شد. پژوهش یک مطالعه شبه آزمایشی همراه با انتخاب و گمارش تصادفی آزمودنی ها، در گروه های آزمایش و کنترل به همراه پیش آزمون و پس آزمون بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر متوسطه دوم استعدادهای درخشان شهر خرم آباد بود که ابتدا با استفاده از روش سرشماری همه دانش آموزان پرسشنامه های نشخوار فکری تحصیلی و استرس تحصیلی را تکمیل کردند. سپس تعداد 45 نفر که بالاترین نمرات را در مقایسه با سایرین کسب کردند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (هر کدام 15 نفر) و یک گروه کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش اول به مدت 8 جلسه تحت مداخلات روان درمانی مثبت نگر و گروه آزمایش دوم هم به مدت 8 جلسه تحت مداخلات شناختی رفتاری قرار گرفتند، اما گروه کنترل طی این مدت هیچ گونه مداخله ای دریافت نکردند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس یکطرفه تحلیل شدند. نتایج نشان داد که هر دو روش منجر به کاهش معنادار نشخوار فکری تحصیلی و استرس تحصیلی آزمودنی های گروه های آزمایش شدند. مداخلات روان درمانی مثبت نگر تاثیر بیشتری در کاهش نشخوار فکری تحصیلی داشت، اما بین دو نوع درمان در کاهش استرس تحصیلی تفاوت معناداری وجود نداشت. بر اساس نتایج، روش های فوق می تواند به عنوان روشی کارآمد به منظور کاهش نشخوار فکری تحصیلی و استرس تحصیلی مورد استفاده قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل خودکارآمدی شخصی معلمان از روی اعتماد سازمانی و خودکارآمدی جمعی آنان انجام شد. در این پژوهش، 255 معلم از مدارس ابتدایی شهر بجستان، به روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای استفاده شده در این پژوهش، فرم کوتاه مقیاس احساس کارآمدی معلمان طراحی شده از سوی شان-موران و ولفلک هوی (2001)، مقیاس اعتماد کارکنان طراحی شده از سوی هوی و شان-موران (2003) و مقیاس باور کارآمدی جمعی معلم طراحی شده از سوی شان-موران و بار (2004) بود. یافته ها نشان داد بین مؤلفه های اعتماد معلمان و خودکارآمدی شخصی آنان، همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد (01/0 p

پژوهش حاضر با هدف طراحی ابزاری کاربردی ﺑرای ﺳﻨﺠﺶ میزان ﮔﺮایش های دانش آموزان نوجوان ایرانی در ﻣؤﻟﻔﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﻄﺮﭘﺬیری و تعیین ویژگی های روان سنجی آن به منظور پایش شرایط موجود و تشخیص و تعیین مرزهای آسیب و گروه های در معرض خطر، صورت گرفت. روش مطالعه توصیفی(روان سنجی ابزار) و جامعه آماری آن ۳۰۴ ﻧﻔﺮ از دانش آموزان دختر مشغول به تحصیل در پایه نهم دبیرستان های متوسطه اول شهر تهران بود که پس از کسب مجوز از آموزش و پرورش و اعلام همکاری مدیران در ۵ مدرسه، به تکمیل پرسش نامه اقدام نمودند. پرسش نامه«سنجش میزان گرایش به خطرپذیری در دانش آموزان نوجوان ایرانی» با ۳۸ گویه تدوین شد. روایی صوری پرسش نامه با استفاده از نظر متخصصان و صاحب نظران مورد تأیید قرار گرفت. همچنین پایایی آن به روش آلفای کرونباخ تعیین شد که مقدار آن ۹۱/۰ به دست آمد. یافته های حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که این پرسش نامه با نه مؤلفه(گرایش به رانندگی بی محابا، قانون گریزی، تمایل به تخریب و پرخاشگری، رابطه با جنس مخالف، گرایش به دور شدن از خانواده، گرایش به خشونت بین فردی، تمایل به معاشرت با همسالان پرخطر، گرایش به مصرف سیگار و مواد مخدر و گرایش به آسیب زدن به خود) 17/57 درصد واریانس کل را تبیین می کند.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی میانجی گری ابراز وجود در ارتباط میان کارکرد خانواده و گرایش به اعتیاد در نمونه ای از دانش آموزان پسر مقطع متوسطه دوم شهر سنندج بود. روش: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. بر اساس جامعه دانش آموزان پسر متوسطه دوم شهر سنندج و بر مبنای فرمول کوکران، تعداد 366 دانش آموز به روش خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. دانش آموزان منتخب، مقیاس های سنجش کارکرد خانواده، گرایش به اعتیاد و ابراز وجود را تکمیل کردند. یافته ها: بر اساس نتایج کارکرد خانواده با گرایش به اعتیاد در دانش آموزان رابطه منفی و با ابراز وجود در آن ها رابطه مثبت داشت (0/01> p ). همچنین نتایج نشان دادند، ابراز وجود با گرایش به اعتیاد در دانش آموزان رابطه منفی دارد (0/01> p ). بر اساس یافته تحلیل مسیر مشخص شد، ابراز وجود در رابطه بین کارکرد خانواده و گرایش به اعتیاد دانش آموزان نقش میانجی دارد (0/006 p = ). نتیجه گیری: برای کاهش گرایش به اعتیاد باید خانواده ها فضای صمیمی و پاسخ گو را برای دانش آموزان فراهم کنند؛ تا ضمن آگاهی بخشی در مورد مواد و آثار آن، ابراز وجود آن ها را با احترام متقابل و پاسخ گویی کمی و کیفی افزایش دهند. آگاهی و توانایی نه گفتن دانش آموزان در گرایش به اعتیاد تاثیر منفی خواهد داشت.

داستان های مثنوی معنویبه صورت چندبعدی بیان شده است؛ به گونه ای که یک داستان آن را از چندین بعد می توان تحلیل کرد. یکی از این داستان ها، حکایت مشهور پادشاه و کنیزک است. این داستان تاکنون از جوانب مختلفی مانند اخلاق پزشکی و عشق بررسی شده؛ اما به بعد مهم درمان روان شناسانة داستان کمتر توجه شده است. به همین سبب در این پژوهش، نگارندگان با بررسی داستان پادشاه و کنیزک، سعی کرده اند تا روش های درمان کنیزک را با رویکردهای روان درمانی معاصر، تطبیق دهند. تحلیل روان شناسانة داستان پادشاه و کنیزک نشان می دهد این داستان آمیزه ای از رویکردهای روان شناسی مشاوره ای، شرطی سازی، تداعی گرایی، روان تحلیلی و نظریه های عشق است و در آن روش های درمانی حساسیت زدایی منظم، سطح آستانه و عشق درمانی به طور هدفمند در هم آمیخته است. یافته های پژوهش گویای نبوغ مولوی در تلفیق رویکردهای مختلف روان درمانی و ایجاد روشی یکپارچه برای درمان است که می تواند برای استفادة متخصصان روان درمان سودمند باشد.

زمینه و هدف :اختلال اضطراب فراگیر، شایع ترین اختلال اضطرابی است و بالاترین نرخ همبودی را با سایر اختلالات روان پزشکی دارد. نگرانی شدید، معیار تشخیصی اصلی برای اختلال اضطراب فراگیر است. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش خوددلسوزی شناختی بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان دانش آموزان دختر مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر پایه دوم دوره متوسطه دوم شهرستان ایذه بود. مواد و روش ها:طرح این پژوهش، آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه شاهد و جامعه آماری آن شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه دوم دوره متوسطه دوم در سال تحصیلی 95-1394 بود. به منظور اجرای مطالعه غربالگری انجام گرفت که ابتدا 302 شرکت کننده پرسش نامه نگرانی Pennsylvania (Penn state worry questionnaires یا PSWQ) را تکمیل نمودند و از میان آن ها 40 نفر مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر انتخاب گردید. سپس، نمونه های منتخب به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و شاهد تقسیم شدند. گروه آزمایش طی 10 جسله 90 دقیقه ای به مدت 2 ماه تحت آموزش مهارت های خوددلسوزی شناختی قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده، پرسش نامه تنظیم شناختی هیجان بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آماری توصیفی و استنباطی از جمله تحلیل کواریانس استفاده گردید. یافته ها:آموزش خوددلسوزی از میان راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان موجب کاهش معنی دار سرزنش خود، نشخوار فکری و فاجعه آمیز کردن در گروه آموزش شد و از میان راهبردهای سازگار تنها بر راهبرد ارزیابی مثبت مجدد/ اتخاذ دیدگاه مؤثر بود. نتیجه گیری:می توان گفت که آموزش خوددلسوزی شناختی عامل تأثیرگذار مهمی بر کاهش راهبردهای غیر انطباقی تنظیم شناختی هیجان دانش آموزان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر می باشد.

مطالعة حاضر یک پژوهش تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل است که با هدف بررسی کارآمدی آموزش صبر بر میزان سخت رویی روان شناختی افراد صورت گرفته است. جامعة آماری این پژوهش تمامی دانش آموزان دبیرستان های دخترانة شهر اصفهان در سال تحصیلی 1392- 1393 هستند. نمونة آماری شامل 30 تن از این دانش آموزان است که به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفته اند. آموزش صبر به عنوان مداخله، به مدت 11 جلسه در گروه آزمایش اجرا شد، اما گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. ابزار اندازه گیری پژوهش شامل مقیاس «صبر» حسین ثابت و پرسش نامة «سخت رویی» کوباسا بوده است. داده های پژوهش با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس و به وسیلة نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته های تحقیق نشان داد که آموزش صبر به شیوة گروهی در سطح معناداری (05/0p<) در افزایش سخت رویی دانش آموزان مؤثر است.

زمینه: هدف این پژوهش بررسی تاثیر آموزش امید بر درگیری تحصیلی دانش آموزان دختر کم توان ذهنی دوره دوم متوسطه شهر خرم آباد بود. روش: روش پژوهش، آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل همه دانش آموزان دختر کم توان ذهنی دوره دوم متوسطه شهر خرم آباد در سال تحصیلی 94-1393 بود. نمونه پژوهش شامل 30دانش آموز دختر کم توان ذهنی دوره دوم متوسطه شهر خرم آباد بود که با استفاده از روش سرشماری انتخاب شده و به صورت تصادفی در 2گروه آزمایش و گواه (هر گروه 15نفر) جایگزین شدند. آزمودنی های گروه آزمایش به مدت 9جلسه تحت آموزش امید قرار گرفتند اما گروه گواه مداخله ای دریافت نکرد. در پایان از هر 2گروه پس آزمون به عمل آمد. ابزار اندازه گیری، پرسش نامه درگیری تحصیلی زرنگ بود. داده ها به وسیله نرم افزار اس پی اس و آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) تجزیه وتحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش امید بر درگیری تحصیلی و مولفه های آن شامل درگیری شناختی، انگیزشی و رفتاری دانش آموزان دختر کم توان ذهنی موثر بوده است. نتیجه گیری: بنابراین می توان نتیجه گرفت که آموزش امید توانسته است درگیری تحصیلی و مولفه های شناختی، انگیزشی و رفتاری آن را در دانش آموزان کم توان ذهنی افزایش داده و بهبود عملکرد تحصیلی آنان را در پی داشته باشد.

زمینه: آموزش مبتنی بر وب، یکی از فن آوری های نوین آموزشی است که با کاربرد رویکردهای اکتساب دانش مبتنی بر سازنده گرایی و عینیت گرایی و با بهره گیری از رایانه و اینترنت، می تواند محیطی مناسب را برای آموزش ایجاد کند. از آنجایی که کودکان بانیازهای ویژه عموماً نسبت به کودکان عادی، دارای محدودیت هایی در یادگیری می باشند به نظر می رسد آموزش مبتنی بر وب بتواند نقش مهمی در جبران محدودیت های یادگیری این کودکان ایفا نماید. مقاله حاضر با مرور پژوهش های مربوط به حوزه ی آموزش مبتنی بر وب، سعی نموده است تا مبانی نظری و مفروضه ها، دستورالعمل ها و گام های طراحی و ارزیابی، نمونه ای از مدل های آموزشی، اثربخشی، مزایا و معایب آموزش مبتنی بر وب برای دانش آموزان بانیازهای ویژه را معرفی نماید. نتیجه گیری: نتایج گویای آن است که آموزش مبتنی بر وب با ارائه ی محتوای جذاب، درگیرنمودن یادگیرنده در فرایند یاددهی- یادگیری و نیز فراهم نمودن آموزش از راه دور، امکان یادگیری را در هر زمینه، در هر زمان و در هر مکان برای دانش آموزان با نیازهای ویژه فراهم می آورد. البته با توجه به مشکلاتی که درباره ی آموزش از راه دور وجود دارد نیاز است تا عناصر برنامه های آموزشی مبتنی بر وب برای دانش آموزان با نیازهای ویژه با در نظر گرفتن این مشکلات، طراحی یا بهبود یابند.

در چند دهه اخیر، ایجاد و پرورش مهارت های یادگیری خودتنظیمی در دانشجویان به یکی از اهداف آموزشی تبدیل شده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه ادراک از سبک های فرزندپروری با راهبردهای یادگیری خودتنظیمی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد بودند. از جامعه آماری مذکور نمونه ای به حجم 352 نفر (30 درصد مرد و 70 درصد زن) به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شد. ابزارهای مورد استفاده مقیاس، سبک های فرزندپروری بامریند و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی بودند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر شاخص های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار)، از روش های آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه، تحلیل واریانس چندمتغیره) نیز استفاده شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که سبک فرزندپروری مستبدانه با راهبردهای شناختی و خودتنظیمی دارای رابطه منفی و معنی داری است اما بین سبک فرزندپروری مقتدرانه با راهبردهای شناختی و فراشناختی رابطه مثبت و معنی داری مشاهده شد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که فقط سبک فرزندپروری مقتدرانه سهم قابل ملاحظه ای در پیش بینی نمره راهبردهای خودتنظیمی و شناختی دارد. همچنین نتایج آزمون مانووا نشان داد که بین دانشجویان دختر و پسر از لحاظ سبک فرزندپروری مقتدرانه، راهبردهای شناختی و راهبردهای خودتنظیمی تفاوت معنی داری وجود دارد. اما بین دانشجویان گروه های آموزشی مختلف فقط از لحاظ راهبردهای خودتنظیمی تفاوت معنی دار بود. باید از نتایج این تحقیق والدین را آگاه نمود و سبک صحیح فرزندپروری را به صورت جزوه، کارگاه آموزشی، جلسات خاص و غیره به آن ها آموزش داد.