مطالعات آموزشی و آموزشگاهی

مطالعات آموزشی و آموزشگاهی

مطالعات آموزشی و آموزشگاهی دوره دهم بهار 1400 شماره 1 (پیاپی 26)

مقالات

۱.

طراحی مدل کیفی آینده پژوهی با رویکرد تفکر استراتژیک در دانشگاه فرهنگیان

کلید واژه ها: آینده پژوهی آینده نگری تفکر استراتژیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۵ تعداد دانلود : ۳۴۸
تحقیق حاضر برای طراحی مدل کیفی آینده پژوهی با رویکرد تفکر استراتژیک در دانشگاه فرهنگیان انجام گرفته است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، کیفی است که با استفاده از تکنیک دلفی انجام شده است؛ جامعه آماری پژوهش خبرگان، متخصصان و اعضای هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان استان های خراسان بودند که 25 نفر از آنان به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. پرسشنامه پژوهش در چهار مرحله پاسخ داده و روایی صوری و محتوایی آن تأیید شد. پایایی پرسشنامه نهایی نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 91<sub>/</sub>0 به دست آمد. ابعاد و مؤلفه ها با ضریب توافق کندال (برابر با 728<sub>/</sub>0) به اجماع خبرگان رسید، که نشان دهنده درصد توافق بالای خبرگان این پژوهش است. براساس نتایج اجرای تکنیک دلفی، برای متغیر آینده پژوهی 6 بعد (آینده نگری، هوشیاری محیطی، خلاقیت و نوآوری، محدودکننده ها، تنظیم شونده ها، رهبری) و 31 مؤلفه و برای متغیر تفکر استراتژیک 5 بعد (فردی، گروهی، سازمانی، شهودی و سیستمی) و 17 مؤلفه شناسایی شد. نتایج پژوهش نشان داد مدل پژوهش از سطح اعتبار قابل قبولی برخوردار است و نتایج با پیشینه پژوهش سازگاری داشت.
۲.

ارائه مدلی برای پاسخگوبودن مدارس عادی به کودکان اوتیسم بر پایه رفتارشناسی

کلید واژه ها: اختلالات اوتیسم آموزش و پرورش استثنائی رفتارشناسی اوتیسم کودکان اوتیستیک مراکز آموزشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۵۲۲
در پژوهش حاضر با بررسی و شناخت دقیق رفتارهای کودکان مبتلا به اوتیسم و واکنش های آنان به عناصر کالبدی آموزشی برای تعیین چارچوب های لازم مراکز آموزشی این کودکان، با تکیه بر نظر کارشناسی درمانگران فعال در این زمینه، به نحوی که بتوانند به اکثر موارد اختلال تعمیم داده شوند، الگویی برای پاسخگوبودن مدارس عادی برای کودکان اوتیستیک طراحی شد. نتایج پژوهش میدانی حداقل تغییرات لازم به منظور استفاده از مراکز آموزشی کودکان عادی برای کودکان دارای اختلالات اوتیسم را ارائه می دهد. روش پژوهش توصیفی - پیمایشی است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته با تکیه بر نظر کارشناسی درمانگران فعال در زمینه اوتیسم بود. جامعه آماری روان شناسان و درمانگران فعال کشور در رابطه با کودکان اوتیسم بودند که گروهی مجازی شامل 1064 نفر را تشکیل می دادند. بر اساس فرمول کوکران  حداقل 118 نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. برای تعیین پایایی، در ابتدا آلفای کرونباخ پرسشنامه بررسی شد؛ سپس، پاسخ های درمانگران با استفاده از آنالیز آماری کای اسکوئر تحلیل شد. نتایج آزمون کای اسکوئر همه گویه ها بنا بر نظر روان شناسان نشان دهنده این بود که عبارات بیان شده و مورد استفاده در طراحی بر بهبود آموزش و درمان کودکان اوتیسم تأثیرگذار است. در نهایت، با توجه به نتایج پژوهش الگویی مناسب برای کلاس های آموزشی کودکان دارای اختلالات اوتیسم ارائه شد.
۳.

کاوشی بر فهم ابعاد اقتدار معلمی در کلاس درس دانشگاهی؛ با رویکرد آمیخته (مورد مطالعه: دانشگاه فرهنگیان)

کلید واژه ها: اقتدار معلم پویایی محیط تأثیر مولد شوق یادگیری کلاس درس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۲۱۴
هدف پژوهش حاضر شناسایی ابعاد اقتدار معلم در کلاس درس دانشگاهی و ترسیم مدلی توسعه یافته از مفهوم اقتدار معلم در کلاس درس بود. روش پژوهش ترکیبی از نوع راهبرد اکتشافی متوالی است. در مرحله کیفی از روش تحلیل محتوا و در مرحله کمّی از پژوهش «پیمایشی- توصیفی» استفاده شده است. مشارکت کنندگان پژوهش حاضر در مرحله کیفی 12 نفر از استادان باتجربه که بیش از 10 سال سابقه کار و از نظر دانشجومعلمان سرآمد تشخیص داده شدند، به صورت هدفمند برای مصاحبه عمیق انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها از کدگذاری استفاده شد. در نتیجه، 72 مفهوم، 18 مقوله محوری و 6 مقوله اصلی را احصا شد که عبارت اند از قدرت نهادی، قدرت عاطفی، قدرت شناختی، پویایی محیط، شوق یادگیری و تأثیر مولد. بر اساس داده های به دست آمده از بخش کیفی، پرسشنامه ای ساخته شد و بین 285 نفر دانشجومعلم (215 مرد و 70 زن) که به روش تصادفی طبقه ای نسبتی انتخاب شده بودند، توزیع و جمع آوری شد، سپس، داده ها با نرم افزارهای SPSS22 و Lisrel8.54 تحلیل شدند. نتایج مرحله کمّی نیز نشان داد اقتدار معلمان (نهادی، شناختی و عاطفی) در کلاس درس تأثیر مولد بر دانشجومعلمان دارد. همچنین، اقتدار معلمان در کلاس درس از طریق پویایی در موقعیت یادگیری و شوق و ذوق یادگیری تأثیر مولد بر دانشجومعلمان داشته است. در نتیجه، مدل ترسیم شده بر اساس شاخص های معادلات ساختاری از برازش نسبتاً خوبی برخوردار بوده است.
۴.

تاثیرآموزش زیست شناسی مبتنی بر رویکرد سازنده گرایی بر خودکارآمدی و انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان

کلید واژه ها: انگیزه پیشرفت تحصیلی خودکارآمدی تحصیلی رویکرد سازنده گرایی زیست شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۰ تعداد دانلود : ۲۶۸
یکی از دلایل وجود استرس و عدم موفقیت دانش آموزان، خودکارآمدی پایین و نداشتن انگیزه پیشرفت است. بر این اساس، هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر آموزش زیست شناسی مبتنی بر رویکرد سازنده گرایی برخودکارآمدی و انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بود. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر سال دوم رشته تجربی دبیرستان شهرستان سلماس (432 نفر) در سال تحصیلی 97 96 بود. نمونه گیری به روش تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انجام گرفت. به این ترتیب، از میان 10 دبیرستان شهرستان سلماس، ابتدا یک دبیرستان به صورت تصادفی ساده انتخاب شد. سپس، از بین کلاس های دوم تجربی این دبیرستان، دو کلاس دوم تجربی ( هرکلاس 26 نفر)، انتخاب و در مرحله بعدی به روش کاملاً تصادفی درگروه های آزمایش و کنترل قرار گرفتند. هر دو کلاس به آزمون های خودکارآمدی شرر، و انگیزه پیشرفت تحصیلی هرمنس پاسخ دادند. گروه آزمایش تدریس مبتنی بر رویکرد سازنده گرایی و گروه کنترل تدریس سنتی را به مدت 16 جلسه 90 دقیقه ای تجربه کردند. پس از اتمام جلسات آموزش، آزمون ها مجدداً برای هر دو گروه اجرا شد. داده های حاصل با آزمون آماری کوواریانس تحلیل شد. یافته ها نشان داد تدریس با رویکرد سازنده گرایی موجب افزایش معناداری در خودکارآمدی و انگیزه پیشرفت تحصیلی گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شده است (05<sub>/</sub>0>P). بنابراین، می توان نتیجه گرفت که تدریس با رویکرد سازنده گرایی، خودکارآمدی و انگیزه پیشرفت دانش آموزان را افزایش می دهد. با توجه به نتیجه پژوهش، به دبیران زیست شناسی توصیه می شود از رویکرد سازنده گرایی در فرایند تدریس درس زیست شناسی استفاده کنند.
۵.

شناسایی مشکلات فرایند مصاحبه تخصصی داوطلبان برای پذیرش در دانشگاه فرهنگیان به منظور ارائه الگوی مطلوب

کلید واژه ها: پذیرش دانشجو تربیت معلم مصاحبه تخصصی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۲۹۴
پژوهش حاضر با هدف شناسایی مشکلات فرایند مصاحبه تخصصی داوطلبان برای پذیرش در دانشگاه فرهنگیان به منظور ارائه الگوی مطلوب انجام گرفت. روش پژوهش کیفی از نوع نظریه داده بنیاد است. جامعه آماری پژوهش همه اعضای هیئت علمی و مدرسان مدعو دانشگاه فرهنگیان استان های تهران و مرکزی بودند که از میان آن ها 18 عضو هیئت علمی و 20 مدرس مدعو با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. از مصاحبه نیمه ساختاریافته برای جمع آوری داده های پژوهش استفاده شد و روایی محتوا پرسش های مصاحبه بررسی شد. برای تحلیل داده ها روش تحلیل تم به کا گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد از دیدگاه صاحب نظران، مشکلات فرایند مصاحبه تخصصی داوطلبان برای پذیرش در دانشگاه فرهنگیان از لحاظ محتوا و اجرا، به ترتیب در شش و هشت مقوله اصلی قرار دارد. برای فرایند مصاحبه تخصصی داوطلبان الگویی ارائه شد که بر اساس نظرات اعضای گروه کانونی بازبینی شد و پس از اصلاحات لازم، الگوی نهایی تدوین شد که شامل دو بخش اقدامات قبل از کنکور و مصاحبه تخصصی است. با توجه به یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت فرایند مصاحبه تخصصی داوطلبان، از لحاظ محتوا و اجرا مشکلات زیادی دارد که با رفع آن ها بر اساس مؤلفه های الگوی ارائ شده، می توان به پذیرش داوطلبانی برخوردار از صلاحیت های حرفه ای، باانگیزه و علاقه مند به حرفه معلمی و دارای سلامت جسمانی و روانی مناسب، برای تحصیل در دانشگاه فرهنگیان اقدام کرد.
۶.

ابعاد و الزامات حرفه ای شدن مدیران مدارس(مورد مطالعه: دبیرستان های دخترانه شهر مشهد)

کلید واژه ها: حرفه ای شدن مدیران حرفه ای شدن مدیران مدارس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۱۳۴
هدف پژوهش حاضر مطالعه ابعاد و الزامات حرفه ای شدن مدیران مدارس بوده است که در دبیرستان های دخترانه شهر مشهد انجام گرفته است. رویکرد پژوهش کیفی بوده و به روش مطالعه موردی انجام گرفت. به منظور گردآوری داده های مورد نیاز از مصاحبه نیمه ساختاریافته و تحلیل اسناد بهره گرفته شد. مطلعان اصلی را مدیران نمونه، معاونان و معلمان منتخب تشکیل دادند و اسناد مورد بررسی شامل شیوه نامه انتخاب و انتصاب مدیران مدارس، سند تحول بنیادین آموزشی و پرورش و برنامه درسی ملی بوده است. روش نمونه گیری گلوله برفی بود که اشباع نظری داده ها با 25 مورد مصاحبه حاصل شد. داده ها در دو مرحله کدگذاری باز و محوری تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد مهم ترین ابعاد حرفه ای شدن مدیران مدارس عبارت اند از ویژگی های روان شناختی مدیران، ویژگی های اخلاقی مدیران، شایستگی های فنی مدیران، شایستگی های مدیریتی، و مهارت در مدیریت محیط مدرسه. همچنین، اصلی ترین الزامات برای حرفه ای شدن مدیران مدارس عبارت اند از شایسته سالاری در انتخاب مدیران، بازتعریف وظایف و مسئولیت های مدیران مدارس، آموزش های ویژه برای بهبود اثربخشی مدیریت، و حرفه ای و علمی کردن فرایند انتخاب مدیران مدارس. به منظور اطمینان از اعتبار پژوهش، نتایج تحلیل های انجام گرفته به تأیید متخصصان و نیز خود مصاحبه شوندگان رسید و همچنین فرایند پژوهش به منظور انتقال پذیری نتایج مورد مستندسازی قرار گرفت.
۷.

مدل شایستگی ها و توانایی های مدیران میانی آموزش و پرورش: پژوهشی آمیخته

کلید واژه ها: شایستگی مدیران شایستگی کانون ارزیابی منابع انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۱ تعداد دانلود : ۲۷۹
هدف پژوهش حاضر طراحی مدل شایستگی مدیران میانی آموزش و پرورش برای استفاده در کانون ارزیابی بود. این پژوهش از نوع آمیخته (کیفی– کمی) بود. ابتدا در مرحله کیفی مطالعه اکتشافی انجام گرفت و رویکرد پژوهش قیاسی- استقرایی بوده است. روش پژوهش در بخش کمی توصیفی و طرح پژوهش همبستگی از نوع مدل ساری معادلات ساختاری است. جامعه پژوهش در بخش کیفی، همه صاحب نظران، استادان و مدیران ارشد حوزه منابع انسانی در آموزش و پرورش بود که با روش نمونه گیری گلوله برفی با 22 نفر از صاحب نظران مصاحبه شد و در قسمت دلفی 25 نفر انتخاب شدند. جامعه آماری در مرحله کمی همه مدیران ارشد و میانی اداره آموزش و پرورش شهر تهران بودند که با روش نمونه گیری خوشه ای 462 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش در مرحله کیفی مصاحبه نیمه ساختار و در مرحله کمی پرسشنامه محقق ساخته بود. برای تحلیل اطلاعات در قسمت کیفی از روش کدگذاری باز و محوری و تحلیل دلفی و در قسمت کمی از روش های تحلیل توصیفی، تحلیل همبستگی و تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم استفاده شد. نتایج نشان داد مؤولفه های مدل شایستگی مدیران میانی آموزش و پرورش برای استفاده در کانون ارزیابی عبارت اند از شایستگی دانشی، شایستگی حرفه ای، ویژگی های شخصیتی، شایستگی اجرایی، شایستگی رهبری و هدایت، شایستگی ارتباطات و شایستگی ادراکی. در بخش کمی نیز برای برآورد نتایج تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم با رویکرد ماتریس کوواریانس اعتبار مدل را تأیید کرد.
۸.

بررسی تأثیر آموزش مبتنی بر استانداردهای فرایندی NCTM بر نگرش و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه پنجم در درس ریاضی

کلید واژه ها: استانداردهای فرایندی NCTM استانداردهای فرایندی پیشرفت تحصیلی نگرش به ریاضی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۴ تعداد دانلود : ۳۲۹
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش مبتنی بر استانداردهای فرایندی NCTM بر نگرش و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه پنجم در درس ریاضی اجرا شد. پژوهش حاضر مطالعه ای نیمه تجربی است. جامعه آماری پژوهش همه دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهرستان بیرجند در سال تحصیلی 98-97 بود. از این جامعه، 100 نفر از چهار مدرسه هیئت امنایی (دو مدرسه پسرانه و دو مدرسه دخترانه) با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. در ادامه، دانش آموزان به روش تصادفی ساده به دو گروه مساوی آزمایش و کنترل تخصیص یافتند (50n=). مباحث منتخب به گروه آزمایش به مدت 8 هفته و در قالب 10 جلسه، با روش مبتنی بر استانداردهای فرآیندی توسط پژوهشگر آموزش داده شد. آموزش به گروه کنترل نیز به شیوه سنتی در مدت زمان مشابه توسط آموزگاران خودشان انجام گرفت. جمع آوری داده ها با استفاده از فرم اطلاعات جمعیت شناختی، پرسشنامه استاندارد نگرش به ریاضی آیکن و آزمون پیشرفت تحصیلی پژوهشگرساخته، انجام گرفت. روایی و پایایی پرسشنامه با مطالعه مقدماتی تأیید شد. روایی آزمون پیشرفت تحصیلی قبل و بعد از مداخله توسط تیم کارشناسان تأیید شد. نتایج نشان داد بعد از مداخله، روش مبتنی بر استانداردهای فرایندی به بهبود نگرش نسبت به ریاضی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل منجر می شود (001<sub>/</sub>0p <). این مطالعه اهمیت استفاده از استانداردهای فرایندی NCTM را در بهبود نگرش به درس ریاضی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه پنجم آشکار کرد. بر این اساس، پیشنهاد می شود، استانداردهای فرایندی NCTM در برنامه های آموزشی مدارس مورد توجه مدیران، معلمان و سایر برنامه ریزان آموزشی مدارس ابتدایی قرار گیرد.
۹.

مقایسه سرمایه روان شناختی، شادکامی و ذهن آگاهی دانش آموزان تیزهوش و عادی دبیرستان های پسرانه

کلید واژه ها: دانش آموزان تیزهوش دانش آموزان عادی ذهن آگاهی سرمایه روان شناختی شادکامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۰ تعداد دانلود : ۴۵۰
پژوهش حاضر با هدف مقایسه سرمایه روان شناختی، شادکامی و ذهن آگاهی دانش آموزان تیزهوش و عادی دبیرستان های پسرانه شهر نورآباد انجام گرفت. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش گردآوری داده ها، کمی و مبتنی بر روش علی- مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش شامل همه دانش آموزان تیزهوش و عادی دبیرستان های شهر نورآباد نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده 25 نفر برای هر یک از گروه های پژوهش (دانش آموزان تیزهوش و عادی) انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه های سرمایه روان شناختی، شادکامی و پنج عاملی ذهن آگاهی بود که خصوصیات روان سجی (روایی و پایایی) آن ها همگی مناسب گزارش شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها، شاخص های توصیفی (میانگین، انحراف استاندارد، حداقل و جداکثر نمره) و استنباطی (مانوا) انجام گرفت. یافته ها نشان داد بین دانش آموزان تیزهوش و عادی دبیرستان های پسرانه شهر نورآباد در سه متغیر سرمایه روان شناختی، شادکامی و ذهن آگاهی تفاوت معنا داری وجود دارد. بنابراین، دانش آموزان تیزهوش با توجه به شرایط خاص خود و شرایط تحصیلی ویژه آنان، عملکرد بهتری در سازه های روان شناختی مثبت گرا از جمله سرمایه روان شناختی، شادکامی و ذهن آگاهی دارند.
۱۰.

ارائه الگوی جذب دانشجومعلم در دانشگاه فرهنگیان

کلید واژه ها: جذب دانشجومعلم دانشجومعلم دانشگاه فرهنگیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۱ تعداد دانلود : ۳۴۰
هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی جذب دانشجومعلم در دانشگاه فرهنگیان است. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع داده کیفی و از نظر ماهیت و نوع مطالعه داده بنیاد نوظهور است. جامعه مورد نظر پژوهش شامل کلیه خبرگان حوزه تخصصی جذب دانشجویان در دانشگاه فرهنگیان تشکیل می دهد که بر اساس روش نمونه گیری نظری از نوع گلوله برفی و بر اساس اشباع نظری داده ها، 15 نفر خبره برای مصاحبه انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بود که در آن، ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های الگوی جذب دانشجومعلم تنظیم شد. برای فرم مصاحبه یادشده ابتدا همه الگوها، یافته ها، مطالعات و نظریه های ملی و جهانی بررسی شده، سپس، با کدگذاری باز، شاخص ها احصا شدند و از طریق کدگذاری محوری، در قالب ابعاد، مؤلفه ها و شاخص ها مقوله بندی شد، و برای 15 نفر از خبرگان ارسال و به کمک کدگذاری انتخابی از طریق مصاحبه، فن دلفی و بارش فکری ابعاد و مؤلفه ها شناسایی شد. در نتیجه، 6 بعد، 14 مؤلفه و90 شاخص برای الگوی جذب دانشجومعلم در دانشگاه فرهنگیان نهایی شد. پس از تأیید نهایی و اولویت بندی خبرگان، ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های سازنده الگو ترسیم شده، و مجدداً الگوی یادشده توسط خبرگان اعتباریابی شد.
۱۱.

مسئولیت حکومت اسلامی در هدایت متربیان از دیدگاه فقهی

کلید واژه ها: استصلاح اهل تربیت تسبیب و تفویض عدالت اجتماعی متربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۲۸۳
حکومت الهی در زمین مجری احکام تشریعی است. از این رو، استقرار آن لازم است. ایفای مسئولیت تربیتی و هدایتی حکومت ها قبض و بسط دارد. گاهی در سطح کلان به سیاست گذاری و برنامه ریزی اکتفا شده، مسئولیت اجرایی را به افراد، نهادی رسمی یا غیر رسمی واگذار می شود. بنابراین، نوشتار حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش هاست که حکومت اسلامی در قبال تربیت و هدایت متربیان چه وظیفه ای دارد؟ تبارشناسی ادله فقهی آن ارزیابی و نقد ادله، نقد آرای فقهی و واکاوای نقش حکومت در هدایت و تربیت کدام است؟ نوشتار حاضر با گردآوری ادله اعم از قواعد فقهی و روایات، از مفاد دلالی آن ها، حکم یا احکام فقهی خاصی در حوزه مسئولیت حکومت اسلامی را به روش توصیفی و تحلیلی استنباط کرده است. با توجه به اینکه اهتمام به تربیت و هدایت به منظور کمال و سعادت آدمی، از اهداف بنیادین حکومت اسلامی قلمداد شده؛ در هدایت و تربیت متربیان نیز وظیفه و مسئولیتی برای حکومت اسلامی اثبات می شود: مسئولیت حکومت نسبت به هدایت متربیان، به عنوان اولی، استحباب و رجحان دارد؛ اما بنا به جایگاه حکومت و برخورداری از عامل اقتدار و نفوذ، توانایی تأمین منابع و امکانات و نیز تشخیص مصالح کلی جامعه و درک اوضاع سیاسی و اجتماعی به دلیل تأمین عزت نظام اسلامی، ممانعت از تسلط کفار و حفظ نظام و کیان اسلامی، وظیفه تربیتی و هدایتی بر حکومت واجب می شود.
۱۲.

اثربخشی راهبردهای یادگیری - یاددهی با تأکید بر ICT فناوری اطلاعات و ارتباطات بر عملکرد آموزشی دانشجومعلمان رشته جغرافیای دانشگاه فرهنگیان گیلان

کلید واژه ها: راهبردهای یادگیری - یاددهی عملکرد آموزشی فناوری اطلاعات و ارتباطات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۳۵۷
اگر چه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، در حوزه های مختلف زندگی انسان نقش اساسی داد، بی شک یکی از بیشترین تأثیرگذاری این فناوری ها بر محیط های آموزشی بوده است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی راهبردهای یادگیری- یاددهی با تأکید بر ICT بر عملکرد آموزشی دانشجویان رشته جغرافیای دانشگاه فرهنگیان گیلان بود. این پژوهش شیوه شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل اجرا شد. جامعه پژوهش دانشجویان رشته جغرافیا بودند که در سال تحصیلی 97-96 در دانشگاه فرهنگیان گیلان مشغول به تحصیل بودند. برای اجرای پژوهش تعداد 20 نفر از آزمودنی ها به روش تمام شمار از میان جامعه پژوهش انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش طی 12 جلسه 90 دقیقه ای با استفاده از ابزارهای ICT در جلسات آموزشی دو درس (دانش جغرافیای جهان و ژئوتوریسم با تاکید بر ایران) شرکت کردند؛ اما آزمودنی های گروه کنترل آموزش خود را به روال گذشته (روش سنّتی کتابخوانی و سخنرانی) دریافت کردند. برای تحلیل داده ها از روش آماری تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر استفاده شد. نتایج نشان داد راهبردهای یادگیری - یاددهی مبتنی بر ICT بر نمرات درس جغرافیای جهان و ژئوتوریسم و به طورکلی بر عملکرد آموزشی دانشجویان تأثیر معنا داری داشته است و آثار آن در طول زمان ماندگار باقیمانده است (0001<sub>/</sub>0p <). بنابراین، پیشنهاد می شود فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان ابزاری نیرومند برای ارتقای کیفیت و کارایی آموزش در دانشگاه ها به کار گرفته شود.
۱۳.

طراحی الگوی اعتبارسنجی استانداردهای بین المللی نظام ارزشیابی دانشگاه فرهنگیان

کلید واژه ها: ارزشیابی استانداردهای بین المللی اعتبارسنجی نظام ارزشیابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۲۴۵
هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی اعتبارسنجی استانداردهای بین المللی نظام ارزشیابی دانشگاه فرهنگیان است که با رویکرد آمیخته (کیفی، کمی) و طرح اکتشافی انجام گرفت. جامعه آماری در بخش کیفی، استادان و خبرگان حوزه اعتبارسنجی نظام ارزشیابی و در بخش کمی همه اعضای هیئت علمی و استادان مدعو، دانشگاه فرهنگیان خراسان رضوی، شمالی و جنوبی به تعداد 741 نفر بودند. در بخش کیفی 18 نفر از خبرگان علمی با روش نمونه گیری هدفمند و بر اساس معیار اشباع نظری داده ها، و در بخش کمی تعداد 256 نفر نمونه، بر اساس جدول مورگان به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده در بخش کیفی مصاحبه ساختاریافته و نیمه ساختاریافته و در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته به کار گرفته شد. برای تحلیل داده های کیفی از نظریه داده بنیاد و برای تحلیل در بخش کمی از تحلیل واریانس و کوواریانس و برای آزمون کفایت نمونه و همبسته بودن از آزمون KMO و بارتلت، همچنین، طراحی الگو با روش تحلیل عاملی تأییدی انجام شد. نتایج بخش کمی نشان داد همه شاخص های برازش بسیار مطلوب و در حد مورد قبول هستند. «تعیین اهداف در قیاس با الگوی بهینه در جهت دستیابی به مجموعه ی مطلوبی از نتایج»، «کسب اطمینان از برخورداری کارکنان از محیط کار سالم و متعالی و هم راستا با مسئولیت های اجتماعی» و «میزان ﺗﺼﺮیﺢ رﺳﺎﻟﺖ و اهداف در دانشگاه» از مهم ترین عوامل در اعتبارسنجی استانداردهای بین المللی نظام ارزشیابی دانشگاه فرهنگیان مشخص شدند.
۱۴.

بررسی مهارت های مقابله با فشارهای روانی و مشکلات براساس نظریه روان شناختی فولکمن و لازاروس در مثنوی معنوی با تکیه بر حکایت «شیر و نخجیران»

کلید واژه ها: تنش سبک مقابله ای مسأله مدار سبک مقابله ای هیجان مدار نظریه فولکمن و لازاروس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۳ تعداد دانلود : ۴۲۷
هدف مقاله حاضر پاسخ به این پرسش است که شیوه مقابله با فشارهای روانی و مشکلات در ادب تعلیمی فارسی با تکیه بر حکایت «شیر و نخجیران» در مثنوی تا چه حد با شیوه های مقابله فولکمن و لازاروس قابل انطباق است؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. داده ها با مطالعه منابع کتابخانه ای و همچنین، داده های مبتنی شیوه تودورف در سلسله بندی داستان و پرسشنامه سبک های مقابله ای  (WCQ)لازاروس و فولکمن برای دریافت راهبرد مقابله استفاده شد. نتایج تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه و مطالعات کتابخانه ای نشان داد راهکار مولوی برای مقابله با فشارهای روانی مطابق با سبک مقابله ای مسأله مدار لازاروس و فولکمن است که با حل مدبرانه مسأله و مسئولیت پذیری و جست وجوی حمایت اجتماعی، فشار روانی موجود در حکایت از بین می رود و مسأله واهمه از مرگ به شکل مدبرانه حل می شود. همچنین، نتایج نشان داد در این داستان از شیوه مسأله مدار مثبت و از سبک مقابله ای هیجان مدار به شکل کم رنگ بهره گرفته شده است.
۱۵.

بررسی عوامل مؤثر بر تحول در حوزه فرهنگ سازمانی در آموزش و پرورش ایران (مورد مطالعه: آموزش و پرورش شهر تهران)

نویسنده:

کلید واژه ها: آموزش و پرورش تحول فرهنگ سازمانی فرهنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۱ تعداد دانلود : ۱۷۶
هدف پژوهش حاضر، شناسایی و تعیین درجه اهمیت عوامل مؤثر بر تحول در حوزه فرهنگ سازمانی در سطح آموزش و پرورش شهر تهران است. پژوهش حاضر مطالعه ای کاربردی و به روش پیمایشی اجرا شده است. قلمرو زمانی این پژوهش نیمه دوم سال 1398 بود. جامعه آماری پژوهش، پرسنل شاغل در آموزش و پرورش شهر تهران بوده اند که با استفاده از فرمول کوکران و روش تصادفی طبقه ای، 235 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی آن با نظرات خبرگان، و پایایی آن با آلفای کرونباخ (برابر با 89<sub>/</sub>0) تأیید شد. برای تحلیل داده ها، نرم افزارSPSS  و آزمون های تی و فریدمن به کار گرفته شد. نتایج نشان داد عامل حمایت مدیریت با رتبه 77<sub>/</sub>3، در آموزش و پرورش تهران می تواند با حمایت و پشتیبانی از اهداف تحول فرهنگ سازمانی به موفقیت یا عدم موفقیت سازمان دامن بزند و مشارکت کارکنان با رتبه 82<sub>/</sub>2، باعث می شود پرسنل آموزش و پرورش تهران با ایجاد و تقویت روحیه جمع گرایی، موجبات تحقق تحول فرهنگ سازمانی را فراهم کنند و هبری سازمان نیز با رتبه 80<sub>/</sub>2، باعث می شود با ایجاد و ارتقای اتحاد و یکپارچگی میان پرسنل، هم سویی ایشان را با تحول در حوزه فرهنگ سازمانی را فراهم کند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۳