مطالعات آموزشی و آموزشگاهی

هدف اصلی پژوهش حاضر، طراحی و برازش مدلی علّی از روابط بین راهبردهای فراشناختی خواندن و تأخیر در رضامندی تحصیلی بر تفکر انتقادی دانشجومعلمان شیراز است. طرح پژوهش در این مطالعه، توصیفی-همبستگی است. بدین منظور نمونه ای به حجم ۲۳۴ نفر به روش نمونه گیری خوشه ای یک مرحله ای از بین دانشجومعلمان شیراز انتخاب و به وسیله پرسشنامه های راهبرد های فراشناختی خواندن مختاری و ریچارد (۲۰۰۲)، تأخیر در رضامندی تحصیلی بیمبنتی و کارابنیک (۱۹۹۸) و تفکر انتقادی کالیفرنیا فرم ب فاسیون و فاسیون (۱۹۹۰) ارزیابی شده است. داده ها با استفاده از روش تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان می دهد مدل پیشنهادی، برازنده داده هاست. هم چنین راهبرد فراشناختی حل مسئله و تأخیر در رضامندی تحصیلی بر تفکر انتقادی، راهبرد فراشناختی کلّی، حمایتی و حل مسئله بر تأخیر در رضامندی تحصیلی و تأخیر در رضامندی تحصیلی بر تفکر انتقادی تأثیر مستقیم معنادار دارند. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد ارتقای راهبردهای فراشناختی خواندن و تأخیر در رضامندی تحصیلی در افزایش تفکر انتقادی نقش دارند. بنابراین براساس نتایج مدل پژوهش حاضر، پیشنهاد می شود مسئولان آموزشی، تدوین و اجرای برنامه ها و کارگاه های آموزشی مهارت حل مسئله و تأخیر در رضامندی تحصیلی برای ارتقای تفکر انتقادی دانشجویان را بیش ازپیش در نظر گیرند.

مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر آموزش چندرسانه ای نماز بر کسب مهارت های شناختی، عاطفی و روانی حرکتی نماز در دانش آموزان دختر پایه سوم ابتدایی انجام شده است. روش پژوهش شبه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه آماری این مطالعه را همه دانش آموزان دختر پایه سوم دوره ابتدایی مدارس ناحیه یک شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 1396-97 تشکیل داده است و با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس دو کلاس از یک مدرسه برگزیده شد و به طریق واگذاری تصادفی در دو گروه 30 نفری آزمایش و گواه، جایگزین شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است. روایی صوری و محتوایی را متخصصان موضوع تأیید کرده اند و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه شده است. نخست این پرسشنامه ها برای پیش آزمون بر روی افراد دو گروه اجرا شد، سپس گروه آزمایش به مدت ده جلسه یک ساعته و طی 35 روز آموزش چندرسانه ای نماز را دریافت کرد. پس از اتمام آموزش، از هر دو گروه دوباره آزمون گرفته شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و با روش تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شده است. یافته ها نشان می دهد تفاوت معناداری در سطح (01/0 >P) در میانگین نمرات مهارت های شناختی، عاطفی و روانی حرکتی گروه آزمایش در پس آزمون وجود دارد. باتوجه به نتایج به دست آمده، می توان آموزش مبتنی بر چندرسانه ای نماز را روشی مناسب و مؤثری در کسب مهارت های شناختی، عاطفی و روانی حرکتی نماز         دانش آموزان قلمداد کرد.

پژوهش حاضر با هدف تدوین پرسشنامه تدریس اثربخش آموزگاران و سنجش اعتبار و پایایی آن انجام شده است. برای دستیابی به هدف پژوهش، 422 نفر از آموزگاران شاغل در مدارس استان همدان انتخاب شد و پرسشنامه ها را تکمیل کردند. اعتبار پرسشنامه با استفاده از روش تحلیل عوامل بررسی و بر این اساس 8 عامل استخراج شد. این عوامل با توجه به مبانی نظری تحقیق و محتوای سؤالات قرارگرفته روی عوامل، با عنوان هایی همچون جامع نگری در تدریس، شناسایی و حل مشکلات یادگیری، طرح درس، ایجاد جوّ یادگیری، ارزشیابی، ایجاد روحیه و جوّ مثبت در کلاس، مدیریت زمان و استفاده از تقویت کننده های مثبت نام گذاری شدند. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برآورد شد. براساس نتایج                به دست آمده، ضرایب آلفای عوامل 8 گانه رضایت بخش بود. کوچک ترین ضریب آلفا متعلق به عامل مدیریت زمان برابر با 57/0 و بزرگ ترین ضریب متعلق به عامل جامع نگری در تدریس برابر با 81/0 به دست آمد. ضریب پایایی کل پرسشنامه نیز 93/0 به دست آمد.

 پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش سبک مدیریت بر خوش بینی سازمانی استادان دانشگاه فرهنگیان استان خراسان جنوبی باتوجه به نقش میانجی جوّ روان شناختی انجام شده است. روش پژوهش، ازنظر هدف کاربردی و ازمنظر گردآوری داده ها توصیفی-همبستگی و به روش مدل معادلات ساختاری انجام شده است. جامعه آماری شامل تمام استادان دانشگاه فرهنگیان است که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 145 نفر از استادان دانشگاه فرهنگیان برای نمونه آماری انتخاب شده اند و اطلاعات از طریق پرسشنامه سبک مدیریت لوتانز و همکاران (۱۹۸۵)، جوّ روان شناختی کویز و دکوتیز (1991) و خوش بینی سازمانی اسمیت و همکاران (2013) جمع آوری شده است. روایی پرسشنامه ها با استفاده از روش روایی همگرا و واگرا و پایایی ابزارهای اندازه گیری با استفاده از روش آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و ضرایب بارهای عاملی تأیید و برای تجزیه وتحلیل داده ها از مدل معادلات ساختاری و نرم افزار PLS2 استفاده شده است. نتایج نشان می دهد رابطه مستقیم بین سبک مدیریت با خوش بینی سازمانی معنی دار نیست، درحالی که بین جوّ روان شناختی و خوش بینی سازمان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین فرضیه اصلی پژوهش مبنی بر این که جوّ روان شناختی نقش میانجی گری در رابطه بین سبک مدیریت و خوش بینی سازمانی ایفا می کند، تأیید شده است؛ همچنین بیش از (۶۷درصد) اثر کلّ سبک مدیریت از طریق غیرمستقیم و با متغیر میانجی جوّ روان شناختی تبیین می شود.

هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی سازمان یادگیرنده برای دوره ابتدایی آموزش وپرورش شهر تهران است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی، ازنظر داده ها آمیخته اکتشافی (کیفی-کمّی)، ازنظر ماهیت و نوع مطالعه در بعد کیفی داده بنیاد و در بعد کمّی پیمایشی مقطعی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را در بعد کیفی 30 نفر از متخصصان دانشگاهی و خبرگان آموزشی و در بعد کمّی همه مدیران دوره ابتدایی آموزش وپرورش شهر تهران به تعداد 175 نفر تشکیل می دهد. بر این اساس در بعد کیفی به روش نمونه گیری هدفمند ازنوع گلوله برفی، حجم نمونه پژوهش 30 نفر خبره این حوزه و در بعد کمّی به روش نمونه گیری تصادفی تعداد 120 نفر مدیر حجم نمونه پژوهش حاضر را تشکیل می دهد. اعتبار و روایی این مهم به مدد خبرگان تأیید شد. ابزار سنجش پژوهش حاضر در بعد کیفی یک فرم مصاحبه نیمه ساختاریافته است که با کدگذاری باز و کدگذاری محوری تدوین شده است؛ فرم مزبور به کمک مصاحبه و با فن دلفی به کمک خبرگان از طریق کدگذاری انتخابی نهایی شد. ابزار پژوهش در بعد کمّی، پرسشنامه 140 سؤالی است که از تبدیل فرم مصاحبه اشباع شده خبرگان و از طریق وزن و پیوستار به شاخص ها تدوین شد. اعتبار پرسشنامه مذکور از طریق آلفای کرونباخ محاسبه و برابر 93/. شد و روایی آن با روایی محتوایی و تأییدی به دست آمد که مقدار آن نسبتاً بالا بود. روش تجزیه و تحلیل داده ها در بعد کیفی مشتمل بر سه مرحله کدگذاری باز- محوری-انتخابی انجام شده که پس از اشباع نظری خبرگان الگوی مزبور دارای 5 بعد 19 مؤلفه و 140 شاخص شده است. در بعد کمّی آزمون تحلیل عامل تأییدی انجام شده که مشتمل بر 5 بعد 19مؤلفه و 132 شاخص شده است.

هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه ساختاری مدل بین انگیزش درونی و بیرونی، نگرش به تسهیم دانش، کنترل رفتاری ادراک شده، هنجارهای ذهنی، نیت تسهیم دانش با رفتار تسهیم دانش دبیران هنرستان های دخترانه شهر اصفهان است. روش همبستگی و حجم نمونه 256 نفر براساس جدول تعیین حجم نمونه کرجسی و مورگان (1970) برآورد شده و پرسشنامه ها با روش نمونه گیری تصادفی ساده در بین دبیران توزیع شده است. برای گردآوری اطلاعات از       پرسشنامه های هنجارهای ذهنی باک و همکاران (2005)، انگیزش درونی و بیرونی کانکانهالی و همکاران (2005) و هیل (1987)، نگرش درباره تسهیم دانش باک و همکاران (2005)، کنترل رفتاری ادراک شده چائو و هو ( 2001)، نیت تسهیم دانش باک و همکاران (2005) و رفتار تسهیم دانش باک و کیم (2002) استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که مدل با داده های پژوهش از برازش مناسبی برخوردار است. بنابراین می توان نتیجه گرفت انگیزش درونی و بیرونی، نگرش درباره تسهیم دانش، کنترل رفتاری ادراک شده، هنجارهای ذهنی و نیت تسهیم دانش بر افزایش رفتار تسهیم دانش دبیران مؤثر است.

هدف این مقاله، مطالعه مبانی معرفت شناسی آموزش از طریق شبکه های اجتماعی مجازی است. تحقیق از نوع توصیفی است و از روش مطالعه نظری برای تجزیه و تحلیل و تفسیر اسناد و منابع علمی استفاده شده است. بنابراین ضمن بررسی نسل های مختلف آموزش از دور و مکاتب فلسفی تربیتی آن و پس از مرور اجمالی پژوهش های مرتبط، این نتیجه حاصل شد که شبکه های اجتماعی، ابزاری قوی برای ایجاد یک محیط آموزشی هستند و با پشتوانه رویکرد ارتباط گرایی در ادامه نسل های جدید آموزش از دور مطرح شوند. همچنین کارکرد معرفت شناسی ذیل چتر فلسفی تربیتی ارتباط گرایی برای عناصر اصلی آموزش از طریق شبکه های اجتماعی مجازی تبیین شده است.

پژوهش حاضر باهدف تعیین نیمرخ انگیزشی دانش آموزان با استفاده از تحلیل مبتنی بر شخص و مقایسه سه مؤلفه اهمال کاری تحصیلی باتوجه به این نیمرخ ها انجام گرفته است. این پژوهش، توصیفی و ازنوع علّی-مقایسه ای است. براساس جدول مورگان تعداد 199 نفر دانش آموز مقطع متوسطه دوره اول پایه هشتم و نهم آموزش و پرورش ناحیه 2 شهر قم به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند که مقیاس جهت گیری اهداف پیشرفت الیوت و مک گرگور (2001) و اهمال کاری تحصیلی سواری (1390) را تکمیل کرده اند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل خوشه ای و تحلیل واریانس چندمتغیره بهره گرفته شد. براساس نتایج حاصل از تحلیل خوشه ای، چهار خوشه انگیزش برای دانش آموزان به دست آمد: 1/14 درصد در خوشه عملکردگریزی، 6/22 درصد در خوشه تبحرگرا-عملکرد گرا، 1/25 درصد در خوشه بی انگیزشی و 2/38 درصد خوشه انگیزش چندگانه قرار گرفتند. اهمال کاری تحصیلی خوشه بی انگیزشی و عملکردگریزی بیشتر از سایر خوشه ها بود (001/0P<). یافته های به دست آمده به مسئولان حوزه آموزش کمک خواهد کرد تا با طراحی برنامه های مداخله ای تربیتی در ارتقا یا حفظ انگیزش دانش آموزان، در طول سال های تحصیلی اقدامات مؤثری را انجام دهند.

هدف پژوهش حاضر، تبیین رابطه سرمایه فکری با اثربخشی معلمان است. این پژوهش از نوع کاربردی و از لحاظ داده کمّی و از نظر روش اجرا توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری پژوهش از معلمان مرد و زن شاغل در مقطع ابتدایی آموزش وپرورش شهر بهارستان تهران به تعداد ۸۱۷ نفر تشکیل شده است. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و حجم نمونه ۲۶۱ نفر بوده و از دو ابزار برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. پرسشنامه اول پرسشنامه سرمایه فکری بنتیس (1998) با ۴۲ گویه و پرسشنامه دوم، پرسشنامه اثربخشی پارسونز (1969) با ۲۸ گویه بوده است. روش آماری، آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن بود که یافته های پژوهش نشان داد بین سرمایه فکری و اثربخشی معلمان مقطع ابتدایی، رابطه معناداری با شدت زیاد وجود دارد. معلمان که سرمایه انسانی سازمان آموزش وپرورش شناخته می شوند، بهبود زمینه های افزایش سرمایه انسانی ازجمله بهبود کیفیت آموزشی، سطح تحصیلات و ارائه خدمات را مسئولان آموزش و پرورش باید در اولویت قرار دهند.

ﺍﻣﺘیﺎﺯﺍﺕ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺷﺪه ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺍﻭﻝ ﺑﺮ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺑﻌﺪی ﺩﺭ ﺻﻔﺎﺕ ﺷﺨﺼیﺘی، ﻫﻮﺵ ﻭ ﭘیﺸﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼیﻠی، ﺑﺨﺸی ﺍﺯ ﭘﺪیﺪﻩای است کﻪ ﺑﻪ «اثر ﺗﺮﺗیﺐ ﺗﻮﻟﺪ» ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺍﺳﺖ. ﻧﻈﺮیﻪ ﻫﺎی ﺗﺮﺗیﺐ ﺗﻮﻟﺪ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺗﺒییﻦ ﺍﺛﺮ ﺗﺮﺗیﺐ ﺗﻮﻟﺪ، یﻌﻨی تفاوت های ﻫﻮﺷی ﻭ عملکردی ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺩﺍﺭﺍی ﺗﺮﺗیﺐﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻟﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻓﺮﺿیه کﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ خانواده ﻭ ﺍﻟﮕﻮی ﻫﻢ ﺁﻣیﺰی ﺩﻭ ﻧﻈﺮیه ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺩﺭ ﺍیﻦ ﺯﻣیﻨﻪ اند کﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﺮﺗﺮی ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺍﻭﻝ ﺑﺮ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺑﻌﺪی ﺭﺍ ﺩﺭ ﻫﻮﺵ ﻭ ﭘیﺸﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼیﻠی ﺗﻮﺿیﺢ ﻣیﺩﻫﻨﺪ. بنابراین توضیحات، این پژوهش با هدف بررسی نقش واسطه هوش معنوی، مهارت های اجتماعی و خلاقیت در رابطه بین ترتیب تولد با پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان انجام شده است. روش ازنوع پژوهش های همبستگی مبتنی بر روش مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری این پژوهش را تمامی    دانش آموزان دختر پایه دهم متوسطه شهر ارومیه در سال تحصیلی 96-97 به تعداد 1472 نفر تشکیل می دهد. در این پژوهش برای تعیین حجم نمونه باتوجه به تعداد متغیرهای مشاهده شده و تخصیص ضریب 15 برای هر متغیر و با احتساب احتمال وجود پرسشنامه های ناقص، 250 نفر برای حجم نمونه انتخاب شد. ابزارهای گردآوری داده ها شامل مقیاس هوش معنوی کینگ (2008)، مقیاس مهارت های اجتماعی ایندربیتزن، فوستر (1992) و مقیاس خلاقیت تورنس (1372) بودند و همچنین سنجش پیشرفت تحصیلی باتوجه به معدل به دست آمد. یافته ها نشان داد که بین ترتیب تولد، هوش معنوی، مهارت های اجتماعی و خلاقیت با پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان رابطه مثبتی وجود دارد؛ همچنین مدل پژوهش تأیید شد و به طورکلّی 38 درصد از پیشرفت تحصیلی با ترتیب تولد، هوش معنوی، مهارت های اجتماعی و خلاقیت تبیین می شود. همچنین ترتیب تولد اثر مستقیم معنادار بر پیشرفت تحصیلی داشته و ترتیب تولد با میانجی گری هوش معنوی، مهارت های اجتماعی و خلاقیت اثر غیرمستقیمی بر پیشرفت تحصیلی نشان داده است. باتوجه به تأثیر ترتیب تولد بر پیشرفت تحصیلی در محتوای آموزشی به افراد، توجه به این عامل می تواند پیرو متغیرهای واسط همانند هوش معنوی، مهارت های اجتماعی و خلاقیت، تأثیرات بسزایی بر پیشرفت تحصیلی بگذارد.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه گری فرسودگی تحصیلی و تاب آوری تحصیلی در رابطه بین سرزندگی تحصیلی و کیفیت زندگی در مدرسه بوده است. روش اجرای این پژوهش ازنوع توصیفی (غیرآزمایشی) بوده و طرح پژوهش ازنوع طرح های همبستگی (تحلیل مسیر) است. جامعه آماری این پژوهش شامل همه دانش آموزان پسر دوره متوسطه منطقه ساوجبلاغ از توابع شهرستان کرج در سال تحصیلی 96- 97 به تعداد کل 4570 نفر است. نمونه آماری این پژوهش نیز براساس جدول کرجسی و مورگان (1970) شامل 354 نفر تعیین شد که به شیوه نمونه گیری تصادفی-خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه سرزندگی تحصیلی مارش و مارتین (2006)، پرسشنامه کیفیت زندگی در مدرسه از باتن و ویلیامز (1981)، پرسشنامه فرسودگی تحصیلی برسو، سالونووا و اسچیوفیلی (2007) و پرسشنامه تاب آوری تحصیلی (ARI) ساموئلز (2004) استفاده شده است. پایایی پرسشنامه ها با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ بررسی شده است. داده ها با روش آماری معادلات ساختاری (SEM) تحلیل شده اند. نتایج نشان می دهد متغیرهای سرزندگی تحصیلی، فرسودگی تحصیلی و تاب آوری تحصیلی بر کیفیت زندگی در مدرسه تأثیرگذاری مستقیمی دارند. همچنین می توان گفت متغیرهای فرسودگی و تاب آوری تحصیلی نقش واسطه را بین متغیرهای سرزندگی تحصیلی و کیفیت زندگی در مدرسه دانش آموزان ایفا کرده اند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش جوّ آموزش سازمانی و فرهنگ سازمانی با یادگیری غیررسمی معلمان انجام شده است. روش پژوهش، از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش، همه معلمان ابتدایی شهر جاسک در سال تحصیلی 94-95 به تعداد 449 نفر است که 251 نفر معلم با روش نمونه گیری تصادفی طبقه نسبتی انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری و از طریق روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. یافته ها نشان می دهد جوّ آموزش سازمانی (17/ 0=r) و فرهنگ سازمانی (28/0=r) با یادگیری غیررسمی دارای رابطه مثبت و معناداری هستند. بین ابعاد جوّ آموزشی با بعد حمایت شغلی (18/0=r) و بعد حمایت سازمانی (23/0=r) و بین مؤلفه های فرهنگ سازمانی، مشارکت سازمانی (21/0=r)، یکپارچگی (35/0=r)، انعطاف پذیری (20/0=r) و مدیریتی (23/0=r) با یادگیری غیررسمی در سطح 01/0 رابطه معناداری هست. از بین ابعاد جوّ آموزش سازمانی، تنها بعد حمایت سازمانی با 05/0=B و نیز از مؤلفه های فرهنگ سازمانی، مؤلفه ثبات و یکپارچگی با 11/0=B توانِ پیش بینی یادگیری غیررسمی را داشتند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که بهبود و توسعه جوّ آموزشی و فرهنگ سازمانی همراه با افزایش و ارتقای یادگیری غیررسمی معلمان خواهد بود.