برنامه ریزی و بودجه (برنامه و بودجه سابق)

برنامه ریزی و بودجه (برنامه و بودجه سابق)

برنامه ریزی و بودجه سال بیست و ششم تابستان 1400 شماره 2 (پیاپی 153) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

قیمت گذاری بهینه خدمات مراکز تبادل ترافیک اینترنت: رویکرد برنامه ریزی هندسی فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قیمت گذاری نقاط تبادل ترافیک اینترنت تقاضای خدمات IXP بهینه یابی ریاضی برنامه ریزی هندسی فازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۸۷
قیمت گذاری کالاها و خدمات برای تخصیص بهینه منابع از چالشی ترین موضوع های علم اقتصاد است. یکی از زمینه های تعیین قیمت، خدمات «نقاط تبادل ترافیک اینترنت» است که امکان تبادل کاراتر اطلاعات و داده را در یک نقطه مشترک برای شبکه های محلی فراهم می سازد. در ایران، فعالیت مراکز تبادل ترافیک اینترنت از سال 1395 شروع شده و در حال حاضر تنها حدود 10 درصد از کل مشتریان بالقوه به این نقاط متصل شده اند. یکی از دلایل عدم استقبال از این نقاط در کشور، قیمت خدمات آن هاست. در این پژوهش با استفاده از برنامه ریزی هندسی فازی، ضمن مدلسازی ریاضی تعیین قیمت خدمات این نقاط، قیمت بهینه خدمات واگذاری «پورت» به مشترکان با هدف بیشینه سازی سود شرکت ارتباطات زیرساخت محاسبه شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، تقاضا برای خدمات مراکز تبادل ترافیک تابعی از قیمت پورت و تعداد خدمات هر مرکز است. این تابع تقاضا نرمال است، به طوری که با قیمت پورت رابطه منفی و با تعدد خدمات آن ها رابطه مستقیم و مثبت دارد. کشش قیمتی تقاضا برای خدمات این مراکز در کشور برای پورت های 1 گیگابیت در ثانیه کم کشش و برای پورت های 10 و 100 گیگابیت بیش از واحد است. قیمت بهینه خدمات مراکز تبادل ترافیک اینترنت کشور به تفکیک پورت های 1، 10، و 100 پیگابیت در ثانیه نسبت به قیمت های فعلی این پورت ها به ترتیب 3/10 درصد بالاتر، و 75/1 درصد و 5/14 درصد پایین تر است.
۲.

جانشینی عوامل در تابع هزینه صنایع شیمیایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: صنایع شیمیایی هزینه ترانسلوگ کشش های آلن کشش های موریشیما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۹ تعداد دانلود : ۱۴۱
صنایع شیمیایی دارنده یکی از بزرگ ترین زنجیره های ارزش تولید در میان صنایع مختلف است و محصولات این صنایع به عنوان کالای واسطه ای در دیگر صنایع کاربرد وسیعی دارد. در این پژوهش تابع هزینه، کشش های جانشینی و خودی آلن، کشش های قیمتی، کشش های موریشیما، کشش انواع انرژی، و کشش بازدهی نسبت به مقیاس در هفت فعالیت منتخب صنایع شیمیایی با استفاده از آمار و اطلاعات سال های 4/1396-1/1381 برآورد شده است. نتایج نشان می دهد متوسط سهم اشتغال، دستمزد، ستانده و انرژی در صنایع شیمیایی از اشتغال، دستمزد، ستانده و انرژی کل بخش صنعت در دوره مورد بررسی به ترتیب برابر 38/6، 41/8، 28/13، و 45/17 درصد است. در تولید صنایع کود شیمیایی و ترکیبات نیتروژن، تولید پلاستیک و لاستیک مصنوعی، تولید الیاف مصنوعی، و تولید سایر فرآورده های شیمیایی تغییرات قیمت نهاده انرژی بیش تر از قیمت سایر نهاده ها هزینه های تولید را تحت تاثیر قرار خواهد داد. همچنین، حساسیت تقاضای موجودی سرمایه به تغییرات قیمت سرمایه بیش از سایر نهاده هاست و مقادیر کشش های جانشینی متقاطع تقاضا کوچک هستند. در فعالیت های تولید مواد شیمیایی اساسی، تولید صنایع کود شیمیایی و ترکیبات نیتروژن، تولید انواع رنگ و روغن جلا و پوشش های مشابه، و تولید الیاف مصنوعی کشش قیمتی گاز طبیعی بیش از سایر انواع انرژی است. در فعالیت های تولید سایر فرآورده های شیمیایی، تولید صابون، شوینده ها، ترکیبات تمیز کننده و براق کننده، عطرها و مواد آرایشی، و تولید پلاستیک و لاستیک مصنوعی کشش قیمتی برق بیش تر از سایر نهاده هاست. فعالیت های منتخب در این مطالعه دارای بازدهی فزاینده نسبت به مقیاس هستند و واحدهای بزرگ تر آن ها بر واحدهای کوچک تر ارجح است.
۳.

مقایسه اقتصادی و فنی تامین انرژی از نیروگاه ترکیبی خورشیدی-بادی به جای احداث خط انتقال گاز طبیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نیروگاه ترکیبی خط انتقال گاز هزینه یابی استان خوزستان انرژی تجدیدپذیر نرم افزار RetScreen

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۲ تعداد دانلود : ۱۵۹
برای مصرف گاز طبیعی نیاز به انتقال گاز از چاه استخراج به دست مصرف کننده است، که خود نیازمند یک سیستم گسترده در تولید، انتقال، و توزیع است. هزینه انتقال نسبت به مسافت انتقال، صعب العبوری منطقه، و تعداد ایستگاه تقلیل یا افزایش فشار متفاوت است. پس اگر بتوان از انرژی دیگری به جای گاز با هزینه های سرمایه ای پایین تر که در خودِ محل تولید و مصرف شود استفاده نمود، موجب کاهش هزینه و زمان بهره برداری می شود. برای این منظور در این پژوهش با استفاده از نرم افزارهای شبیه سازی نیروگاه تجدیدپذیر، مقایسه ای بین نیروگاه ترکیبی خورشیدی-بادی به لحاظ درآمدی و هزینه ای با خط انتقال گاز در منطقه اندیکا استان خوزستان انجام شده است. نتایج نشان می دهد به لحاظ هزینه سرمایه ای، نیروگاه ترکیبی هزینه بسیار پایین تری نسبت به خط انتقال گاز دارد. هزینه عملیاتی خط انتقال گاز بسیار بیش تر از درآمد حاصل فروش گاز است و این در حالی است که درآمد سالیانه حاصل از فروش برق، هزینه عملیاتی نیروگاه ترکیبی را پوشش می دهد. یکی از مصارف اصلی گاز در کشور ایران در بحث استفاده از آن برای تامین سوخت نیروگاه های تولید برق است، و این در حالی است که ایران در سال های اخیر با توجه به پیک مصرفی در زمستان با خاموشی هایی مواجه شده که ناشی از افت فشار گاز و در نتیجه کاهش تولید برق بوده است. بنابراین، به جای هزینه برای انتقال گاز به مناطق دورافتاده، که باعث افزایش تقاضای گاز می شود و همچنین با وجود تقاضای برق در این مناطق، می توان از روش تولید پراکنده استفاده نمود. به عبارت دیگر، برق هر منطقه در همان جا و با روش تجدیدپذیر تولید و مصرف شود. به طور کلی، هزینه سرمایه بالای انتقال گاز، با توجه به درآمد سالیانه حاصل از فروش آن، اقتصادی بودن آن را رد می کند و این در حالی است که نیروگاه ترکیبی با توجه به هزینه سرمایه ای پایین تر نسبت به انتقال گاز، و درآمد بیش تر نسبت به فروش گاز، به لحاظ اقتصادی از انتقال گاز توجیح پذیر تر است.
۴.

مالیات انتقال سهام در بورس اوراق بهادار تهران (نظریه نقدشوندگی در مقابل نظریه ساختاری)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مالیات مبادله سهام اثر نقدشوندگی اثر ساختاری کارایی بازار عمق بازار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۶ تعداد دانلود : ۱۵۱
سیاستگذاران بازار سرمایه سعی دارند با استفاده از ابزارهای مناسب موجب بهبود ابعاد مختلف کیفیت بازار شوند. تغییر مالیات انتقال سهام ازجمله سیاست هایی است که همواره بر معاملات بورس اوراق بهادار تهران جاری بوده است، اما به دلیل ثابت بودن نرخ آن برای سالیان زیاد، بررسی اثر این سیاست بر کیفیت بازار مورد توجه قرار نگرفته است. در این پژوهش با توجه به کاهش هشتاد درصدی این مالیات در شهریور 1397 و با توجه به این که صندوق های سرمایه گذاری از این مالیات معاف هستند، با بکارگیری روش تفاضل در تفاضل و استفاده از داده های فرکانس بالا برای 422 شرکت در بازه زمانی تیر تا آبان 1397 به بررسی اثر کاهش مالیات انتقال سهام بر ابعاد مختلف کیفیت بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است. یافته ها نشان می دهند کاهش مالیات موجب افزایش حجم معاملات، نقدشوندگی، عمق و کارایی بازار می شود و در عین حال نوسان بازار را کاهش می دهد. بنابراین، نتایج نظریه نقدشوندگی را در مقابل نظریه ساختاری تایید می کند، که بر اساس آن کاهش مالیات موجب افزایش کارایی بازار از طریق افزایش نقدشوندگی می شود.
۵.

پیش بینی بحران در بورس اوراق بهادار تهران با معیارهای آنتروپی و بررسی بحران های شناسایی شده مانند کووید-19(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیش بینی بحران آنتروپی باقی مانده تجمعی آنتروپی فراکتالی کووید-19

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰ تعداد دانلود : ۹۵
پیش بینی مقدمه تصمیم گیری است. از این رو، بسیاری از سرمایه گذاران تمایل دارند از روند بازارها و تغییرات بازده قیمت ها آگاهی داشته باشند. بدین منظور، روش های متعددی در حوزه های مختلف استفاده شده است، اما در پژوهش پیشارو به بررسی توانایی پیش بینی بحران به وسیله معیارهای آنتروپی باقی مانده تجمعی و نوع تعمیم یافته آن یعنی آنتروپی باقی مانده تجمعی فراکتالی پرداخته شده است. داده های مورد استفاده در پژوهش شامل شاخص کل، حجم معاملات، ارزش معاملات، و نرخ ارز از مهر 1389 تا تیر 1400 است. نتایج پژوهش نشان می دهد که هر دو معیار توانایی پیش بینی بحران را دارند، اما معیار آنتروپی باقی مانده تجمعی فراکتالی در پیش بینی بحران بهتر از آنتروپی باقی مانده تجمعی عمل می کند. بحران ها به ترتیب در بازه زمانی 1392-1391، 1395-1393، 1398-1397، و 1400-1399 شناسایی شده اند. هر یک از بحران ها، ازجمله بحران کووید-19، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.
۶.

نقش پیچیدگی اقتصادی در ردپای بوم شناختی: بررسی فرضیه منحنی زیست محیطی کوزنتس (EKC) برای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیچیدگی اقتصادی بوت استرپ FARDL علیت متغیر با زمان ردپای بوم شناختی محیط زیست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۱۲۱
پژوهش حاضر با هدف آزمون اعتبار فرضیه منحنی زیست محیطی کوزنتس ( EKC ) برای ایران انجام شده است. برای تجزیه و تحلیل روابط کوتاه مدت و بلند مدت میان رشد اقتصادی، شاخص پیچیدگی اقتصادی، مصرف انرژی، و ردپای بوم شناختی از روش FourierARDL و آزمون علّیت با تغییر زمان استفاده شده است. یافته های رویکرد FourierARDL وجود هم انباشتگی در میان متغیرها را تایید می کند. علاوه بر این، نتایج نشان می دهد مصرف انرژی و رشد اقتصادی باعث افزایش رد پای بوم شناختی در کوتاه مدت و بلند مدت می شود. با این حال، کشش کوتاه مدت رشد اقتصادی نسبت به کشش بلند مدت کوچک تر است، یعنی فرضیه EKC برای ایران معتبر نیست. این یافته توسط آزمون علّیت با تغییر زمان تایید می شود. نتایج کلی نشان می دهد که پیچیدگی اقتصادی تاثیر کاهنده ای بر رد پای بوم شناختی دارد و رشد اقتصادی برای حل مشکلات زیست محیطی در ایران موثر نیست. بنابراین، دولت ایران باید فرایند تولید سازگار با محیط زیست و فناوری های پاک تر را در صادرات تشویق کند تا آلودگی محیط زیست کاهش یابد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۴۰