حسن علم الهدایی

با توجه به این که «مدل سازی و کاربردها» و یادگیری آن در مدرسه و دانشگاه می تواند کاربرد ریاضیات را در علوم، فناوری و زندگی روزانه بهتر نمایان سازد، لذا ایجاد فرصت هایی که دانش آموزان را قادر کند مهارت های مدل سازی خود را ارتقا دهند، یکی از موضوعات برجسته در تحقیقات آموزش ریاضی است. از این رو، در این پژوهش به آموزش مسائل مدل سازی ریاضی به دو شیوه مستقیم (معلم محور) و استراتژی عملگر (دانش آموز محور) به 244 دانش آموز دختر پایه دهم پرداخته شده است. این مطالعه در نیم سال اول سال تحصیلی ۱۳۹۳- ۱۳۹۲ در سه دبیرستان غیردولتی شهر مشهد انجام شد. هدف از این تحقیق، بررسی تأثیر آموزش مسائل مدل سازی ریاضی به دو شیوه آموزشی متفاوت بر تجربه های شوق دانش آموزان در مسائل مختلف ریاضی (مدل سازی، کلامی و درون ریاضی) است. روش پژوهش کمی و از نوع نیمه تجربی است. جمع آوری اطلاعات به وسیله یک پرسش نامه درکِ شوق در مقیاس لیکرت انجام شد. تجزیه و تحلیل آماری داده ها با استفاده از آزمون آنالیز واریانس اندازه های مکرر نوع دوم نشان داد که آموزش مسائل مدل سازی ریاضی بر تجربه هایِ شوق دانش آموزان در مسائل دنیای واقعی تأثیر معناداری داشته است. علاوه بر این، محیط آموزشیِ دانش آموز محور بستر مناسبی برای بروز این تجربه های مثبت در دانش آموزان بود. بنابراین استفاده معلمان از فعالیت های مدل سازی برای علاقه مند کردن دانش آموزان به درس ریاضی ضرورت و اهمیت پیدا می کند.

: با توجه به تأکید سند برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران بر ارتقای مهارت های مدل سازی دانش آموزان، این مطالعه به بررسی نگرش ریاضی و نظرات ۲۴۴ دانش آموز پایه دوم متوسطه درباره مسائل مدل سازی ریاضی می پردازد. این تحقیق به صورت پیش آزمون-مداخله آموزشی-پس آزمون برگزار شد. مداخله آموزشی به این صورت بود که دانش آموزان در دو گروه با شیوه آموزشی متفاوت شیوه آموزشی مستقیم (معلم محور) و شیوه استراتژی عمل گرا (دانش آموز محور) طی 6 جلسه به حل مسائل مدل سازی ریاضی پرداختند. برای جمع آوری اطلاعات از یک پرسشنامه در مقیاس لیکرت و یک پرسشنامه باز پاسخ استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که آموزش مسائل مدل سازی در هر دو گروه آموزشی، بهبود نگرش ریاضی دانش آموزان را به همراه داشته است. به علاوه، درحالی که اغلب دانش آموزان درباره مسائل مدل سازی نگرش مثبتی دارند، آن ها را کاربردی و جالب توصیف کردند، برخی هم نظراتی منفی داشتند.

اضطراب ریاضی و سبک های یادگیری دانش آموزان مقولاتی هستند که بر یادگیری ریاضی تأثیر دارند. هدف این پژوهش تعیین رابطه بین اضطراب ریاضی و سبک های یادگیری دانش آموزان با عملکرد حل مسائل کلامی حسابان و تأثیر آن ها بر یکدیگر می باشد. روش پژوهش غیرآزمایشی و از نوع علّی مقایسه ای است. ابزار این پژوهش پرسش نامه اضطراب ریاضی و آزمون سبک یادگیری است که قبلاً روایی و پایایی آن ها در دانشگاه فردوسی مشهد مورد بررسی قرار گرفته است. به علاوه از آزمون محقق ساخته مسائل کلامی درس حسابان نیز استفاده شده است. اهداف آموزشی مبحث مذکور، طراحی و صحت آن ها توسط دبیران و اساتید ریاضی مورد تأیید قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان مشغول به تحصیل دختر و پسر سال سوم رشته ریاضی فیزیک مدارس (دولتی، شاهد، تیزهوشان، نمونه و غیر انتفاعی) شهر سبزوار در سال تحصیلی 89-88 بود. ابزارهای گردآوری داده ها بر روی یک نمونه آماری- شامل 143 دانش آموز دختر و پسر که به طور تصادفی انتخاب شدند - اجرا شد.  نتایج پژوهش نشان داد که اضطراب ریاضی و سبک یادگیری دانش آموزان با حل مسائل کلامی حسابان رابطه دارند. بدین معنا که: دانش آموزانِ با اضطراب ریاضی پایین عملکرد بهتری در حل این مسائل در مقایسه با دانش آموزان با اضطراب ریاضی بالا دارند. هم چنین دانش آموزان برخوردار از سبک یادگیریِ میدان ناوابسته، عملکرد بهتری در حل مسائل کلامی حسابان در مقایسه با دانش آموزان با سبک یادگیریِ میدان وابسته دارند. دانش آموزان با اضطراب ریاضی پایین و سبک یادگیری میدان ناوابسته عملکرد بهتری در مقایسه با دانش آموزان با اضطراب ریاضی پایین و سبک یادگیری میدان وابسته در حل مسائل کلامی حسابان دارند. نتایج این پژوهش می تواند به معلمان در زمینه دادن تکالیف و مسائل ریاضی به بچه ها، با توجه به آگاهی از اضطراب ریاضی و سبک های یادگیری دانش آموزان در کلاس درس کمک نماید.