رابطه ساده و الگوهای نهفته ارتباط بین تصمیم گیری منطقی و شهودی با کارکرد شخصیت و رفتار تکانشی، پرخطر و خود مخرب (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مقدمه: با توجه به اهمیت شناسایی و درک عمیق عوامل تأثیرگذار بر رفتارهای پرخطر و عملکرد واقعی زندگی روزمره، پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ساده و الگوهای نهفته ارتباط بین تصمیم گیری منطقی و شهودی با کارکرد شخصیت و رفتار تکانشی، پرخطر و خود مخرب انجام شد. روش کار: در یک مطالعه همبستگی که به صورت مقطعی اجرا شد، 428 فرد بزرگسال از جمعیت غیر بالینی ایران انتخاب و با استفاده از پرسشنامه رفتار پرخطر، تکانشی و خود مخرب، مقیاس سبک تصمیم گیری منطقی و شهودی و فرم کوتاه شاخص های شدت مشکلات شخصیتی مورد سنجش قرار گرفتند. داده ها با به کارگیری آزمون های همبستگی، تحلیل عاملی تأییدی و تحلیل نیمرخ نهفته مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: سبک تصمیم گیری شهودی با پرخاشگری، رفتار جنسی پرخطر، صدمه به خود و اعمال مجرمانه دارای همبستگی معنادار مثبت (12/0=r تا 17/0=r) بود. بین سبک تصمیم گیری شهودی و تمام حوزه های عملکرد شخصیت (خودکنترلی، انسجام هویت، مسئولیت پذیری، قابلیت رابطه ای و انطباق اجتماعی) رابطه معنادار منفی (19/0-=r تا 32/0-=r) وجود داشت. تحلیل الگوهای نهفته ارتباط بین سبک های تصمیم گیری و کارکرد شخصیت به استخراج سه نیمرخ منجر شد، یکی از نیمرخ ها با تصمیم گیری شهودی و کارکرد پایین شخصیت و یکی دیگر از آنها با تصمیم گیری منطقی و کارکرد شخصیت بالا هم خوانی داشت. نتیجه گیری: اگرچه سبک تصمیم گیری با میزان مبادرت به تعدادی از رفتارهای پرخطر ارتباط دارد، اما ارتباط سبک های تصمیم گیری با عملکرد واقعی روزمره در حوزه های خودکنترلی، انسجام هویت، مسئولیت پذیری، قابلیت رابطه ای و انطباق اجتماعی بیشتر است و آموزش و ترغیب تصمیم گیری منطقی می تواند به بهبود عملکرد افراد در این زمینه ها کمک کند.