پژوهش ملل

فرصت برابر شغلی فارغ از جنس، نژاد و طبقه از ویژگی های جوامع توسعه یافته محسوب می شود. حضور زنان نسبت به سنوات گذشته در جوامع روبه افزایش است اما تبعیض علیه زنان بدلیل کلیشه جنسیتی نه تنها وجود دارد، بلکه نمود اجتماعی و فرهنگی دو جنس، عدم توازن سیاسی و اقتصادی ناشی از آن در جامعه کاملا مشهود است. زنان متخصص با وجود اینکه موازی با مردان تحصیل و تجربه کسب نموده کماکان با تبعیض نهادینه شده در ساختار جامعه مواجه اند. در این مقاله تلاش نمودیم با پاسخ به این سوال که کلیشه جنسیتی در بکارگیری حضور زنان در پست های مدیریتی در استان مازندران چه نقشی ایفا می کند؟ با مطالعه موردی جامعه آماری زنان در پست های مدیریتی در مازندران با بهره گیری از روش تحلیلی- توصیفی بپردازیم. یافته های پژوهش نشان می دهد زنان در استان مازندران در قیاس با مردان در پست های مدیریتی تحت تأثیر کلیشه های جنسیتی منبعث از فرهنگ سیاسی و اجتماعی و ساختار نهادی در کشور مواجه اند.

یکی از مناطق مستعد برپایی همگرایی، جهان اسلام است که از جنوب شرق آسیا تا غرب آفریقا امتداد یافته است و بیش از پنجاه کشور را در برمی گیرد که در صورت تحقق، نقشی اساسی در قدرت یابی مسلمانان می تواند داشته باشد. یکی از عوامل ایجاد همگرایی بین کشورهای اسلامی اقتصاد است که هم ناشی از پتانسیل غنی و متنوع اقتصادی جهان اسلام است و هم یک ضرورت برای توسعه داخلی این کشورها می باشد. اما علیرغم پتانسیل و ضرورت مذکور، شاهد واگرایی اقتصادی کشورهای اسلامی و در نتیجه ناکام ماندن همگرایی جهان اسلام هستیم که ضرورت شناسایی علل و عوامل اصلی واگرایی اقتصادی کشورهای اسلامی را ایجاب می کند. بنابراین، هدف اصلی این مقاله، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و براساس چارچوب نظری همگرایی، پاسخگویی به این سوال است که اقتصاد بعنوان یک عامل بنیادین در روابط کشورها، چه تأثیری بر همگرایی جهان اسلام دارد؟ یافته های مقاله نشان می دهد که واگرایی اقتصادی کشورهای اسلامی، یکی از عوامل پایه ای در جلوگیری از شکل گیری همگرایی در جهان اسلام است.

پول شویی اصطلاح جدیدی است که نخستین بار در جریان رسوایی «واترگیت» در سال 1973 پدیدار گردید و در یک چارچوب حقوقی و قانونی برای اولین بار در سال 1982 در دادگاهی در آمریکا مطرح شد و پس از آن در سطح گسترده ای بکار رفت و کاربرد متداولی در سطح جهان یافت. از این رو مقاله حاضر که درصدد مطالعه تطبیقی پول شویی در قانون ایران و آمریکا است. پس از بسط فضای مفهومی موضوع تحقیق، به بررسی موضوع پول شویی و تطبیق آن در دو نظام حقوقی ایران و آمریکا خواهد پرداخت. مطابق با مستندات موضوعی ارائه شده در این مقاله، روش تحقیق، توصیفی- تطبیقی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای می باشد. یافته ها حاکی از آن است که: در مقایسه تطبیقی میان دو سیستم حقوقی از حیث افتراق می توان بیان داشت که در قانون ایران جرم پول شویی مطرح شده است ولی اگر رفتاری که فرد مرتکب انجام می دهد چنانچه پول شویی قلمداد نشود و قانون جرم انگاری کرده باشد به مجازات مستقل همان جرم محکوم می شود ولی در آمریکا به جرم پول شویی و انواع راه های رسیدن به آن صرفا پرداخته شده است اما در حوزه اشتراک می توان بیان داشت که در قانون هر دو کشور ضمن اینکه به بحث نظارت بر تراکنش ها و گردش مالی مرتکبین اشاره شده، جرم پول شویی را نیز جزء جرائم مستمر قلمداد کرده اند.

در بررسی عرفان های نوظهور و اندیشه های مطرح آنها در دنیای اسلام، رابطه سلبی میان عرفان و سیاست همواره یکی از مباحث چالش برانگیز محسوب می گردد. این در حالی است که برخی از دولت ها و جنبش ها در تاریخ اسلام ساختار و ماهیتی عرفانی دارند. از جمله این ارتباط ایجابی می توان به اسلام در ترکیه اشاره نمود که امروزه این نظریه در قالب دولت، در ترکیه حکمفرمایی می کند. این دیدگاه به شدت تحت تأثیر عرفان نورسیه است. در این مقاله ضمن بررسی فرقه گرایی جدید، به محوریت عرفان نورسی بر اسلام گرایی، با مطالعه موردی کشور ترکیه خواهیم پرداخت. سوال اصلی مقاله این است که آرای عرفانی نورسی و جایگاه مهم این آراء، در جامعه ترکیه چگونه باعث گردیده تا طریقت نورسیه در ترکیه و سایر نقاط جهان طرفداران بیشتری پیدا نماید؟ روش انجام تحقیق بصورت توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای می باشد. از جمله نتایج ملموس این است که طرفداران این عرفان معتقدند راه حل مشکلات، تنها در جریان اسلام گرایی فرهنگی - اجتماعی و همچنین روشنگری عقلی و قلبی بوده و این دیدگاه توانسته طرفداران بی شماری را در ترکیه و حتی جهان اسلام به خود جلب نماید. این جریان سیاسی - اجتماعی با تأکید بر مولفه هایی همچون توجه بر اتحاد جهان اسلام، رویکرد مثبت به دستاوردهای تمدن غرب، نقش پررنگ ابعاد اجتماعی اسلام، توجه به خدمت و رساندن منفعت به مردم، قرائت میانه روانه از اسلام، تأکید بر اسلام فرهنگی، مبارزه با جهل و تفرقه و تساهل نسبت به اقلیت های مذهبی به شدت متأثر از دیدگاه های عرفانی هست.

در هزاره جدید، این قدرت های بزرگ هستند که روابط بین الملل را شکل می دهند و دولت هایی که در سلسله مراتب، قدرت بیشتری دارند می توانند ساختار نظام بین الملل را متأثر سازند. روابط آمریکا و روسیه تحت تأثیر ساختار نظام بین الملل قابل ارزیابی می شود، که تحت عواملی نظیر گسترش ناتو به شرق، خطوط انتقال انرژی و رقابت تسلیحاتی و کشورهای پیرامونی روسیه، عرصه رقابت روسیه و آمریکا در ساختار نظام بین الملل است. جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲ حوزه نفوذ هریک را در دهه های آینده در اروپا مشخص خواهد نمود. اگرچه جنگ روسیه و اوکراین در منطقه شرق اروپا رخ داد، اما تأثیرات جهانی آن زیاد خواهد بود. بعد از فروپاشی شوروی و تغییر ساختار نظام بین الملل از دو قطبی منعطف به سلسله مراتبی غیردستوری به رهبری آمریکا، اوکراین بعنوان کشور پیرامونی بین ناتو و روسیه با بحران های جدی مواجه بوده است. سوالی که می توان در این خصوص مطرح نمود این است که نقش ساختار نظام بین الملل در بررسی ریشه جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲ چه میزان است؟ در مقام پاسخ می توان جنگ اوکراین و روسیه را عرصه رقابت مستقیم آمریکا و روسیه در ساختار نظام بین الملل دانست. یافته ها نشان می دهد که ایالات متحده آمریکا به دنبال ایجاد کانونی برای تنش و جنگ نیابتی طولانی مدت در اوکراین برای روسیه است، یک جنگ فرسایشی که تنش بین اروپا و روسیه را کماکان باقی گذارد و ضریب اطمینانی را برای حضور آمریکا در اروپا برای دهه های آینده حفظ نماید.

روابط بین کشورهای ایران و ترکیه بعنوان دو کشور همسایه از متغیرهای متعددی تبعیت می کند. هدف از انجام این مقاله بررسی متغیرهای تأثیرگذار بر روابط بین دو کشور ایران و ترکیه و طبقه بندی متغیرهایی که منجر به همگرایی و واگرایی روابط بین این دو کشور می شود، است. روش پژوهش بصورت اقتباسی از مقالات و منابع کتابخانه ای و مطالب اینترنتی که قبلاً در این حوزه به رشته تحریر درآمده است و گونه مقاله بصورت علمی - پژوهشی و تطبیقی به رشته تحریر درآمده است. پس از جمع آوری داده ها، داده ها در دسته بندی متغیرها بصورت همگرا و واگرا دسته بندی و مقایسه شده اند. یافته ها حکایت از این مسئله دارد که متغیرهای متعددی در روابط بین ایران و ترکیه می توانند ایفای نقش کنند که مهمترین آنها متغیرهای اقتصادی و امنیتی می باشد. و در درجه بعدی متغیرهای مربوط به روابط فرهنگی و هویتی نظامی قرار دادند. در نتیجه گیری به این مسئله می رسیم که عوامل همگرا و واگراهای متعددی روابط بین ایران و ترکیه را شکل می دهند که هر کدام از اثر و بار منحصر به فرد خود برخوردار می باشند و وزن خود را بر روابط بین ایران و ترکیه اعمال می نمایند.

از مسائل مهمی که بعنوان آثار ناشی از انحلال نکاح مطرح می شود؛ حقوق مالی زوجه است. حقوق مالی زوجه در واقع ضمانت های مالی برای حمایت قانونگذار از حقوق او در برابر زوج است؛ لذا، ازدواج غیر از آثار غیرمالی، آثار مالی نیز برای مردان ایجاد می کند. این حقوق و مطالبات عناوین مختلفی دارد که نفقه، مهریه، جهیزیه، اجرت المثل، نحله، تنصیف دارایی و ارث از جمله این موارد می باشد. دریافت این حقوق نیز نیاز به پیگیری، طرح دعوا و ضمانت های اجرایی دارد که قانونگذار برای حمایت از او در نظر گرفته است. باتوجه به اینکه هدف مقاله، بررسی آثار مالی انحلال نکاح بر نفقه زوجه است و این حق مالی با چالش هایی همراه بوده؛ سوال اصلی که در مقاله به روش توصیفی - تحلیلی پاسخ داده می شود این است که آثار مالی ناشی از انحلال نکاح بر نفقه زوجه چیست و دیدگاه قانونگذار درخصوص پیگیری و دریافت آنچه می باشد؟ فرضیه مطروحه این است که درخصوص تعلق حقوق مالی به زوجه بعنوان آثار مالی با نکاتی مواجه هستیم که برخی از آنها باتوجه به مقتضیات زمان و مکانی و اهمیت یافتن مباحث برابری و به منظور احقاق کامل حقوق زنان لازم به بازنگری می باشد؛ لذا لازم است در برخی از قوانین اصلاح صورت گیرد و یا قوانین و مقررات حقوق موضوعه نسبت به آن غنی تر گردد؛ هرچند در این خصوص با محتوای غنی فقهی مواجه هستیم؛ اما در برخی از موارد باید اصلاحیه هایی صورت گیرد تا زوجه در دریافت حقوق خود با مشکل مواجه نگردد.