پژوهش ملل

پژوهش ملل

پژوهش ملل آذر 1399 شماره 59

مقالات

۱.

تراریختگی؛ عامل بیوتروریسمی یا عامل مهندسی ژنتیکی در ساخت واکسن

تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۴۰۱
در این مقاله توصیفی تحلیلی به لحاظ کاربردی، با گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای، به مطالعه در مورد مواد تراریخته پرداخته شده است. با بررسی های صورت گرفته مواد تراریخته را می توان از دو منظر مورد بررسی قرار داد. دیدگاه اول، مواد تراریخته را موادی مضر و همواره در راستای حملات بیولوژیکی و سلاحی بیوتروریسمی در نظر می گیرد، درحالیکه دیدگاه دوم مواد تراریخته را بعنوان عاملی در مهندسی ژنتیکی ساخت واکسن های مفید برای مقابله با بیماری های واگیردار مطرح می کند. سوال اصلی مقاله حاضر این است که محصولات تراریخته سلاحی بیوتروریسمی به شمار می روند یا عاملی مفید در ساخت واکسن بیماری های خطرناک و واگیردار؟ واضح است باتوجه به رشد روزافزون جمعیت کره زمین در سال های آینده، جامعه جهانی با تامین مواد غذایی مواجه خواهد شد، لذا محققان به دنبال ایجاد تغییرات ژنتیکی در گیاهان، مواد غذایی و کشاورزی بوده تا بتوانند نیاز خوراک مردم را با مواد تراریخته برطرف سازند. از طرفی دیگر در برخی کشورها استفاده از این طریق در قالب وعده های غذایی، به دلیل مشخص نبودن سود و زیان دقیق آنها بعنوان قوت غالب انسان و اثرات جانبی شان، ممنوع اعلام شده است. همچنین از سالیان دور تاکنون شاهد بیماری های واگیرداری هستیم که منشاء گیاهی داشته یا محصول مشترک بین دام و انسان هستند، به همین منظور محققان بر آن شده اند تا با بهره گیری از مواد تراریخته، واکسن هایی را برای مقابله با این بیماری ها تولید کنند، شایان ذکر است که واکسن های مشتق از مواد تراریخته از نظر به عمل آوری و فاز تولید و مصرف به مراتب ارزان قیمت تر و ساده تر از واکسن های شیمیایی هستند.
۲.

تاثیر ژئوپلیتیک انرژی بر رشد رادیکالیسم مذهبی در جمهوری چچن

تعداد بازدید : ۵۰۴ تعداد دانلود : ۳۷۸
انطباق کانون منازعات و درگیری بر جغرافیای مناطق سرشار از ذخایر هیدروکربنی، از چهارچوب های اصلی سیاست سلطه جویانه قدرت های اقتصادی-صنعتی برای افزایش منافع اقتصادی و تجاری شان است و برای اجرای آن از ابزار رادیکالیسم مذهبی استفاده می کنند که این امر منجر به آشوب داخلی و بی ثباتی های سیاسی- اجتماعی در کشورهای برخوردار از منابع انرژی می شود. در این راستا جمهوری چچن به دلیل همجواری با مناطق غنی انرژی و قرارگیری در مسیر ترانزیت دریای کاسپین (خزر) به دریای سیاه از منظر ژئوپلیتیک انرژی دارای جایگاه مهمی است و بدین ترتیب زمینه مساعدی برای شکل گیری بحران و خشونت بوجود می آورد. لذا در این مقاله با روش تحلیلی-توصیفی به چگونگی نقش و تاثیر ژئوپلیتیک انرژی در روند بحران و منازعات نشات گرفته از رادیکالیسم مذهبی و بنیادگرایی افراطی در جمهوری چچن می پردازیم و در نهایت فرضیه این مقاله که رادیکالیسم مذهبی بعنوان مهمترین ابزار کنترل بر جغرافیای مناطق غنی انرژی و مسیرهای ترانزیتی آن از نقش قابل توجهی در بحران آفرینی در جمهوری چچن و تسری خشونت به فضای پیرامونی برخوردار است، به اثبات می رسد.
۳.

بررسی تقابل سنت و مدرنیته در جامعه امروزی ایران

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۷۴۰ تعداد دانلود : ۱۳۹۲
ایران جامعه ای در حال گذار از جامعه سنتی به جامعه مدرن است، احتمالا می توان به این نتیجه هم رسید که به دلیل همین درحال گذار بودن بسیار پویا و متحرک است. چالش سنت و مدرنیته در ایران همیشه وجود داشته و در تضاد و تقابل بوده اند از این رو مقاله حاضر که درصدد «بررسی تقابل سنت و مدرنیته در جامعه ایران» است پس از بسط فضای مفهومی موضوع مقاله، به بررسی وضعیت جامعه ایران خواهد پرداخت. مطابق با مستندات موضوعی ارائه شده در این مقاله، روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای می باشد. یافته ها حاکی از آن است که، در مورد تقابل سنت و مدرنیته در جامعه ایران و تاثیر روند جهانی شدن بر آن می توان تحلیل نمود که در دوران سنتی به علت نوع انسجام که عمدتا انسجام مکانیکی است معضلات اجتمایی و فردی کمتر مشاهده می شود ولی با گذار به دوران مدرنیته وارداتی که در بستر فرهنگی ایران شکل نگرفته، شاهد آسیب زا بودن فرایند مدرنیته بر بستر جامعه ایران هستیم.
۴.

مقوله تروریسم در چهارچوب لایحه کنوانسیون مبارزه با تامین مالی آن

تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۲۶۵
یکی از مهمترین چالش های فراروی جامعه جهانی در قرن اخیر موضوع تروریسم و گسترش این اقدامات و به تبع آن تهدید جدی صلح و امنیت بین المللی است. این تهدیدات غالبا در اشکال سازمان یافته و معمولا بصورت فراملی تحقق پذیرفته و منجر به نگرانی عمیق جامعه جهانی و سازمان های بین المللی شده است. تابعان حقوق بین الملل عمده ترین دلیل تقویت این جریانات در جهان را تداوم تامین منابع مالی مورد نیاز تروریسم از طرق مختلف مطرح می نماید. از این رو مقاله حاضر با مروری بر اهمیت تروریسم در عصر حاضر و بیان تاثیر مستقیم منابع مالی پشتیبان بعنوان یکی از موثرترین عوامل استمرار اقدامات تروریستی به روش توصیفی _ تحلیلی و برپایه اسناد بین المللی سعی بر آن گردیده تا این سوال اساسی که چه اقداماتی جهت مقابله با تامین مالی گروه های تروریستی در قالب حقوق بین الملل و سازمان های بین المللی صورت گرفته و تا چه حد برآورده کننده اهداف بوده، مورد بررسی قرار گیرد. یافته های حاصله، حاکی از برخی اقدامات بین-المللی صورت پذیرفته از قبیل تصویب کنوانسیون ها و تشکیل کارگروه هایی جهت مسدود و از بین بردن منابع مالی تغذیه کننده تروریسم می باشد که از آن جمله، قطعنامه های شورای امنیت بویژه قطعنامه 1373 به لحاظ اعتبار و الزام آور بودن در درجه اول اهمیت و کنوانسیون مبارزه با تامین مالی تروریسم 1999 (cft) تدوینی توسط سازمان ملل متحد و سپس توصیه های نه گانه و چهل-گانه گروه اقدام مالی در مراتب بعدی و مکمل هم قرار دارند.
۵.

تحول در مفهوم دولت: بررسی تاریخی - تبیینی دولت پست مدرن

نویسنده:
تعداد بازدید : ۴۹۹ تعداد دانلود : ۳۸۷
بررسی سیر و چگونگی تحول معنایی در مفهوم دولت، کمک می کند تا بهتر سیر تکاملی دانش روابط بین الملل و جریانات محوری آن شناخته و در کنار آن چگونگی پیدایش و تحولات واژگان تخصصی و مفاهیم رایج این رشته بیان شوند. این مقاله با روشی تبیینی- تحلیلی، به بررسی سیر تحولات تاریخی در مفهوم دولت از پیدایش تا دگرگونی های ساختاری و ماهوی، از دولت شهرهای یونان تا دولت مدرن می پردازد. این پژوهش درصدد پاسخ به این دو سوال است که آیا با گذر از دوران مدرن و ورود به عصرجهانی شدن، شاهد پیدایش دولت پست مدرن هستیم و دوم آنکه این تحولات چگونه و چطور دولت مدرن را دچار دگرگونی ساخته اند. دستاورد مقاله حاضر با پاسخی ایجابی مطرح می سازد؛ تحول مفهومی بر دولت مدرن مترتب گشته و مجموعه این دگرگونی ها و تحولات، فراوان، گسترده و عمیق بوده اند، چنانکه می توان این تحولات را هستی شناختی و ماهوی بیان داشت و از مفهومی جدید با عنوان دولت پست مدرن سخن به میان آورد.
۶.

بررسی تطبیقی معیارهای حقوق بشر درخصوص زندانیان در نظام حقوقی ایران و حقوق بین المللی

نویسنده:
تعداد بازدید : ۴۹۰ تعداد دانلود : ۶۹۹
از آنجا که جرم بعنوان یک پدیده همزاد اجتماع، از همان آغازین روزهای تشکیل جوامع بشری و گروه های اجتماعی ظهور و بروز یافته و امنیت و آسایش آنان را هدف قرار داده است، اجتماعات بشری را بر آن داشت تا با استفاده از ابزارهای گوناگون واکنش اجتماعی به مقابله با آن بپردازند. در این میان زندان بعنوان یکی از نخستین و رایج ترین ابزارهای واکنش اجتماعی همواره مورد توجه و استفاده مکاتب و نظام های حقوقی جهان بوده است. مقاله حاضر سعی دارد مقررات و معیارهای حقوق بشری راجع به زندانیان در نظام حقوقی ایران و حوزه بین الملل را به صورت تطبیقی نقد و بررسی نمائیم. روش انجام پژوهش نظری، توصیفی- تحلیلی و از طریق مصاحبه با کارشناسان امور زندانیان و مشاهده وضعیت موجود زندان ها بوده می باشد، که اهداف آن در دو جایگاه علمی و کاربردی قابل بررسی است. درنهایت باتوجه به عدم وجود یک نهاد مستقل غیردولتی جهت ضمانت تحقق معیارهای حقوق بشری زندانیان، سیاسی کاری نهادهای فعال و عدم اطلاع یا کم اطلاعی تهیه کنندگان قوانین و آئین نامه ها، پیشنهادهای کاربردی با تاکید موکد بر روی مقوله مغفول مانده امنیت در زندان ها بعنوان پیش نیاز تحقق هرگونه معیار حقوق بشری زندانیان ارائه گردیده است.
۷.

بررسی مفهوم اقتدار در دوره های مختلف تاریخی از دیدگاه حقوق عمومی (با تاکید بر سه دوره: قرون وسطی، مدرن و پست مدرن)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۵۶۱ تعداد دانلود : ۳۰۱
کارویژه اصلی حقوق عمومی تبیین چگونگی کاربست مفهوم اقتدار و تعیین مناسبات آن با دیگر مفاهیم از جمله حق ها و آزادی های بنیادین است؛ از این رو چگونگی کاربست آن در جامعه، اهمیت فراوان دارد و به همین دلیل با مفاهیمی چون مقبولیت و مشروعیت ارتباط تنگاتنگ دارد. بهترین جلوه اقتدار اعمالِ حاکمیت در جهت تضمین حقوق آنها است؛ که به نوعی با ویژگی مدیریت و رهبری جامعه سیاسی نیز مرتبط می شود. این راهبری از نظر زمانی چهره های مختلفی از اقتدار را آشکار ساخته است. به بیان دیگر معنای اقتدار در دوران مختلف تاریخی همچون قرون وسطی، مدرن و پست مدرن دچار تحول مفهومی شده است. در قرون وسطی، اقتدار به معنای استبداد و قدرت مطلقه پادشاه بوده است. ماحصل تعمقاتی که در باب بازیابی مفهوم قدرت مطلقه توسط اندیشمندان حقوقی صورت گرفته، ارائه خوانش نوینی از حاکمیت تحت عنوان حاکمیت مشروط بود. در این مفهوم نوین از حاکمیت، هرگونه اقتدار تام و متمرکز فردی نفی شد و به جای آن، حاکمیت مردم (حاکمیت مردم) و نمایندگان آنها (حاکمیت ملی) در قالب قانون (حاکمیت قانون) مطرح شد. این تحول خود به اندازه ای موثر بوده است که سیر تاریخی حاکمیت از دوران قرون وسطی تا دوران پست مدرن به تلقی اقتدار عمومی و مشروعیت آن بر می گردد. امروزه با ظهور تفکر جهانی شدن و دولت های فراتنظیمی که موجب گسترش روابط اجتماعی و ارتباطات در سطح ملی و فراملی شده است؛ قدرت های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعیِ مختلفی ظهور یافته اند که بعضاً از دایره قدرت دولتی هم خارج اند و به صورت قدرت های خودجوش، مردمی و غیردولتی در جامعه سربرآورده اند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۸۳