پژوهش ملل

عرصه روابط بین الملل و سیاست خارجی کشورهااز دیدگاه اسلام ناب محمدی (ص) دور نمانده و یکی از مهمترین بخش های این آئین محسوب می گردد. امام علی (ع) به همراه کتاب منحصر به فرد خود که از اسلام و قرآن کریم نشات گرفته شده، ادامه دهنده شیوه و آئین حکومت داری در اسلام هستند. ایشان که در سخت ترین شرایط دوران امامت خود نمونه بارزی از سیاست های داخلی و خارجی را نسبت به مردم و دول دیگر عرضه داشت؛ با جمع آوری تمامی این عملکردها و آداب و رسوم در نهج البلاغه، الگویی برای سردمداران حکومت های اسلامی و غیراسلامی حال حاضر مطرح می کند. اصول مکتوب انقلاب اسلامی ایران نمونه بارزی از شیوه حکومت داری اسلامی چه در سطح داخلی و چه در سطح خارجی بوده است. در این مقاله سعی نگارنده بر این بوده است؛ تا با استفاده از روش های کتابخانه ای و منابع اینترنتی و با استفاده از سخنان امام علی (ع) و تاکید بر قاعده نفی سبیل و نظریه رئالیسم تدافعی به بررسی مقوله امنیت در سیاست خارجی اسلامی از دیدگاه نهج البلاغه با تاکید بر انقلاب اسلامی ایران بپردازیم. فرضیه مقاله این است که، نهج البلاغه با الهام از شیوه حکومت داری امام علی (ع) می تواند به ارائه الگویی برتر در زمینه امنیت در عرصه سیاست خارجی اسلامی بپردازد.

روابط واحدهای سیاسی بر دامنه ای از محور هژمونی- سلطه قرار دارد. در مقایسه با سلطه، هژمونی با احتمال بیشتری بر اعتماد نسبی طرفین و قدرت نرم استوار است، لذا از سلطه متفاوت است. تجربه نشان داده است واحدهای سیاسی و کشورهایی که روابط شان را براساس معیارهای هژمونیک مبنی بر رضایت نسبی طرفین بنیان نهاده اند، موفق تر عمل کرده اند و هزینه های چندبعدی و جبران ناپذیر در روابط سیاسی شان را با نسبت قابل توجهی کاهش داده اند. به نظر می رسد، در این میان با بررسی معیارهای گوناگون و سیر تاریخی روابط ج. ا. ایران با اقلیم کردستان همواره بر بعدی غیرهژمونیک و متمایل به سلطه استوار بوده است. گستره سیاست، بویژه تحولات منطقه ای در دو دهه اخیر تغییرات زیادی داشته است. درک نامناسب این تغییرات شرایط را بحرانی تر و ناکارآمد خواهد کرد. تحولات اقلیم کردستان قبل از هر چیز زائیده واقعیت های منطقه و ماهیت چندبعدی آن است. در حالیکه، برخورد با این واقعیت در روابط ایران همواره با فراز و نشیب هایی همراه بوده است و در مجموع بر دامنه غیرهژمونیک روابط این دو بیشتر دامن زده است. بررسی چگونگی سیر تاریخی این وضعیت و چشم انداز احتمالی از این روابط در متن حاضر به بررسی گذاشته شده است با این هدف که به زوایای مختلف آن پرتو بیشتری بیافکند. بنابراین پژوهش حاضر در پی روشن کردن ماهیت هژمونی- سلطه روابط موجود از زوایای مختلف است.

خلیج فارس بعنوان یکی از منابع اصلی تامین انرژی همواره مورد توجه قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای بوده است. از این رو، امنیت خلیج فارس علاوه بر ابعاد منطقه ای دارای اهمیت و ابعاد بین المللی نیز است. در این شرایط، شناخت سیاست های امنیتی جمهوری اسلامی ایران بعنوان یکی از بازیگران اصلی منطقه و دلایل اتخاذ این سیاست ها اهمیت مضاعفی می یابد. پرسش این مقاله معطوف به شناخت سیاست های امنیتی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خلیج فارس و سپس دلایل اتخاذ این سیاست ها است. سیاست های امنیتی ایران در خلیج فارس عبارتند از: تاکید بر نظم منطقه ای و حذف دولت های غیرساحلی از ترتیبات امنیتی خلیج فارس، حمایت از جنبش ها و گروه های شیعی در منطقه و افزایش قدرت نظامی و تسلیحاتی. این سیاست ها بر دو پایه؛ برتری قدرت ایران در منطقه و سمت گیری سیاست خارجی آن مبنی بر تغییر وضع موجود شکل گرفته است. روش این پژوهش براساس ماهیت تحقیق تبیینی و داده ها و اطلاعات مورد نیاز با روش کتابخانه ای گردآوری شده است.

ایالات متحده آمریکا در طول تاریخ خود همواره با تکیه بر گزاره های واقع گرایانه خواهان ایجاد نظام تک قطبی مبتنی بر هژمونی آمریکایی بوده که براساس دو محور یکجانبه گرایی و مداخله گرایی قوام می یابد. این مهم، در اندیشه نظم نوین آمریکایی که پیوسته بعنوان دال مرکزی اهداف تمامی روسای جمهور آمریکا پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تا امروز قرار داشته مورد تأکید بوده است. بر این اساس سیاست نفوذ در مناطق راهبردی قدرت های رقیب از مهمترین اهداف سیاست خارجی آمریکا در این دوران بود که از مهمترین این مناطق، اوراسیا است. روسیه و چین دو کشور اوراسیایی در بیش از دو دهه اخیر توانمندی های خود را در این منطقه در راستای ایجاد اتحاد استراتژیک و جلوگیری از مداخله قدرت خارجی در امور منطقه بکار گرفته اند. یافته ها نشان می دهد که دو کشور خواهان باز توزیع قدرت در نظام بین المللی بوده و حاضر به پیروی از اصول رهبری آمریکا در مناسبات منطقه ای و جهانی بخصوص در اوراسیا نیستند. قدرت یابی روسیه و چین در عرصه های مختلف و تأثیرگذاری آنان بر نظام بین الملل و پیرو آن تقابل با هژمون گرایی آمریکا منجر به طرح این سوال شده است که روسیه و چین در اوراسیا چگونه و با چه ابزارهایی با سیاست های یکجانبه گرایی هژمون به مقابله پرداخته و آیا محور اتحاد دو کشور در برابر هژمون امکان پذیر خواهد بود؟ فرضیه مقاله این است که سیاست های روسیه و چین در قبال آمریکا در اوراسیا، به ترتیب در بُعد موازنه سخت و موازنه نرم قوام یافته و باتوجه به منافع نسبی هرکدام در حوزه های ژئوپلیتیکی، سیاسی، امنیتی، فرهنگی و اقتصادی نتوانسته مسیر یکنواختی را سپری کند.

جمهوری اسلامی ایران نیز مانند بسیاری از کشورها، پس از فروپاشی شوروی و اعلام استقلال جمهوری های آن از جمله گرجستان، حاکمیت و استقلال گرجستان را به رسمیت شناخت. از زمان فروپاشی شوروی و اعلام استقلال گرجستان، روابط تهران- تفلیس معمولاً در سطح مطلوبی قرار داشته است. در واقع، به رغم وجود برخی فرصت ها برای ارتقای سطح روابط دو کشور، عوامل چالش زا عملاً محدودیت فراروی روابط تهران و تفلیس را افزایش داده است. این پژوهش با اشاره ای کوتاه به پیشینه روابط ایران و گرجستان، فرصت ها و چالش های روابط بین دو کشور را مورد بحث و بررسی قرار می دهد. از این رو سوال اصلی در این مقاله آن است که مهمترین عوامل تاثیرگذار ایجاد چالش ها و فرصت ها در روابط میان ایران و گرجستان کدام است؟ فرضیه و پاسخ احتمالی نیز این است که رویکرد امنیت محور سیاست خارجی ایران و رویکرد غرب گرای سیاست خارجی گرجستان چالش اصلی روابط بین دو کشور می باشد. از نتایج تحقیق این است که عواملی مانند برخورداری از اشتراکات تاریخی و فرهنگی و وجود پتانسیل های موجود برای همکاری های اقتصادی بعنوان محرکی برای گسترش روابط دو طرف به حساب می آید. اما در عین حال این روابط با موانع و عوامل بازدارنده ای از قبیل: رویکرد غرب محور گرجستان، رابطه ناتو و گرجستان، روابط با رژیم اسرائیل و آمریکا و پیوستن به ناتو و ... از جانب گرجستان روبرو است. این پژوهش به صورت کتابخانه ای و به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است.

پژوهش پیش رو تحت عنوان «مسئله ولایت فقیه در طول تاریخ غیبت» می باشد. چرا که بحثی که گاها مطرح می شود این است که ولایت فقیه چیزی جدید الحداث است و در زمان های قبل نبوده و در زمانه الان انقلاب اسلامی مطرح شده و تحکیم یافته است ولی در این مبحث و مقاله حاضر قصد بر آن است تا به روش توصیفی-تحلیلی اشاره ای به ریشه تاریخی داشته باشیم که بحث ولایت فقیه نه تنها بحث جدیدی نیست بلکه قدمت اش در طول تاریخ اسلام است و بعد از غیبت حضرت ولی عصر (عج) بصورت جدی تر مطرح است و زمینه حکومتی آن برقرار نشده بود تا زمانه انقلاب اسلامی که زمینه حکومتی ولایت فقیه جلوه می نماید. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بحث ولایت و سرپرستی و حاکمیت بر مردم مخصوص خداوند متعال بوده و خداوند به پیامبرش تنفیذ نموده و تمامی مسلمانان موظف به اطاعت بوده و حق تمرد و تخلف از دستورات او را ندارند.

رسالت دین مبین اسلام، تأمین سعادت دنیوی، اخروی و آرامش انسان می باشد. رسیدن به این هدف الزاماتی دارد؛ از جمله آنها پذیرش صلح و امنیت در روابط اجتماعی و بین المللی بعنوان اصل اولیه است. پذیرش این اصل بدان معنا است که هر عامل برهم زننده صلح ممنوع می شود. در این میان عوامل مختلفی می تواند امنیت انسان ها را به مخاطره بیندازد که تولید، انباشت و استفاده از تسلیحات هسته ای باتوجه به آثار و خطرات فراوان اش به صورت جدی مورد توجه همگان قرار گرفته است. سوال این است که باتوجه به ادله مختلف شرعی حکم فقهی تولید، انباشت و استفاده از سلاح های هسته ای چیست؟ یافته های تحقیق بیانگر آن است که هر فعالیتی پیرامون این تسلیحات نه تنها با تفکرات اسلامی ناسازگار است، بلکه رفتاری غیرعقلانی و فاقد منافع احتمالی است. از نظر منابع فقهی، تولید، انباشت و استفاده از این نوع سلاح ها هیچ توجیهی جزء بازدارندگی ندارد؛ و این در حالی است که سلاح های هسته ای امروزه نقش دیگری غیر از بازدارندگی پیدا کرده اند و زمینه بر هم زدن صلح و امنیت جهانی را به دنبال دارند.

پژوهش پیش رو با عنوان مطالعه تطبیقی تدابیر واکنشی و پیشگیری از جرم قاچاق کالا در حقوق جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا می باشد، چرا که زمانی که در انجام یک کار به مشکل بر می خوریم باید راه حلی ارائه کنیم که بتوانیم از این وضعیت خارج شویم و صرف خارج شدن از وضعیت کفایت نمی کند بلکه راه حل باید آینده را هم در برگیرد. در نتیجه باید راه های علمی و با برنامه دقیق انجام شود تا ثمربخش باشد و راه هایی که با مطالعه تحقیق تفحص باشد راه مقابله با هر جرم مجازات نیست. به جای اینکه دنبال مجازات مجرم باشیم به دنبال علت جرم باشیم چرا این شخص جرم را انجام می دهد و در چه وضعیتی قرار گرفته که این جرم را مرتکب شده است؟ زمینه های وقوع این جرم چه چیزی بوده است. در این مقاله عوامل موثر بر قاچاق کالا و راه های مبارزه و همچنین سیاست های کیفری با کیفرزدایی و جرم زدایی در مورد این جرم بررسی کرده و در ادامه رویه معمول در مورد پرونده قاچاق کالا در مراجع تعزیرات حکومتی خواهیم پرداخت.

اسلام بعنوان کامل ترین دین الهی همواره بر بکارگرفتن اندیشه های روشنگرانه و آگاهی بخش و همچنین بیان حقایق تاکید داشته و یکی از راه های رسیدن به اتحاد و محبت و مهرورزی به یکدیگر را در این امور می داند. از جمله عوامل خارجی و درونی اتحاد و انسجام، اموری هستند که مشخصا در قرآن ذکر شده است. بطور مثال در جای جای قرآن کریم، انسان ها امت واحده خوانده شده اند که این امر دلالت بر اهمیت اتحاد و همبستگی دارد. قرآن، موضوع پذیرش کامل دین اسلام را بعنوان یک عامل مهم و حیاتی اتحاد و انسجام بر می شمارد و در مقابل، عدم پیوستگی درونی انسان ها را جزء اصلی ترین موانع اتحاد و انسجام می داند. پژوهش حاضر با هدف بررسی آیات و روایات اسلامی درخصوص اتحاد و انسجام اسلامی و آثار و پیامدهای وجود وحدت اسلامی در میان امت مسلمان، انجام گرفته است. رویکرد در پیش گرفته شده مبتنی بر بررسی منابع کتابخانه ای و اسنادی است که در آن منابع موردنظر مورد کاوش قرار گرفته تا یافته های تحقیق که حکایت از اهمیت بسیار بالای اتحاد و انسجام اسلامی داشت، بدست آید.

در محیط پرچالش هزاره جدید و در عرصه رقابت میان سازمان ها، ﯾﮑﯽ ﺍز ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ، ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ ﺍﺧﺬ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﺳﺮﯾﻊ، دﻗﯿﻖ و ﺻﺤﯿﺢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ، ﭼﺮﺍﮐﻪ ﺍوﻟﯿﻦ ﻗﺪم در ﺍﺟﺮﺍي وﻇﺎﯾﻒ ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي ﺑﺪون وﺟﻮد ﺍﻃﻼﻋﺎت امکانپذیر ﻧﯿﺴﺖ، ﻟﺬﺍ ﭘﺎﯾﻪ ﺍﺟﺮﺍﯾﯽ ﭼﻨﯿﻦ وﻇﯿﻔﻪﺍي ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺍﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ﺑﺮﺍي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ است. تکنولوژی اطلاعاتی موجب ساده تر شدن ارتباطات در درون سازمان ها شده است و موجب شده به کارکنان اختیارات بیشتری داده شود تا آنها بتوانند به اطلاعات کامل تری دست یابند که در نتیجه، کارها با سرعت بیشتری انجام گیرد و تصمیم گیری باتوجه به محیط خارجی پویا از سرعت لازم برخوردار گردد. این تکنولوژی بر روی ساختار سازمان ها تأثیر گذاشته و باعث افقی شدن ساختار سازمان ها گردیده است. آنارشیسم های اطلاعاتی بر ابعاد گوناگونی از سازمان می باشد که در این مقاله سعی شده به اثرات رفتاری این سیستم ها پرداخته شود. این آثار بر رفتارهای فردی از لحاظ اخلاق و امور شخصی و بر رفتارهای گروهی از لحاظ تصمیم گیری، ارتباطات سازمانی و رهبری مورد بررسی قرار گرفته است. در واقع می توان گفت سیستم های اطلاعاتی موجب ساده تر شدن ارتباطات در درون سازمان ها شده است و موجب شده به کارکنان اختیارات بیشتری داده شود تا آنها بتوانند به اطلاعات کامل تری دست یابند که در نتیجه، کارها با سرعت بیشتری انجام گیرد و تصمیم گیری باتوجه به محیط خارجی پویا از سرعت لازم برخوردار گردد.