شناسایی ابعاد و مؤلفه های مدل مطلوب فرایند خط مشی گذاری در نظام آموزش و پرورش ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

آموزش و پرورش پنجره ورود به سوی توسعه پایدار و کلید پیشرفت جامعه است و نقش آن در روند توسعه جوامع بسیار مهم و تعیین کننده است تا آنجا که تعلیم و تربیت از اصلی ترین نیازهای جوامع محسوب می شود. خط مشی گذاری در نظام آموزش و پرورش از اهمیتی بسزا برخوردار است، بدین منظور نیازمند الگوی خط مشی گذاری مدون و معتبر بومی برای تدوین، اجرا و پایش خط مشی های این نظام هستیم. هدف این پژوهش شناسایی ابعاد و مؤلفه های مدل مطلوب فرایند خط مشی گذاری در نظام آموزش و پرورش ایران است. در این پژوهش از روش کیفی و استراتژی تحلیل مضمون استفاده شده و برای پاسخ دادن به پرسشهای پژوهش، چهارده مصاحبه عمیق با خبرگان و صاحب نظرانی انجام شده که به روش هدفمند انتخاب شده اند. تحلیل داده ها در نهایت به احصای 62 مضمون پایه، 13 مضمون سازمان دهنده، 3 مضمون فراگیر و شکل گیری الگوی نظری انجامیده است. یافته های پژوهش نشان دادند که فرایند خط مشی گذاری در نظام آموزش و پرورش ایران مشتمل بر سه بعد تدوین، اجرا و ارزیابی است و مؤلفه های این فرایند شامل شناخت مسأله، شناخت محیط سازمانی، بهره مندی از تجارب گذشته، مشارکت بازیگران و ذینفعان و استلزامات اجرا در بعد تدوین خط مشی، حوزه راهبری، حوزه عملیاتی، مشارکت بخشی و فرابخشی و شرایط زمینه ای در بعد اجرای خط مشی و ارزیابی دروندادها، ارزیابی فرایندها، ارزیابی بروندادها و ارزیابی پیامدها در بعد ارزیابی خط مشی اند.