ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۶۱ تا ۲۸۰ مورد از کل ۳۸۳ مورد.
۲۶۱.

تجدّد و چرخش گفتمانی سیاست گذاری فرهنگی ایران در دوران قاجار و پهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روشنفکری سیاست گذاری فرهنگی ایران دولت قاجاریان پهلوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۱۹۳
مسئله اصلی پژوهش حاضر تأثیر تجدّد در ساختار سیاست گذاری فرهنگی ایران است. برای پاسخ به این سؤال به آغاز ورود تجدّد به ایران در دوره قاجار پرداخته و آثار آن در سیاست گذاری فرهنگی دوران قاجار و پهلوی بررسی می شود. روشنفکران ایران با تعلق خاطر به جهان نوین، ایران را عقب افتاده از قافله تمدن پنداشته و دولت را مأمور ایجاد بخش فرهنگ برای تربیتِ فرنگی مآب مردم می دانستند. برهمین اساس، اجماع روشنفکران و شاهان ایران موجب تغییرهای تدریجی در ساختار سیاست گذاری فرهنگی ایران می گردد. در این پژوهش دوگونه آرمانی از سیاست گذاری فرهنگی برای دو دوره ایران پیشانوین و ایران نوین معرفی شده که به صورت گفتمانی صورت بندی شده اند. گفتمان سیاست گذاری فرهنگیِ بومی حول دال مرکزی «استمرار سنت» شکل گرفته و با محوریت نهادهای مردمی عمل می کند. درحالی که گفتمان سیاست گذاری فرهنگی دولتی حول دال مرکزی «هم شکلی با غرب» شکل گرفته و با محوریت سازمان های دولتی عمل می کند. در این پژوهش با روش کتابخانه ای اسنادی داده های تاریخی جمع آوری می شود، سپس با استفاده از گونه شناسی نوع آرمانی، دو گونه از سیاست فرهنگی مورد اشاره قرارگرفته و ارتباط و پیوستگی درونی آنها با روش مفصل بندی ترسیم می شود.
۲۶۲.

ارائه الگوی مدیریت خلاقیت با رویکرد سرمایه اجتماعی در صدا و سیمای محلی اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدیریت خلاقیت خلاقیت خلاقیت سازمانی سرمایه اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴ تعداد دانلود : ۱۹۰
پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی مدیریت خلاقیت با رویکرد سرمایه اجتماعی در صدا و سیمای محلی اصفهان و در چارچوب راهبرد پژوهش کیفی با استفاده از رویکرد نظریه زمینه ای استراوس-کوربین انجام گردید. بر مبنای اصل اشباع نظری از تعداد 12 نفر از صاحب نظران حوزه موردمطالعه با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند ملاک محور مصاحبه نیمه ساختاریافته به عمل آمد. برای سنجش اعتبار داده ها از ممیزان بیرونی استفاده شد. تجزیه و تحلیل به صورت استقرایی و با کدگذاری باز و محوری انجام گرفت. نتایج در قالب مدل پارادایمی شامل شرایط علّی (مخاطب فعال مصرف گرا، سازمان تحول خواه، ماهیت اطلاعات، مدیریت توجه مخاطب، عدم اطمینان محیط) پدیده محوری (مدیریت خلاقیت با رویکرد سرمایه اجتماعی)، شرایط زمینه ساز (مهندسی خلاق بوم گرا، سرمایه اجتماعی خلاق، تیم سازی، سرمایه فناورانه، انگیزه و نگرش)، شرایط مداخله گر (تعهد به میراث، استعداد خلاق، استقلال فردی، صلاحیت منابع انسانی و وظایف مدیریتی) راهبردها (کشف و جذب خلاقیت، توسعه و تقویت خلاقیت و حمایت و بازآفرینی خلاقیت) و پیامدها (سرمایه اجتماعی، شهروند خلاق، طبقه خلاق و منابع خلاق) قرار گرفت.
۲۶۳.

چالش های اخلاقی هوش مصنوعی در رسانه های نوین و راهکارهای مواجهه با آن

کلیدواژه‌ها: رسانه هوش مصنوعی صنعت رسانه تکنولوژی اخلاق چالش اخلاقی یادگیری ماشینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۶۶
 هدف: رسانه یکی از تأثیرپذیرترین صنایع نسبت به تغییرات تکنولوژی است.کاربردهای هوش مصنوعی در صنعت رسانه دامنه گسترده ای را شامل می شود. از دیگر سو هوش مصنوعی می تواند پیامدهای منفی زیادی هم داشته باشد. در واقع هر چیزی که کاملاً خودکار باشد می تواند مورد سوء استفاده قرار گیرد. یکی از راه های حفاظت های سازمانی در برابر خطرات هوش مصنوعی و اولین و شاید حیاتی ترین گام برای جلوگیری از این نتایج، اخلاق هوش مصنوعی است. در نوشتار حاضر ابتدا چالش های اخلاقی در صنعت رسانه و سپس راهکارهای مواجهه با این چالش های اخلاقی مورد بررسی قرار گرفته است.روش شناسی پژوهش : مقاله حاضر با رویکردی مروری-تحلیلی و با ارائه شواهد و تجزیه وتحلیل موضوع انجام شده است. داده ها با روش کتابخانه ای و مراجعه به منابع دانشگاهی و الکترونیکی جمع آوری شده است. تجزیه و تحلیل داده ها مبتنی بر استدلال و استنتاج مدون انجام گرفته است.یافته ها: آنچه از مطالعه مروری حاضر حاصل شد گویای چالش های اخلاقی پیش روی صنعت رسانه در مواجهه با هوش مصنوعی است که عبارتند از: حفظ حریم خصوصی، نظارت و حفاظت از داده ها، سوگیری (فقدان اصل بی طرفی)، کمک به وقوع شورش ها و به خطر افتادن امنیت عمومی جوامع، حذف مشاغل رسانه ای، کاهش ارزش انسانی، انحصار قدرت اقتصادی و مناقشه بر سر مالکیت محصول رسانه ای و گسترش جعل عمیق و نشر اطلاعات نادرست.بحث و نتیجه گیری: تنها شناسایی چالش های اخلاقی کافی نیست، بلکه ضروری است برای آن ها راهکارهایی اندیشیده شود. تدوین قوانین قابل اجرا، حسابرسی اخلاقی و بهره گیری از سواد رسانه های دیجیتال به عنوان راهکارهای مواجهه با چالش های اخلاقی هوش مصنوعی در نظر گرفته شده است.
۲۶۴.

تعیین شخصیت آیین راهپیمایی اربعین بر اساس کهن الگوهای یونگ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیین پیاده روی اربعین کهن الگو نظریه یونگ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳ تعداد دانلود : ۱۷۰
روند رو به گسترش راهپیمایی اربعین از ابعاد گوناگون فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و مدیریتی، قابل تحلیل و بررسی است. در این پژوهش تلاش می شود این آیین مهم که طی دهه گذشته به صورت سالیانه تکرار شده و جهانی شده است با رویکرد روان شناختی تحلیل شود. چارچوب نظری پژوهش برگرفته از الگوی یونگ درباره کهن الگوها است که بعدها توسط اندیشمندان مدیریت در بررسی نشان های موفق تجاری موردتوجه قرار گرفت. هدف ما تعیین شخصیتی برای مراسم راهپیمایی اربعین است، با الگوگیری از شخصیت افراد سازنده این مراسم که همان امام حسین و یارانش می باشد و بر اساس کهن الگوهای یونگ ، کهن الگوهایی که فراملیتی بوده و در جوامع گوناگون به نحوی مشابه درک شده و اثر می گذارند. روش پژوهش مصاحبه عمیق و مطالعه اسنادی است و نتایج حاصل از مصاحبه ها با روش تحلیل محتوای قیاسی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نوآوری این پژوهش در به کارگیری چارچوب یونگ در موضوعی فراتر از نشان تجاری یعنی در یک آیین، آن هم از نوع مذهبی و خودجوش است. بدین ترتیب در صورت کشف کهن الگوهای مؤثر بر اشاعه این آیین، می توان این کهن الگوها را در دیگر آیین های مذهبی به کار گرفته و در گسترش و اشاعه آن ها از این کهن الگوها بهره گرفت.
۲۶۵.

دین و رسانه های نوین، طرح پرسش دینی از بات های هوش مصنوعی

کلیدواژه‌ها: هوش مصنوعی دین پرسش مذهبی رسانه چت بات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴ تعداد دانلود : ۸۱
هدف: این پژوهش به بررسی کارکرد رسانه های نوین مجهز به هوش مصنوعی در حوزه دین پرداخته است. هدف اصلی پژوهش، شناخت تأثیرات احتمالی هوش مصنوعی بر باورها و رویه های دینی و نقش آن در شکل دهی و بازتولید مفاهیم دینی است. همچنین به چالش ها و فرصت هایی که ممکن است هوش مصنوعی در ارائه اطلاعات و پاسخ به پرسش های دینی ایجاد کند، ارزیابی شده است.روش شناسی پژوهش: این پژوهش کیفی بوده و با رویکرد تحلیل و توصیف به اجرا درآمد. داده ها از طریق طرح پرسش های مشخص از بات های هوش مصنوعی مرتبط با رسانه های اینترنتی گردآوری شدند. این رویکرد به پژوهشگران کمک کرد تا به طور عمیق تر تأثیر هوش مصنوعی در پاسخ به پرسش های دینی و بررسی احتمال ایجاد تغییرات در این حوزه را مطالعه کنند.یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد، استفاده از هوش مصنوعی می تواند در پاسخگویی به پرسش های دینی و تفسیر متون مذهبی تأثیرگذار باشد. با توجه به پیشرفت های شتابنده این فناوری، ارزیابی قابلیت ها و اثرات آن به عنوان ابزاری پرکاربرد برای پاسخگویی به پرسش های دینی و تعالیم مذهبی ضروری به نظر می رسد.بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد، بهره مندی از بات های هوش مصنوعی می تواند چالش هایی را در ارتباط با کیفیت و نحوه تعامل کاربران با اطلاعات دینی ایجاد کند. این ارتباطات شامل شیوه های تعامل کاربران با بات های گفتگو و تأثیر این تعاملات بر تفکر انتقادی کاربران و درک آنها از اطلاعات دینی است. ظهور و گسترش هوش مصنوعی در حوزه دین، پرسش های جدیدی را در باره نقش آن در بازتولید و تغییر باورهای دینی ایجاد کرده است. نتایج این پژوهش روشن می کند که هوش مصنوعی می تواند تأثیر مهمی در شکل دهی مفاهیم دینی و رویه های مذهبی داشته باشد. براین اساس، سناریوهای مختلفی که ممکن است با ادامه داده یابی این فناوری در اعمال و باورهای دینی پدید آیند، بررسی شد، به نحوی که زمینه بهبود پاسخگویی و افزایش عمق شناختی از مفاهیم دینی به کمک این فناوری، نیازمند تداوم پایدار و دانش افزایی در این زمینه است.
۲۶۶.

از دین ورزی شادمانه و عید محور تا دینداریِ سوگوارانه و شخص محور (سیر تحولات بازنمایی آئین های دینی در مطبوعات سده ی اخیر تهران؛ مطالعه ی موردی: روزنامه اطلاعات)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بازنمایی مناسک دینی تحلیل محتوای کمی روزنامه تحولات مناسک دینی آئین های دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴ تعداد دانلود : ۱۷۸
در این مقاله با بازخوانی اخبار مناسبت های اسلامیِ روزنامه های صد سال گذشته ی تهران (با محوریت روزنامه اطلاعات)، آئین های دینیِ بازنمایی شده مورد تمام شماری قرار گرفته و در دو دسته شادمانه و سوگوارانه تقسیم شده اند. تلاش شده است تا با رویکردی کمّی، سیر تحولات آن ها در قرن اخیر، از لحاظ فراوانی و ارزش خبری نشان داده شود. براین اساس بیان گردیده است که در دهه های اولیه (منطبق با دوران پهلوی)، دین ورزیِ ارائه شده در روزنامه، کفه ی شادمانه ی سنگین تری دارد و بیشتر بر محوریت «اعیاد» می چرخد؛ در جنبه ی سوگ نیز اکثرِ آئین ها بر شهادت و مصیبت «پنج تن اهل بیت» متمرکز است و از تنوع پایینی برخوردار است. این شکاف میان آئین های شادمانه و سوگوارانه در سال های میانه ی سده (منطبق با دوران انقلاب)، با رشد بازنمایی مناسک سوگ محور به حداقل می رسد. در نیمه دوم سده (منطبق با دوران جمهوری اسلامی) همراه با افزایش شدید فراوانی اخبار مناسبتی و متکثر شدن موضوعات آن به طور کلی، آئین های سوگوارانه رشد بسیار زیادی پیدا کرده، متنوع تر شده و در دهه پایانی بر فضای دینداری غلبه کامل پیدا می کنند. در حالی که در دو دهه ی پایانیِ قرن، اخبار شادمانه دچار افول می شود. این افزایش در بعد سوگواری، خودش را در رشد بازنماییِ مصیبت «دیگرمعصومین»(به غیر از پنج تن) و اشخاص «غیرمعصوم» نشان می دهد. از جنبه ی شادمانه نیز در این دوران با رشد شدید میلادها، عید محوری به «میلاد محوری» تغییر حالت داده و بازنمایی میلاد اشخاص «غیرمعصوم» پررنگ می شود. به طور خلاصه، می توان گفت دین ورزیِ بازنمایی شده در روزنامه های سده، با حالت «شادمانه و عید محور» آغاز شده و در پایان قرن شکل «سوگوارانه و شخص محور» به خود می گیرد.
۲۶۷.

تصویرسازی برای تسهیل تغییر انگاره مخاطبان قرآن، در چارچوب تفسیر فرهنگی-ارتباطی سوره عبس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تصویر قرآن افکارعمومی سوره عبس تغییر فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۶۱
قرآن کریم، به مثابه یک رسانه، کتاب هدایت انسان ها به سوی رستگاری بوده و در این مسیر ابزارهایی برای جلب توجه و تأثیرگذاری بر افکارعمومی مخاطبان به کار گرفته شده است که از جمله مهم ترین این ابزارها می توان به انذار و تبشیر اشاره نمود. این انذارها و تبشیرها نیز در قالب های گوناگونی مطرح شده اند که یکی از آنها، تصویرسازی های ذهنی از رویدادها و پدیده ها است. رویدادهای گذشته مانند سرگذشت انبیای پیشین، رویدادهای آینده مانند گروه بندی های روز قیامت، پدیده های دنیوی مانند نحوه آفرینش موجودات و بالاخره پدیده های اخروی مانند صحنه هایی از بهشت و جهنم را می توان به عنوان مثال نام برد. در تمامی این موارد، عنصر «تصویر» نقش بسیار مهمی در چگونگی شکل گیری ذهنیت مخاطبان دارد. در این مقاله تلاش شده تا علاوه بر مرور پژوهش های مختلفی که به بررسی «تصویرپردازی» در سور قرآن پرداخته اند، با رویکرد تفسیر موضوعی و استنطاقی، «تصویرسازی ذهنی در سوره عبس» بازخوانی و الگومند شود. جنبه ی نوآورانه ی مقاله، موضوع «تصویرسازی» از دیدگاه فرهنگ و ارتباطات اقناعی می باشد؛ «تصویر» و «برداشت» ذهن ما از هر امری، ایده و انگاره و نهایتاً نگرش و رفتار ما را دلالت و راهبری می کند و هر فرایند هدایتی برای تغییر حقیقی یا فرهنگی، به ضریب نفوذ رسانه ای و هماهنگ سازی انگاره افکارعمومی تکیه دارد.
۲۶۸.

دین و تصویر: تحلیل تصویری سه دهه تصاویر اذان در تلویزیون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دین تصویر تلویزیون اذان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۸۶
یکی از پرسشهای حوزه دین و رسانه در عصر حاضر این است که آیا دین اسلام که مبتنی بر «کلام» و «کلمه» شکل گرفته است، می تواند با رسانه ای همچون تلویزیون که ماهیتی تصویری دارد، نسبتی برقرار سازد؟ در این مقاله تلاش شده است ضمن مروری بر ادبیات نظری این حوزه، تجربه تلویزیون ایران مورد ارزیابی قرار دهد. لذا از میان برنامه های دینی، اذان که تکیه آن صرفاً بر «کلام» قرار دارد، انتخاب شده و به دنبال پاسخ به این سؤال است که چه تصاویری همراه اذان نمایش داده شده و این تصاویر حاوی چه معانی است؟ همچنین تصاویر همراه اذان در طول سه دهه ، چه تغییر اتی را طی کرده است؟ روش تحقیق در این پژوهش، «نشانه شناسی» است که با ۵ آیتم «لباس، سن و جنسیت»، «ترکیبهای تصویری»، «حرکت»، «رنگ و نور» و «روایت» تصاویر اذان مورد ارزیابی قرار گرفت. روش انتخاب نمونه به صورت تصادفی و انتخاب ۳ اذان از سه دهه ۶۰، ۷۰ و ۸۰ بوده است. مجموعه یافته ها نشان می دهد که این تصاویر در طول سه دهه ارتقاء یافته و تلاش شده است از طریق حرکت بیشتر تصویر، استفاده از روایت، تنوع ترکیبهای تصویری، بکارگیری بهتر و متنوع تر رنگ و نور و نشانه های تصویری، بازنمایی بهتری از دین در قالب تصویر ارائه شود. لذا در طی سه دهه، تصاویر همراه اذان دچار تحولات متعددی شده و نشان دهنده این است که اذان با چه مجموعه متنوعی از تصاویر و در نتیجه معانی دینی گوناگونی می تواند همراه شود.
۲۶۹.

تدوین معیارهای اخلاق حرفه ای برای رسانه ملی بر مبنای آموزه های اسلامی با تأکید بر کتاب معراج السعاده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اخلاق حرفه ای رسانه اسلام اعتدال رسانه ملی نظریه زمینه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵ تعداد دانلود : ۲۱۱
یکی از مهم ترین وجوه دین اسلام، گرایش دادن بشر به سمت رعایت اخلاق حسنه است. رسانه دینی اخلاق گرا رسانه ای است که با علم به تمامی اقتضائات رسانه های مدرن، از این ابزار برای ترویج اخلاق در مخاطبان مبتنی بر آموزه های اسلامی استفاده می کند. اصلی ترین هدف این پژوهش ضرورت و اهمیت تدوین معیارهای اخلاق حرفه ای برای رسانه ملی بر مبنای آموزه های اسلامی است. در اخلاق اسلامی چهار شیوه برای پرداختن به مباحث اخلاقی وجود دارد: عرفانی، فلسفی، روایی و تلفیقی. در این پژوهش «رویکرد تلفیقی» برای پرداختن به مباحث اخلاقی از منظر اسلام برگزیده شده است و این مهم با استفاده از کتاب «معراج السعاده» نوشته ملااحمد نراقی پی گرفته شده است. روش پژوهش در این مقاله «نظریه زمینه ای» است. در همین راستا ابتدا معیارهای اخلاقی رسانه ملی از طریق مراجعه به حدود 120 منبع در حوزه های مرتبط با اخلاق و رسانه و براساس چهار کارکرد اصلی رسانه یعنی اطلاع رسانی، آموزشی، ارشادی و سرگرمی استخراج شدند. سپس با طی مراحل سه گانه کدگذاری باز، محوری و گزینشی و یافتن مفاهیم و مقولات متناسب از این منابع، گزاره های پژوهش که ارائه دهنده معیارهای اخلاق حرفه ای برای رسانه ملی از منظر آموزه های اسلام هستند، به دست آمد. براساس نتیجه پژوهش، مرکزی ترین مقوله برای معیارهای اخلاقی رسانه ملی مقوله «عدالت» است و یک رسانه اخلاق گرای اسلامی رسانه ای است که مخاطبان خود را با سوق دادن به اعتدال به سمت اخلاق حسنه گرایش می دهد.
۲۷۰.

تقدس زدایی از منجی موعود در بازی های رایانه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آخرالزمان اسطوره بازی های رایانه ای منجی موعود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۵۱
امید به ظهور فردی الهی و نجات به دست او در آخرالزمان یکی از فراگیرترین اندیشه های بشری است. منجی موعود برای گسترش عدالت و نجات بخشی در جهان ظهور خواهد کرد که با نشانه هایی برای مردمان معرفی شده است. در زمان معاصر ما شاهد ورود این منجیان به بستر بازی های رایانه ای می باشیم. جدا از اهمیت شناخت منجی موعود، هجوم مباحث آخرالزمانی به خصوص در میان بازی های رایانه ای و نبودن اطلاعات مدونی در رابطه با این موضوع ضرورت ایجاد می کند، تا پژوهشگر با نگاهی طبقه بندی شده ابتدا به بررسی منجی در میان ادیان و آیین ها پرداخته، سپس نقش منجی را در بین بازی های رایانه ای جستجو کند. چنین فرض می شود که قصد شرکت های بازی سازی تقدس زدایی از شخصیت منجی است که القا می کنند هر شخص عادی می تواند منجی شود و فکر حاکم بر بازی ها با منجی های موعود در ادیان در تعارض کامل هستند. این نگاشته از نوع بنیادی است که به روش توصیفی- تحلیلی با تکیه بر منابع کتابخانه ای به بررسی اندیشه منجی موعود در میان ادیان و آیین ها پرداخته و سپس با روش میدانی تقدس زدایی از شخصیت منجی را در میان بازی های منتخب موجود با موضوعیت آخرالزمان تحلیل کرده است. هدف سازندگان بازی تولد منجیان متنوعی است که الگویی خلاف با الگوی ادیان را پیروی می کنند و این امر در راستای هدف کشورهای حامی آن ها است. در این میان از شخصیت منجی تقدس زدایی کرده و در نهایت سبب ایجاد یأس در افکار عمومی می باشند.
۲۷۱.

تحلیل گفتمان پیام دینی برخط (مطالعه موردی: صفحه های اینستاگرام علیرضا پناهیان و حسن آقامیری)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان پدام اینستاگرام گفتمان دینی علیرضا پناهیان حسن آقامیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۳۲
امروزه به واسطه ی نفوذ گسترده ی رسانه های نوین و ویژگیهای منحصربه فرد آن ها، شاهد عرصه های نوظهور در حوزه های مختلف علمی هستیم. تاثیر عمیق رسانه هایی چون شبکه های اجتماعی از یک سو و اهمیت دین به عنوان یکی از مهم ترین پدیده های مورد مطالعه در جوامع بشری در طول تاریخ از سوی دیگر، ضرورت مطالعه ی تاثیرات رسانه بر دین و اهمیت کشف گفتمان های موجود در این حوزه را بیش از پیش روشن می-کند. ازین رو در این مقاله تاثیر شبکه های اجتماعی (به طور خاص اینستاگرام به عنوان یکی از رسانه های محبوب و پرطرفدار) بر روی پیام های دینی دو روحانی پرنفوذ (علیرضا پناهیان و حسن آقامیری) بررسی می شود. داده های تحقیق از پست های صفحه های اینستاگرام دونفر در بازه ی زمانی 6ماهه ی سال 1400و1401 جمع آوری شده است. در این مقاله با بررسی نظریات در حوزه گفتمان های دینی (مانند گفتمان های غرب-گرایی، ملی گرایی و اسلام گرایی، گفتمان های تجددگرایی، شریعت گرایی و تمدن گرایی و گفتمان های روشنفکری و روشنفکری دینی، سنت اسلامی و نوبنیادگرایی)، جمع بندی آن به صورت دوگانه های گفتمانی در حوزه دین به عنوان مبانی نظری آورده شده است. نتایج حاصل از تحلیل گفتمان در مرحله نهایی نشان می دهد که گفتمان غالب در پیام های دینی علیرضا پناهیان، بر محور «آرمان گرایی و تمدن گرایی اسلامی» شکل گرفته است. این یافته با تئوری تمدن گرایی در بخش مبانی نظری همخوانی دارد. از سوی دیگر، گفتمان حاکم بر پیام های دینی حسن آقامیری از محور «تساهل و انتقاد از حاکمیت رسمی دینی» می گذرد که منطبق بر نظریه روشنفکری دینی است.
۲۷۲.

کاربست روش تحلیل مضمون برای فهم موضوعات قرآنی در فرهنگ اسلامی (مطالعه موردی شبکه مضامین سوره انبیاء)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سوره انبیاء شبکه مفاهیم قرآنی روش تحلیل مضمون تحلیل مقوله ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۵۶
یکی از خلأهای پژوهشی در حوزه فرهنگ و ارتباطات اسلامی، عدم استفاده صحیح از روش های پژوهش مناسب جهت فهم موضوع های فرهنگی و اجتماعی در قرآن کریم و یا دیگر نصوص دینی مثل مجموعه احادیث یک امام معصوم (علیه السلام) است. بدیهی است تا زمانی که نتوانیم با بهره گیری از روش های پژوهش مناسب، موضوع ها و مسائل به ظاهر پراکنده و نامرتبط در میان نصوص دینی را شناسایی کرده و شبکه مضامین آنها را ترسیم کنیم، نمی توانیم به فهم عمیق و دقیق آن موضوع ها در بستر فرهنگ اسلامی نائل آمده و بالتبع امکان استفاده از آنها جهت ترسیم الگوهای کاربردی مناسب برای جامعه اسلامی را نخواهیم داشت. یکی از روش های مناسب جهت ترسیم دقیق و نظام مند موضوع های اصلی و فرعی پراکنده در نصوص دینی، روش تحلیل مضمون است. به همین جهت در این پژوهش تلاش شده است تا کاربست این روش پژوهش میان رشته ای و متن محور به منظور فهم موضوع های قرآنی در بستر فرهنگ اسلامی با مطالعه موردی سوره مبارکه انبیاء، تبیین شود. علت انتخاب سوره انبیاء نیز به جهت طرح موضوع ها و قصص پراکنده انبیاء الهی در این سوره بوده است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل مضمون، موضوع ها و مضامین پراکنده این سوره را شناسایی و ساختار نظام مند آنها را ترسیم نموده ایم. نتایج پژوهش بیانگر آن است که هدف خداوند متعال از نقل داستان برهه ای خاص از زندگی برخی پیامبران الهی در این سوره به منظور الگوگیری از شخصیت و رفتار آنها برای جامعه اسلامی بوده و شبکه مضامین این سوره، تبیین کننده ارتباط مستقیم سه مقوله توحید، معاد و نبوت با همدیگرند به گونه ای که دیگر موضوع های پراکنده در بستر این سه مقوله، هویت فرهنگی و اجتماعی پیدا می کنند.
۲۷۳.

تأمّلی در بابِ هوش مصنوعی و ارتقای قضاوت اخلاقی؛ واکاویِ چالش ها و فرصت ها

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: هوش مصنوعی اخلاق قضاوت اخلاقی اخلاق کاربردی استدلال اخلاقی شناخت اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۸۸
هدف: این پژوهش به بررسی عمیق مسائل و چالش های مرتبط با هوش مصنوعی و قضاوت اخلاقی می پردازد و به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که هوش مصنوعی چگونه می تواند در فرایند قضاوت اخلاقی انسان ایفای نقش کند.روش شناسی پژوهش : این پژوهش با رویکردی تحلیلی- توصیفی و با استفاده از روش کتابخانه ای به بررسی منابع و ادبیات موجود در زمینه هوش مصنوعی، اخلاق و قضاوت اخلاقی می پردازد.یافته ها: هوش مصنوعی با استفاده از الگوریتم های پیچیده و یادگیری ماشین قادر به پردازش اطلاعات و تصمیم گیری در زمینه های مختلف است. به کارگیری هوش مصنوعی در قضاوت اخلاقی مزایایی مانند افزایش دقت، سرعت و بی طرفی را به همراه دارد؛ با این وجود، چالش های متعددی در این زمینه وجود دارد، ازجمله فقدان درک ظرافت های اخلاقی، تعصب و فقدان خلاقیت و ابتکار.بحث و نتیجه گیری: واگذاری کامل قضاوت اخلاقی به هوش مصنوعی در حال حاضر امری غیرقابل اعتماد است. هوش مصنوعی می تواند به عنوان ابزاری برای کمک به انسان در فرایند قضاوت اخلاقی مورداستفاده قرار گیرد، اما اتخاذ تصمیمات نهایی باید بر عهده انسان باشد.
۲۷۴.

واکاوی سبک زندگی ترویجی در تبلیغات مصرفی خانواده محوربا نگاهی به آموزه های اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تبلیغات بازرگانی تلویزیون رسانه سبک زندگی مصرف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۲۲
«رجحان مصرف» در پایان دوران مدرنیته، جوامع انسانی و زندگی فردی را با دگرگونی های همراه ساخت. تکثر کالاها با تغییر صورت زندگی، محتوای آن را تغییر داد و دستیابی به دوره «فرامدرن» را تسریع بخشید. تنوع و تکثر سبک های زندگی مولود چنین فضایی است. این فضا به یاری رسانه ها به ویژه تلویزیون که حلقه واسط میان تولید و مشتری بود و با جهت دهی به رفتارهای مخاطبان توسعه یافت. این رویه با انتقادهایی از سوی اندیشمندان روبه رو بوده که دور نمودن مخاطبان از مبانی هویتی، در نوک تیز این انتقادها قرار دارد. ازاین نگاه، مقاله حاضر تلاش می نماید با بررسی تبلیغات بازرگانی سیمای ج.ا.ایران سبک های زندگی و خانواده های تراز در آنها را شناسایی کند. پس از میان بسته های تبلیغات بازرگانی پخش شده در شبکه های سراسری سیما (پاییز و زمستان 1398) در ساعت های اوج، سه تبلیغ خانواده محور که دربرگیرنده مؤلفه های بیشتری از سبک زندگی بودند به صورت هدفمند انتخاب شدند. بررسی این پیام ها با استفاده از الگوی نشانه شناسی فیسک، نشان داد که رمزگان های اجتماعی بیش از همه معرف «خانواده برخوردار» هستند. رمزگان های فنی نیز «مصرف کالا» را عامل انسجام خانواده دانسته با «تشخص بخشی کالا» روابط میان فردی در خانواده ها را به نفع ایدئولوژی سرمایه داری مدیریت می کنند؛ بنابراین به دلیل برجستگی منفعت مادی و ترجیح آن بر ایمان و رضایت الهی در لایه های معنایی این آگهی ها، سبک برآمده از آنها با سبک زندگی اسلامی فاصله دارد.    
۲۷۵.

ارزیابی سهم مصرف فرهنگی و خلاق در خانوارهای ایرانی در سال 1398(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: صنایع فرهنگی و خلاق اقتصاد فرهنگی اقتصاد خلاق سهم صنایع فرهنگی از مصرف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۱۳۷
یکی از مسائل مهمی که کشورهای درحال توسعه در پی آن هستند، حرکت از تمرکززایی به سمت تمرکززدایی در مسیر رشد اقتصادی است. از جمله حوزه های نوپا که از آن به عنوان یکی از مسیرهای توسعه اقتصادی در کشورها یاد می شود، صنایع فرهنگی و خلاق است. با توجه به اهمیت و جایگاه صنایع فرهنگی و خلاق در اقتصاد، تلاش های متعددی در کشورهای مختلف برای طبقه بندی و اندازه گیری سهم این صنایع صورت پذیرفته است. به نظر می رسد در کشور ما جایگاه این صنایع به درستی درک نشده و از این رو تلاش های نظام مند اندکی برای محاسبه سهم این صنایع از اقتصاد انجام شده است. در این مقاله بعد از بررسی تعاریف و طبقه بندی های متعدد ارائه شده برای این صنایع، طبقه بندی یونسکو به عنوان معیار قرار گرفت و بر مبنای آن سهم صنایع فرهنگی و خلاق در سبد مصرفی خانوارهای ایرانی از روش مخارج (مخارج مصرفی خانوار) ارزیابی شده است. برای تحقق این امر داده های خام هزینه درآمد خانوار مبتنی بر تحلیل ثانویه داده های آماری و محاسبات ریاضی با استفاده از نرم افزار R تحلیل شده است. تحلیل نتایج و داده ها نشان از آن دارد که سرانه مصرف فرهنگی و خلاق دهک های مختلف درآمدی تفاوت زیادی دارد و دهک اول 75/2 درصد و دهک دهم 31/11 درصد از هزینه های خود را صرف فرهنگ می کنند. همچنین نتایج به تفکیک پراکندگی جغرافیایی و استان محل سکونت نشان از آن دارد که استان تهران بیشترین سرانه مصرف و استان کرمان کمترین سرانه مصرف فرهنگی و خلاق را دارا هستند. در نهایت، سهم مصرف فرهنگی و خلاق از مجموع هزینه های خانوار در سال 1398، معادل 63/6 درصد برآورد شده است.
۲۷۶.

تبیین الگوی نظری شهید آوینی در مطالعه دفاع مقدس، به مثابه الگوی مطالعه پدیده های اجتماعی دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شهید آوینی روش شناسی روایت فتح مطالعات اجتماعی دین حقیقت گرایی اشراقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۱۳۵
مسئله اصلی این تحقیق، بازخوانی روش شناختی الگوهای موفق مطالعات اجتماعی دین، در مسیر دست یابی به مدل سازی نظری و الگوی روش شناختی بدیل است. برای این هدف، مجموعه متون روایت فتح، نوشته های شهید آوینی در رابطه با دفاع مقدس، به عنوان یک نمونه موفق در شناخت پدیده های اجتماعی دینی، مورد مطالعه قرار گرفت. مجموعه آثار آوینی در رابطه با دفاع مقدس شاخصه های متعددی دارد که می توان آن را به عنوان یک مطالعه اجتماعی دین محسوب کرد؛ از جمله: تجربی بودن، اجتماعی بودن، روشمند بودن، نظری و تحلیلی بودن و ... . برای استخراج الگوی نظری روش شهید آوینی، از روش کیفی داده بنیاد استفاده گردید. نتایج حاصل از تحقیق حاکی از آن است که الگوی نهایی حول مقوله محوری «حضور»، شکل گرفت. حضور به عنوان عنصر محوری روش شناسی آوینی دارای سه بعد حضور تجربی و میدانی، حضور اجتماعی و تاریخی و حضور معنوی است. عنصر «عشق و باور» پیش زمینه و مقدمه حضور است و عنصر «سنخیت» نتیجه آن. سنخیت و محرمیتی که حاصل نفی حجاب خودیت و غیریت است، منتج به تماشا، رازیابی، تجلی واقعیت در آیینه جان محقق و تحقق یافتن به «حقیقتِ» ساری و جاری در پدیده مورد مطالعه می شود. پس از آن عنصر و مقوله «روایت» قرار می گیرد که روشی برای بیان فطری، فرازمانی و فرامکانی و مستند نتایج تحقیق به غایبان و هم افق سازی آنها با حقیقت است. این الگوی روش شناختی شهید آوینی را می توان «حقیقت گرایی اشراقی» و تحقیقات حاصل از این روش را «دانش اجتماعی اشراقی» نامید.
۲۷۷.

تحلیل زبان چشم در سیره و سخنان پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سخنان پیامبر(ص) حدیث ارتباط غیرکلامی زبان بدن زبان چشم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۱۲۸
تحلیل زبان چشم در سیره و سخنان پیامبر (ص)چکیدهارتباط، فرایند ارسال و دریافت پیام است که گاه در قالب سخن و کلام و گاه در قالبی غیر از کلام شکل می گیرد. میزان تأثیرگذاری ارتباط غیر کلامی بر مخاطب و گیرنده، بیش از ارتباط کلامی است. ارتباط غیرکلامی، حاصل به کارگیری اندام های مختلف بدن برای دریافت و ارسال پیام است. از بین انواع ارتباط غیرکلامی، و به عبارتی کاربرد زبان بدن در فرایند ارتباط، «زبان نگاه» یا ارتباط چشمی همواره اهمیت فوق العاده ای داشته است. به نظر می رسد که در متون دینی نیز اهمیت این موضوع مطرح بوده و از آن برای تقویت ارتباط با مخاطب به خوبی بهره برداری شده است. بر این اساس، در مقاله پیش رو سعی بر استفاده از ساختار ارتباط چشمی یا زبان نگاه در سیره و سخنان پیامبر(ص)، با استفاده از روش تحلیلی توصیفی بوده است با طرح این پرسش که زبان نگاه در سیره و کلام پیامبر چگونه تجلی یافته است؟. یافته های این پژوهش بیان کننده آن است که هر وقت چشم و نگاه بر تخت «سخن» نشسته است، پیام را حکیمانه رسانده ضمن آنکه در برگیرنده یک زبان رمزی و اشارتی نیز بوده است.کلید واژه ها: سخنان پیامبر(ص)، حدیث، ارتباط غیرکلامی،زبان بدن، زبان چشم.
۲۷۸.

نسبت سنجی دین و هوش مصنوعی در بستر رسانه های نوین

کلیدواژه‌ها: دین هوش مصنوعی رسانه رسانه های نوین نسبت سنجی دیجیتال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۷۲
هدف: هدف این مقاله، بررسی و سنجش جایگاه دین و نسبت آن با هوش مصنوعی در بستر رسانه های نوین و بررسی پیوند مابینِ ظرفیت های بالقوه دین و فناوری هوش مصنوعی در بسترهای نوین رسانه ای است.روش شناسی پژوهش: رویکرد این مقاله پژوهشی است و با استفاده از روش اسنادی-کتابخانه ای و توصیفی-تحلیلی انجام شده است.یافته ها: امروزه پلتفرم های اینترنتی، الگوریتم های مبتنی بر هوش مصنوعی و منابع دینی مختلف مانند متون مقدس، موعظه ها، و مطالب عبادی را متناسب با ترجیحات و اعتقادات فردی فعال می کنند. مواردی مثل واقعیت مجازی (متاورس) برای ایجاد محیط های مذهبی افراد را قادر می سازد در زیارت های مجازی، مراسم مذهبی و عبادات عمومی شرکت کنند. این مسئله در عصر نوین دیجیتال، زمینه جدیدی را برای استفاده از علوم رسانه ای نوین در خدمت پیروان ادیان ایجاد کرده است.بحث و نتیجه گیری: رابطه جایگاه دین و هوش مصنوعی در بستر رسانه های نوین می تواند منجر به استفاده سالم و مفید برای پیروان و دغدغه مندان حوزه دین و رسانه باشد. همچنین از هوش مصنوعی تعریف شده در ابزارهای گوناگون رسانه ای می توان برای اعمال و مناسک گوناگون دینی بهره برد. باید از فرصت های نوین در دنیای امروز برای پر رنگ کردن جایگاه دین بهره برد و با چالش ها به صورت صحیح، تخصصی و علمی رو به رو شد.
۲۷۹.

تحلیل فرهنگی - ارتباطی اختلاط جنسی؛ مبتنی بر دیدگاه اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اختلاط جنسی معنای متلذذ اختلاط عرفی شده پیام نامتعارف اختلاط مستمر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۱۲
با بررسی منابع دینی به دو سنخ خط روایی و سیره ای در سلوک اهل بیت (ع) در رابطه با موضوع اختلاط بر می خوریم. بر همین اساس، سؤال اول این مقاله آنست که: اختلاط جنسی از منظر اسلام چه حکمی دارد؟ پاسخ به این سؤال به نحو مطلق است یا مشروط؟ با توجه به پاسخی که به این سوال مقدماتی داده می شود، سؤال اصلی دوم مطرح می شود که با توجه به مبنای اسلامی اختلاط جنسی اجتماعی، با چه صورت بندی فرهنگ و ارتباطی می توان بین خطوط مختلفی روایی جمع کرد؟ به بیان دیگر، چارچوب اسلامی اختلاط جنسی از حیث فرهنگی و ارتباطی، چگونه صورت بندی می شود؟یافته های این تحقیق که با روش توصیفی-تحلیلی به دست آمده نشان می دهد که دوگانگی موجود در روایات ظاهری بوده و از منظر فرهنگی و ارتباطی قابل جمع اند؛ با این تفسیر که اصل اختلاط به معنای شکل گیری ارتباط کلامی و غیرکلامی بین دو یا چند زن و مرد در یک فضای مشترک فیزیکی یا مجازی در اسلام مذموم و ممنوع نیست، بلکه در چهار موقعیت فرهنگی و ارتباطی، این نوع اختلاط مذموم خواهد بود: 1-اشتراک معنای متلذذ 2-انتقال پیام نامتعارف 3-اختلاط مستقر مکانمند 4-اختلاط مستمر زمان مند. این صورت بندی فرهنگی-ارتباطی از چارچوب اسلامی اختلاط، می تواند مبنای سیاست گذاری در مواجهه با آن قرار گیرد.
۲۸۰.

نوجوانان اینستاگرامی و هویت دینی

کلیدواژه‌ها: نوجوانی رسانه شبکه های اجتماعی دین اینستاگرام هویت دینی نشانه شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۸۴
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی بازنمایی ابعاد و مؤلفه های هویت دینی در محتواهایی است که نوجوانان از خود و بدن رسانه ای خود در شبکه اجتماعی اینستاگرام به اشتراک می گذارند.  روش شناسی پژوهش: در این پژوهش با استفاده از روش نشانه شناسی بارت، محتواهای منتخب از 35 صفحه متعلق به نوجوانان اینستاگرامی، با نمونه گیری از میان پست ها، هایلایت ها و استوری های هر صفحه تحلیل شده اند.یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش حاضر، محتوای مرتبط با بعد احساسی هویت دینی، با آیین های شیعی ارتباط و نسبت مستقیمی داشته است. در بعد معرفتی هویت دینی -که با عقیده و باور کاربران نوجوان مرتبط است- رویکردهای فرادینی و درون دینی به صورت همزمان وجود داشته است، گرچه شناخت عمیقی که در پی تعمق و استدلال به دست می آید، کمتر دیده می شود؛ اما بعد ارزشی هویت دینی، به دلیل تکرار تصاویر و ویدئوهایی با پوشش های بی حجاب و یا باز و نیز ژست ها، حرکات و رفتارهای نامتعارف به ویژه از سوی دختران نوجوان، تضعیف شده است.بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، نوجوانان اینستاگرامی برخی مؤلفه های دینی را انتخاب کرده و برخی دیگر را کنار نهاده اند. ایم امر بیانگر نوعی سبک دینداری انتخاب گرایانه در میان آنان است. همچنین پیوند بین هویت دینی و نمایش «خود»، نشان دهنده «نمایشی شدن دین» در میان کاربران نوجوان شبکه اجتماعی اینستاگرام می باشد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان