مطالعات دینی رسانه

هدف: هدف این تحقیق بررسی انتقادی اظهارات نامزدهای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران است.روش شناسی پژوهش: روش انجام این تحقیق تحلیل گفتمان انتقادی با رویکرد نورمن فرکلاف است. بدین ترتیب، در سطح توصیف، گفتمان در سه سطح خرد (گفتمان به مثابه متن) بررسی شده است. در این سطح عناصر گفتمانی واژگان، قطب بندی، استعاره ها یا تلویحات و انسجام کلی بررسی شده است. در سطح تفسیر، گفتمان در سطح میانی (گفتمان به مثابه فرایند) تحلیل شده است.یافته ها: با توجه به یافته ها، گفتمان نامزدها در ابعاد اقتصادی، فرهنگی - اجتماعی و سیاسی و خط فکری و رویکرد و سوابق اجرایی آنها بررسی شد و گفتمان های نامزدها در این مناظره ها بر اساس دو جریان فکری و گفتمان «انقلابی» و «اصلاح طلب» تفکیک شده است.بحث و نتیجه گیری: نتایج یافته ها نشان می دهد که محورهای گفتمانی جریان انقلابی حول انتقاد به دولت روحانی و اصلاح طلبان، باور به قدرت درونی کشور و تکیه بر توانمندی های داخلی، رویکرد جهادی در حل مسائل مردم، عدالت اجتماعی و... تأکید دارد. کاندیداهای اصلاح طلب نیز بر بیشتر محورهای گفتمانی لزوم تعامل با خارج، آزادی مدنی و... را تأکید کردند.

سفر قهرمان تعبیری است که بسیاری از پژوهشگران عرصه ی هنر در پژوهش های خود از آن استفاده می کنند. کریستوفر ووگلر براساس نظریه ی تک اسطوره ی کمبل و اینکه همه ی اسطوره ها از اشکال واحد کهن الگوها تبعیت می کنند که در هر زمان و مکان در قالبی ویژه نمود می یابند، الگوی «سفر قهرمان» را ارائه داد. این مقاله با رویکرد توصیفی-تحلیلی و به شیوه اسنادی و کتابخانه ای در نظر دارد زندگی حضرت یونس% را به روایت قرآن براساس الگوی سفرنویسنده کریستوفر ووگلر بررسی نماید. قهرمانی که قوم خود را با یک نفرین ترک می کند و بعد از طی کردن سفر، بازگشتی دوباره به سوی قوم خود دارد. قهرمانی که در دل ماهی می رود و در کام ماهی شدن ایشان، ما را به یاد ژرف ترین غار ووگلر می اندازد. در نهایت این قهرمان و داستان زندگی او اکسیری برای آیندگان شد. قهرمانی که دو سفر بیرونی و درونی را با موفقیت پشت سر می گذارد. داستان به دریا زدن یونس و در کام ماهی شدن ایشان در کتب تاریخی و تفسیری و حتی در ادبیات فارسی آمده است. با این حال جای این داستان و این قهرمان بزرگ در فیلمنامه ها و نمایشنامه ها خالی است و جا دارد با نگاهی نو از داستان این پیامبر یاد شود.

هدف: هدف از این پژوهش بررسی سبک گفتارنویسی در سریال های تاریخی-مذهبی داوود میرباقری است و به دنبال پاسخ این پرسش است که گفتارها، اعم از دیالوگ ها و مونولوگ ها در این آثار چه ویژگی ها و چه نقاط قوت و ضعفی دارند.روش شناسی پژوهش : پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با مطالعه چهار سریال امام علی، مسافر ری، معصومیت ازدست رفته و مختارنامه به مثابه متن تصویری، گفتارها را از حیث «کهن گرایی و توهم تاریخی بودن»، «اصل صحت و تناسب» و «مناسب سازی برای مخاطبان» مورد بررسی قرار می دهد و در این راه از گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای نیز بهره می برد.یافته ها: از حیث توهم تاریخی بودن ویژگی هایی همچون: «استفاده از واژگان، اسلوب ها و دستور زبان تاریخی»، «حذف نشانه مفعولی»، «جملات آهنگین و آرایه های لفظی» و نیز «صناعات بیانی» در آثار منتخب داوود میرباقری دیده می شود. همچنین از جهت اصل صحت و تناسب، سه ویژگی «اصطلاحات و ساختارهای جعلی»، «به کارگیری اشتباه کلمات» و «استفاده از واژه های بیگانه» در این آثار مشهود است. مناسب سازی گفتارها برای مخاطبان تلویزیون نیز از دو طریق «استفاده از ضرب المثل های ایرانی و اشعار فارسی» و نیز «بیان محاوره و ادبیات عامیانه» مورد توجه قرار گرفته است.بحث و نتیجه گیری: نویسنده کوشیده است با استفاده توأمان از زبان محاوره و اصطلاحات عامیه و نیز اسلوب ها و واژگان کهن، در گفتارنویسی سریال ها میان زبان تاریخی نما و عامیانه تعادل برقرار کند.

هدف: عشق از مهم ترین مضامین موجود در دنیای ادبیاتِ همه فرهنگ های جهان، از جمله ادبیات فارسی، است. و به طبع این امر، نظریه های گوناگونی در باب عشق عرضه شده است. از جمله، استرنبرگ در نظریه مثلث عشق معتقد است که وجود مؤلفه های صمیمیت، شور و تعهد می توانند هفت نوع عشق را بسازد. هدف از پژوهش حاضر کاربست این نظریه در خصوص زنان عاشق در سه منظومه نظامی است. به عبارت دیگر، در این پژوهش می کوشیم نظریه استرنبرگ در باب عشق را در مورد زنان عاشق در سه منظوره مذکور به کار ببندیم تا ببینیم که عشق آنان از چه نوع است.روش شناسی پژوهش: این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. در بخش توصیفی اطلاعات از طریق اسنادی و کتابخانه ای به دست آمده و در بخش تحلیلی برای دست یابی به هدف پژوهش، سه منظومه نظامی به طور کامل مورد مطالعه قرار گرفت و مضامین ارتباطات عاطفی، کنش ها و مکالمات شخصیت های زن داستانی که دلالت بر عشق دارند با توجه به نظریه مثلث عشق استرنبرگ استخراج شده و سپس به تحلیل محتوای این مطالب پرداخته شده است.یافته ها: ماحصل کاربست نظریه استنبرگ در باب عشق بر شخصیت های زن عاشق در سه منظومه نظامی در این مقاله این بود که چهار نوع عشق در آن ها یافت شد: عشق آرمانی، عشق کورکورانه، عشق متعهدانه و عشق رمانتیک.بحث و نتیجه گیری: عشق های زنان در سه منظوره مذکور بازتابی از ناخودآگاه جمعی ایرانیان در باب عشق است و به نظر می رسد که نظامی در بازنمایی این ناخودآگاه جمعی کوشیده است. اقبال عامّ مخاطبان به این مجموعه علی القاعده ریشه در همین امر دارد.

هدف: این پژوهش به دنبال تحلیل و بررسی نئوفرمالیستی عناصر بصری سریال وضعیت سفید در بیان آموزه های تربیت دینی نوجوان است.روش شناسی پژوهش: شیوه جمع آوری داده ها در این پژوهش اسنادی – کتابخانه ای است که پس از جمع آوری و مطالعه منابع، اعم از کتاب و فیلم، مطالب کاربردی فیش برداری و دسته بندی شده و مورد استفاده قرار خواهد گرفت. روش تحلیل فیلم در پژوهش حاضر، رویکرد نئوفرمالیستی (نوشکل گرایی) است.یافته ها: در دو بخش عناصر زیبایی شناسی روایی و عناصر سبکی به بررسی سریال وضعیت سفید پرداخته شده است. در این تحقیق، استفاده از عناصر روایی همچون روایت، درونمایه و شخصیت پردازی و عناصر سبکی مانند صحنه پردازی، طراحی لباس و گریم، نورپردازی، تصویربرداری، تدوین، رابطه میان نماها و چگونگی استفاده از آن توصیف و تحلیل شده است. استفاده از این عناصر در خدمت بیان مفهوم محوری فیلم یعنی آرامش بوده است. این مفهوم همگام با سیر تکامل روحی شخصیت فیلم تا انتهای فیلم به وسیله عناصر شکلی و روایی دنبال می شود. همچنین چگونگی استفاده از این عناصر با شیوه ها و عناصر تربیتی دینی تناسب دارد.بحث و نتیجه گیری: در پایان، می توان موفقیت سریال وضعیت سفید را نتیجه نگاه دقیق، خلاقانه و هنرمندانه کارگردان اثر و بهره گیری درست و به جا از محتوا و درون مایه در عناصر فرمی و توجه به رابطه دو سویه میان فرم و محتوا در جهت تاثیر بر مخاطب و انتقال حس نوستالوژی دانست.

هدف: هدف از پژوهش حاضر تحلیل آینده حضور انسان متدین در متاورس است. با توجه به نظریات و دیدگاه های صاحب نظران درصدد است تا به تحلیل نظام باورها و کنش انسان متدین در متاورس بپردازد. تصویری روشن بر اساس سه دسته آینده ممکن، باورپذیر و محتمل با رویکرد اکتشافی ارائه دهد و در گام آخر آینده هنجاری بر اساس معیارهای دینی ارائه دهد.روش شناسی پژوهش: این تحقیق با رویکرد کیفی انجام شده و برای تحلیل آینده از روش آینده پژوهشی و تکنیک دلفی بهره گرفته شده است. در این پژوهش تکنیک دلفی در دو مرحله به اجماع منتهی شده است.یافته ها: دیدگاه صاحب نظران نشان می دهد که انسان متدین در متاورس دچار اختلاط ارزشی می شود و ارزش های او آمیخته از ارزش های دینی و غیردینی خواهد بود، از سویی برخی از این ارزش ها بی ثبات بوده و بر اساس اهداف فرد در نظام ارزشی وی قرار می گیرد. بنابراین بی ثباتی ارزش ها سبب هویت سیال در افراد خواهد شد. به جهت فقدان مرجع شناختی کافی و اقتضاء ساختار، گرایش به سلبریتی ها به عنوان مرجع شناختی افزایش پیدا خواهد کرد.بحث و نتیجه گیری: بر اساس دیدگاه خبرگان آینده اکتشافی نشان از بی ثباتی ارزش های کاربران و هویت سیال آنان می دهد بر این اساس برای بهبود فضای دینداری برای کاربران متدین نیاز است تا سه اقدام اساسی صورت گیرد؛ نخست آموزش سواد رسانه ای متناسب با متاورس به کاربران ارائه شود، درکنار آن مدیریت و الگوریتم های متاورس در پلتفرم های بومی بر اساس معیارهای دینی تنظیم شود.