راهبردهای آموزش در علوم پزشکی

مقدمه: تعهد تحصیلی در دانشجویان متاثر از عوامل روانشناختی گوناگونی می باشد. در این پژوهش به بررسی نقش سرمایه های روانشناختی (امید، خوش بینی، خودکارآمدی، تاب آوری) در تعهد تحصیلی دانشجویان پرداخته شد. روش: در این پژوهش رابطه ای نمونه ای به حجم 300 نفر از دانشجویان دانشکده علوم انسانی دانشگاه گیلان در سال تحصیلی 96-1395 به شیوه تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها پرسشنامه سرمایه های روانشناختی لوتانز ( Luthans ) و همکاران و مقیاس تعهد تحصیلی هیومن-وگل و رابه ( Human-Vogel & Rabe ) اجرا شد. به منظور محاسبه داده ها از نرم افزارهای SPSS-23 و Lisrel استفاده شد. یافته ها: نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین سرمایه های روانشناختی و تعهد تحصیلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (0/426= r )، همچنین نتایج ناشی از آزمون معناداری ضرایب مسیر نشان داد که نقش سرمایه روانشناختی (امید، خوش بینی، خودکارآمدی، تاب آوری) بر تعهد تحصیلی معنادار می باشد (1/96 t≥ ؛ 0/05 P≤ )، و سرمایه های روانشناختی با ضریب مسیر 0/51 قادرند 0/26 از واریانس تعهد تحصیلی را به طور مستقیم تبیین نماید. نتیجه گیری: نتایج حاضر از اهمیت سرمایه های روانشناختی در پیش بینی تعهد تحصیلی در دانشجویان حمایت می کنند، بر این اساس به نظر می رسد که به منظور افزایش تعهد تحصیلی در دانشجویان می بایست به نقش متغیرهای پیش بین توجه شود.

مقدمه: محیط آموزشی عاملی موثر در موفقیت برنامه درسی و میزان یادگیری دانشجویان می باشد. این پژوهش با هدف تعیین درک دانشجویان پرستاری، مامایی و اتاق عمل دانشگاه علوم پزشکی کردستان از محیط آموزشی بر اساس الگوی DREEM در سال 1395 انجام شد. روش: مطالعه حاضر به روش توصیفی تحلیلی مقطعی بر روی 293 دانشجوی ترم دوم تا هشتم پرستاری، سوم، پنجم و هفتم مامایی و اتاق عمل شاغل به تحصیل دانشکده پرستاری و مامائی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، ایران در سال 1396 به صورت سرشماری انجام شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه دو قسمتی شامل اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه بین المللی Dundee Ready Educational Environment Measure شامل پنج بعد یادگیری، اساتید، ادراک دانشجو از توانایی علمی خود، جو آموزشی و ادراک دانشجو از شرایط اجتماعی خود و درک کلی از محیط آموزشی بود که به صورت خود گزارش دهی تکمیل گردید. داده های بدست آمده با نرم افزار SPSS ورژن 16 با استفاده از آمار توصیفی تحلیل شد. یافته ها: نتایج بدست آمده نشان داد که در مجموع19/8 درصد دانشجویان محیط آموزشی دانشکده را نیمه مطلوب(دارای مشکلات فراوان) و 75/8 درصد دانشجویان محیط آموزشی دانشکده را تاحدودی مطلوب(بیشتر مثبت تا منفی) ارزیابی می کردند. 75/1 درصد دانشجویان پرستاری، 72/2 درصد دانشجویان مامائی و 80/8 درصد دانشجویان اتاق عمل محیط آموزشی را تاحدودی مطلوب(بیشتر مثبت تا منفی) ارزیابی کردند. نتیجه گیری: با مشخص شدن درک دانشجویان پرستاری، مامائی و اتاق عمل از محیط آموزشی دانشکده پرستاری و مامائی مسئولین و مدیران می بایست در جهت ارتقاء هرچه بهتر محیط آموزشی تلاش نمایند. آشنائی هرچه بیشتر مدرسان با ابعاد مختلف محیط آموزشی و میزان رضایت دانشجویان از هر بعد ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: مدرسه با نهادینه سازی همدلی، نقش محوری در پرورش شخصیت دانش آموزان دارد. هدف این پژوهش کشف ارتباط همدلی دانش آموزان و رفتارهای یادگیری آنها می باشد. روش: در این پژوهش از روش خوشه بندی مبتنی بر منظق فازی استفاده شده است. پس از طبقه بندی دانش آموزان بر اساس نمرات رفتار یادگیری آنها، قواعدی برای برچسب زنی به طبقات مختلف ارائه گردید. به منظور تعیین سطح همدلی دانش آموزان از یک پرسشنامه ی خود توصیفی با دو زیرمقیاس عاطفی و شناختی استفاده شده است. با اجرای پردازش خوشه بندی، شبیه ترین نمونه ها (دانش آموزان) از نظر سطح نمرات زیرمقیاس های همدلی، در خوشه هایی طبقه بندی شدند. با استفاده از قواعد برچسب زنی، برچسب هایی متناسب با الف) سطح همدلی دانش آموزان در خوشه و ب) گرایش عمومی دانش آموزان خوشه به یکی از زیر مقیاس ها انتخاب شده است. پس از تعیین سطح همدلی خوشه ها، وضعیت رفتارهای یادگیری دانش آموزان در یک خوشه تحلیل گردید. به منظور تعیین سطح و تحلیل وضعیت رفتارهای یادگیری دانش آموزان در هر یک از زیرمقیاس ها، از پرسشنامه ی معلم توصیفی با چهار زیرمقیاس استفاده شده است. یافته ها: ارتباط معناداری بین همدلی و رفتارهای یادگیری دانش آموزان به دست آمده است. همچنین افزایش تعداد خوشه ها منجر به گرایش همدلی دانش آموزان درون خوشه ها به یکی از جنبه های آن شده است. نتیجه گیری . تفاوت های جنسیتی که ناشی از فرهنگ خانواده هاست روی ارتباط بین همدلی و رفتارهای یادگیری موثر بوده است. با توجه به تأثیر جنسیت در نوع همدلی، معلمین می بایست رفتارهای متفاوتی در کلاس درس در تعامل با دختران و پسران داشته باشند همچنین مولفه ی شناختی همدلی نیز نقش تعیین کننده در رفتارهای بادگیری دارند. پیشنهاد انجام پژوهشی با پرسشنامه رفتارهای یادگیری تیمی و ارتباط آن با همدلی دانش آموزان داده شده است.

مقدمه : فرسودگی تحصیلی از مهمترین مباحث قابل پژوهش در دانشگاه ها است و شناسایی عوامل تأثیرگذار بر آن بسیار حائز اهمیت است. بنابراین مطالعه حاضر با هدف ارتباط کیفیت تجارب یادگیری و خودنظم دهی با فرسودگی تحصیلی در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم انجام شد. روش : در این پژوهش مقطعی از نوع توصیفی همبستگی در سال 1396، نمونه ای شامل 261 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی بر حسب جنسیت از شش دانشکده پزشکی، دندانپزشکی، پرستاری و مامایی، پیراپزشکی، بهداشت و طب سنتی انتخاب شدند. داده ها از طریق پرسشنامه استاندارد کیفیت تجارب یادگیری نیومن، پرسشنامه خودنظم دهی هانگ و انل و پرسشنامه فرسودگی تحصیلی برسو و همکاران جمع آوری شد. سپس اطلاعات از طریق نرم افزار spss - 21 و با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t مستقل، تحلیل واریانس و رگرسیون چندگانه به شیوه گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند . یافته ها : نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین خرده مقیاس منابع کیفیت تجارب یادگیری با فرسودگی تحصیلی رابطه منفی و معنادار و بین خرده مقیاس روابط استاد و دانشجو کیفیت تجارب یادگیری با فرسودگی تحصیلی رابطه مثبت و معناداری وجود داشت (0/01> P ). همچنین بین میانگین نمره کل مقیاس خودنظم دهی و تمام ابعاد آن با میانگین نمره کل مقیاس فرسودگی تحصیلی و تمام ابعاد آن رابطه منفی و معناداری وجود داشت. در نهایت، نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که تنها خودنظم دهی به شکل منفی و معناداری پیش بینی کننده فرسودگی تحصیلی هستند و حدود 16/7 درصد از واریانس فرسودگی تحصیلی از طریق این متغیر تبیین می شود. نتیجه گیری : با توجه به نتایج پژوهش، مسؤولان دانشگاه علوم پزشکی و اساتید باید در جهت ارتقای مهارت های خودنظم دهی به دانشجویان بکوشند تا بدین وسیله ، فراگیران بیش از پیش مشغول وظایف تحصیلی خود شوند و از دچار شدن به فرسودگی تحصیلی اجتناب نمایند. همچنین با ارتقاء مهارت حاضر نیز بتوانند در آموزش مداوم اثربخشی داشته باشند .

مقدمه: دستیابی به موفقیت تحصیلی و پیشرفت به عنوان هدف غایی فراگیران و نظام آموزشی هر کشوری تلقی می شود، که تحقق این امر متأثر از عوامل متعددی است. یکی از این عوامل، خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان می باشد که باورهای فراگیران در مورد توانایی های خود در فرایند تحصیل تعریف می شود. این مطالعه با هدف ارزیابی خودکارآمدی تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم در سال 1396 انجام شد. روش: در این مطالعه مقطعی که به صورت توصیفی تحلیلی انجام شد 188 دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی قم به روش نمونه گیری چند مرحله ای از بین دانشکده ها با رعایت معیارهای ورود و خروج از مطالعه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه مشخصات دموگرافیک و پرسشنامه استاندارد خودکارآمدی تحصیلی (32 گویه) بود. داده ها توسط نرم فزار SPSS 19 توسط شاخص های مرکزی و توزیع فراوانی توصیف و با استفاده از آزمونهای T مستقل، ANOVA ، آزمون دانکن و ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن در سطح معنی داری کمتر از 0/05 تحلیل شد. یافته ها: میانگین و انحراف معیار سن نمونه های 1/72 ± 21/38 سال، 81/9% نمونه ها مؤنث، 78/7% مجرد و 56/9% خوابگاهی بودند. میانگین و انحراف معیار نمره خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان 21/19 ± 109/84 نمره از دامنه قابل اکتساب 160- 30 نمره بود. این نتایج نشان داد که 4/3% دارای خودکارآمدی تحصیلی ضعیف، 57/4% دارای خودکارآمدی تحصیلی متوسط و 38/3% دارای خودکارآمدی تحصیلی خوب بودند. آزمون های آماری نشان دادند که خودکارآمدی تحصیلی بر حسب جنس (0/014= P ) و دانشکده محل تحصیل (0/001= P ) اختلاف معنی داری دارد. آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین خودکارآمدی تحصیلی با معدل تحصیلی همبستگی مستقیم معنی داری وجود دارد (0/001> P و 0/381= r ). نتیجه گیری: در نهایت نتایج نشان داد که دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم از خودکارآمدی تحصیلی متوسطی برخوردار هستند و با توجه به ارتباط آن با برخی مؤلفه های مؤثر در تحصیل لازم است برنامه های ارتقاء آن در دانشگاه جهت دانشجویان لحاظ گردد.

مقدمه : الگوهای مختلف طراحی آموزشی نقش مهمی را در بهبود یادگیری و آموزش دانشجویان ایفا می کند. پژوهش حاضر باهدف تعیین تأثیر الگوی طراحی آموزشی چهار مؤلفه ای بر میزان یادگیری دانشجویان در درس فیزیولوژی انجام شد. روش : روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون و کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشجویان رشته پرستاری دانشکده پرستاری و مامایی کرمانشاه در سال تحصیلی 95-94بود. از بین جامعه هدف، تعداد 30 نفر با استفاده از نمونه گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش(15نفر) و کنترل(15نفر) به شیوه تصادفی گماشته شدند. در ابتدا هر دو گروه از نظر میزان یادگیری در درس فیزیولوژی با استفاده از نمرات آزمون های یادگیری درس فیزولوژی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این پژوهش آموزش مبتنی بر الگوی طراحی آموزشی چهار مولفه ای درس فیزیولوژی در 10 جلسه آموزشی 45 دقیقه ای در یک ترم تحصیلی بر روی گروه آزمایش اجرا شد. در حالی گروه کنترل چنین مداخله دریافت نکرد. در خاتمه جلسات آموزشی دوباره هر دو گروه مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها : یافته ها نشان داد که آموزش مبتنی بر الگوی طراحی آموزشی چهار مولفه ای سبب ارتقای میزان یادگیری دانشجویان در درس فیزیولوژی می شود. نتیجه گیری : این نتیجه، نشان دهنده موفقیت استفاده از مدل طراحی آموزشی چهار مولفه ای برای یادگیری موضوعات پیچیده و شاهد علمی منتج از پژوهش برای توصیه به کاربرد این الگو در تدریس در دانشگاه های علوم پزشکی است.

مقدمه : در جریان یادگیری، متغیرهای زیادی مثل انگیزش، عزت نفس و سبک های یادگیری می توانند بر یادگیری تاثیر بگذارند. در این میان، شواهد پژوهشی نشان داده که انگیزش یکی از عوامل مهم در بهبود عملکرد دانشجویان است. پژوهش حاضر با هدف تعیین نیمرخ انگیزش دانشجویان با استفاده از رویکرد فرد-محور و مقایسه خودنظم دهی با توجه به این نیمر خ ها انجام گرفته است. روش: این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع علی-مقایسه ای است. نمونه آماری پژوهش حاضر دانشجویان علوم پزشکی ارومیه بودند که به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS از روش تحلیل خوشه ای، تحلیل واریانس یک راهه بهره گرفته شد. یافته ها: براساس نتایج حاصل از تحلیل خوشه ای، سه خوشه انگیزشی برای دانشجویان به دست آمد: 38/2 در خوشه کمیت پایین، 38/7 درصد در خوشه کمیت متوسط، 25 درصد در خوشه کمیت بالا قرار گرفتند. نتایج تحلیل واریانس یک راهه نشان داد که خوشه کمیت پایین نسبت به خوشه های کمیت متوسط و بالا خودنظم دهی سطح پایین تری دارند ( p<0/01 ). نتیجه گیری : یافته های به دست آمده می تواند به مسئولین حوزه آموزش کمک نماید تا با طراحی برنامه های مداخله ای تربیتی در ارتقا و یا حفظ انگیزش دانشجویان به ویژه دانشجویان سال آخر، در طول سال های تحصیلی اقدامات موثری را انجام دهند.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر تبیین اثربخشی تدریس بر اساس مهارت های فراشناختی در میان اعضاء هیأت علمی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در سال تحصیلی 1396-1395 بوده است. روش: روش پژوهش توصیفی-همبستگی و جامعه آماری شامل اعضای هیأت علمی زن و مرد دانشکده علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز می باشند که به طور تمام وقت و مدعو به تعداد 150 نفر در این دانشکده مشغول به تدریس بوده اند. حجم نمونه پژوهش 108 نفر بوده که بر اساس جدول مورگان و کرجسی و با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی، انتخاب شده اند. برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه مهارت های فراشناختی ( MAI ) که بین اعضاء هیأت علمی توزیع شد و پرسشنامه نشانگرهای کیفیت تدریس اثر بخش که به ازای هر هیأت علمی سه نفر از دانشجویان که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند به ارزیابی اثربخشی تدریس اساتید خود پرداخته اند، استفاده گردید. یافته ها: نتایج استفاده از آزمون آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون نشان داد که اثربخشی تدریس بر اساس مهارت های فراشناختی در میان اعضاء هیأت علمی قابل پیش بینی می باشد. نتیجه گیری: ارتقاء مهارت های فراشناختی و آموزش آن به اعضاء هیأت علمی آموزش پزشکی، می تواند به ارتقاء اثربخشی تدریس آنان منجر شود.

مقدمه: فرسودگی تحصیلی دانشجویان با کاهش عملکرد تحصیلی همراه است به همین دلیل شناسایی عوامل تاثیرگذار بر آن مورد توجه متخصصان و صاحب نظران قرار دارد. وجدان تحصیلی یکی از این عوامل است که اخیرا نقش آن در زمینه های مختلف تحصیلی،اجتماعی و شغلی مورد توجه قرار گرفته است.وجدان تحصیلی رفتارها و اهداف فرد را تحت تاثیر قرار می دهد و پیامدهای متعددی به لحاظ فردی و جمعی به بار می آورد. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه وجدان تحصیلی با فرسودگی تحصیلی باواسطه گری اهداف پیشرفت در دانشجویان دانشگاه شیراز بود. روش: پژوهش از نوع همبستگی با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری که برای اجرای آن تعداد ۲۵۰ نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز در سال تحصیلی97-96 به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده و به پرسشنامه وجدان تحصیلی، مقیاس فرسودگی تحصیلی و اهداف پیشرفت تحصیلی پاسخ دادند. داده های جمع آوری با روش تحلیل مسیر و با استفاده از نرم افزار AMOS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای بررسی نقش واسطه گری اهداف پیشرفت از دستور بوت استراپ استفاده شد. یافته ها: براساس یافته ها وجدان تحصیلی دارای تاثیر مثبت بر اهداف پیشرفت (عملکرد گرایشی، تسلط گرایشی، عملکرد اجتنابی و تسلط اجتنابی) و تاثیر منفی مستقیم بر فرسودگی تحصیلی (0/30-= β و0 / 0001 = P )بود. همچنین، اهداف عملکرد گرایشی و تسلط گرایشی دارای تاثیر منفی و هدف عملکرد اجتنابی دارای تاثیر مثبت بر فرسودگی تحصیلی بودند و به جز هدف تسلط اجتنابی، سایر اهداف پیشرفت توانستند در بین وجدان تحصیلی و فرسودگی تحصیلی نقش واسطه گری ایفا نمایند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد وجدان تحصیلی به طور مستقیم و با افزایش دو جهت گیری هدف تسلط گرایشی و عملکرد گرایشی می تواند فرسودگی تحصیلی را کاهش دهد. با این حال، وجدان تحصیلی می تواند با افزایش هدف عملکرد اجتنابی به افزایش فرسودگی تحصیلی بیانجامد. این یافته ها بیانگر اهمیت وجدان تحصیلی به عنوان یکی از مؤلفه های مهم در اهداف پیشرفت تحصیلی و نشانگر تاثیر سازنده ی آن در کاهش فرسودگی تحصیلی از راه اهداف گرایشی (از نوع عملکردی و نوع تسلطی) است.

مقدمه : با توجه به نقش آموزش کارآفرینی در توسعه کشور و همچنین نقش آموزش از دور در تسریع این امر، هدف تحقیق حاضر، طراحی و اعتباریابی الگوی آموزش کارآفرینی از دور است. روش: روش تحقیق حاضر ترکیبی (کیفی و کمی) است. در روش کیفی، از روش پژوهش اسنادی و تحلیل محتوای کیفی با رویکرد قیاسی و روش توصیفی-استنتاجی استفاده و داده های مورد نیاز از طریق تحلیل کیفی متون و مصاحبه نیمه ساختار یافته فردی، جمع آوری و برای مصاحبه استفاده شده است. جامعه در بخش کیفی اساتید رشته علوم تربیتی دانشگاه اصفهان و در بخش کمی اساتید دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه پیام نور شهر اصفهان بوده است. در بخش کیفی برای انتخاب نمونه تحقیق از روش نمونه گیری هدفمند و تا حد اشباع و ابزار تحقیق ، مصاحبه عمیق با خبرگان و در بخش کمی از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم و به تعداد 29نفر و ابزار تحقیق پرسشنامه بر اساس مضمون های بدست آمده از مصاحبه با خبرگان استفاده شده است. برای تأیید روایی صوری و محتوایی از تحلیل مضمون و برای تأمین پایایی از روش هولستی استفاده شده است. یافته ها: مدل کیفی تدوین شده مورد نظر در قالب پرسشنامه به 23 نفر از خبرگان داده شد و پس از اتفاق آراء بیش از 80درصد از خبرگان، موضوع مدل نهایی شکل گرفت. در بخش کمی با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی، مدل مفهومی تدوین شده بر اساس دسته بندی مضمون های بدست آمده مورد بررسی قرار گرفته و برازش مدل تجربی تعیین گردید. نتیجه گیری: بطور کلی نتایج تحقیق نشان داد، ابعاد الگوی آموزش کارآفرینی از دور عبارتنداز: مهارت آموزی در ابعاد هشتگانه(کسب و کار ، فردی، اجتماعی، اجرای پروژه، نحوه استفاده از فناوری اطلاعات ارتباطات، برقراری ارتباط، تفکر انتقادی، ایجاد فرصت) بوده است. نیز آزمون مدل معادلات ساختاری نشان داد، الگوی آزمون شده در سطح 0/05> P از تناسب قابل قبولی برخوردار بوده است.

مقدمه: امروزه فناوری های جدید به عنوان یک بخش مهم و جدایی ناپذیر از مجموعه آموزشی، فرصت های منحصر به فردی برای معلمان در جهت بکارگیری شیوه های مختلف آموزشی برای یادگیری هر چه بهتر دانش آموزان ایجاد کرده اند. هدف کلی از انجام این پژوهش تاثیر روش وارونه بر ماهیت علم و پیشرفت تحصیلی می باشد. روش : روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بوده و جامعه آماری را کلیه دانش آموزان دختر پایه دهم شهرستان تبریز در سال تحصیلی96-95 می باشد.حجم نمونه متشکل از 44 دانش آموز پایه دهم بود که به کمک روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند که 22 نفر آنها در گروه آزمایش و 22 نفر در گروه کنترل انتخاب شدند. ابزارهای جمع آوری اطلاعات در این پژوهش شامل پرسشنامه ماهیت علم و آزمون پیشرفت تحصیلی معلم ساخته در درس زیست شناسی بود. یافته ها: جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از روش تحلیل کواریانس استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان گروه آزمایش که با روش سبک وارونه آموزش دیده اند نسبت به گروه کنترل که با روش مرسوم آموزش دیده بودند بطور معناداری بالاتر بود. نتایج نشان داد که تاثیر روش وارونه بر ماهیت علم معنی دار نبود و تفاوتی بین گروه آزمایش و کنترل وجود نداشت. نتایج: براساس نتایج بدست آمده می توان بر اهمیت روش وارونه بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان اشاره کرد چرا که میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان که با روش سبک وارونه آموزش دیده اند بالاتر بود ولی تاثیر روش وارونه بر ماهیت علم معنی دار نبود .