راهبردهای آموزش در علوم پزشکی

اهداف: با عنایت به اهمیت بهره هوشی و خودنظارتی در رفتار های انسان ها و تاثیراتی که بر زندگی افراد دارند. بر این اساس این مطالعه به بررسی ارتباط میان بهره هوشی با خودنظارتی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند پرداخت. روش ها: مطالعه حاضر مقطعی از نوع توصیفی تحلیلی بود. جامعه آماری تمام دانشجویان مشغول به تحصیل(2300 نفر) در دانشگاه علوم پزشکی بیرجند بودند. نمونه بر اساس فرمول کوکران 171 نفر برآورد و به روش نمونه گیری تصادفی- طبقه ای انتخاب شدند. جهت ارزیابی بهره هوشی از آزمون استاندارد آر بی کتل مقیاس سوم و جهت ارزیابی خودنظارتی از آزمون استاندارد 25 سوالیSnyder استفاده گردید. روایی پرسشنامه خودنظارتی به تائید افراد صاحبنظر رسید. پایایی پرسشنامه خود نظارتی بر اساس روش آلفای کرونباخ 85% بدست آمد. تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس و آزمون T مستقل در سطح معناداری 05/0≥P استفاده شد. یافته ها: از مجموع 171 نفر شرکت کننده در مطالعه (53/2٪ و 91=n) زن بودند. میانگین سن شرکت کنندگان 2/7±21/3 سال بود. میانگین نمره ضریب هوشی و نمره خودنظارتی شرکت کنندگان به ترتیب برابر با 10/44±106 و 3/20±12/35 بدست آمد. بین نمره بهره هوشی با خود نظارتی ارتباط معناداری را نشان نداد (0/641> P). همچنین دختران به طور معناداری از ضریب هوش بالاتری برخوردار بودند (0/04=P). نمره خود نظارتی مردان به صورت معناداری بالاتر از زنان بود (0/007=P). نتیجه گیری: آموزش راهبرد خودنظارتی و یادگیری آن توسط دانشجویان باعث اعتماد به نفس بیشتر در جلسات کارآموزی، کارورزی و حتی در کلاس های نظری خواهد شد. و در نتیجه پیشرفت بهتری در عملکرد تحصیلی خواهند داشت.

مقدمه: آموزش مجازی از جمله روش های نوین و فعال برای ارتقای کیفیت آموزشی است. این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی آموزش سنتی در مقایسه با آموزش مجازی در یادگیری درس ارزیابی سلامت جنین در دانشجویان مامایی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه انجام گرفت. روش ها: این مطالعه یک کارآزمایی میدانی است که بر روی 44 نفر انجام شد. دانشجویان به روش سرشماری در دو گروه آموزش سنتی (۲۲ نفر) و آموزش مجازی (22 نفر) قرار گرفتند. پیش آزمون و پس آزمون برای هرگروه قبل و بعد از آموزش انجام گرفت. داده ها با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی، تی زوجی و تی مستقل تجزیه و تحلیل شدند. نتایج: اختلاف آماری معنی داری در میانگین نمرات کل، قبل از آموزش بین گروه آموزش مجازی و سنتی دیده نشد، ولی در هر دو گروه آموزش، افزایش میانگین نمره قبل و بعد از آموزش مشاهده شد. طبق آزمون قبل و بعد، هر دو روش آموزش مجازی و سنتی در ارتقای میزان یادگیری دانشجویان مؤثر بودند. نتیجه گیری: آموزش مجازی می تواند همانند روش های آموزش سنتی به نحو مؤثری جهت ارائه برنامه های آموزشی دانشجویان به کار رود. با عنایت به مزایای فراوان آموزش الکترونیکی، بکارگیری آن در برنامه های آتی آموزشی توصیه می شود.

اهداف: رضایت از رشته تحصیلی یکی از مهم ترین عوامل مؤثر در امر آموزش و موفقیت دانشجویان می باشد. یکی از عوامل تأثیرگذار در رضایت دانشجویان، محتوای آموزشی می باشد. رشته فناوری اطلاعات سلامت و رشته مدارک پزشکی شباهت هایی از لحاظ محتوای آموزشی با یکدیگر دارند. لذا این مطالعه با هدف تعیین رضایت مندی دانشجویان این دو رشته از رشته تحصیلی خود طراحی و اجرا شد. روش ها: در این پژوهش مقطعی، جامعه مورد مطالعه، کلیه دانشجویان مدارک پزشکی و فناوری اطلاعات سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال 1392 بودند. ابزار جمع آوری اطلاعات، یک پرسشنامه با 20 سوال بود که روایی آن با نظر متخصصین و پایایی آن با آزمون باز آزمون و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (95.7٪) وسطح معنی داری 0.01 مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی در نرم افزار SPSS 20 انجام گرفت. یافته ها: میانگین نمره رضایتمندی دانشجویان به رشته تحصیلی در دانشجویان مدارک پزشکی4.23 و در بین دانشجویان فناوری اطلاعات سلامت 4.08 به دست آمد که کمتر از حد قابل قبول بود. نتایج مطالعه نشان داد که بین جنس و وضعیت اشتغال دانشجویان، و آگاهی نسبت به رشته تحصیلی رابطه معنی داری وجود دارد. نتیجه گیری: اکثریت دانشجویان دو رشته نگرش و رضایت قابل قبولی در مورد رشته تحصیلی خود نداشتند. دانشجویان رشته های مدارک پزشکی و فناوری اطلاعات سلامت آگاهی چندانی در زمان انتخاب رشته از محتوای رشته نداشتند و اکثرا بدون شناخت، رشته خود را انتخاب کرده بودند.

هدف: انواع متفاوت آموزش الکترونیک در مقابل شیوه سنتی سخنرانی این سئوال را مطرح می کند که کدامیک در آموزش موثرتر خواهند بود. این مطالعه با هدف مقایسه سطوح یادگیری پرستاران به سه روش آموزش الکترونیکی تحت وب، بسته ی نرم افزار چند رسانه ای و سخنرانی در درس مراقبت های پرستاری عوامل شیمیایی یکی از مراکز درمانی نیروهای مسلح انجام شد. روش ها: در مطالعه ای نیمه تجربی تعداد 99 نفر از نفر پرستاران یکی از مراکز درمانی نیروهای مسلح واقع در شهر تهران در سال 1391، به روش مبتنی بر هدف انتخاب و سپس به صورت تخصیص تصادفی در سه گروه تقسیم شدند. از این سه گروه پیش آزمون کتبی با سؤالات استاندارد شده گرفته شد و سپس فراگیران بر اساس محتوای آموزشی تدوین شده، تحت سه شیوه آموزش الکترونیکی تحت وب، بسته ی نرم افزار چند رسانه ای و سخنرانی قرار گرفتند و بعد با همان پرسشنامه پس آزمون گرفته شد. بعد از جمع آوری داده ها با نرم افزار SPSS v16 و توسط آزمون های آماری توصیفی و تحلیلی (کای دو و آنالیز واریانس یک طرفه) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین نمرات شرکت کنندگان در کلیه سطوح یادگیری قبل از آموزش در هر سه گروه با هم اختلاف معناداری نداشت (0/05) و این بهبود نمره در گروه بسته های نرم افزار چند رسانه ای نسبت به دو گروه دیگر بیشتر دیده می شود. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش مبنی بر اثر بخشی یادگیری و همچنین ماندگاری طولانی مدت، و از طرفی دسترسی آسان و مقرون به صرفه تر بودن بسته های نرم افزار چند رسانه ای نسبت به آموزش از طریق برخط و سخنرانی، توصیه به آموزش فراگیران با بهره گیری از بسته های نرم افزار چند رسانه ای می شود.

اهداف: فرسودگی تحصیلی و عملکرد تحصیلی از مهم ترین مباحث قابل پژوهش در دانشگاه ها است و تشخیص متغیرهای پیش بینی کننده ی آن بسیار حائز اهمیت است. هدف این تحقیق، تعیین رابطه بین کمال گرایی سازگارانه و ناسازگارانه و تعلل ورزی تحصیلی با فرسودگی و عملکرد تحصیلی در دانشجویان علوم پزشکی جندی شاپور بود. روش ها: این پژوهش پیمایشی و مقطعی و از نوع همبستگی بود. 200 دانشجوی رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در سال تحصیلی 1394 به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد. ابزار پژوهش، پرسشنامه تعلل ورزی تحصیلی (سولومون و راث بلوم)، آزمون کمال گرای مثبت و منفی (استوبر و همکاران) و پرسشنامه فرسودگی تحصیلی (نعامی) بود. طرح تحقیق همبستگی از نوع کانونی (متعارف) بود. یافته ها: نتایج نشان داد که بین مجموعه متغیرهای پیش بین (کمال گرایی سازگارانه و ناسازگارانه سازگازانه و ناسازگارانه و تعلل ورزی تحصیلی) و مجموعه متغیرهای ملاک (فرسودگی تحصیلی و عملکرد تحصیلی) همبستگی کانونی برابر با 0/91 وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که از مجموعه متغیرهای ملاک، عملکرد تحصیلی بیشتر توسط متغیرهای پیش بین (کمال گرایی سازگارانه و ناسازگارانه و تعلل ورزی تحصیلی) تبیین می شود (0/05 > P). نتیجه گیری: همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد که از بین متغیرهای ملاک، صرفاً عملکرد تحصیلی و نه فرسودگی تحصیلی به وسیله تعلل ورزی و کمال گرایی سازگارانه و ناسازگارانه قابل پیش بینی هستند. بنابراین ارتباط معنی داری بین فرسودگی تحصیلی و متغیرهای پیش بین مشاهده نشد. بنابراین وجود کمال گرایی سازگارانه و ناسازگارانه و تعلل ورزی تحصیلی می تواند در دانشجویان به عنوان عامل مزاحم در عملکرد تحصیلی عمل می نماید.

اهداف: پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتباریابی مقیاسی برای سنجش کیفیت دانشگاه های ایران انجام شده است. روش ها: برای انجام این پژوهش، از روش تحقیق ترکیبی با طرح اکتشافی–مدل توسعه ابزار استفاده شده است. ابتدا در بخش کیفی پژوهش با استفاده از روش نظریه ی زمینه ای و مصاحبه با 36 نفر از خبرگان آموزش عالی، پرسش نامه ای با 25 مؤلفه و 157 خرده مؤلفه طراحی شد. سپس، در بخش کمی، پرسشنامه طراحی شده در یک مطالعه مقدماتی روی 84 نفر از خبرگان آموزش عالی ایران اجرا شد. بر اساس، بازخوردهای دریافتی به اصلاح پرسش نامه اقدام شد. سپس، نسخه ی نهایی و اصلاح شده آن در اختیار 293 نفر از خبرگان آموزش عالی کشور قرار داده شد. اعتبار پرسشنامه توسط صاحب نظران تأیید شده و پایایی آن به وسیله آلفای کرونباخ (0/982) محاسبه گردید. در بخش کیفی پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند غیر احتمالی و در بخش کمی از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی استفاده شد. برای آزمون ابزار اندازه گیری مزبور، از تحلیل مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: با انجام تحلیل عاملی مرتبه ی اول، ابزار اندازه گیری مزبور به 22 مؤلفه و 150 خرده مؤلفه اصلاح و تعدیل یافت. نتایج تحلیل عاملی تأییدی مرتبه ی دوم نیز نشان داد که مؤلفه های 22 گانه احصاء شده دارای بار عاملی کافی جهت پیش بینی ابزار اندازه گیری اعتبارسنجی و تضمین کیفیت نظام آموزش عالی ایران است. همچنین، شاخص های برازش، (CMIN/DF) برابر با 1/924، (RMSEA) برابر با 0/39، (GFI) برابر با 0/976، (AGFI) برابر با 0/939، (CFI) برابر با 0/928، (NNFI) برابر با 0/953، (TLI) برابر با 1/000، (IFI) برابر با 0/928 و (RFI) برابر با 0/925 است. نتیجه گیری:نتایج آزمون های آماری نشان می دهد، مقیاس طراحی شده برای سنجش کیفیت نظام آموزش عالی ایران از برازش بسیار مطلوبی برخوردار است.

اهدف: استفاده از شبیه سازی یکی از روش های جدیدآموزش در علوم پزشکی است ولی تاکنون مطالعه ای در مورد بکارگیری این روش و رضایتمندی فراگیران آن در آموزش ماسک گذاری در حملات شیمیایی در ایران و جهان گزارش نشده است. هدف این پژوهش، بررسی مقایسه ای میزان رضایتمندی دانشجویان پرستاری از دو روش نمایش و شبیه سازی در آموزش ماسک گذاری در حملات شیمیایی می باشد. روش ها: این مطالعه از نوع نیمه تجربی می باشد. نمونه های پژوهش 78 نفر از دانشجویان پرستاری بودند که به روش سرشماری انتخاب شدند. سپس با روش تصادفی ساده به دو گروه نمایش (کنترل) در کلاس درس و شبیه سازی (آزمون) تقسیم شدند. جهت گردآوری اطلاعات از ابزار پژوهشگر ساخته استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار نسخه SPSS v20 و با استفاده از آزمون آماری t-test و در سطح معناداری P کمتر از 0/05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: جهت تعیین وجود یا عدم وجود تفاوت معنی دارآماری بین میانگین نمرات رضایت دانشجویان از آزمون T مستقل استفاده گردید. میزان رضایت دانشجویان از دو روش آموزشی نمایش و شبیه سازی، با اختلاف آماری معنی داری همراه نبود. (0/58=P) نتیجه گیری: اگر چه نمرات رضایتمندی روش آموزش نمایش و روش شبیه سازی تفاوتی با هم نداشتند؛ ولی پژوهشگر، استفاده از روش شبیه سازی در آموزش پرستاران نظامی در امر ماسک گذاری را پیشنهاد می کند و معتقد است که به کارگیری این گونه روش ها منجر به ارتقای کیفیت آموزش پرستاران نظامی و بحران می گردد.

اهداف: با توجه به اهمیت خودکارآمدی تحصیلی و سلامت دانشجویان در نظام تعلیم و تربیت، این پژوهش، با هدف پیش بینی خودکارآمدی تحصیلی از طریق سلامت اجتماعی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گناباد در سال 1394 انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک پژوهش توصیفی- مقطعی بود. جامعه مورد پژوهش تمامی دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه علوم پزشکی گناباد بود که تعداد آنها برابر با 1056 نفر بود. تعداد افراد نمونه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی و از طریق جدول گرجسی و مورگان، 285 نفر تعیین شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل؛ پرسش نامه سلامت اجتماعی کییز(keyes) (2004) و پرسش نامه خودکارآمدی تحصیلی سالمون و همکاران(solomon) (1984) بوده است. جهت تحلیل داده ها از آزمون های آماری تی مستقل، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد. یافته ها: بین خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان دختر و پسر تفاوت معناداری مشاهده نشد. بین مولفه های سلامت اجتماعی با خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی رابطه مثبت و معناداری مشاهده شد (0/01p<). یافته ها در زمینه پیش بینی خودکارآمدی تحصیلی از طریق مؤلفه های سلامت اجتماعی نشان داد که 6/23 درصد از واریانس خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان توسط مؤلفه های شکوفایی اجتماعی، انسجام اجتماعی، همبستگی اجتماعی و پذیرش اجتماعی تبیین شد(17/255f= و 0/05p<). نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان داد که مؤلفه های شکوفایی اجتماعی، انسجام اجتماعی، همبستگی اجتماعی و پذیرش اجتماعی از متغیر سلامت اجتماعی، پیش بینی کننده خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان می باشد، بنابراین پیشنهاد می شود تشکیل کارگاه ها و دوره های آموزشی جهت تقویت سلامت اجتماعی دانشجویان، توسط دست اندرکاران دانشگاه علوم پزشکی مورد توجه قرار گیرد.

مقدمه: تفکر انتقادی توانایی دانشجویان را در مهارت حل مسأله افزایش می دهد و یکی از برون دادهای اصلی آموزش عالی و معیارهای اعتباربخشی مؤسسات است. تفکر انتقادی برای رشته های علوم پزشکی اهمیت ویژه ای دارد زیرا دانش آموختگان آن برای بالین بیمار آماده می شوند. انتقال دانش و مهارت ها از محیط کلاس به کلینیک و کاربرد آنها، به تفکر انتقادی نیازمند است. این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین مهارت های تفکر انتقادی با سلامت روان و پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم صورت گرفت. روش : در این پژوهش توصیفی همبستگی در سال 1394، نمونه ای شامل 303 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی بر حسب جنسیت انتخاب شدند. داده ها از طریق پرسشنامه مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا فرم(ب) و خلاقیت عابدی جمع آوری شد. سپس اطلاعات با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t مستقل و رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته: میانگین نمره تفکر انتقادی در بین دانشجویان این دانشگاه(3/15±9/84) و در حد ضعیف بود. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین مهارتهای تفکر انتقادی با خلاقیت رابطه مثبت و معناداری وجود داشت(0/267 =r ؛ 000/0 =p). اما بین نمره تفکر انتقادی با پیشرفت تحصیلی(0/081 =r ؛ 0/284 =p) و نمره خلاقیت با پیشرفت تحصیلی(0/025 =r ؛ 0/741 =p) رابطه معناداری وجود نداشت. نتایج آزمون t مستقل نشان داد که بین میانگین نمره مهارت های تفکر انتقادی و خلاقیت دانشجویان دختر با پسر تفاوت معناداری وجود نداشت. اما بین پیشرفت تحصیلی دانشجویان دختر با پسر تفاوت معناداری وجود داشت (0/001=p). در نهایت، نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که تنها مؤلفه خلاقیت پیش بینی کننده مناسبی برای تفکر انتقادی است. نتیجه گیری: بهبود فرایند مهارت های تفکر انتقادی به ارتقای سطح خلاقیت دانشجویان منجر می گردد. به ویژه این که مهارت های تفکر انتقادی در دانشجویان رشته های مرتبط با مشاغل پزشکی و بهداشتی، ضرورتی مضاعف دارد.

اهداف:تعلق پذیری پدیده ای مهم برای دانشجویان پرستاری و سایر افراد درگیر در آموزش دانشجویان تلقی شده و به عنوان حس پیوند تجارب دانشجو با محیط یادگیری درک می شود همچنین یکی از مهم ترین نیازهای دانشجویان جهت داشتن عملکرد صحیح در محیط های یادگیری است.مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان تعلق پذیری دانشجویان کارشناسی پرستاری در محیط های بالینی انجام شد. ابزار و روش ها:در این مطالعه توصیفی، 93 نفر دانشجوی پرستاری در حال تحصیل در نیمسال دوم 1395-1394 به طور در دسترس انتخاب و از مقیاس انطباق یافته از مقیاس تعلق پذیری بالینی لوت جونز و همکاران استفاده شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون اماری تی مستقل و تحلیل واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین و انحراف معیار نمره تعلق پذیری نسبت به محیط بالینی 0/56 ±3/31، در خرده مقیاس عزت نفس 0/65 ±3/34 ، در خرده مقیاس پیوستگی 0/64 ±11/3، در خرده مقیاس کارامدی 0/67 ±46/3 بود.آزمون تی مستقل تفاوت معناداری را بین میانگین نمره تعلق پذیری بالینی دانشجویان علاقمند و غیر علاقمند به رشته تحصیلی (0/009p=) ، دانشجویان دارای سابقه کار دانشجویی و فاقد سابقه کار دانشجویی (0/05p=) نشان داد. آزمون اماری تحلیل واریانس تفاوت معناداری را بین میانگین نمره تعلق پذیری بالینی دانشجویان ترم های تحصیلی مختلف نشان داد (0/001 > p) نتیجه گیری: مطابق نتایج تعلق پذیری بالینی دانشجویان پرستاری در حد متوسط بود، علاقه مندی به حرفه و تجربه کار در عرصه بالینی هر دو از جمله عواملی بودند که بر تقویت حس تعلق دانشجویان نسبت به محیط بالینی تاثیر داشتند.