راهبردهای آموزش در علوم پزشکی

اهداف: خودتنظیمی جنبه مهم یادگیری دانشجو در عملکرد دانشگاهی است. دانشجویانی که مهارت های لازم را برای پیشرفت تحصیلی ندارند، نیاز به رویکردهای آموزشی دارند تا بصیرت لازم را برای یادگیری خودتنظیم به دست آورند. پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش مهارت های تحصیلی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان مقطع کاردانی فوریت پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایلام انجام گرفت. مواد و روش ها: این مطالعه مداخله ای با طرح پیش آزمون- پس آزمون بدون گروه کنترل، بخشی از یک مطالعه بزرگ تر اقدام پژوهی برای هدایت و اجرای یک فرآیند آموزشی بود. مداخله شامل برگزاری دو کارگاه آموزشی سه ساعته مهارت های تحصیلی ده گانه به فاصله زمانی یک ماه برای 23 دانشجوی مقطع کاردانی فوریت پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایلام طی دومین ترم تحصیلی آنان در سال 1393 بود. ابزار پژوهش، پرسش نامه خودساخته 10عبارتی بود که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون T زوجی در نرم افزار SPSS 21 انجام شد. یافته ها: میانگین نمره کلی مهارت های تحصیلی بعد از مداخله افزایش یافت (009/0=p). از ده مهارت مربوطه، تفاوت میانگین نمرات در قبل و بعد از مداخله، فقط در مهارت های برنامه ریزی تحصیلی (025/0=p)، استفاده از روش های تقویت حافظه (045/0=p) و تکنیک های صحیح مطالعه (031/0=p) معنی دار بود. مداخله آموزشی بر میزان پیشرفت تحصیلی (معدل) دانشجویان نیز تاثیر داشت (001/0=p). نتیجه گیری: اجرای کارگاه های آموزشی مهارت های تحصیلی بر کاربرد این مهارت ها توسط دانشجویان و پیشرفت تحصیلی آنان موثر است.

اهداف: آموزش پرستاری برای حفظ روند رو به رشد خود باید از روش های نوین تدریس استفاده کند، به گونه ای که روش های تدریس مدرسان پرستاری با جلوگیری از یادگیری سطحی دانشجویان، باعث ارتقای یادگیری معنی دار شوند. یکی از راهبردهای آموزشی نوین که نقش مهمی در این زمینه دارد، روش نقشه مفهومی است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر کاربرد نرم افزار طراحی شده به شیوه نقشه مفهومی رایانه ای در محیط تلفن همراه بر میزان یادگیری دانشجویان پرستاری انجام شد. مواد و روش ها: در این پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون، 60 دانشجوی ترم 5 پرستاری نیم سال اول سال تحصیلی 95-1394 در دانشکده پرستاری میبد به عنوان گروه آزمون (30 نفر) و در دانشکده پرستاری شهید صدوقی یزد به عنوان گروه شاهد (30 نفر)، طی 4 هفته اول ترم، تحت آموزش با روش نقشه مفهومی رایانه ای و نقشه مفهومی رایانه ای در محیط تلفن همراه قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از آزمون محقق ساخته پیشرفت تحصیلی متشکل از دو قسمت دانش و یادگیری معنی دار استفاده شد. نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS 21 و آزمون های T مستقل، T زوجی و فیشر مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها : میانگین نمرات دانش و یادگیری معنی دار در هر گروه، قبل و بعد از مداخله، به طور معنی داری افزایش یافت (05/0p<). روند تغییر نمرات سطح دانش بین دو گروه معنی دار نبود (05/0p>)، ولی روند تغییر نمرات سطح یادگیری معنی دار بین دو گروه از نظر آماری معنی دار بود (05/0p<). نتیجه گیری: ارایه محتوای درسی به شکل نقشه مفهومی در محیط تلفن همراه، تاثیر مثبتی بر یادگیری معنی دار دانشجویان پرستاری دارد.

یادگیری واقعی متضمن استفاده از روش های تدریس مناسبی است که باعث شود دانشجویان با علاقه در فعالیت های یادگیری درگیر شده و تجارب یادگیری مفیدی را کسب نمایند. با توجه به این موارد، تجدید نظر در روش های سنتی تدریس و استفاده از سبک های نوین دانشجومحور از سوی سیستم های آموزشی ضروری به نظر می رسد. هدف این مطالعه، مقایسه تاثیر تدریس به شیوه بحث گروهی دانشجومحور و شیوه سخنرانی بر میزان یادگیری دانشجویان مامایی بود. مواد و روش ها: در این مطالعه نیمه تجربی در سال 1393، 72 نفر از دانشجویان مامایی ترم سوم کارشناسی پیوسته دانشگاه آزاد اسلامی گرگان برای تدریس درس تئوری بالینی بارداری به دو شیوه سخنرانی و بحث گروهی به صورت سرشماری انتخاب شدند. آزمون نهایی پس از اتمام جلسات آموزشی و آزمون بررسی ماندگاری مطالب، 8 هفته پس از اتمام جلسات آموزشی برگزار شد. داده ها با کمک نرم افزار SPSS 16 و آزمون ناپارامتری ویلکاکسون مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: میانگین نمرات کل جلسات در شیوه سخنرانی (11/8±17/45) و در شیوه بحث گروهی (08/10±25/57) دارای تفاوت آماری معنی دار بود (0001/0=p). در بررسی ماندگاری مطالب پس از 8 هفته نیز بین میانگین نمرات در دو شیوه سخنرانی (90/13±50/24) و بحث گروهی (10/13±10/35) تفاوت آماری معنی داری مشاهده شد (0001/0=p).

اهداف: دانشجویان پرستاری برخلاف بسیاری از گروه های دانشجویی دیگر، به دلیل مسایل مربوط به رشته تحصیلی و حرفه خود با عوامل استرس زای زیادی مواجه هستند که لازم است خود را با این شرایط وفق دهند. از طرفی، براساس تئوری های روان شناختی، سبک های مقابله ای نقش مهمی در کاهش استرس و در نتیجه سلامت عمومی افراد دارند. لذا این پژوهش با هدف تعیین منابع استرس زای آموزش بالینی و سبک های مقابله ای در دانشجویان پرستاری انجام گرفت. ابزار و روش ها: در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، 309 نفر از دانشجویان پرستاری دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه در سال 1393 به صورت تمام شماری وارد مطالعه شدند. ابزار جمع آوری داده ها، فرم مشخصات جمعیت شناختی، مقیاس استرس درک شده و پرسش نامه مهارت های مقابله ای بود. داده های به دست آمده با نرم افزار آماری SPSS 20 و آزمون های آنالیز واریانس، کروسکال- والیس و همبستگی اسپیرمن مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: استرس ناشی از اساتید و کادر پرستاری، رتبه یک و استرس ناشی از مراقبت از بیماران رتبه آخر را به خود اختصاص دادند. دانشجویان پرستاری مهارت های مقابله ای مساله مدار را بیشتر از سبک مقابله ای هیجان مدار به کار می گرفتند. میانگین نمره کلی استرس و نیز نمره کلی سبک های مقابله ای در بین دانشجویان دختر و پسر و در بین دانشجویان سال های تحصیلی مختلف تفاوت آماری معنی داری داشت. (05/0p<). همچنین همبستگی مثبت و معنی داری بین استرس درک شده آموزش بالینی و سبک مقابله هیجان مدار مشاهده شد (3/0=r0؛ 0001/0=p). نتیجه گیری: استرس ناشی از اساتید و کادر پرستاری، بیشترین عامل استرس زای آموزش بالینی در دانشجویان پرستاری است. همچنین دانشجویان پرستاری مهارت های مقابله ای مساله مدار را بیشتر از سبک مقابله ای هیجان مدار به کار می برند.

اهداف: شناخت عوامل موثر بر اشتیاق رفتاری به عنوان یک میانجی مهم در ارتقای سطح عملکرد تحصیلی و انگیزشی دانشجویان، از اهمیت خاصی برخوردار است. این تحقیق با هدف تبیین نقش تعلل ورزی و خودتنظیمی انگیزشی در پیش بینی اشتیاق رفتاری دانشجویان انجام شد. ابزار و روش ها: در این پژوهش مقطعی- توصیفی از نوع همبستگی، 311 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اراک در سال تحصیلی 94-1393 به روش نمونه گیری دردسترس و با استفاده از فرمول کوکران به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس تعلل ورزی تحصیلی دانشجویان، مقیاس خودتنظیم گری انگیزشی و مقیاس اشتیاق رفتاری استفاده شد. داده های به دست آمده به کمک نرم افزار SPSS 19 و با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: متغیر تعلل ورزی بالاترین همبستگی و متغیر کنترل محیط پایین ترین همبستگی را با اشتیاق رفتاری داشت (05/0p<). بین متغیرهای خودتنظیم گری و اشتیاق رفتاری، ارتباط مثبت و معنی دار و بین متغیرهای تعلل ورزی و اشتیاق رفتاری، ارتباط منفی و معنی دار وجود داشت (001/0p<). 10% واریانس اشتیاق رفتاری دانشجویان مجموعاً از طریق متغیرهای تعلل ورزی (233/0-=β) و خودتنظیمی انگیزشی (238/0=β) تبیین شد (102/0=R2؛ 001/0p<). نتیجه گیری: کاهش تعلل ورزی و افزایش خودتنظیمی انگیزشی می تواند اشتیاق رفتاری را در دانشجویان افزایش دهد.

اهداف: افزایش استرس، اضطراب و افسردگی در دانشجویان رشته های پزشکی علاوه بر مشکلاتی که در طول تحصیل برای آنها ایجاد می کند، سبب تداخل با نقش حرفه ای آنها در آینده نیز می شود. نقش ذهن آگاهی و راهبردهای شناختی تنظیم هیجان به عنوان فرآیندهایی تاثیرگذار بر سلامت انسانی، در اقشار مختلف و در مورد علایم روحی مختلف، سودمند گزارش شده است. هدف این پژوهش، بررسی نقش تفکیکی دو متغیر ذهن آگاهی و راهبردهای شناختی تنظیم هیجان در پیش بینی علایم روان شناختی دانشجویان علوم پزشکی بود. ابزار و روش ها: در این پژوهش توصیفی- همبستگی، 375 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال تحصیلی 94-1393 به روش تصادفی مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار پژوهش، پرسش نامه پنج وجهی ذهن آگاهی، پرسش نامه راهبردهای شناختی تنظیم هیجان و پرسش نامه افسردگی، اضطراب و استرس بود. داده ها توسط نرم افزار SPSS 20 و با استفاده از ماتریس همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون گام به گام تحلیل شدند. یافته ها: بین راهبردهای تنظیم هیجان و ذهن آگاهی با افسردگی، اضطراب و استرس رابطه معنی دار وجود داشت (01/0p<). 25% تغییرات واریانس مربوط به افسردگی توسط راهبردهای شناختی منفی (12%) و مثبت تنظیم هیجان (9%) و ذهن آگاهی (4%) تبیین شد. 17% تغییرات واریانس مربوط به اضطراب نیز توسط دو متغیر راهبردهای شناختی منفی (12%) و مثبت تنظیم هیجان (5%) تبیین شد. همچنین راهبردهای شناختی منفی (17%) و مثبت تنظیم هیجان (3/2%) توانستند 3/19% تغییرات واریانس متغیر استرس را پیش بینی نمایند (05/0p<). نتیجه گیری: راهبردهای شناختی تنظیم هیجان خصوصاً راهبردهای شناختی منفی تنظیم هیجان در مقایسه با ذهن آگاهی، نقش بیشتر و پررنگ تری در تبیین علایم روان شناختی در دانشجویان رشته های پزشکی دارند.

اهداف: توجه به تفاوت های فردی و سبک های یادگیری گوناگون در فراگیران، برای اثربخش ترشدن یادگیری ضروری است. اگر سبک تدریس به کارگرفته شده کاملاً مطابق با سبک ترجیحی دانشجویان باشد، عملکرد یادگیری بهبود می یابد. هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان تطبیق سبک های یادگیری دانشجویان با فناوری و رسانه های آموزشی مورد استفاده اساتید در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود. ابزار و روش ها: در این پژوهش توصیفی- همبستگی در سال تحصیلی 94-1393، 90 نفر از دانشجویان رشته پزشکی و دندان پزشکی دانشگاه اصفهان به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم و به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه محقق ساخته بررسی سبک های یادگیری و فناوری های مورد استفاده اساتید بود. داده ها با کمک نرم افزار SPSS 22 و با استفاده از آزمون T هتلینگ و ضرایب توافق سامرز، کندال و گاما مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: سبک دیداری بیشترین و سبک شنیداری کمترین سبک دارای ارجحیت از دیدگاه دانشجویان بودند. اساتید در تدریس خود از ترکیبی از فناوری ها استفاده می کردند و بیشترین فناوری مورد استفاده اساتید از نوع رسانه های دیداری و کمترین رسانه مورد استفاده اساتید رسانه جنبشی/حرکتی بود. میزان همخوانی سبک های خواندنی/نوشتنی، شنیداری و جنبشی/حرکتی دانشجویان با فناوری های انتخاب شده توسط اساتید معنی دار نبود (05/0p>)، اما تطابق سبک دیداری دانشجویان با فناوری های دیداری انتخاب شده توسط اساتید معنی دار بود (05/0p<).

اهداف: یکی از مهم ترین ابعاد تضمین کننده سلامت در فرآیند یاددهی- یادگیری در نظام حرفه ای آموزش عالی، بحث اخلاق و مولفه های اخلاقی است. در این میان اساتید دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی نیازمند پرداختن به اصول اخلاقی در حوزه حرفه و رسالت خود هستند که رعایت اخلاق حرفه ای تدریس یکی از آن موارد است. هدف این مطالعه، مقایسه وضع موجود و مطلوب کیفیت اخلاق حرفه ای تدریس اعضای هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان از دیدگاه دانشجویان بود. ابزار و روش ها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی در اردیبهشت 1394، 318 نفر از دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه سیستان و بلوچستان که در نیمه دوم سال تحصیلی 94-1393 مشغول به تحصیل بودند، به شیوه نمونه گیری طبقه ای دردسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسش نامه اخلاق حرفه ای تدریس بود. داده ها با استفاده از آزمون T گروه های هم بسته و با کمک نرم افزار آماری SPSS 21 مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین نمرات وضعیت موجود کیفیت اخلاق حرفه ای تدریس و تمامی مولفه های آن با وضعیت مطلوب تفاوت معنی داری داشت (01/0p<). بین دیدگاه دانشجویان در زمینه کیفیت مولفه های اخلاق حرفه ای تدریس اساتید دانشگاه سیستان و بلوچستان براساس جنسیت، رشته و مقطع تحصیلی تفاوت معنی داری وجود نداشت (05/0p>). نتیجه گیری: اخلاق حرفه ای تدریس اساتید دانشگاه سیستان و بلوچستان کمی بالاتر از حد متوسط ارزیابی می شود، اما بین وضعیت موجود اخلاق حرفه ای تدریس اساتید با وضعیت مطلوب آن فاصله وجود دارد.

چکیده: (۴۰۵ مشاهده) اهداف: پیشرفت تحصیلی، یکی از شاخص های مهم در ارزیابی نظام آموزش عالی است. در این راستا، راهبرد یادگیری فراشناختی و منبع کنترل از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان هستند. هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین راهبرد یادگیری فراشناختی و منبع کنترل با پیشرفت تحصیلی دانشجویان بود. ابزار و روش ها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، 335 نفر از دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در سال تحصیلی 94-1393 براساس جدول کرجسی و مورگان و با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه راهبردهای یادگیری خودتنظیمی، پرسش نامه منبع کنترل و معدل دانشجویان به عنوان مولفه پیشرفت تحصیلی بود. تحلیل اطلاعات، با کمک نرم افزار SPSS 14 و با استفاده از آزمون های همبستگی پیرسون، T مستقل و تحلیل واریانس یک طرفه صورت گرفت. یافته ها: بین ابعاد راهبرد یادگیری فراشناختی و منبع کنترل درونی با پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت و معنی داری مشاهده شد، اما رابطه بین ابعاد راهبرد یادگیری فراشناختی با منبع کنترل بیرونی به صورت منفی معنی دار بود (05/0p<). بین میانگین متغیر های راهبرد یادگیری فراشناختی و منبع کنترل بر حسب جنس، دانشکده و سن تفاوت معنی داری وجود نداشت (05/0p>). بین پیشرفت تحصیلی دانشجویان براساس جنسیت تفاوت معنی دار مشاهده شد، اما براساس سن و دانشکده تفاوت معنی دار نبود. نتیجه گیری: راهبرد یادگیری فراشناختی و منبع کنترل، دو عامل مهم و تاثیرگذار بر ارتقای یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانشجویان هستند.

اهداف: بررسی وضعیت استفاده از منابع در کتابخانه ها گویای ضعف آشنایی و نقصان مهارت دانشجویان در بهره مندی از منابع است. طبق نتایج برخی تحقیقات، اجرای برنامه های آموزشی در این زمینه، به طور موثری موجب بهبود توانایی آنان در استفاده از منابع می شود. هدف این مطالعه، بررسی اثر مداخله آموزشی بر استفاده از منابع کتابخانه ای در دانشجویان تازه وارد بود. ابزار و روش ها: این مطالعه مقطعی در میان 200 نفر از دانشجویان رشته های پزشکی، مامایی و پرستاری دانشگاه علوم پزشکی بابل، ورودی سال 1392 در نیم سال اول سال تحصیلی 93-1392 به اجرا درآمد. دانشجویان براساس سابقه شرکت در کارگاه آشنایی با کتابخانه در آغاز ورود به دانشگاه، به دو گروه مورد (136 نفر) و شاهد (64 نفر) تقسیم شدند. برای جمع آوری داده ها از فرمی محقق ساخته استفاده شد و تعداد امانت کتاب طی یک سال و همچنین تعداد روزهای تاخیر در استرداد کتاب به عنوان شاخصی برای بررسی عملکرد دانشجویان در نظر گرفته شد. داده ها به کمک نرم افزار SPSS 18 و با استفاده از آزمون های مجذور کای و T مستقل مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: از 4865 مورد امانت کتاب، به طور متوسط 2/22±0/26 کتاب توسط دانشجویان آموزش دیده (گروه مورد) و 8/18±9/17 کتاب توسط دانشجویان گروه شاهد امانت گرفته شد (05/0p<). از نظر تاخیر در استرداد کتاب ها نیز گروه مورد با میانگین تاخیر 7/171±2/151 روز در مقایسه با میانگین 5/136±0/122 روز نسبت به گروه شاهد از تاخیر بیشتری برخوردار بود (05/0p<). نتیجه گیری: اجرای دوره آموزشی آشنایی با کتابخانه در زمان ورود دانشجویان به دانشگاه، با اثرات مثبت و معنی داری در استفاده از منابع علمی همراه است.