راهبردهای آموزش در علوم پزشکی

اهداف: توجه به ویژگی های کارآفرینی از ضروریات زمان حاضر بوده و بستر مناسب برای پیاده سازی آن، بحث تبدیل دانشگاه ها به سازمان های یادگیرنده است. هدف از تحقیق حاضر، بررسی رابطه بین ویژگی های کارآفرینانه و مولفه های سازمان یادگیرنده در دانشگاه کاشان بود. روش ها: در این تحقیق توصیفی- همبستگی، از بین اعضای هیات علمی دانشگاه کاشان در سال تحصیلی 91-1390 با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم و با استفاده از فرمول کوکران 98 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند که در نهایت 95 نفر از آنها مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها، دو پرسش نامه محقق ساخته سازمان یادگیرنده با 37 گویه و پرسش نامه کارآفرینی با 47 گویه بر اساس مقیاس پنج درجه ای لیکرت بود. تحلیل داده ها با آزمون های استنباطی ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی، T تک نمونه ای و تحلیل واریانس یک طرفه انجام شد. یافته ها: میانگین ویژگی های کارآفرینی اعضای هیات علمی دانشگاه کاشان بالاتر از حد متوسط بود. بین همه ویژگی های کارآفرینانه و سازمان یادگیرنده همبستگی مثبت و معنی دار وجود داشت. بین میانگین ویژگی های کارآفرینی بر اساس وضعیت استخدامی، رشته تحصیلی و جنسیت تفاوت مثبت و معنی داری مشاهده شد، اما این تفاوت بر اساس مرتبه علمی معنی دار نبود. تمام مولفه های کارآفرینی یعنی توفیق طلبی (27%)، مرکز کنترل درونی (18%)، استقلال طلبی (35%)، تحمل ابهام (44%)، خلاقیت (21%) و ریسک پذیری (30%) از نظر اعضای هیات علمی دانشگاه کاشان قابلیت پیش بینی سازمان یادگیرنده را داشتند. نتیجه گیری: بین ویژگی های کارآفرینی و سازمان یادگیرنده در دانشگاه از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه کاشان رابطه مستقیم وجود دارد.

اهداف: سواد آکادمیک اصلی ترین پشتوانه آموزش عالی است که لزوماً باید با سواد هیجانی بالا که یکی از عوامل مهم در تعیین موفقیت فرد در زندگی است، همراه باشد. سواد آکادمیک در راستای سواد هیجانی می تواند اثری انکارناپذیر بر جامعه علمی داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر ، بررسی رابطه سواد آکادمیک و سواد هیجانی اعضای هیات علمی دانشگاه بود. روش ها: در این پژوهش توصیفی- همبستگی، 100 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه کردستان در سال 1391 که نمرات پژوهشی آنها به ثبت رسیده بود به روش نمونه گیری تصادفی ساده و طبق فرمول کوکران انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها، فرم بررسی سوابق پژوهشی و پرسش نامه سواد هیجانی بار- آن با پایایی 81/0 در مقیاس آلفای کرونباخ بود. روایی پرسش نامه نیز از طریق تحلیل عاملی اکتشافی، بالا گزارش شد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی (آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون دو متغیری ساده) با به کارگیری نرم افزار SPSS 20 انجام گرفت. یافته ها: بین سواد هیجانی و حوزه های آن با سواد آکادمیک رابطه معنی داری وجود نداشت. همچنین مدل سواد آکادمیک در پیش بینی سواد هیجانی اعضای هیات علمی دانشگاه موفق نبود (87/0= p ). نتیجه گیری: در اعضای هیات علمی دانشگاه، بین سواد آکادمیک با سواد هیجانی و حوزه های آن رابطه ای وجود ندارد و سواد آکادمیک بالا لزوماً به معنی داشتن سواد هیجانی بالا به عنوان عامل تعیین کننده توانایی یک شخص برای اثربخش بودن نیست.

اهداف: سواد اطلاعاتی از اساسی ترین نیازهای زندگی در جامعه اطلاعاتی است . از سوی دیگر، یکی از عواملی که افراد را در دسترسی به اطلاعات کمک می کند، مهارت تفکر انتقادی است که گسترش آن یکی از مهم ترین اهداف آموزش پزشکی در عصر فناوری به شمار می آید. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه تفکر انتقادی با سواد اطلاعاتی در بین دانشجویان رشته های پزشکی بود. روش ها: در این پژوهش توصیفی- همبستگی، 150 نفر از دانشجویان که در سال تحصیلی 92-1391 در دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول به تحصیل بودند به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، پرسش نامه تفکر انتقادی کالیفرنیا ""فرم ب"" و پرسش نامه محقق ساخته سواد اطلاعاتی مورد استفاده قرار گرفت. پایایی پرسش نامه تفکر انتقادی با روش کودر- ریچاردسون 69/0 و پایایی پرسش نامه سواد اطلاعاتی با روش آلفای کرونباخ 79/0 تعیین شد. برای بررسی روایی هر دو پرسش نامه نیز از روایی صوری با نظر متخصصان استفاده شد. داده های به دست آمده به کمک نرم افزار SPSS 19 و با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بین میانگین نمرات تفکر انتقادی و سواد اطلاعاتی رابطه معنی دار وجود داشت. همچنین رابطه زیرمولفه های ارزش یابی، استنباط، تحلیل، استدلال قیاسی و استدلال استقرایی با سواد اطلاعاتی مستقیم و معنی دار بود. نتیجه گیری: بین مهارت تفکر انتقادی و زیرمولفه های آن با سواد اطلاعاتی رابطه مستقیم وجود دارد. بنابراین ارتقای مهارت سواد اطلاعاتی در دانشجویان رشته های علوم پزشکی به فرآیند تفکر انتقادی وابسته است.

اهداف: رشد و توسعه هر جامعه متاثر از نیروی آموزش دیده آن جامعه بوده و شناسایی فاکتورهای موثر در رضایتمندی تحصیلی و فراهم کردن آنها، گامی به سوی توسعه پایدار است. این مطالعه با هدف تعیین عوامل موثر بر رضایتمندی تحصیلی از دیدگاه دانشجویان انجام گرفت. روش ها : این مطالعه توصیفی- مقطعی با مشارکت 315 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی جهرم به صورت سرشماری در سال 1391 انجام شد. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه محقق ساخته 44سئوالی بود که رضایتمندی تحصیلی را در شش بُعد فردی، آموزشی، اخلاقی، مدیریتی، رفاهی و شغلی بررسی می نمود. آنالیز اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS 16 و آمار توصیفی انجام شد. یافته ها: مهم ترین متغیرهای مرتبط با رضایتمندی تحصیلی از دیدگاه دانشجویان به ترتیب شامل استفاده از کادر آموزشی مجرب برای ارایه دروس، القای اعتمادبه نفس توسط اساتید و مسئولان و ارتباط مناسب همراه با احترام متقابل بین دانشجویان با اساتید بود . کمترین عوامل موثر در رضایتمندی تحصیلی نیز به ترتیب شامل برگزاری کلاس ها در نوبت صبح، شیوه تدریس سخنرانی و ایجاد انگیزه و علاقه کافی توسط اساتید در دانشجویان بود . ابعاد اخلاقی و روان شناختی، مهم ترین عامل مرتبط با رضایتمندی تحصیلی از دیدگاه دانشجویان شناخته شد. نتیجه گیری: استفاده از کادر آموزشی مجرب برای ارایه دروس، القای اعتمادبه نفس توسط اساتید و مسئولان و ارتباط مناسب همراه با احترام متقابل بین دانشجویان با اساتید، مهم ترین عوامل تاثیرگذار در رضایتمندی تحصیلی از دیدگاه دانشجویان هستند. همچنین بُعد اخلاقی و روان شناختی، مهم ترین بُعد موثر در رضایتمندی تحصیلی است.

اهداف: ارزش یابی استاد نقش مهمی در برنامه ریزی و بهبود کیفیت آموزش در دانشگاه ها دارد. یکی از چالش هایی که دانشگاه ها با آن مواجه اند، استفاده از روش ها و منابع مناسب برای ارزیابی عملکرد آموزشی اعضای هیات علمی است. این مطالعه با هدف تعیین میزان همبستگی بین نمرات ارزش یابی استاد توسط دانشجویان، مدیران گروه های آموزشی و روسای دانشکده ها انجام شد. روش ها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی، نمرات ارزش یابی 205 نفر از اعضای هیات علمی علوم پایه دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در سال تحصیلی 91-1390 مورد بررسی قرار گرفت. نمرات ارزش یابی مربوط به تمامی اعضای هیات علمی غیربالینی دانشگاه بود که توسط سه گروه دانشجویان, مدیران گروه ها و روسای دانشکده ها به اساتید داده شده بود. برای گردآوری داده ها از سه پرسش نامه که روایی و پایایی آنها قبلاً مورد تایید قرار گرفته بود، استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 18 و ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین نمرات ارزش یابی اساتید توسط دانشجویان، مدیران گروه های آموزشی و روسای دانشکده ها به ترتیب 40/0±07/4، 49/0±44/4 و 52/0±39/4 بود. بین نمرات ارزش یابی اساتید توسط مدیران گروه ها و روسای دانشکده ها رابطه معنی دار آماری وجود داشت (0575/0= r ؛ 0001/0= p )، اما در سایر موارد همبستگی معنی دار مشاهده نشد. نتیجه گیری: میزان توافق مدیران گروه ها و روسای دانشکده ها در مورد ارزش یابی استاد با همدیگر بیشتر از میزان توافق آنها با دانشجویان است.

اهداف: وجوه متفاوت اطلاعات بینایی به وسلیه فرکانس های متفاوتی به سیستم بینایی ارسال می گردد. بدین نحو که جزئیات تصویر به وسیله فرکانس بالا و کلیات آن به وسیله فرکانس پایین انتقال می یابد. هدف از این مطالعه بررسی تفاوت توجه به تصاویر فیلترشده و بدون فیلتر اطلاعات در دانش آموزان ابتدایی و راهنمایی بود. روش ها: این پژوهش مقطعی مقایسه ای در دانش آموزان مقاطع ابتدایی و راهنمایی 2 منطقه شهر تهران در سال 1391 انجام شد. نمونه ها به روش در دسترس انتخاب شدند و مجموعاً 132 دانش آموز از 3 مدرسه ابتدایی و راهنمایی در این مطالعه شرکت نمودند. برای جمع آوری داده ها از آزمون اصلاح شده دات پروب تصویری استفاده شد. داده ها به نرم افزار SPSS 18 وارد شدند و با توجه به اینکه یک گروه و 3 نوع فیلتر فرکانسی مختلف وجود داشت، برای بررسی تفاوت توجه به این 3 نوع فیلتر از آزمون آماری اندازه گیری های مکرر استفاده شد. یافته ها: میانگین درستی پاسخ آزمودنی ها در حالت نمایش همخوان در فرکانس پایین (10/2±96/18) و در حالت ناهمخوان بدون فیلتر (81/1±04/17) بیشتر بود. میانگین زمان واکنش آزمودنی ها در حالت نمایش همخوان در فرکانس بالا (36/0±65/0) و در حالت ناهمخوان بدون فیلتر (33/0±59/0) بیشتر بود. بین آزمودنی ها در درستی پاسخ و زمان واکنش به انواع محرک های ارایه شده با توجه به همخوان یا ناهمخوان بودن نمایش تفاوت معنی دار وجود داشت. نتیجه گیری: تصاویر با فیلتر فرکانسی پایین به صورت دقیق تر و سریع تر از تصاویر با فیلتر فرکانسی بالا و بدون فیلتر در کودکان و نوجوانان عادی پردازش می شوند و مانند بزرگسالان گرایش به استفاده از فیلتر فرکانسی پایین بیشتر از بالاست.

اهداف: شناخت عوامل موثر در تدوین سیاست ها در فرآیندهای سیاست گذاری و اجرای سیاست ها موثر است، لذا این پژوهش با هدف شناسایی عوامل موثر بر تدوین سیاست های آموزشی و فنّاوری دانشگاهی انجام شد. روش ها: پژوهش توصیفی- پیمایشی حاضر در سال 1391 در دانشگاه تهران به عنوان بزرگترین دانشگاه ایران و دانشگاه مرجع و مادر انجام شد. 112 نفر از افرادی که طی 10 سال منتهی به زمان پژوهش دارای پست ریاست دانشکده ها یا معاونت آموزشی دانشکده ها و پردیس ها بودند به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. طراحی پرسش نامه محقق ساخته پژوهش طی سه مرحله انجام شد. داده های حاصل از پرسش نامه ها با روش تحلیل عاملی با استفاده از نرم افزار LISERL 8.8 و آزمون T تک نمونه ای مورد بررسی قرار گرفتند. از شاخص های RMR ، CFI ، NFI ، NNFI ، IFI ، RMSEA ، GFI ، RFI و مجذور کای برای سنجش برازش الگوی مورد مطالعه استفاده شد. یافته ها: براساس نتایج تحلیل عاملی همه مولفه ها مورد تایید قرار گرفتند. 6 حوزه معرفی شده در مدل این مطالعه و همگی مولفه های آنها برازش مناسب و قابل قبول داشتند. براساس برازش مناسب الگوی مفهومی پژوهش، همخوانی الگوی پژوهش با داده های گردآوری شده مورد تایید واقع شد. نتیجه گیری: مولفه های موثر بر سیاست های آموزشی و فنّاوری دانشگاهی در 6 حوزه اقتصادی، سیاسی، ساختاری، آموزشی، فنّاوری و قانونی قابل طبقه بندی هستند.

اهداف: نشخوار فکری، تفکر مداوم و بی اختیار در مورد یک رویداد منفی است. یافته های پژوهشی بیانگر این باورند که ممکن است بین جهت گیری های هدف پیشرفت و نشخوار فکری تحصیلی رابطه ای وجود داشته باشد. بنابراین هدف اصلی پژوهش حاضر، تعیین رابطه بین جهت گیری های هدف تحصیلی و نشخوار فکری تحصیلی در دانشجویان بود. روش ها: در این پژوهش توصیفی- همبستگی، 260 نفر از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در سال تحصیلی 92-1391 به شیوه نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. به منظور جمع آوری داده ها، از پرسش نامه هدف گرایی تحصیلی و پرسش نامه نشخوار فکری تحصیلی استفاده شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون ، رگرسیون چندگانه به روش های ورود مکرر و گام به گام، تحلیل واریانس چندمتغیری و تحلیل واریانس یک طرفه انجام شد. یافته ها: بین جهت گیری هدف تسلط با نشخوار فکری تحصیلی رابطه منفی و معنی دار و بین جهت گیری هدف عملکرد- اجتنابی و نشخوار فکری تحصیلی رابطه مثبت و معنی دار وجود داشت. وزن ترکیبی جهت گیری های هدف تحصیلی 34% واریانس نشخوار فکری تحصیلی را تبیین می کرد. همچنین بین دانشجویان دختر و پسر از لحاظ جهت گیری های هدف تسلط، عملکرد- گرایش و نشخوار فکری تحصیلی، تفاوت معنی دار وجود داشت. نتیجه گیری: بین جهت گیری های هدف تحصیلی و نشخوار فکری تحصیلی دانشجویان، رابطه معنی دار وجود دارد.

اهداف: پرورش دانش آموختگان واجد شایستگی های یادگیری مادام العمر، یکی از اهداف مهم فدراسیون جهانی آموزش پزشکی است. متخصصان حوزه برنامه درسی معتقدند که در میان تمام عناصر برنامه درسی، روش تدریس از جایگاه ویژه ای برخوردار است. هدف این مطالعه بررسی ابعاد تدریس موثر در تقویت شایستگی های مورد نیاز برای تداوم یادگیری و پرورش یادگیرندگان مادام العمر بود. روش ها: این پژوهش به صورت کیفی با جمع آوری داده ها و توصیف تحلیلی، ادراکی و طبقه بندی آنها طراحی و بین اساتید و صاحب نظران مراکز توسعه مطالعات آموزش پزشکی و اساتید حوزه برنامه ریزی درسی و آموزش بزرگسالان شهر تهران اجرا شد. برای وسعت بخشیدن به منابع گردآوری داده ها از روش های تحلیل محتوای کیفی، مرور نظام مند و مطالعه کتابخانه ای استفاده شد. نمونه گیری مطالعه به صورت هدفمند تا زمان اشباع داده ها ادامه پیدا کرد و با 21 مصاحبه اشباع داده ها حاصل شد. تحلیل داده ها به روش تحلیل محتوای کیفی انجام شد . یافته ها: 11 شیوه به عنوان شیوه های موثر در تقویت و پرورش شایستگی های مورد نیاز برای دانشجویان پزشکی عمومی به منظور یادگیری مادام العمر به دست آمد. در تکمیل داده های حاصل از مصاحبه با مرور نظامند منابع، 16 شیوه تدریس به عنوان راهبردهای موثر در تقویت انگیزه و پرورش هر یک از توانایی یادگیری مادام العمر در دانشجویان پزشکی شناسایی شد. نتیجه گیری: روش های یاددهی- یادگیری مناسب برای پرورش و تقویت شایستگی های یادگیری مادام العمر در برنامه درسی دوره پزشکی عمومی، باید مبتنی بر رویکرد یادگیرنده محور، مبتنی بر نظریه های سازنده گرایی و یادگیری بزرگسالان باشند.

اهداف: گرایش و توجه دانشگاه ها به استفاده از قابلیت های شبکه های اجتماعی و انتخاب آنها به عنوان مکانیزم ارتباطی برای پیشبرد توان آموزشی و پژوهشی، استفاده از آنها را برای توسعه آموزش و دانش، به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل کرده است. این مطالعه با هدف طراحی الگوی به کارگیری شبکه اجتماعی در آموزش و بهسازی اساتید انجام شد. روش ها: پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد کیفی و با استفاده از روش پژوهش ""نظریه زمینه ای"" انجام شد. برای تحلیل داده های پژوهش از سه روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده شد. داده های مورد نیاز با ""بررسی اسناد"" و ""مصاحبه"" جمع آوری شد. 3 جلد کتاب و 11 عنوان مقاله به صورت هدفمند انتخاب شد و مورد مطالعه قرار گرفت و با 18 نفر مصاحبه نیمه ساختاریافته ای انجام شد. هر مصاحبه به طور متوسط 60 دقیقه به طول انجامید. مطالعه اسناد و انجام مصاحبه ها براساس اشباع اطلاعاتی پژوهشگر انجام شد. یافته ها: در بخش اسناد 24 مفهوم و در بخش مصاحبه ها 71 مفهوم یادداشت برداری شد و سپس براساس تشابهات با کدبندی اولیه و متمرکز، کدهایی به موارد مشابه اختصاص پیدا کرد و تبدیل به 10 مقوله ای شدند که هدف اصلی پژوهش بودند. نتیجه گیری: الگوی برنامه ریزی درسی مبتنی بر شبکه اجتماعی در آموزش دارای راهبردهای آموزش تفکر منطقی ، آموزش شیوه های تعامل پیچیده و آموزش مهارت های فنی به اساتید برای یادگیری موثر است.