تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق)

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی و ارزیابی مهارت های فن آوری اطلاعات و ارتباطات مورد نیاز کتابداران، ارزیابی نگرش کتابداران در خصوص فن آوری اطلاعات و بررسی عوامل مرتبط با مهارت آنان در این زمینه صورت پذیرفته است. روش: این پژوهش به روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری مورد بررسی شامل کتابداران کتابخانه های عمومی شهرستان یزد بوده و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است که به منظور بررسی مهارت های فن آوری اطلاعات کتابداران در 4 زمینه اصلی مهارت در نرمافزارهای عمومی، مهارت های سختافزاری، مهارت در نرمافزارهای کاربردی و تخصصی، و مهارت های ارتباطاتی و جست وجوگری تدوین شده است. برای ارزیابی اهمیت و رتبه بندی مهارت های فن آوری اطلاعات از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی و جهت بررسی فرضیه ها از آزمون های میانگین یک نمونه ای، همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس استفاده گردیده است. یافته ها: بر اساس نتایج این پژوهش، مهارت در نرمافزارهای کاربردی و تخصصی، مهارت در نرمافزارهای عمومی، مهارت های ارتباطاتی و جست وجوگری و مهارت های سخت افزاری به ترتیب به عنوان مهمترین مهارت های مورد نیاز کتابداران شناسایی شده اند. یافته ها نشان دهنده نگرش مطلوب کتابداران نسبت به فن آوری اطلاعات بوده و در بین 4 مهارت فن آوری اطلاعاتی مورد مطالعه، تنها در مهارت های سخت افزاری وضعیت مناسبی مشاهده گردید. سطح تحصیلات، آشنایی با زبان انگلیسی و نوع نگرش کتابداران نسبت به فن آوری اطلاعات نیز به عنوان عوامل تأثیرگذار بر مهارت های فن آوری اطلاعات کتابداران شناخته شدند. اصالت/ارزش: پایش مهارت های فن آوری اطلاعات کتابداران و بررسی عوامل مرتبط با آن می تواند مبنای شناخت دانش فنی و رفتار حرفه ای کارکنان قرار گرفته؛ گزینش، استخدام، آموزش، سیستم های پاداش، مشاوره و ارزیابی عملکرد کارکنان را بهبود بخشیده؛ و در نهایت، ارائه خدمات مطلوب تر را در پی داشته باشد.

هدف: این پژوهش در صدد است تا تعیین کند که شاخصهای مدیریت بومی، که از برگرفته از الگوی میتزبرگ بهعلاوه یافتههای حاصل از تحلیل متون این حوزه است، چقدر در کتابخانههای عمومی استان مرکزی تحقق دارد. این شاخصها در 3 مؤلفه اصلی نقشهای ارتباطی، نقشهای اطلاعاتی، و نقشهای تصمیمگیری، و 10 مؤلفه فرعی بر اساس نظرات کتابداران مورد بررسی قرار گرفت. روش: از روش پژوهش پیمایشی در این پژوهش استفاده شد. پایایی پرسشنامه محققساخته پژوهش، 93% بود و روایی آن با نظر اساتید راهنما و مشاور تأیید شد. جامعه آماری شامل تمامی کتابداران کتابخانههای عمومی استان مرکزی بود. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 110 نفر محاسبه شد که به شیوه نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند. 106 پرسشنامه توسط جامعه نمونه تکمیل و برگردانده شد. دادهها در دو سطح توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار گرفتند. یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد که در رابطه با نقشهای ارتباطی، بیشترین میانگین مربوط به «شرکت در مراسم ترحیم اقوام همکاران» با میانگین 59/3 و کمترین میانگین مربوط به «برگزاری جشنهای مختلف برای همکاران و خانوادههای آنان» با میانگین86/1 است. بنابراین میتوان گفت از دیدگاه کتابداران نقشهای ارتباطی در کتابخانههای عمومی استان مرکزی به کار گرفته نشده است. در رابطه با نقش های اطلاعاتی، بیشترین میانگین مربوط به «ارزیابی اطلاعات ارسال شده» با میانگین 05/3 و کمترین میانگین مربوط به «شناساندن فرهنگ بومی منطقه به اربابرجوعان» با میانگین24/2 بود. بنابراین میتوان گفت از دیدگاه کتابداران نقش های اطلاعاتی در کتابخانه کتابخانه های عمومی استان مرکزی به کار گرفته نشده است. در رابطه با نقش نقش های تصمیمگیری، بیشترین میانگین (11/3) مربوط به« مذاکره مذاکره ای است که نتیجه مذاکره به نفع سازمان کتابخانه باشد»، و کمترین میانگین (2) مربوط به «پاداش به پیشنهادهای مرتبط با مسائل بومی» بود. اصالت/ارزش: موضوع مدیریت بومی از مسائل مهمی است که در پژوهشهای مدیریتی کتابخانههای عمومی کمتر به آن توجه شده است. پژوهش حاضر میتواند مقدمهای باشد تا پژوهشهایی با مسائل و دامنههای مختلف، با محوریت مدیریت بومی در حوزه کتابخانههای عمومی انجام گیرد.

هدف: بررسی محیط رابط کاربری پایگاه اطلاعاتی نمایه نشریات فارسی از دیدگاه کتابداران هدف اصلی نگارش این مقاله است. روش: در این مقاله با استفاده از روش پیمایشی و نظرسنجی، دیدگاه کتابداران درباره رابط کاربری پایگاه اطلاعاتی نمایه نشریات فارسی در 5 خصیصه و 58 شاخص مورد بررسی قرار می گیرد. یافته ها: در بررسی پایگاه اطلاعاتی نمایه نشریات، کتابداران معتقدند که خصیصه های اطلاعات عمومی با میانگین (9/43)، خصیصه جست وجو با میانگین (3/81) و خصیصه بازیابی با میانگین (1/33) در سطح مطلوب و خصیصه نمایش با میانگین (2/16) و خصیصه کاربرپسندی با میانگین (13/7) در سطح نامطلوب است. همچنین نتایج بررسی نشان داد که محیط رابط کاربری پایگاه اطلاعاتی نمایه نشریات فارسی با میانگین عددی 8/180 از دیدگاه کتابداران در سطح مطلوب است. اصالت/ارزش: این مطالعه با نشان دادن نقاط قوت و ضعف محیط رابط کاربری پایگاه اطلاعاتی مورد مطالعه علاوه بر کمک به تولیدکنندگان در طراحی و بازطراحی محیط رابط کاربری مطلوب تر؛ موسسات و نهادها را در انتخاب بهتر پایگاه اطلاعاتی که به بهترین شکل ممکن مطابق با نیازهای اطلاعاتی کاربران باشد، یاری می نماید. همچنین نتایج این پژوهش به کاربران در دستیابی سریع و آسان به اطلاعات مورد نیاز از طریق رابط کاربری مطلوب کمک می کند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی مهمترین نقاط قوت و ضعف داخلی و همچنین مهمترین فرصت ها و تهدیدهای خارج از سازمان کتابخانه های عمومی و تعیین اینکه آیا کتابخانه های عمومی از قابلیت های لازم برای خصوصی سازی برخوردارند انجام گرفته است. روش: این پژوهش از طریق تحلیل SWOT و با استفاده از عوامل و متغیرهای حاصل از مطالعات کتابخانه ای، مصاحبه با 4 نفر از اعضای گروه کتابداری و اطلاع رسانی و یک نفر از اساتید گروه برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران، و مشاهده پژوهشگران انجام شده است. یافته ها: جمع امتیازات وزنی نقاط قوت و ضعف داخلی برابر با 38/3 و جمع امتیازات وزنی فرصت ها و تهدیدهای برون سازمانی برابر با 47/3 می باشد. هر دو این اعداد از 50/2 بزرگ تر می باشند و این نشان دهنده این امر است که در مجموع، کتابخانه های عمومی از نظر عوامل درونی دارای قوت می باشند و با استفاده از فرصت های پیش رو قادر به غلبه بر تهدیدها هستند. ارزش/اصالت: این نخستین پژوهشی است که کوشیده است تا به شناسایی نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدهای پیش روی کتابخانه های عمومی در امر خصوصی سازی بپردازد.

هدف: هدف این پژوهش، شناخت و تحلیل تغییراتی ساختاری در جامعه ایران است که به واسطه انتشار مجلات علمی عمومی ایرانی صورت گرفته است. روش: در این مطالعه از روش تاریخی ـ اَسنادی استفاده شده است. برای این منظور علاوه بر استفاده از اسناد و مدارکی که روشنگر وضعیت علم در ایران هستند، از تحلیل محتوای نمونه های تصادفی مجله های علمی عمومی ایرانی نیز بهره گرفته شد. این نمونه ها هرگز در گذشته به طور منظم و سازماندهیشده، سیاهه برداری نشده بودند و برای اولین بار برای انجام این تحقیق سیاهه ای از آنها تنظیم گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که می توان سه نقش کلی را برای مجلات علمی عمومی ایرانی در ارتباط با تحول و تغییر فضای فرهنگی جامعه ایرانی قایل شد. این سه نقش عبارتند از : 1- معرفی زیرساخت های علم توسط مجله های علمی عمومی 2- گرامیداشت علم توسط مجلات علمی عمومی ایرانی، و 3- گسترش کمی در نهادهای ارتباطات عمومی علم. اصالت/ارزش: این پژوهش، اولین پژوهشی است که نقش مجله های علمی عمومی را در تغییرات ساختاری جامعه ایران مطالعه میکند. این مطالعه با در نظر گرفتن مجلات علمی عمومی به مثابه محیط های فرهنگی، نقش این مجلات را در تشکیل و تطور ساختار ارتباطات عمومی علم در کشور مورد پژوهش قرار داده است.

هدف: هدف از نگارش این مقاله بررسی روش های مختلف نمایه سازی تصاویر است. از آن جایی که یک تصویر ارزشی برابر هزار واژه دارد، مقاله حاضر پیرامون اهمیت تصویر و نمایه سازی آن بحث می کند. روش: در این مقاله با بررسی و مرور متون حوزه نمایه سازی تصاویر بر اساس روش اسنادی (کتابخانه ای) و به شیوه پژوهش توصیفی، رویکردهای مختلف در نمایه سازی تصاویر مورد مداقه قرار گرفته است. یافته ها: در مقایسه با نمایه سازی متون، نمایه سازی تصاویر دارای پیچیدگی های بیشتری است. تصاویر دارای ویژگی های مختلف و سطوح معنایی بیشتری هستند و این خود باعث تفاوت در روش های نمایه سازی و بازیابی تصاویر می گردد. اصالت/ارزش: این مقاله شیوه های مختلف نمایه سازی (نمایه سازی مفهوم- محور، نمایه سازی محتوا- محور و نمایه سازی مشارکتی یا فاکسونومی) تصاویر را مورد بررسی قرار می دهد. در این مقاله همچنین ویژگی ها و محدودیت های نمایه سازی مفهوم- محور که مبتنی بر متن است و تشخیصی انتزاعی و شفاهی از مفاهیم سطح بالا (واژگان) در یک تصویر دارد، و نمایه سازی محتوا- محور که مبتنی بر پیکسل است و از الگوریتم های رایانه ای برای تشریح ویژگی های سطح پایین (رنگ، بافت، شکل ...) استفاده می کند بررسی شده است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه نگرش دانشجویان کارشناسی نسبت به کتاب الکترونیکی در درس «مقدمات، روشها و فنون تدریس» انجام شده است. روش: روش پژوهش شبهتجربی از نوع پیشآزمون- پسآزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی هستند که درس «مقدمات، روشها و فنون تدریس» را در نیمسال دوم سال تحصیلی90-89 انتخاب کردند. نمونه تحقیق شامل یک کلاس درس «مقدمات، روشها و فنون تدریس» بود که بهصورت هدفمند انتخاب گردید. تعداد دانشجویان این کلاس 32 نفر بودند که به صورت تصادفی به دو گروه آزمون و گواه تقسیم شدند. ابتدا از هر دو گروه، پیشآزمون نگرش در شراط یکسان به عمل آمد. سپس گروه آزمایش در معرض متغیر مستقلی به نام کتاب الکترونیک قرار گرفت و طی3 جلسه با نرمافزار کتاب الکترونیک محققساخته آموزش دیدند و گروه گواه با کتاب چاپی آموزش دیدند. به منظور بررسی تغییرات حاصله، در پایان 3 جلسه، پسآزمون نگرش از هر دو گروه گرفته شد. برای تحلیل دادهها از آزمون تی مستقل و تحلیل واریانس چند متغیره استفاده گردید. یافتهها: یافته ها نشان داد که نگرش دانشجویان گروه آزمون در مقایسه با گروه گواه به طور معناداری تغییر یافته و مثبت شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش، برتری نگرش دانشجویانی را نشان داد که از طریق کتاب الکترونیکی آموزش دیده بودند. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر نشان میدهد که کتاب الکترونیک میتواند خیلی زود برای متعلمان جا بیفتد و مقاومت اولیه آنها نسبت به آن به راحتی از بین برود. لذا بر اساس نتایج به دست آمده میتوان استفاده از کتاب الکترونیکی را به عنوان ابزاری مفید در آموزش پیشنهاد کرد.