تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق)

تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق)

تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره 22 پاییز 1395 شماره 3 (پیاپی 86) (مقاله علمی وزارت علوم)

یادداشت ها

۱.

ریشه و میوه در علم اطلاعات و دانش شناسی

نویسنده:

کلید واژه ها: مدیریت اطلاعات بازیابی اطلاعات سازماندهی اطلاعات فلسفه کتابداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۱ تعداد دانلود : ۳۴۴
... من بارها گفته و باز می گویم که علم اطلاعات و دانش شناسی (کتابداری و اطلاع رسانی) علم بازیابی اطلاعات و دانش است که ریشه در وجود آدمی دارد و این تعریف برخلاف تعریف مصطلحی است که باواسطه و یا بی واسطه، آن را علم کتابخانه می دانند. اگر به تاریخچه این علم در غرب بنگرید می بینید که پس از گسترش منابع کتابخانه ها افراد برجسته این رشته به فکر سازماندهی منابع افتادند و در کنار آن با توجه به گسترش سرسام آور اطلاعات در سایه توسعه فن آوری، حوزه هائی چون کتابداری، سندآمائی (سندپردازی) و دانش یادمانه ها (آرشیو) و علم اطلاع رسانی پدید آمد (سینق، 1388). از طرف دیگر همه تحصیلکرده های این رشته می دانند که در سایه این تلقی از کتابداری و اطلاع رسانی در کشور ما چه مرارت ها که کشیدند تا بتوانند این رشته را همانند سایر رشته ها، رشته ای علمی معرفی، و برای دانش آموختگان آن شأن علمی دست وپا کنند. البته در کشورهای دیگر هم کم وبیش با فاصله زمانی دورتر این مباحث مطرح بوده است.

مقالات

۱.

ارزیابی عملکرد کتابخانه های عمومی استان گلستان با کارت امتیازی متوازن (سال 1392)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی عملکرد کارت امتیازی متوازن استان گلستان کتابخانه های عمومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۲ تعداد دانلود : ۷۱۹
هدف: هدف این پژوهش، ارزیابی عملکرد کتابخانه های عمومی استان گلستان با استفاده از کارت امتیازی متوازن– الگویی نسبتاً نو و چندوجهی برای ارزیابی عملکرد همه جانبه سازمان ها- در سال 1392 بوده است. روش: این پژوهش کاربردی است و به روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری آن در منظر مشتری، کلیه اعضای کتابخانه های عمومی استان گلستان به تعداد 28700 نفر بود که به روش نمونه گیری تصادفی ساده حجم نمونه ای به تعداد 375 نفر انتخاب شد. برای بررسی منظر رشد و یادگیری، کلیه کارکنان کتابخانه های عمومی استان گلستان به تعداد 98 نفر به شیوه سرشماری انتخاب شد. برای بررسی منظر فرآیندهای داخلی، کتابخانه عمومی میرفندرسکی گرگان به عنوان نمونه هدفمند انتخاب و وضعیت آن با استانداردهای ایفلا برای کتابخانه های عمومی مقایسه شد. برای بررسی منظر مالی، از سیاهه وارسی برای درج داده های مالی اداره کل کتابخانه های عمومی استان گلستان در دو سال مالی 1390 و 1391 استفاده گردید. ابزار گردآوری داده ها برای بررسی منظر مشتری (کاربران) و رشد و یادگیری (کارکنان) دو پرسشنامه مجزای محقق ساخته بود. روایی پرسشنامه ها با نظر متخصصان احراز شد. پایایی پرسشنامه های کاربران و کارکنان با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید که به ترتیب 967/0 و 968/0 به دست آمد. یافته ها: ارزیابی عملکرد در منظر مشتری با روش کارت امتیازی متوازن نشان داد که رضایت کاربران از خدمات کتابخانه، مطلوب و در منظر رشد و یادگیری، رضایت کارکنان در حد متوسط است. در منظر فرآیندهای داخلی، شاخص های کتابخانه عمومی میرفندرسکی پایین تر از حد استاندارد قرار داشت و در منظر مالی، درصد تحقق درآمدها و هزینه های اداره کل کتابخانه های عمومی استان گلستان به ترتیب کمتر از حد انتظار و در حد انتظار است. اصالت/ارزش: ارزش این مقاله در نشان دادن ضعف کتابخانه های استان گلستان در جلب رضایت مؤثر کاربران است که به نظر می رسد درصد پایین تحقق درآمدها خدمت رسانی مؤثر را تحت تأثیر قرار داده است.
۲.

نقد معماری بنای کتابخانه مرکزی و مرکز اطلاع رسانی شهرداری اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جامعه پذیری کتابخانه نقد معماری کتابخانه مرکزی اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲۲ تعداد دانلود : ۸۳۲
هدف: هدف پژوهش حاضر واکاوی ویژگی های معماری کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان در قالب نقد اثر معماری و تحلیل چگونگی بهره گیری این کتابخانه از امکانات بالقوه برای جذب مخاطب بیشتر به فضای کتابخانه و گذراندن زمان بیشتر در آن است. روش: مقاله حاضر با بهره گیری از روش توصیفی- موردپژوهی به نقد و تحلیل معماری بنای کتابخانه مرکزی اصفهان و پاسخ آن به مولفه های مؤثر در جامعه پذیری فضاهای کتابخانه پرداخته است. برای استخراج مؤلفه ها از مصاحبه استفاده شده و ابزار مصاحبه، پرسشنامه بوده است. مصاحبه ها تحلیل محتوای کیفی شده و در جدولی جمع بندی گردید که نقد، بر مبنای آن بنا شده است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که کتابخانه در نقطه مناسبی از شهر مکان یابی شده و در زمینه شکلی و فرم بیرونی واجد هویت مشخصی است؛ اما در زمینه ایجاد فضایی شفاف، خوانا، روشن، انعطاف پذیر و شاد که سبب جامعه پذیری و پشتیبانی از تعاملات اجتماعی در محیط کتابخانه می شود ضعیف بوده و تا حد کمی با معیارهای مؤثر در جامعه پذیری مطابقت دارد. اصالت/ارزش: نقد کتابخانه های کشور و مقایسه آن با معیارهای مورد توجه کتابخانه های موفق جهان، سبب نگاه ژرف و ارتقای مطالبات مردم از معماران و کتابداران برای افزایش کیفیت فضا و خدمات کتابخانه شده و زمینه را برای توسعه و طراحی کتابخانه های جدید بر مبنای اصول مؤثر در جامعه پذیری مانند تأمین نیازهای فیزیکی و روانی مخاطب و پشتیبانی از فعالیت های گروهی و تعاملات اجتماعی که سبب جذب و ماندگاری طیف گسترده تری از مردم در کتابخانه و توسعه آگاهی در جامعه می شود فراهم آورده است.
۳.

ارزیابی رضایت کاربران از معماری و رنگ آمیزی فضاهای داخلی کتابخانه های عمومی شهرستان یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رضایت مندی کاربران معماری داخلی کتابخانه های عمومی شهرستان یزد رنگ آمیزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۹ تعداد دانلود : ۶۰۱
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی میزان رضایت مندی مراجعان از معماری داخلی و رنگ آمیزی فضاهای داخلی (فضاهای ورودی، بخش امانت، سالن مطالعه و بخش مرجع) کتابخانه های عمومی شهرستان یزد است. روش: این پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی است که با روش پیمایشی– توصیفی و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام شده است. جامعه آماری آن را 24371 نفر از کاربران 26 کتابخانه عمومی شهرستان یزد تشکیل می دهند که با استفاده از جدول کرجسی- مورگان 384 نفر انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: یافته ها نشان داد که از بین بخش های مختلف «فضای ورودی، سالن امانت، سالن مطالعه و بخش مرجع» کاربران بیشترین میزان رضایت خود را از «بخش های مرجع» و «امانت» ابراز داشتند. فضاهای ورودی و سالن مطالعه کمترین میزان رضایت را به خود اختصاص داده است. نتایج پژوهش نشان داد که اکثر کاربران رنگ سفید و پس از آن کرم را برای فضاهای اصلی، رنگ های کرم و آجری را برای میزها و رنگ قهوه ای را برای صندلی ها پیشنهاد کردند. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در نشان دادن میزان رضایت از رنگ و فضای داخلی کتابخانه های عمومی یزد و رنگ های مورد پسند آنها برای فضای داخلی و تجهیزات است.
۴.

نقش مدیران ارشد استان خراسان رضوی در رفتار مطالعاتی کارکنان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مطالعه مدیران ارشد رفتار مطالعاتی سازمان های خراسان رضوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۹ تعداد دانلود : ۵۷۲
هدف: در مقاله حاضر که مستخرج از طرحی پژوهشی است که با حمایت اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی به انجام رسید، هدف آن است که نقش مدیران استان خراسان رضوی در رفتار مطالعاتی کارکنانشان بررسی شود. روش: پژوهش به روش پیمایشی انجام پذیرفت و دو ابزار پرسشنامه محقق ساخته و مصاحبه نیمه ساخت یافته جهت گردآوری داده ها مورد استفاده قرار گرفت. جامعه آماری را مدیران ارشد استان خراسان رضوی (در مجموع 157 نفر) تشکیل دادند. نمونه گیری به صورت تصادفی ساده انجام پذیرفت. از میان 113 مدیر، 81 نفر (7/71 درصد) به پرسشنامه ها پاسخ گفتند. همچنین مصاحبه ای با 10 نفر از مدیران ارشد استان انجام پذیرفت. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که مدیران ارشد استان خراسان رضوی بیشتر از رشته های علوم انسانی (4/65 درصد) و 3/33 درصد در رشته های مدیریتی فارغ التحصیل شده اند. درصد غالب آنان (6/55 درصد) کارشناس ارشد هستند. این مدیران از مفهوم و مصداق های مطالعه دید وسیعی دارند و با انگیزه های اثربخشی (سودمندی)، ارتقاء مهارت های فردی و کسب دانش به مطالعه می پردازند. اگر چه ایشان در موضوع مطالعه دغدغه دارند اما به نظر می رسد اقدام عملیاتی جدی از سوی آن ها جهت بهبود وضعیت مطالعه کارکنان سازمانشان به انجام نرسیده باشد. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در آگاهی از دیدگاه های مدیران کلان یک استان در باب مطالعه است و اینکه آنها با توجه به اظهارات خودشان، چه اقداماتی در راه بهبود این امر انجام داده اند.
۵.

کاربران کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی: تبیین نیازهای اطلاعاتی با تکیه بر الگوی هیل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کاربران نیازهای اطلاعاتی کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی منابع اطلاعاتی کتابخانه ای الگوی هیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۹ تعداد دانلود : ۴۳۹
هدف: هدف پژوهش حاضر تبیین نیازهای اطلاعاتی کاربران کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی با تکیه بر الگوی مطالعه کاربران هیل بوده است. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه اعضای کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی تا پایان مردادماه سال 1391 با برآورد تقریبی 23594نفر بود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اس پی اس اس و آزمون های تی دونمونه ای مستقل و تحلیل واریانس یکطرفه استفاده شد. یافته ها: بر اساس یافته ها، مقطع تحصیلی اکثر کاربران کتابخانه های عمومی استان دیپلم و کارشناسی بود. کاربران سطح سواد اطلاعاتی خود را بالاتر از حد متوسط اعلام کردند. مهم ترین نیازهای موضوعی کاربران منابع درسی و کمک آموزشی، ادبیات و دین و مهم ترین منابع کسب اطلاعات آن ها به ترتیب کتاب ، نشریات ادواری و اینترنت بود. انجام تکالیف و پروژه های درسی و بالا بردن معلومات عمومی به ترتیب اصلی ترین انگیزه های پاسخ گویان از جست جوی اطلاعات در کتابخانه بود. روزآمد نبودن منابع و کمبود منابع اطلاعاتی و عدم دسترسی به اینترنت مهم ترین موانع در رفع نیازهای اطلاعاتی کاربران بودند. منابع و خدمات کتابخانه ها در حد متوسط پاسخ گوی نیاز کاربران بود. جنسیت و مقطع تحصیلی از عوامل مؤثر بر نیازهای اطلاعاتی کاربران بود. اصالت/ارزش: ارزش این پژوهش، نشان دادن نقاط اساسی تأکید در تهیه منابع و ارائه خدمات است. کتابخانه های عمومی بر اساس یافته های این پژوهش باید به کتاب های کمک درسی و نیز به منابع و خدماتی که در انجام تکالیف درسی آنها یاری رسان باشد، تمرکز کنند و رابطه تکمیلی مدرسه و کتابخانه عمومی باید برقرار شود.
۶.

عوامل پیش برنده و باز دارنده در استفاده از کتابخانه های عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عوامل بازدارنده کاربران استفاده از کتابخانه کتابخانه های عمومی عوامل پیش برنده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۷ تعداد دانلود : ۷۱۴
هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی موانع و مشکلات پیش روی کاربران در مراجعه و استفاده از منابع کتابخانه های عمومی در سال 93-1392 انجام گرفته است. روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری، کلیه کاربران کتابخانه های عمومی شهرستان همدان (بالغ بر 23153 نفر) بود و نمونه گیری به روش تصادفی ساده انجام شد. حجم نمونه آماری 380 نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعیین شد. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته ای بود که پایایی آن بر اساس ضریب آلفای کرونباخ معادل 86/0 محاسبه شد و روایی آن توسط متخصصان تأیید شد. یافته ها: نتایج حاکی از آن است که بین متغیرهای مستقل «شرایط اقتصادی خوب مردم»، «تأثیر نهادهای تربیتی»، «تأثیر خانواده»، «آگاهی کتابداران»، «موقعیت مناسب کتابخانه ها» و «جنسیت کاربران» با متغیر وابسته «میزان مراجعه کاربران به کتابخانه های عمومی» رابطه معنا داری وجود دارد و این مؤلفه ها به عنوان عوامل پیش برنده، برای مراجعه هرچه بیشتر کاربران به کتابخانه های عمومی محسوب می شوند. از طرفی، بین متغیرهای مستقل «دوری و نزدیکی کاربران به کتابخانه های عمومی»، «سطح خدمات ارائه شده توسط کتابخانه های عمومی»، و «سن و تحصیلات آن ها» با «میزان مراجعه کاربران به کتابخانه های عمومی»، رابطه معناداری یافت نشد. اصالت/ارزش: ارزش پژوهش حاضر در نشان دادن رابطه وضع اقتصادی مردم، نهادهای تربیتی، خانواده، دانش کتابداران، و موقعیت مکانی مناسب کتابخانه ها در افزایش مراجعه به آنهاست. بنابراین، لازم است کتابخانه های عمومی بیش از پیش به عواملی که تحت کنترل خویش دارد، از جمله جهت گیری به سمت نیازهای تربیتی خانواده ها و دانش کتابداران، توجه نشان دهد.
۷.

ارزیابی کیفی خدمات تحویل مدرک الکترونیکی در کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی بر اساس مدل پیشنهادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدل ارزیابی خدمات تحویل مدرک الکترونیکی کتابخانه دیجیتال کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۶ تعداد دانلود : ۴۳۷
هدف: هدف از انجام این پژوهش، شناسایی وضعیت خدمات تحویل مدرک الکترونیکی کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی بر مبنای مدل ارزیابی پیشنهادی است. روش: روش پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع کاربردی و ابزار گردآوری داده ها، دو پرسشنامه محقق ساخته بود که با مرور متون ساخته شد و پایایی آن با آلفای کرونباخ و روایی اش با نظر متخصصان تأیید شد. دو گروه از افراد مورد مطالعه قرار گرفتند: متخصصان (36 نفر از اعضای هیئت علمی و کتابداران بخش تحویل مدرک) و کاربران (264 نفر که به روش تصادفی ساده انتخاب شدند). پرسشنامه متخصصان برای وزن دهی به اَبعاد و شاخص های اصلی و فرعی مدل و تعیین میزان اهمیت آنها نسبت به یکدیگر استفاده گردید و برای بررسی نتایج، تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مورد استفاده قرار گرفت. پرسشنامه کاربران برای سنجش وضعیت خدمات تحویل مدرک استفاده گردید و برای بررسی نتایج از اس.پی.اس.اس استفاده شد. یافته ها: بر مبنای یافته های این پژوهش، نمره نهائی وضعیت خدمات تحویل مدرک الکترونیکی کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی با توجه به مدل ارزیابی پیشنهادی از سطح میانگین بالاتر از متوسط بود و تفاوت آن با حد میانی با توجه به داده های آزمون تی تک نمونه ای معنادار بود. این یافته بیانگر وضعیت نسبتاً مناسب نظام خدمات تحویل مدرک الکترونیکی آستان قدس رضوی است. یافته های مرتبط با فرضیه های پژوهش نیز نشان داد که میان نمره ارزیابی خدمات تحویل مدرک کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی توسط کاربران با میزان استفاده آن ها از خدمات تحویل مدرک کتابخانه دیجیتال مذکور رابطه معناداری وجود نداشت. همچنین تفاوت معناداری میان نمره ارزیابی خدمات تحویل مدرک کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی توسط کاربران دارای تجربه استفاده از سایر کتابخانه های دیجیتال ایرانی با کاربران فاقد این تجربه مشاهده نشد. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در نشان دادن وضعیت خدمات تحویل مدرک الکترونیکی در کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی است. همچنین از ویژگی های پژوهش حاضر پیشنهاد مدلی خاص برای ارزیابی یکی از مهم ترین خدمات کتابخانه های دیجیتال یعنی خدمات تحویل مدرک الکترونیکی است.
۸.

بررسی مقایسه ای روابط معنایی، ساختار شکلی و سیستم مدیریت اصطلاحنامه های فنی مهندسی و نما(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ارزیابی روابط معنایی نما ساختار شکلی نحوه ارائه اصطلاحنامه سیستم مدیریت اصطلاحنامه استاندارد ANSI/NISO z39 19 2005 اصطلاحنامه علوم و فنون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۷ تعداد دانلود : ۴۶۰
هدف: اصطلاحنامه ها به عنوان ابزارهای کمکی بازیابی اطلاعات نقش مهمی در بهینه سازی جستجوها در پایگاه های اطلاعاتی علوم دارند و تألیف و انتشار آن ها مستلزم برخورداری از شرایطی استاندارد است. پژوهش حاضر، به بررسی مقایسه ای روابط معنایی، ساختار شکلی و سیستم مدیریت اصطلاحنامه های فنی و مهندسی و نما بر اساس استاندارد ANSI/NISO z39.19 2005 می پردازد. روش: پژوهش حاضر به روش ارزیابانه انجام شده و از نوع کاربردی است. جامعه پژوهش شامل آخرین ویرایش اصطلاحنامه های فنی مهندسی و نما است. ابزار مورد استفاده در این پژوهش سیاهه وارسی است که در فضای نرم افزار اکسل در 4 بخش روابط معنایی، ساختار شکلی، نحوه ارائه و سیستم مدیریت اصطلاحنامه بر اساس بندهای موجود در استاندارد ANSI/NISO z39.19 2005 تنظیم شده است. از آمار توصیفی برای تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که میانگین رعایت استاندارد در روابط معنایی اصطلاحنامه فنی و مهندسی 5/97 درصد و در اصطلاحنامه نما 93 درصد است. در بخش ساختار شکلی میزان رعایت استانداردها در دو اصطلاحنامه مذکور به ترتیب 86 درصد و 97 است. در نحوه ارائه اصطلاحنامه میزان برخورداری دو ابزار از استانداردها به ترتیب 5/54 درصد و 57 درصد و در سیستم مدیریت، دو اصطلاحنامه یاد شده به میزان 14 درصد و 18 درصد استانداردهای مذکور را رعایت کرده اند. می توان نتیجه گرفت که میزان رعایت استانداردها در بخش روابط معنایی و ساختار شکلی اصطلاحنامه ها مطلوب است. کمترین میزان رعایت استانداردها، در سیستم مدیریت اصطلاحنامه و سپس در بخش نحوه ارائه بوده است. اصالت/ارزش: با توجه به اینکه اصطلاحنامه ها یکی از منابع اطلاعاتی مهم در امر بازیابی اطلاعات در عصر حاضر هستند و تهیه و تدوین آن ها، برنامه های مدون و سرمایه گذاری های بسیاری را می طلبد، انجام پژوهش هایی که کیفیت اصطلاح نامه ها را بر اساس استانداردهای نوین بسنجد، ضروری به نظر می رسد. ارزش مقاله حاضر در نشان دادن ضعف اصطلاحنامه ها در سیستم مدیریت اصطلاحنامه و در نحوه ارائه اصطلاحات و نیاز به استفاده از ابزارهای نو برای بازنمایی است.
۹.

اختلاف و گونه گونگی مبنای معرفت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قرآن پست مدرن اثبات گرایی رو ش تحقیق رویکرد تحقیق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۱ تعداد دانلود : ۳۳۸
هدف: هدف این مقاله تبیین مبانی معرفت از دیدگاه قرآن با توجه به ویژگی های مورد نظر در دو دیدگاه اثبات گرائی و پست مدرن است که در مقاله قبل به آن اشاره شد. روش: روش این پژوهش بررسی متون و استفاده از تفکر انتقادی است. یافته ها: با توجه به چالش های اثبات گرایی از جمله تجربه گرایی صرف، عدم توجه به جنسیت، نادیده گرفتن مباحث فرهنگی و تاریخی و عدم توجه به اخلاق و ارزش های آن و نقش پژوهشگر آموزه های روشن قرآن برای کشف و تبیین واقعیت و حقیقت برای رسیدن به معرفت بسیار روشنگر است. این مقاله مدعی است که خدا که خود به بشر دستور کسب معرفت و درک حقیقت داده، راه و روش آن را هم بیان فرموده است. اصالت: این بحث در نوع خود بی نظیر است و تاکنون بحث های روشی با استناد به آیات قرآن به این صورت انجام نشده است.
۱۰.

میزان کاربست مؤلفه های اعلامیه جهانی سازمان یونسکو درباره تنوع فرهنگی در بین کتابداران کتابخانه های عمومی استان اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استان اصفهان کتابداران تنوع فرهنگی کتابخانه های عمومی منشور جهانی یونسکو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۳ تعداد دانلود : ۷۰۸
هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین میزان کاربربست مؤلفه های اعلامیه جهانی سازمان یونسکو درباره تنوع فرهنگی در بین کتابداران کتابخانه های عمومی استان اصفهان بود. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان کتابخانه های عمومی تابع اداره کل کتابخانه های عمومی استان اصفهان (544 نفر) بود. به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه گیری کوکران استفاده و تعداد 110 نفر با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مؤلفه های اقتباسی از اعلامیه جهانی یونسکو درباره تنوع فرهنگی با طیف لیکرت بود که روایی آن توسط استادان متخصص مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ 97/0 محاسبه گردید که مؤید پایایی ابزار است. یافته ها: نتایج نشان داد میزان کاربرد مؤلفه های اعلامیه جهانی سازمان یونسکو درباره تنوع فرهنگی در بین کتابداران کتابخانه های عمومی استان اصفهان کمتر از سطح متوسط است (88/2) و در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. از نظر کتابداران، بیشترین کاربرد مربوط به مؤلفه «پاسداری از تنوع زبانی انسان ها و حمایت از بیان، خلق، تولید و انتشار.....» و کمترین، مربوط به «ترویج تنوع فرهنگی در فضای مجازی و....» بود. همچنین در خصوص میزان کاربرد مؤلفه های تنوع فرهنگی در کتابخانه های عمومی استان اصفهان از نظر ویژگی های جمعیت شناختی جنسیت، سن، و سابقه خدمت تفاوت معناداری مشاهده نشد ولی از نظر متغیر سطح تحصیلات و شهرستان محل خدمت، تفاوت معنادار بود. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در نشان دادن این نکته است که از نظر کتابداران، کاربست مؤلفه های اعلامیه جهانی سازمانی یونسکو در کتابخانه های عمومی محل اشتغال آنها در حد مقبولی نیست و مؤلفه ای که بیش از بقیه رعایت می شود، پاسداری از و حرمت گذاری به تنوع زبانی افراد است.
۱۱.

ارزیابی کارایی کتابخانه های عمومی استان تهران با استفاده از روش ترکیبی تحلیل پوششی داده ها - تحلیل تمیز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل پوششی داده ارزیابی کارایی قضیه مکمل زاید قوی تحلیل تمیز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۸ تعداد دانلود : ۷۱۳
هدف: این مقاله با هدف تعیین و مقایسه میزان کارایی کتابخانه های عمومی استان تهران طی سال های 1390 و 1391 انجام شده است. روش: در این مقاله با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها و قضیه مکمل زاید قوی، همچنین با کمک روش تحلیل تمیز به رتبه بندی واحدهای کارا و تعیین کاراترین کتابخانه در سطح استان تهران پرداخته شده است. این ترکیب به منظور ایجاد توانایی در رتبه بندی واحدهای کارا (تحلیل ابرکارایی) اجرا شده است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی است و داده های واقعی121 کتابخانه عمومی استان تهران مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها: یافته ها بیانگر این است که در سال1390 از میان121کتابخانه استان تهران تعداد41 کتابخانه معادل34 درصد و نیز در سال1391 تعداد 54 کتابخانه معادل45 درصد کل نمونه مورد بررسی، کارا تلقی شده اند. همچنین براساس نتایج تحلیل تمیز درسال1390کتابخانه عمومی پروین اعتصامی و در سال1391کتابخانه مرکزی(پارک شهر) به عنوان کاراترین کتابخانه استان انتخاب شده اند. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در تعیین کتابخانه کارا و همچنین معرفی متغیرهایی است که دارای بیشترین و کمترین تأثیر در میزان کارایی کتابخانه ها هستند. با استفاده از این یافته ها می توان ورودی ها و یا خروجی های تأثیرگذار را تقویت نمود.
۱۲.

طراحی مدلی راهبردی برای ارتقاء سطح کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی با رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت خدمات نقشه استراتژی مدلسازی ساختاری تفسیری کتابخانه های عمومی MICMAC

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۴ تعداد دانلود : ۶۸۲
هدف: هدف این پژوهش تدوین نقشه استراتژی خدمات کتابخانه های عمومی برای بهبود کیفیت آنها در چهار بُعد رضایت کاربران، مالی، رشد و یادگیری و فرایندهای داخلی با استفاده از مدل سازی ساختاری تفسیری است. روش: این پژوهش از نظر نوع هدف توصیفی و از نظر نتیجه کاربردی است و با روش پیمایش تک مقطعی و میدانی انجام شده است. شیوه گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه، مصاحبه و مطالعات کتابخانه ای بود. جامعه آماری این پژوهش کتابخانه های عمومی شهر یزد بوده است. از بین کتابخانه های عمومی شهر یزد سه کتابخانه به صورت تصادفی انتخاب و از 7 متخصص کتابداری به عنوان خبره برای پاسخگویی به پرسشنامه استفاده گردید. روایی پرسشنامه پژوهش حاضر توسط خبرگان و استادان دانشگاهی مورد تأیید قرار گرفت و پس از تأیید، بین خبرگان منتخب توزیع و داده ها جمع آوری شد. یافته ها: مدل ارائه شده در این پژوهش و همچنین سطح بندی انجام شده توسط مدل سازی ساختاری تفسیری نشان می دهد که منابع مالی مورد نیاز برای انجام برنامه ها و اهداف کتابخانه و به کارگیری پرسنل دارای انگیزه بالا با تخصص کتابداری، در پایین ترین سطح قرار دارد و بر دیگر عوامل تأثیرگذار و دارای بیشترین نفوذ است. اصالت/ارزش: نتایج حاصل از این پژوهش می تواند اولویت بندی صحیح مسائل کتابخانه ها را، از جمله سامان دهی به بخش اداری و مالی که در اولویت اول طبق این پژوهش است، یادآور شود. همچنین به کارگیری نقشه استراتژی در کتابخانه ها می تواند گامی مؤثر برای بهبود و ارتقاء سطح کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی باشد.
۱۳.

عوامل مؤثر بر فرسودگی شغلی کتابداران شاغل در نهاد کتابخانه های عمومی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: فرسودگی شغلی کتابداران تحلیل عاملی اکتشافی کتابخانه عمومی نهاد کتابخانه های عمومی کشور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۵ تعداد دانلود : ۴۷۴
هدف: هدف این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر فرسودگی شغلی کتابداران شاغل در نهاد کتابخانه های عمومی کشور است. روش:پژوهش حاضر با جهت گیری کاربردی، از نوع ترکیبی است و با روش پیمایش به دنبال اکتشاف و توصیف می باشد. جامعه آماری کلیه کتابداران شاغل در نهاد کتابخانه های عمومی کشور بودند. داده های پژوهش با روش های کیفی و کمّی به دست آمد. برای گردآوری اطلاعات کیفی با 20 کتابدار با سابقه کار حداقل 5 سال مصاحبه شد و بر مبنای اطلاعات استخراج شده، پرسشنامه ای طراحی گردید. سپس از طریق ادارات کل استان ها به روش «نمونه گیری خودساخته» در اختیار کتابداران قرار گرفت و 400 پرسشنامه برای تحلیل نهایی انتخاب شد. پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ (93/0) محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل عاملی اکتشافی با روش مؤلفه های اصلی با چرخش واریماکس استفاده شد و عوامل مؤثر بر فرسودگی شغلی کتابداران استخراج گردید و مدل مفهومی ارائه شد. در نهایت عوامل استخراج شده اولویت بندی شدند. یافته ها: یافته های حاصل از پژوهش نشان داد 6 عامل بر فرسودگی شغلی کتابداران نهاد کتابخانه های عمومی کشور مؤثر هستند که به ترتیب اهمیت عبارتند از: عامل اقتصادی، عامل دولتی، عامل سازمانی شغلی، عامل فردی، عامل فرهنگی اجتماعی خانوادگی و عامل مدیریتی و ارتباطی. اصالت/ارزش: ارزش این اثر به عوامل استخرج شده مؤثر بر فرسودگی شغلی از طریق روش ترکیبی است که نهاد کتابخانه های عمومی کشور می تواند با توجه به این عوامل، اقداماتی را به ترتیب اهمیت هر عامل، برای کاهش بار هر عامل در فرسودگی کتابداران انجام دهد.
۱۴.

کیفیت زندگی کاری و فرسودگی شغلی کتابداران در کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرسودگی شغلی کیفیت زندگی کاری کتابداران کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۱ تعداد دانلود : ۶۷۲
هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی وضعیت کیفیت زندگی کاری و فرسودگی شغلی کتابداران کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری آن کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی را زیر پوشش قرار داد که تعداد آنها 110 نفر بودند که بر اساس جدول کرجسی و مورگان 86 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب و پرسشنامه ها بین آنها تعداد توزیع گردید. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های استاندارد کیفیت زندگی کاری والتون و فرسودگی شغلی مسلش استفاده شد. برای سنجش پایایی پرسشنامه ها از آزمون آلفای کرونباخ استفاده گردید که ضرایب 92/0 برای کیفیت زندگی کاری و 90/0 برای فرسودگی شغلی به دست آمد. روایی پرسشنامه نیز توسط متخصصان مربوطه تأیید شد. یافته ها: به طور کلی کیفیت زندگی کاری کتابداران کتابخانه های عمومی میانگین 96/2 اختلاف معناداری با سطح متوسط جامعه (متوسط 3) نداشت. فرسودگی شغلی کتابداران کتابخانه های عمومی با میانگین 24/4 از سطح متوسط جامعه بالاتر بود. همچنین رابطه معنادار معکوس بین کیفیت زندگی کاری و فرسودگی شغلی کتابداران وجود داشت و کیفیت زندگی کاری کتابداران پیش بینی کننده فرسودگی شغلی آنها بود. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در تلاش برای بررسی فرسودگی شغلی و کیفیت زندگی کاری کتابداران کتابخانه های عمومی خراسان جنوبی است و اینکه فرسودگی شغلی کتابداران این استان بسیار بیش از حد متوسط، و شاید نگران کننده است.
۱۵.

تحلیل رفتارهای اعتراض آمیز مشتریان کتابخانه های عمومی استان لرستان: عوامل اثرگذار و پیامدها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: لرستان مراجعان کتابخانه های عمومی رفتار اعتراض آمیز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۵ تعداد دانلود : ۴۳۰
هدف: هدف این پژوهش مطالعه عوامل اثرگذار بر رفتارهای اعتراض آمیز مشتریان کتابخانه های عمومی استان لرستان است. روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه انجام شد. جامعه پژوهش شامل 27 هزار نفر از اعضای کتابخانه های عمومی استان لرستان است. تجزیه وتحلیل نهایی روی 302 پرسشنامه بازگشتی انجام شد. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شدند. برای انجام تحلیل استنباطی از آزمون های آماری رگرسیون و همبستگی استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که اِسناد بیرونی (عواملی مثل نقص خدمات) با ضریب 30/0 بیش ترین تأثیر را بر خروج کاربران از دایره اعضای کتابخانه دارد. مؤلفه اهمیت خدمات از نظر مشتریان کتابخانه های عمومی با ضریب 13/0 دومین عامل اثرگذار بر خروج است. مزایای اجتماعی و احتمال موفقیت به ترتیب با ضرایب 12/0 و 10/0 بیش ترین تأثیر را بر اعتراض شفاهی مستقیم دارند. همچنین احتمال موفقیت با ضریب 31/0 بیش ترین تأثیر را بر اعتراض شفاهی غیرمستقیم دارد. اصالت/ارزش: اعتراض بازخورد ارزشمندی است که می تواند به مدیران در شناسایی و حل مشکلات، ارتقاء کیفیت خدمات کتابخانه ها و برآورده ساختن خواسته های کاربران کمک کند. این پژوهش آغازگر راهی برای مطالعه رفتار اعتراض آمیز مشتریان کتابخانه های عمومی کشور است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۸۸