تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق)

هدف: هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر معنویت سازمانی در کتابخانه های عمومی شهر یزد است. روش: روش پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر گردآوری داده ها، توصیفی از نوع پیمایشی بوده و ابزار جمع آوری اطلاعات در این تحقیق، پرسشنامه است. جامعه آماری این پژوهش از دو بخش تشکیل شده است، بدین صورت که در بخش اول به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر معنویت سازمانی در کتابخانه های عمومی شهر یزد بر اساس منطق مدل های تحلیل عاملی، یک نمونه 111 نفری از کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی شهر یزد به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب و مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در بخش دوم به منظور اولویت بندی عوامل کلیدی شناسایی شده، از 10 نفر از اساتید دانشگاه که تسلط علمی و عملی بر موضوع تحقیق داشتند، استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS برای انجام آمار توصیفی و نرم افزار LISREL جهت انجام تحلیل عامل تأییدی و مد ل سازی معادله ساختاری (SEM) استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان داد که 8 عامل فضائل، فضای معنوی، محتوا، ساختار، رهبری، فرهنگ، ایمان و انگیزش به عنوان عوامل مؤثر بر معنویت سازمانی به شمار می روند و رابطه میان این 8 عامل معنادار می باشد. همچنین نتایج مدل سازی ساختاری تفسیری نشان داد که عامل رهبری بالاترین قدرت نفوذ و کم ترین وابستگی را در بین 7 عامل کلیدی دیگر دارد. اصالت/ارزش: این تحقیق، نشان دهنده اثرگذاری بالای عامل رهبری در معنویت سازمانی است و بنابراین، اَبعاد این عامل می بایست مورد مداقه بیشتر قرار گیرد.

هدف: هدف از انجام این پژوهش شناسایی عوامل مهم در آسیب پذیری لرزه ای ساختمان های کتابخانه های عمومی واقع در بخش نسبتاً تاریخی شهر تبریز و رتبه بندی آنها بر این اساس است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی و توصیفی است. ابزارهای گردآوری اطلاعات اسناد علمی، سیاهه وارسی، برداشت میدانی، نقشه های شهری، تصاویر ماهواره ای و دستگاه موقعیت یاب جهانی (GPS) می باشد. از روش های تحلیلی فرایند تحلیل سلسله مراتبی ( AHP ) و یاگر نیز برای اعمال رتبه بندی کتابخانه های عمومی از نظر در معرض خطر زلزله بودن بهره برده شد. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که عواملی چون مصالح ساختمانی، قدمت بنا، مصالح نما، شکل سازه، وضعیت قرارگیری در بلوک، تعداد همسایگی، و اندازه قطعات بیشترین تأثیر را در آسیب پذیری لرزه ای در ساختمان های کتابخانه های عمومی دارند. رتبه بندی کتابخانه های عمومی مورد بررسی نیز نشان داد که کتابخانه شهید مدنی بیشترین درجه آسیب پذیری را به هنگام وقوع زلزله دارد. رتبه دوم از این نظر کتابخانه عمومی رشدیه است. کتابخانه های نبی اکرم (ص)، و تربیت نیز به طور مشترک رتبه سوم را به خود اختصاص دادند. رتبه چهارم از نظر آسیب پذیری لرز ه ای متعلق به کتابخانه امیر خیری است. نهایتاً کتابخانه ای که در این میان امن ترین آنها به هنگام وقوع سانحه زلزله است کتابخانه جعفریه معرفی شد. اصالت/ارزش: علی رغم اهمیت خطر زلزله در کتابخانه ها تاکنون پژوهشی در ایران و جهان به ارزیابی میزان آسیب پذیری کتابخانه های عمومی در مقابل این سانحه غیرقابل پیش بینی انجام نشده است. بنابراین این پژوهش هم از نظر روش و هم از نظر اصالت موضوعی ارزشمند ارزیابی می شود.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی و تعیین تفاوت های پورتال های نهاد کتابخانه های عمومی کشور و سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران بر اساس معیارهای ارزیابی پورتال است. روش: پژوهش توصیفی و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه پژوهش 646 نفر از کتابداران شاغل در نهاد کتابخانه های عمومی استان تهران در 16 شهرستان و سازمان فرهنگی هنری شهرداری در مناطق 22 گانه تهران است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده و برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و استنباطی و نرم افزار GAMS استفاده شده است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی– طبقه ای تعداد 242 پرسشنامه در بین کتابداران توزیع گردید که در نهایت 170 پرسشنامه دریافت و مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: در وب پورتال نهاد کتابخانه های عمومی مؤلفه ناوبری بیشترین کارایی و مؤلفه اعتبار اطلاعات کمترین کارایی را دارا هستند. همچنین بعد از ناوبری، به ترتیب دسترس پذیری، صحت، سطح پوشش و مخاطبان خاص، روزآمد بودن، کیفیت و عینیت اطلاعات در رتبه های دوم تا هفتم قرار می گیرند. در وب پورتال سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، کیفیت اطلاعات بیشترین کارایی و اعتبار اطلاعات کمترین کارایی را دارا است. همچنین مؤلفه های ناوبری، عینیت، صحت، سطح پوشش و مخاطبان خاص، روز آمد بودن و دسترس پذیری اطلاعات رتبه های دوم تا هفتم را به خود اختصاص می دهند. در نهاد کتابخانه های عمومی، بالاترین میزان کارایی اختصاص به ناوبری اطلاعات دارد؛ در حالی که در سازمان فرهنگی هنری کیفیت اطلاعات بالاترین میزان کارایی را به خود اختصاص می دهد. میزان کارایی سطح پوشش و مخاطبان خاص، روزآمد بودن و اعتبار اطلاعات به ترتیب با رتبه چهارم، پنجم و هفتم در یک سطح قرار دارند. اصالت/ارزش: مقاله حاضر به ارزیابی پورتال دو سازمان مسئول در حوزه کتابخانه های عمومی پرداخته و با توجه به نتایج، توجه بیشتر به مؤلفه اعتبار اطلاعات را پیشنهاد نموده است.

هدف: هدف از این پژوهش مطالعه وندالیسم در کتابخانه های عمومی کشور و بررسی روابط آن با ویژگی های فرهنگی و اجتماعی جامعه محلی مانند سطح برخورداری، جرم خیزی و مجاورت فرهنگی است. روش: روش پژوهش حاضر پیمایشی است. برای گردآوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه استفاده شد که روایی و پایایی آن تأیید گردید. جامعه آماری این پژوهش عبارت است از تمامی 2225 باب کتابخانه های عمومی تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی کشور، که با توجه به نمونه گیری خوشه ای صورت گرفته، 248 کتابخانه عمومی در 13 استان کشور به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از آمار توصیفی و آزمون T تک نمونه ای و همبستگی اسپیرمن استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بیشترین میزان وندالیسم مربوط به وجود نوشته، کنده کاری و رنگ در میز و صندلی ها (2/99 درصد) ، دیوارهای داخلی (5/91 درصد) و دیوارهای خارجی (1/85 درصد) کتابخانه بوده است و کمترین مظهر وندالیسم موجود، سرقت منابع کتابخانه، و شکستن لامپ های کتابخانه (هر کدام به میزان 4/0 درصد) است. همچنین با آزمون فرضیه ها، وجود رابطه بین فقر موجود و میزان جرم خیزی در منطقه با میزان وندالیسم موجود در کتابخانه تأیید شد ولی رابطه ای بین نزدیکی کتابخانه به مراکز فرهنگی آموزشی و نیز تعداد اعضای کتابخانه با میزان وندالیسم موجود در آن کتابخانه وجود نداشته است. همچنین یافته های پژوهش نشان داد که بین میزان وندالیسم داخلی و خارجی موجود در کتابخانه ها تفاوت معناداری وجود دارد و میزان وندالیسم داخلی به مراتب بیشتر از وندالیسم خارجی است. اصالت/ارزش: ارزش این مقاله در یافتن مهمترین مصادیق وندالیسم در کتابخانه های عمومی و تأیید رابطه بین فقر و جرم خیزی شهرها با ارتکاب به وندالیسم است و این نکته که وندالیسم با شرایط اقتصادی محل ارتباط دارد و با تعداد اعضای کتابخانه مرتبط نیست.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی پایان نامه های حمایت شده نهاد کتابخانه عمومی کشور برای استخراج و دسته بندی راهکارهای ارائه شده در موضوع جذب مخاطب به کتابخانه های عمومی انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از روش تحلیل محتوای استقرایی بهره گرفته است. جامعه مورد تحقیق در این پژوهش عبارت از 53 پایان نامه حمایت شده نهاد کتابخانه های عمومی کشور از سال 1389 تا آخر سال 1393 است. نمونه گیری در این پژوهش انجام نگرفته است و تمام 53 پایان نامه بررسی گردید. یافته ها: راهکارهای ارائه شده برای جذب مخاطب در دو قالب اصلی سهم کتابدار و سهم سازمانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور در جذب مخاطب بررسی شد. سهم کتابدار در جذب مخاطب با 5 مؤلفه اصلی و 34 مؤلفه فرعی و سهم نهاد با 8 مؤلفه اصلی و 40 مؤلفه فرعی شناسایی شد. مؤلفه های اصلی در سهم کتابدار برای جذب مخاطب شامل خدمات، دسترس پذیری، مهارت کتابدار، بازاریابی و ترویج خدمات و نیازسنجی است. مؤلفه های اصلی در سهم نهاد برای جذب مخاطب شامل آموزش، کارآفرینی سازمانی، قوانین و مقررات سازمانی، مجموعه سازی، طراحی فضای داخلی کتابخانه، تجهیزات کتابخانه، مکان کتابخانه، دیجیتال سازی و ایجاد زیر ساخت فن آوری است. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در تجمیع و دسته بندی مؤلفه های اصلی و اثرگذار در جذب مخاطب به کتابخانه های عمومی است و نشان دادن این موضوع که مسائل سازمانی در جذب مخاطب به کتابخانه های عمومی اولویت دارند.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی دیدگاه مردم اهواز درباره منزلت کتابخانه های عمومی و کتابداران این کتابخانه ها است. روش: روش این پژوهش پیمایشی است. جامعه پژوهش حاضر جمعیت شهر اهواز است که شامل حدود 5/1 میلیون نفر می شود و تعداد نمونه طبق جدول کرجسی و مورگان 410 نفر تعیین گردید که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای گرداوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی آن به صورت محتوایی و پایایی آن از طریق آلفای کرانباخ 85/0 تعیین گردید. پرسشنامه ها به صورت حضوری توسط پژوهشگران توزیع و گردآوری شد. برای تحلیل داده ها از آزمون تی تک نمونه ای، آزمون رتبه ای فریدمن، مجذور خی و کولموگروف-اسمیرنف استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که در کل، نگرش مردم اهواز نسبت به کتابخانه های عمومی مثبت و «تا اندازه ای مطلوب» است. از نگاه پاسخ دهندگان، وضعیت خدمات کتابخانه های عمومی اهواز «تا اندازه ای مطلوب»، وضعیت کتابداران «تا اندازه ای مطلوب»، وضعیت ارزش اجتماعی کتابخانه «تا اندازه ای مطلوب»، و وضعیت مجموعه «تا اندازه ای نامطلوب» است. از نظر مردم اهواز با ارزش ترین ویژگی کتابخانه های عمومی اهواز، «کتابخانه به عنوان یک مکان اجتماعی فرهنگی» است که از بالاترین میانگین رتبه برخوردار شد. اصالت/ارزش: ارزش این مقاله ابتدا در نشان دادن نظرات عامه مردم در مورد کتابخانه های عمومی است و دوم در نشان دادن اهمیت بُعد مکانی کتابخانه برای عامه مردم است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین توانمندسازی روان شناختی با تعهد سازمانی در کتابداران کتابخانه های عمومی زیر نظر نهاد کتابخانه های عمومی استان البرز انجام شده است. روش: پژوهش از نظر هدف کاربردی و روش آن پیمایشی است. در استان البرز سه نوع کتابخانه عمومی نهادی، مشارکتی و مستقل وجود دارد. نمونه آماری مورد مطالعه در این پژوهش 93 نفر از کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی استان البرز بودند که به تصادف انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از دو پرسشنامه توانمندی روان شناختی اسپریتزر و پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و مه یر استفاده شد. برای سنجش پایایی پرسشنامه ها، با استفاده از نرم افزار SPSS، ضریب پایایی (آلفای کرونباخ) کل پرسشنامه توانمندسازی روان شناختی اسپریتزر 88/0 و تعهد سازمانی آلن و می یر 78/0 محاسبه شد. همچنین به منظور سنجش روایی پرسشنامه ها از اعتبارسنجی محتوا با نظر متخصصان استفاده گردید. برای ارزیابی فرضیه های تحقیق و تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و آزمون تی تک نمونه ای استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین توانمندسازی روان شناختی و تعهد سازمانی کتابداران کتابخانه های عمومی استان البرز رابطه معناداری وجود دارد. به طوری که ضریب همبستگی میان تعهد سازمانی با احساس مؤثر بودن در کار (346/0)، تعهد سازمانی با احساس شایستگی (187/0)، تعهد سازمانی با احساس معنی دار بودن شغل (183/0)، تعهد سازمانی با احساس خودمختاری (287/0) و تعهد سازمانی با احساس اعتماد به دیگران (357/0) بود. اصالت/ارزش: از مهمترین مواردی که در یک سازمان باید به آن توجه داشت، عامل تعهد به سازمان است. با توجه به اینکه افزایش تعهد سازمانی در گرو افزایش توانمندی های روان شناختی کارکنان است، با بهبود این عامل می توان شاهد افزایش شایستگی های فردی و به ویژه حس اعتماد میان کارکنان بود.