تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق)

تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق)

تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق) سال هفدهم پاییز 1390 شماره 66 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۲.

میزان رضایت مندی استفاده کنندگان کتابخانه های عمومی استان خراسان شمالی از فضا و معماری کتابخانه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خراسان شمالی معماری کتابخانه طراحی کتابخانه فضاهای کتابخانه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۶ تعداد دانلود : ۶۲۶
هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین میزان رضایت مندی استفاده کنندگان کتابخانه های عمومی خراسان شمالی از معماری کتابخانه ها و بررسی نقاط قوت و ضعف معماری آن ها می باشد. روش: روش پژوهش پیمایشی- توصیفی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. جامعه آماری شامل کلیه افراد شهرنشین استان خراسان شمالی که امکان استفاده از کتابخانه های عمومی را دارند و نیز کتابداران و مدیران کتابخانه های عمومی می باشد. حجم نمونه آماری 140 نفر برآورد و برای نمونه-گیری از روش تصادفی طبقه بندی شده استفاده گردید. همچنین بررسی و تحلیل داده ها به کمک نرم-افزار spss16 انجام شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که میزان رضایت مندی در 5 معیار از 9 معیار معرفی شده، کم تر از حد متوسط (3) است. همچنین بالاترین میانگین وزنی (3.34) تنها اندکی بالاتر از حد متوسط (3) است. بنابراین چنین به نظر می رسد که میزان رضایت مندی در معیارهای عمومی ارزیابی معماری کتابخانه ها در مجموع نسبتاً پایین است. از نظر پرسش شوندگان وجود فضاهای جنبی و رفاهی نسبتاً مهم توصیف شد. میانگین های وزنی پرسش های مربوط به میزان مشکلات و ضعف های معماری فضاهای اصلی کتابخانه ها (3.17 تا 4.03) نشان داد که از نظر پرسش شوندگان معماری داخلی فضاهای اصلی کتابخانه ها در مجموع دارای شرایط نامطلوبی بوده و مشکلات زیادی دارد. همچنین بین «میزان رضایت مندی کلی از فضاهای کتابخانه» و سایر معیارهای عمومی ارزیابی معماری کتابخانه رابطه معنی دار و مستقیم مشاهده شد. بین «میزان رضایت مندی کلی از فضاهای کتابخانه» در بین سه گروه مدیران، کتابداران و مراجعان، تفاوت معنی دارای مشاهده نشد. اصالت/ارزش: یافته های این پژوهش می تواند به مسئولان و مدیران بخش های مرتبط در شناسایی نقاط قوت و ضعف معماری فضاهای کتابخانه ای و در تصمیم سازی و سیاست گذاری متناسب کمک کند. همچنین یافته های این پژوهش می تواند به برنامه ریزان، مشاوران، طراحان و معماران کتابخانه در برنامه ریزی کالبدی مناسب و طراحی کارآمد و هماهنگ با نیازهای مراجعان یاری رساند.
۳.

الگوی اطلاعیابی مناسب برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی در وب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظریه پردازی داده بنیاد رفتار اطلاع‏یابی دانشگاه رازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸۰ تعداد دانلود : ۷۳۹
هدف: هدف پژوهش حاضر، کشف و تعیین رفتار اطلاعیابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی کرمانشاه در محیط وب است. روش: روش تحقیق بهکار گرفته شده در بخش کمی، پیمایشی بوده و در بخش کیفی نظریهپردازی دادهبنیاد است. تحلیل دادهها با استفاده از ویرایش 11 نرم افزار اِس. پی. اِس. اِس در بخش تحقیق پیمایشی و در بخش کیفی با استفاده از نظریهپردازی دادهبنیاد متأثر از الگوی مهو و تیبو انجام شده است. یافتهها: پژوهش حاضر در خصوص میزان آشنایی دانشجویان با روشها و ابزارهای جستوجو، میزان آشنایی دانشجویان با انواع منابع وب، و رفتار اطلاعیابی دانشجویان رشتههای مختلف در سطوح جستوجو، دستیابی و پردازش به نتایج معنیداری دست یافت. همچنین دادههای حاصل از آزمون لون نشان داد که رفتار اطلاعیابی دانشجویان رشتههای فنی در سطح بالا و رشتههای کشاورزی و علوم انسانی در سطح پایین است. در بخش کیفی، نتایج نشان میدهد که الگوی اطلاعیابی مناسب دانشجویان دارای هشت مرحله است که سه مرحله شروع، پیگیری و مرور در سطح جستوجو، دو مرحله گزینش و بهروزرسانی در سطح دستیابی، و سه مرحله فایل کردن، آرشیو کردن و سازماندهی اطلاعات در سطح پردازش میباشد. اصالت/ ارزش: بر اساس تحقیقاتی از این دست می توان به پیش بینی نیازهای اطلاعاتی و تسهیل مسیرهای اصلی دسترسی کاربران به منابع پرداخت و به کاربران کمک کرد تا با اتلاف وقت کمتر و بهرهوری بیشتر به اطلاعات مورد نیاز خود دست یابند.
۴.

نیاز اطلاعاتی و رفتار اطلاعیابی پرستاران: مروری بر مطالعات انجام شده در جهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پرستاران منابع اطلاعاتی رفتار اطلاع یابی نیاز اطلاعاتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰۲ تعداد دانلود : ۹۴۵
هدف: هدف اصلی این پژوهش، بررسی رفتار اطلاعیابی پرستاران و شناسایی نیازهای اطلاعاتی آنها از طریق تحلیل مقالات پژوهشی منتشر شده در این حوزه در مجلات بینالمللی است. روش: در پژوهش حاضر از روش سندی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل مقالات حوزه رفتار اطلاعیابی پرستاران نمایه شده در پایگاههای اطلاعاتی پاب مد، سینال، ساینسدایرکت، مدلاین، پرکوئست، اِمِرالد، اِبسکو و موتور جستوجوی گوگل اِسکالر در فاصله سالهای 2000 تا 2009 میباشد. یافتهها: یافته های تحقیق نشان داد که پرستاران بهمنظور کسب اطلاعات تخصصی، روزآمدسازی و ارتقاء دانش شخصی، رفع نیازهای بالینی بیماران از جمله پیشگیری، تشخیص، درمان و دریافت اطلاعات دارویی از منابع انسانی و متون پزشکی استفاده میکنند. مشورت با همکاران و پزشکان و بررسی مدارک بیماران مهمترین منابع اطلاعاتی پرستاران است. الگوی پرستاری مبتنی بر شواهد، الگوی رایج جستوجوی اطلاعات در میان پرستاران است. انگیزه پرستاران از جستوجوی اطلاعات، پاسخگویی به سؤالات بیماران، رفع ابهامات موجود در متون تخصصی و پروندههای بیماران میباشد. مهم ترین موانع جستوجوی اطلاعات پرستاران کمبود وقت، در دسترس نبودن منابع، مشغله کاری، فقدان مهارتهای اطلاعیابی لازم، و آشنا نبودن با منابع اطلاعاتی است. اتکاء به همکاران، کمتوجهی به متون رشته و منابع اطلاعاتی الکترونیکی از چالشهای اصلی رفتار اطلاعیابی در این حوزه بهشمار میرود. اصالت/ ارزش: گردش اطلاعات و استفاده بهینه و مطلوب از آن در جامعه اطلاعاتی وابسته به میزان انطباقپذیری میان اطلاعات و کاربران است. از سوی دیگر چالش اصلی پرستاران، اتخاذ تصمیمات فوری و دقیق در مواقع بحرانی است. نتایج این تحقیق می تواند در برنامه ریزی های آینده برای رفع نیازهای اطلاعاتی، استفاده بهینه از منابع اطلاعاتی، و شناسایی الگوی رایج اطلاعیابی پرستاران راهگشا باشد.
۵.

میزان همکاری های علمی دانشگاه های علوم پزشکی تیپ یک در سطح ملی و بین المللی براساس مدارک نمایه شده در پایگاه ISI بین سال های 2004 تا 2008(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: همکاری علمی هم تألیفی دانشگاه های علوم پزشکی تیپ یک پایگاه استنادی مؤسسه اطلاعات علمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۹ تعداد دانلود : ۷۱۵
هدف: این پژوهش با هدف بررسی همکاری های علمی (همکاری در تألیف مقالات نمایه شده در پایگاه استنادی مؤسسه اطلاعات علمی) پژوهشگران دانشگاه های علوم پزشکی تیپ یک طی سال-های 2004 تا 2008 انجام شده است. روش: در این پژوهش از روش پژوهش سندی با ابزار علم سنجی براساس شاخص هم تألیفی استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه، دانشگاه های علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی، ایران، شیراز، اصفهان، مشهد، تبریز، جندی شاپور اهواز و کرمان هستند. برای گردآوری داده ها ابتدا تمامی مدارک مربوط به هر دانشگاه براساس دستور جست وجوی مشخص، از پایگاه استنادی مؤسسه اطلاعات علمی به دست آمده و پس از آن از روش های آماری توزیع فراوانی و درصد فراوانی در قالب جدول و نمودار و از آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن برای تحلیل روابط بین متغیرها استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد که بیش ترین میزان نسبت همکاری های علمی داخلی به کل تولیدات علمی به ترتیب مربوط به دانشگاه های علوم پزشکی کرمان، ایران و شهید بهشتی بوده است. همچنین اغلب همکاری های علمی خارجی با پژوهشگران کشور آمریکا و پس از آن با کشورهای انگلستان و کانادا صورت گرفته است. حوزه موضوعی داروشناسی و داروسازی بیش تر از سایر موضوعات در همکاری های علمی داخلی و خارجی مورد توجه قرار گرفته است. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نیز نشان دهنده وجود رابطه معنی دار میان تولیدات علمی دانشگاه ها و همکاری های علمی داخلی آن ها، تولیدات علمی و همکاری های علمی خارجی و نیز میان همکاری های علمی داخلی و همکاری های علمی خارجی است. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر ضمن این که نمایی از وضعیت همکاری های علمی پژوهشگران دانشگاه های علوم پزشکی تیپ یک را ارائه می دهد؛ حوزه های موضوعی را که در این همکاری ها مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته اند را مشخص کرده است.
۶.

میزان همخوانی کلیدواژه های مستخرج از چکیده با توصیفگرهای نمایه سازان در پایگاه «چکیده پایان نامه های ایران»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پایان نامه ها توصیفگرها نمایه سازی کلیدواژه ها پایگاه چکیده پایان نامه های ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۰ تعداد دانلود : ۱۸۲۵
هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان هم خوانی کلیدواژه های مستخرج از چکیده پایان-نامه ها توسط متخصصان موضوعی با توصیفگرهای نمایه سازان در پایگاه «چکیده پایان نامه های ایران» می باشد. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش استفاده شده تحلیل محتوا است. یک سیاهه وارسی متشکل از 32 معیار برای بررسی ابعاد پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. افزون بر این، از متخصصان موضوعی حوزه های مورد بررسی نیز برای انجام پژوهش بهره گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش رکوردهای موجود در پایگاه اطلاعاتی چکیده پایان نامه های ایران (74500 رکورد) از سال 1385- 1368 است. با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه از هر حوزه علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی و کشاورزی 100 رکورد به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که بین تعداد گروه های کلیدواژه ای چکیده پایان نامه ها و هم خوانی آن ها با توصیفگرها و همچنین بین تعداد کلیدواژه های مستخرج و تعداد توصیفگرها نیز رابطه معنی داری وجود دارد. در حوزه های موضوعی مختلف و همچنین دوره های زمانی مختلف بین هم-خوانی کلیدواژه های مستخرج با توصیفگرها تفاوت معنی داری وجود دارد. بازیابی بیش تر از طریق توصیفگرها در مقایسه با کلیدواژه های مستخرج از چکیده، اثربخشی طرح هایی را نشان داد که به منظور افزایش ارتباط بین توصیفگرهای هم موضوع در این پایگاه صورت گرفته است. از نظر نظام دستوری، 26/50 درصد توصیفگرها به صورت ترکیب واژه، 74/49 درصد تک واژه، 2/93 درصد مفرد و 8/6 درصد به صورت جمع تهیه شده اند. اصالت/ارزش: یافته های این پژوهش می تواند به نمایه سازان و مدیران پایگاه چکیده پایان نامه های ایران در شناسایی نکات قوت و ضعف در نمایه سازی پایان نامه ها و همچنین همکاری با متخصصان موضوعی نمایه سازی مدارک کمک کند.
۷.

نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان ناشنوا و کم شنوای مدارس استثنائی شهر شیراز از نظر معلمان آنان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان ناشنوا و کم شنوا مدارس استثنائی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳۸ تعداد دانلود : ۷۹۷
هدف: این پژوهش با هدف بررسی نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان ناشنوا و کم شنوای مدارس استثنائی شهر شیراز از دیدگاه معلمان آنان و نقش کتابخانه های مدارس استثنائی شیراز در برآوردن این نیازها انجام شده است. روش: در این پژوهش که در آن از روش پیمایشی استفاده شده است، نظرات 44 نفر از معلمان مدارس ناشنوا و کم شنوا از طریق پرسشنامه گردآوری شد و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم-افزار اِس. پی. اِس. اِس انجام شد. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان ناشنوا و کم شنوای مدارس استثنائی شیراز شامل: اطلاعات عمومی، منابع اطلاعاتی کمک درسی، و تفریح و سرگرمی می-باشد و از نظر معلمان، مناسب ترین شکل تأمین منابع اطلاعاتی، کتاب به همراه سی دی یا دی وی دی همراه با زبان اشاره می باشد. از نظر معلمان، منابع اطلاعاتی موجود چندان تأثیری در رشد مهارت های اجتماعی دانش آموزان ناشنوا و کم شنوا ندارد و دانش آموزان ناشنوا و کم شنوا قادر به خرید و استفاده از منابع اطلاعاتی موجود نیستند. 2/52 درصد از معلمان معتقدند که دستگاه های ارتباطی مناسب (تله تکست، چت نوشتاری و ....) برای استفاده دانش آموزان وجود ندارد، و میزان استفاده دانش آموزان از کتابخانه مدرسه بسیار کم است و دانش آموزان از وجود منابع اطلاعاتی در کتابخانه مدرسه خود آگاهی کافی ندارند وکیفیت کتابخانه های مدرسه پایین است. اصالت/ارزش: یافته های این پژوهش می تواند به مسئولان امور در شناسائی نیازهای اطلاعاتی گروه ویژه ای از افراد جامعه و تلاش برای رفع این نیازها، و همچنین به والدین و معلمان دانش آموزان ناشنوا و کم شنوا کمک کند تا با اشتراک مساعی به رفع نیازهای اطلاعاتی این گروه خاص از دانش آموزان بپردازند.
۸.

وضعیت ساختمان و تجهیزات کتابخانه مرکزی تبریز در مقایسه با استاندارد های کتابخانه های عمومی و بررسی میزان رضایت مراجعان از فضای کتابخانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ساختمان و تجهیزات کتابخانه کتابخانه مرکزی تبریز استاندارد ساختمان کتابخانه های عمومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۱ تعداد دانلود : ۸۷۴
هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت ساختمان و تجهیزات کتابخانه مرکزی تبریز و مقایسه آن با استاندارد های کتابخانه های عمومی و تعیین میزان رضایت مراجعان از وضعیت ساختمان و خدمات کتابخانه است. روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی- توصیفی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش عبارت از کتابخانه مرکزی تبریز و مراجعه کنندگانی است که به صورت نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری داده ها شامل سیاهه وارسی و پرسشنامه است. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از نرم افزار اکسل ماکروسافت استفاده شده است و نیز برای توصیف یافته ها از آمار توصیفی استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که 92.53 درصد مراجعه کنندگان دسترسی راحت به محل کتابخانه داشته و 69.69 درصد آن ها معتقدند بخش های پرمراجعه به هنگام ورود مشخص است. 87.09 درصد مراجعان نیز اعتقاد دارند که سطوح شیب دار برای استفاده معلولین به شکل مناسبی تعبیه شده است. 68.57 درصد مراجعان دسترسی راحت به فهرست رایانه ای دارند که از این تعداد 74.24 درصد به راحتی از آن استفاده می کنند. همچنین 75.47 درصد آن ها دسترسی راحت به بخش مرجع دارند و از تسهیلات موجود در آن ابراز رضایت می کنند. 60.65 درصد استفاده کنندگان روشنایی بخش ها و 81 درصد رطوبت قسمت های مختلف کتابخانه را مناسب می دانند. با این وجود 62.29 درصد مراجعه کنندگان تسهیلات بهداشتی کتابخانه را ناکافی اعلام کرده اند. به طور کلی، با توجه به یافته های پژوهش می توان اظهار داشت که وضعیت ساختمان و تجهیزات کتابخانه مرکزی تبریز تا حد زیادی با استاندارد های ایفلا در مورد کتابخانه های عمومی مطابقت دارد. اصالت/ارزش: با توجه به اینکه ارتقاء کیفیت خدمات در کتابخانه های عمومی و استانداردسازی آن ها همواره نیازمند شناسایی و تحلیل نیازمندی ها و خواسته های کاربران است، پژوهش حاضر نیز از این منظر به شناسایی و تحلیل توقعات کاربران پرداخته است تا گامی در راستای ارتقاء خدمات این کتابخانه و متقابلاً ارتقاء سطح رضایت مندی کاربران بردارد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۸۸