محمدعلی فرهنگ نژاد

اهمیت یافتن مباحث مربوط به تولید فناوری و سرمایه گذاری های صورت گرفته، نیازمند نتایجی ملموس در حوزه انتشار دانش کاربردی خلق شده باقابلیت تجاری سازی و انتقال آن به بازار مصرف در قالب خلق پتنت می باشد. بااین وجود در مطالعات صورت گرفته چارچوب یکپارچه ای از روابط بین عوامل مؤثر بر خلق پتنت مشاهده نمی شود. لذا هدف این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر خلق پتنت و تبیین نحوه ارتباط این عوامل می باشد. در این پژوهش کیفی تلاش شده با استفاده از شیوه فراترکیب و مرور نظام مند، مهم ترین عوامل مؤثر بر خلق پتنت بررسی و استخراج گردد. درنهایت با کدگذاری در قالب واحدهای معنایی و کدهای مفهومی نسبت به ترسیم ارتباطات بین آن ها اقدام شده است. براساس نتایج حاصل شده، مدیریت دانش، خدمات مدیریت فناوری، مدیریت فرآیندهای ثبت اختراع، فعالیت های تحقیق و توسعه و تعاملات بین المللی در تحقیق و توسعه، بیشترین نقش را در ایجاد تعادل بین مفاهیم مؤثر بر خلق پتنت دارد. چنین مطالعه ای با معرفی عوامل تأثیرگذار بر خلق پتنت به شیوه ای نظام مند نه تنها به شناخت مهم ترین عوامل موجود این حوزه کمک خواهد کرد بلکه با مشخص کردن نحوه ارتباط هر یک، برای سیاست گذاران در جهت تشخیص اثربخش ترین سیاست های ارتقای نوآوری، بستر لازم برای خلق پتنت را در پی دارد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی و ارزیابی مهارت های فن آوری اطلاعات و ارتباطات مورد نیاز کتابداران، ارزیابی نگرش کتابداران در خصوص فن آوری اطلاعات و بررسی عوامل مرتبط با مهارت آنان در این زمینه صورت پذیرفته است. روش: این پژوهش به روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری مورد بررسی شامل کتابداران کتابخانه های عمومی شهرستان یزد بوده و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است که به منظور بررسی مهارت های فن آوری اطلاعات کتابداران در 4 زمینه اصلی مهارت در نرمافزارهای عمومی، مهارت های سختافزاری، مهارت در نرمافزارهای کاربردی و تخصصی، و مهارت های ارتباطاتی و جست وجوگری تدوین شده است. برای ارزیابی اهمیت و رتبه بندی مهارت های فن آوری اطلاعات از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی و جهت بررسی فرضیه ها از آزمون های میانگین یک نمونه ای، همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس استفاده گردیده است. یافته ها: بر اساس نتایج این پژوهش، مهارت در نرمافزارهای کاربردی و تخصصی، مهارت در نرمافزارهای عمومی، مهارت های ارتباطاتی و جست وجوگری و مهارت های سخت افزاری به ترتیب به عنوان مهمترین مهارت های مورد نیاز کتابداران شناسایی شده اند. یافته ها نشان دهنده نگرش مطلوب کتابداران نسبت به فن آوری اطلاعات بوده و در بین 4 مهارت فن آوری اطلاعاتی مورد مطالعه، تنها در مهارت های سخت افزاری وضعیت مناسبی مشاهده گردید. سطح تحصیلات، آشنایی با زبان انگلیسی و نوع نگرش کتابداران نسبت به فن آوری اطلاعات نیز به عنوان عوامل تأثیرگذار بر مهارت های فن آوری اطلاعات کتابداران شناخته شدند. اصالت/ارزش: پایش مهارت های فن آوری اطلاعات کتابداران و بررسی عوامل مرتبط با آن می تواند مبنای شناخت دانش فنی و رفتار حرفه ای کارکنان قرار گرفته؛ گزینش، استخدام، آموزش، سیستم های پاداش، مشاوره و ارزیابی عملکرد کارکنان را بهبود بخشیده؛ و در نهایت، ارائه خدمات مطلوب تر را در پی داشته باشد.

هدف: افزایش لحظه به لحظه نیاز به اطلاعات و عطش فزاینده جامعه پژوهشگر- که راهبران اصلی عرصه تولید دانش قلمداد می شوند- ضرورت دستیابی به چابکی سازمانی در کتابخانه که دربردارنده هر دو مفهوم «سرعت» و «انعطاف پذیری» در ارائه خدمات کتابخانه ای است را برجسته می سازد. برای نیل به چابکی می بایست ابتدا توانمندی خاص آن را در اختیار داشت. یکی از بهترین مسیرها جهت تقویت توانمندی های مذکور، حرکت بر بستر مدیریت کیفیت فراگیر جهت چابک سازی فرایندهای داخلی و خدمات کتابخانه است. لذا پژوهش حاضر با هدف یافتن میزان ارتباط هر یک از ابعاد اصلی مدیریت کیفیت فراگیر با توانمندی های اصلی چابکی سازمانی در کتابخانه صورت گرفته است. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش پژوهش از نوع زمینهیابی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کتابخانه های عمومی شهرستان یزد می باشد. گردآوری داده ها توسط مطالعه ادبیات تحقیق، مصاحبه با خبرگان و پرسشنامه صورت گرفت که داده های حاصل با استفاده از آزمون همبستگی و تکنیک فرآیند تحلیل شبکه ای و به کمک نرم افزارهای SPSS و Super Decisions مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: نتایج تحقیق نشان می دهد که بعد «رهبری» در رتبه نخست و ابعاد «افراد»، «مشتری مداری» و «فرآیند» به ترتیب در رده های دوم تا چهارم مرتبط ترین ابعاد مدیریت کیفیت فراگیر در ارتقاء توانمندی های چابکی در خدمات کتابخانه ای قرار می گیرند. اصالت/ارزش: با توجه به جایگاه قابل توجه چابکی سازمانی در سیستم مدیریتی دنیای کسب وکار رقابتی و پرتلاطم امروزی، به نظر می رسد کتابخانه ها جایگاهی مناسب برای پیاده سازی این دانش باشند. این امر می تواند در ارتقاء کیفیت خدمت رسانی به کاربران کتابخانه ها نیز مفید فایده واقع شود. بدیهی است وجود زیرساخت های مکفی در این زمینه ضروری بوده و بایستی همزمان با پیاده سازی سیستمی چابک در راستای مدیریت کیفیت فراگیر، به ارزیابی سیستم های موجود و مقایسه آن با دستاوردهای گذشته و اهداف آتی پرداخت و بهبود و توسعه مستمر را در پیش گرفت.

شناخت و پیاده سازى دانش به عنوان تاثیرگذارترین عامل در خروجی بخش بهداشت، و ابزارى قدرتمند در ارائه ی خدمات مطلوب تر است. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی ابعاد فرآیند مدیریت دانش در مراکز بهداشتی و درمانی شهرستان یزد بود. روش بررسی: در این پژوهش توصیفی- تحلیلی ؛ کارمندان بیمارستان هاى شهرستان یزد با مدرک تحصیلی دیپلم و بالاتر جامعه ى آمارى پژوهش را تشکیل می دهند. ابزارگردآورى داده ها، پرسشنامه اى ست که در شش بخش طراحی شد. در و آزمون هاى میانگین یک نمونه اى، تحلیل واریانس و توکی استفاده شده است. SPSS تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار یافته ها: فرآیند مدیریت دانش در مراکز بهداشتی و درمانی شهرستان یزد با میانگین 2.85 کمتر از حد متوسط است ولی به کارگیرى دانش با میانگین 3.14 داراى بهترین عملکرد می باشد. بین ابعاد فرآیند درتمام مقایسه هاى بین ابعاد- به جز و تسهیم دانش با ارزیابی دانش (P= کسب و خلق دانش با نگهدارى دانش ( 0.407 ،(P= استراتژى دانش با نگهدارى دانش ( 0.916 تفاوت آمارى معناداروجود دارد. در رتبه بندى از لحاظ میانگین، به کارگیرى دانش با میانگین 3.14 در رتبه ى (P=0.601) نخست و ارزیابی دانش با میانگین 2.59 در انتهاى این طبقه بندى قرار دارند. نتیجه گیری: به کارگیرى دانش در بین کارکنان مراکز بهداشتی و درمانی شهرستان یزد در وضعیت مطلوبی قرار دارد ولی در سایر ابعاد فرآیند مدیریت دانش مطلوب نیست. بین هریک از ابعاد فرآیند مدیریت دانش نیز تفاوت معنادارى وجود دارد."