مبانی نظریه انتخاب عمومی در اقتصاد اسلامی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

یکی از چالش های اساسی در حوزه های عمومی که به یک مسئله مهم در اقتصاد سیاسی جدید تبدیل شده، پی گیری نفع شخصی مادی از سوی افراد و نادیده گرفتن منافع عمومی است. این موضوع، به پیدایش نظریه انتخاب عمومی در اقتصاد نئوکلاسیک منجر شده که با مبانی و اهداف اقتصاد اسلامی ناسازگار است. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی، مبانی نظریه انتخاب عمومی در اقتصاد اسلامی را به دو دسته نظری و کاربردی تقسیم کرده و با اتکا بر مبانی مزبور، مفهوم و کارکرد نظریه انتخاب عمومی در اقتصاد اسلامی را متفاوت از رویکرد نئوکلاسیکی آن می داند. مبانی نظری و کاربردی نظریه انتخاب عمومی اسلامی نشان می دهد که دایره نفع شخصی به عنوان انگیزه اصلی انتخاب انسان، شامل منافع معنوی و اخروی نیز می شود که تنها با عقلانیت تکامل یافته، قابل درک و پی گیری است. مفهوم اسلامی انتخاب عمومی، چالش اصلی این نظریه را که تعارض منافع شخصی با منافع عمومی و در نهایت نادیده انگاشتن منافع عمومی باشد، از طریق گسترش دایره شمول منافع شخصی برطرف کرده و زمینه را برای دسترسی به اهداف اقتصادی اسلام ازجمله عدالت اجتماعی فراهم می کند.