الگوی ورزش سالمندی ایران: رویکرد داده بنیاد (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

افزایش شمار سالمندان در ایران موجب توجه به موضوع هایی جدید درباره آن ها شده است. ازآنجایی که ناتوانایی های دوره سالمندی با افزایش سن شایع تر می شود، در این شرایط نقش ورزش در حفظ و بهبود سلامت سالمندان و شور و نشاط اجتماعی پررنگ می گردد. پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی ورزش سالمندی ایران انجام شده است. این پژوهش در چهارچوب رویکرد کیفی و با به کارگیری روش پژوهش داده بنیاد انجام شده است. شرکت کنندگان در این پژوهش متخصصان و صاحب نظران مدیریت ورزشی، پیشکسوتان ورزشی، اعضای هیئت علمی (گروه های علوم ورزشی، روان شناسی، جامعه شناسی، مددکاری و پرستاری) و همچنین، مسئولان ادارات درگیر در سالمندی اعم از بهداشت، بهزیستی و سازمان امور اجتماعی شهرداری اصفهان بودند که به صورت نمونه گیری هدفمند و نظری برای مصاحبه نیمه ساختاریافته انتخاب شدند. مصاحبه ها تا مرحله اشباع نظری ادامه یافتند. داده ها هم زمان با جمع آوری اطلاعات با استفاده از روش استراس و کوربین تحلیل شدند. اعتبار داده ها براساس معیارهای پیشنهادی لینکولن و گوبا تأیید شد. نتایج نشان داد که 276 گزاره مفهومی اولیه با 11 مقوله اصلی و 50 مقوله فرعی درقالب ابعاد شش گانه مدل پارادایمی شامل موجبات علّی (سه مقوله)، پدیده اصلی (یک مقوله)، راهبرد (دو مقوله)، ویژگی های زمینه ای (دو مقوله)، شرایط محیطی (دو مقوله) و پیامد (یک مقوله)، الگوی ورزش سالمندی ایران را تشکیل دادند. یکپارچه سازی مقوله ها برمبنای روابط موجود بین آن ها حول محور ورزش سالمندی ایران، شکل دهنده مدل پارادایمی است که الگوی مدیران درگیر در امور سالمندان را منعکس می کند.