درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۹۴۱ تا ۱٬۹۶۰ مورد از کل ۷۹٬۱۸۷ مورد.
۱۹۴۱.

جای نمایی مسیر سفرنامه غیاث الدین نقاش در جغرافیای چین امروز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال ۱۶ بهار ۱۴۰۳ شماره ۶۰ 39 - 52

کلیدواژه‌ها: راه ابریشم تیموریان دودمان مینگ روابط ایران و چین سفرنامه غیاث الدین نقاش جغرافیای تاریخی یام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۳۱
در آذر 798 کاروانی از سوی حکومت تیموریان به چین فرستاده شدند. از آن میان، «غیاث الدین نقاش» مأمور شده بود آنچه را در سفر می بیند، قلمی کند و سپس سفرنامه ای گرد آوَرَد. سفرنامه پس از ورود به خاک چین، شهرها و منزلگاه هایی را به نام فارسی می نگارد؛ که گاه با توجه به نام چینی، گاه با ملاحظه نشانه یا نمادی از شهر و گاه براساس فضای طبیعیِ منزلگاه، نامی را انتخاب کرده است. در این نوشتار تلاش شده است با بررسی میدانی، کتابخانه ای و نیز تصاویر ماهواره ای آنلاین، مسیر رفت و برگشت مشخص و اسامی منزلگاه ها و شهرهای سفرنامه مطالعه و در جغرافیای چین امروز و با نام های کنونی آنها مطابقت داده شود. گفتنی است سفرنامه گاه افتادگی هایی دارد که تلاش شده است مسیرهای احتمالی طرح شود و مورد کنکاش قرار گیرد
۱۹۴۲.

نقش واسطه ای تصور از خدا در ارتباط با باورهای مذهبی با خوش بینی و اخلاق حرفه ای معلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ۹ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۱) 109 - 134

کلیدواژه‌ها: باورهای مذهبی خوش بینی اخلاق حرفه ای تصور از خدا معلمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۰۹
هدف: هدف از مطالعه حاضر بررسی رابطه باورهای مذهبی با خوش بینی و اخلاق حرفه ای با میانجی گری تصوّر از خدا در معلّمان در قالب یک مدل علّی است. روش: این پژوهش از نظر ماهیت مسئله و نوع هدف، کاربردی و از نظرشیوه پژوهش توصیفی از نوع هم بستگی است. جامعه آماری شامل، کلیه معلمان مقطع متوسطه شهرستان بهشهر در سال تحصیلی 1403-1402 به تعداد 850 نفر است که به روش نمونه گیری طبقه ای به تفکیک جنسیت تعداد 265 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسش نامه های استاندارد اخلاق حرفه ای کادوزیر (۱۹۹۸)، خوش بینی شییر و کارور (1994)، باورهای مذهبی نجفی (1385)، تصور از خدا مظاهری و همکاران (1384) استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس 28 و پی ال اس 8 مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: یافته ها نشان داد مقدار ضریب اثر کل تأثیر باورهای مذهبی بر اخلاق حرفه ای معلمان با نقش میانجی تصور از خدا برابر 507/0 است که نشان می دهد، نقش میانجی تصور از خدا در رابطه بین باورهای مذهبی و اخلاق حرفه ای معنی دار است. هم چنین مقدار ضریب اثر کل تأثیر باورهای مذهبی بر خوش بینی معلمان با نقش میانجی تصور از خدا برابر 706/0 است که نشان می دهد، نقش میانجی تصور از خدا در رابطه بین باورهای مذهبی و خوش بینی نیز معنی دار است. بنابراین می توان در سطح اطمینان 95 درصد تأثیر میانجی گری تصور از خدا در رابطه بین باورهای مذهبی و اخلاق حرفه ای و خوش بینی در معلمان را تأیید کرد. نتیجه گیری: با توجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت با تقویت باورهای مذهبی و ایجاد تصور مثبت از خداوند در معلمان، میزان خوش بینی و اخلاق حرفه ای آنان را بهبود بخشید.
۱۹۴۳.

بررسی روش های روایی، اجتهادی، تلفیقی در دستیابی به جداول ترتیب نزول سور قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: نقد و نظر سال ۲۸ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۵) 144 - 180

کلیدواژه‌ها: ترتیب مصحف ترتیب نزول جداول ترتیب نزول روش روایی روش اجتهادی روش تلفیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۹۹
سبک تفسیر تنزیلی نیازمند دستیابی به جدولی اطمینان آور در ترتیب نزول و تنقیح مبانی نظری آن است. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این پرسش است که سه روش روایی، اجتهادی و تلفیقی مطرح در دستیابی به جداول ترتیب نزول و دستاوردهای تفسیرنگاران تنزیلی، چگونه قابل ارزیابی است. بررسی توصیفی -  تحلیلی این مسئله نشان می دهد روش روایی محض به دلیل نیازمندی به مداقه سندی و محتوایی، روش اجتهادی محض به دلیل اطمینان آورنبودن و اختلاف در نتایج نمی تواند راهکاری مناسب در دستیابی به جداول ترتیب نزول باشد؛ اما روش اجتهای به دلیل جمع آوری نقاط مشترک در بیان ترتیب سور و آیات و تعیین وجه تمایز آنها، به دست آوردن سیاق محتوای سوره های مورد اتفاق جدول ها، مقایسه موارد اختلاف با توجه به سیاق و تعیین نظر معتبر، توجه به ترتیب های مختلف در تفسیر سور و ... بعد از بررسی سندی و توثیق راویان آن، و با دقت و تأمل در قرائن درونی و بیرونی سور، اختلاف برطرف می شود و اعتمادپذیر می گردد.
۱۹۴۴.

الگوی مفهومی آرمان شهر انگیزشی در تمدن سازی قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قرآن، فرهنگ و تمدن سال ۵ پاییز ۱۴۰۳شماره ۳ (پیاپی ۱۷) 8 - 34

کلیدواژه‌ها: آرمان شهر قرآن کریم انگیزش تمدن سازی تحلیل محتوای کیفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۷۸
از دیدگاه قرآن کریم، انگیزش یکی از ارکان تمدن سازی در تأسیس آرمان شهر اسلامی محسوب می شود؛ ازاین رو هدف پژوهشِ حاضر ارائه الگوی مفهومی آرمان شهر انگیزشی در تمدن سازی قرآن کریم است. در بخش نظری این هدف از طریق بررسی مفاهیم استخراج شده از تفاسیر مفسران دنبال می شود و در بخش کاربردی، چگونگی تمدن سازی انگیزش مبتنی بر قرآن کریم بررسی می شود. سؤال اصلی پژوهش چنین است: الگوی مفهومی آرمان شهر انگیزشی در تمدن سازی قرآن کریم چیست؟ این پژوهش از نوع تحقیقات بنیادی توسعه ای به شمار می رود و روش کیفی مورداستفاده در آن تحلیل محتوای کیفی است. در این راستا متن آیات کل قرآن (جامعه آماری) بررسی و مضمون های مربوط به «الگوی مفهومی آرمان شهر انگیزشی» به عنوان نمونه (بالغ بر 2700 آیه) شناسایی شد؛ آنگاه با مراجعه به تفاسیر، طبقه بندی مفهومی و کدگذاری باز و محوری و انتخابی صورت گرفت. نویسنده در راستای ارائه الگویی جامع، پس از کدگذاری، به سه مضمون پایه اعم از علّی و ساختاری و پیامدی دست یافت. روایی و اعتبار این الگو در مرحله اول توسط 17 نفر از کارشناسان بررسی شد. مقدار cvr و cvi نشان دهنده روایی محتوایی این الگوی مفهومی است. نتایج نشان داد جامعه و تمدن سازی از منظر قرآن کریم، آرمان شهری است که نظام انگیزشی آن در حوزه های مختلف فردی و خانوادگی و اجتماعی قوام می یابد.
۱۹۴۵.

کاربرد زیبایی شناسانه دو صفت «احد» و «صمد» در قرآن طبق ساختارگرایی و سبک شناسی آماری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قرآن، فرهنگ و تمدن سال ۵ زمستان ۱۴۰۳شماره ۴ (پیاپی ۱۸) 117 - 134

کلیدواژه‌ها: زیبایی شناسی ساختارگرایی سبک شناسی آماری قرآن کریم «أحد» و «الصمد»

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۸۳
«احد» و «صمد» دو صفت الله، در قرآن دارای سبک و ساختاری زیبایی شناسانه در دو محور جانشینی وهم نشینی است و اشاره به یگانگی و بی نیازی الله در عین نیازمندی بقیه به او دارد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، سبک شناسی آماری و رویکرد ساختارگرایی، طبق نظریه دوسوسور و در دو محور جانشینی وهم نشینی، درصدد بررسی کاربرد زیبایی شناسانه دو صفت «احد» و «صمد» در قرآن است. صفت «احد» 73 بار در قرآن تکرار شده که فقط یک بار به عنوان صفت الله در آیه اول سوره توحید در ساختار جمله اسمیه و مثبت و در جایگاه فصل بلاغی به صورت نکره برای بزرگداشت الله و ناشناخته ماندن او و نشان دادن جدایی او از تمام موجودات در یگانگی و اثبات یگانگی همیشگی او ذکر شده است. صفت «صمد» نیز فقط یک بار در قرآن آمده است. در آیه دوم سوره توحید، این کلمه صفت الله است و در ساختار جمله اسمیه و مثبت و در جایگاه فصل بلاغی همراه با الف ولامِ حصر قرار گرفته است تا وجود فقط یک بی نیاز همیشگی یعنی الله را ثابت کند. کیفیت به تصویر کشیدن این مفاهیم حاصل از صفت «احد» و «صمد» از خلال تناسب آن دو با معانی شان و ساختار جملات، طبق ساختارگرایی، در دو محور جانشینی و همنشینی سوسور به جای دو صفت «واحد» و «غنیّ» یا «قویّ» یا مترادف های دیگر حاصل می گردد. این مفاهیم با قرار گرفتن در همنشینی واژگان متناسبِ «هو» و «الله» و تکرار «الله» دال بر وابستگی دو صفت به هم و تأییدکننده یکدیگر برای اثبات یگانگی الله از خلال بی نیازی او، به زیبایی به تصویر کشیده شده است؛ به گونه ای که صفت «صمد»، علاوه بر بی نیازی همیشگی الله، یگانگی همیشگی اش را هم ثابت می کند.
۱۹۴۶.

تبیین یقین بخشی برهان نظم از طریق «استدلال انباشتی»، در سایه تحلیل معناشناختی «یقین»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های هستی شناختی سال ۱۳ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲۵ 289-322

کلیدواژه‌ها: برهان نظم استدلال انباشتی طراحی هوشمند یقین منطقی یقین روان شناختی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۷۷
اندیشمندان و فلاسفه اسلامی همواره عنایت ویژه ای به اثبات عقلانی مبدأ متعال داشته اند. برهان نظم یکی از این براهین است که از جایگاه و اهمیت بی بدیلی در خداشناسی برخوردار بوده و در متون دینی بسیار مورد تاکید قرار گرفته است. بیان مسئله: لیکن برخی به دلیل ادعای عدم احراز یقین آفرینی در برهان نظم، برهانیّت آن را نپذیرفته و آن را از شمار براهین اثبات مبدأ متعال کنار نهاده اند. ازاین رو تحقیق حاضر با روش تحلیل مفهومی، گزاره ای و سیستمی ضمن بازخوانی و تحلیل معناشناختی «یقین منطقی بالمعنی الأخص» و «یقین روان شناختی بالمعنی الأعم»، با بررسی برخی تقاریر برهان نظم، در صدد پاسخ به مسئله امکان یقین بخشی برهان نظم به معنای حقیقی و منطقی، و بررسی جایگاه و میزان ضرورت برهان نظم در مباحث فلسفی و الهیاتی می باشد. دستیافت ها: تحقیق حاضر در رویکرد نوآورانه ای با اثبات اعتبار و یقین آوری استدلال انباشتی از لحاظ منطقی و فلسفی، آن را مبنایی معتبر و عقلانی برای افاده یقین حقیقی در برهان نظم و نه صرفا اطمینان بخشی آن، قرار می دهد، چراکه استدلال انباشتیِ منطوی در برهان نظم هم پایه با متواترات، از یقینیات و باورهای پایه ای محسوب می شود که ذهن بشر به بداهت، آن را تصدیق کرده و تشکیک در آن، سفسطه را در پی خواهد داشت. ثانیا برهان نظم با توجه مشهودبودن و اتقان فلسفی، از جایگاه مهمی در براهین اثبات مبدأ متعال برای تمام سطوح بشری برخوردار است.
۱۹۴۷.

مقایسه وجوه تمایز و اشتراک نظریه های هرمنوتیکی نوین با دیدگاه مهم ترین مفسران شیعی معاصر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال ۱۵ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۴۸ 103 - 130

کلیدواژه‌ها: تفسیر قرآن هرمنوتیک مفسران معاصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۷۵
مفسران قرآن کریم همواره دردر صدد کشف و آشکار نمودن مقصود خداوند در تفسیر آیات الهی بوده اند. این درحالی است که در نظریات هرمنوتیکی ( تفسیری) نوین ، خواننده و مفسّر متن بیش از مؤلف اهمیت دارد. در واقع هرمنوتیک فلسفی و نیز نظریه تفسیری ساختار گرایان و نیز ساختار شکنان تقریباً برای مؤلف متن ارزشی قایل نبوده، شرایط ذهنی و تاریخی مؤلف و نیز ساختار زبان و عوامل فرهنگی دیگری را در فهم و تفسیر متن مؤثر می دانند. مسأله اصلی پژوهش، تبیین نسبت و مقایسه دیدگاه های تفسیری برخی مفسران معاصر با نظریه های هرمنوتیکی نوین است و ایده تقابل گسترده بین آنها را به چالش کشیده است. روش مطالعه کتابخانه ای است و جهت کشف موارد تمایز و تشابه رویکرد توصیفی و مقایسه ای را انتخاب کرده است. مقایسه دیدگاه های تفسیری سید محمود طالقانی (1289-1358ش) ، سید محمد حسین طباطبایی(1281-1360ش) ، سید محمدحسین فضل الله (1935-2010م) و عبدالله جوادی آملی(متولد1312 شمسی) به مثابه مهم ترین مفسران شیعی معاصر با نظریه های تفسیری هرمنوتیک کلاسیک ، هرمنوتیک فلسفی ، ساختار گرایان و ساختار شکنان ، نشان می دهد ؛ اعتقاد به اصالت و اعتبار مراد مؤلف و تعین معنا، نقطه تمایز دیدگاه مفسّران مسلمان با نظریات تفسیری: هرمنوتیک فلسفی ، ساختار گرایان و ساختار شکنان است ولی در اعتقاد به تأثیر شرایط وجودی مفسّر در تفسیر و نیز در بحث نسبی بودن فهم ها و عدم امکان بازیابی معنای اصیل متن تا حدودی اشتراک نظر دارند.
۱۹۴۸.

دلایل هنجارین «ایثار و از خود گذشتگی» در اخلاق وحیانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۱) 77 - 96

کلیدواژه‌ها: اخلاق نقلی اخلاق هنجاری اخلاق اسلامی ایثار ازخودگذشتگی گذشت نفس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۸۹
ایثار و ازخودگذشتگی از جمله مفاهیم و اصول اساسی در اخلاق اسلامی است که براساس آن، انسان با نادیده انگاشتن منافع شخصی، دیگری را بر خویشتن مقدم می کند. دلایل و تبیین های مختلفی برای ایثارگری می توان بیان کرد.در پژوهش حاضر کوشیده است که با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه به قرآن و حدیث، دلایل هنجاری و وجه ارزشمندی ایثار را تبیین کنیم و به این پرسش بپردازیم که از منظر اخلاق ماثور، چرا انسان باید برای دیگران از منافع شخصی خویش بگذرد. آیا دلایل نتیجه گرایانه ای وجود دارد یا وظایف و فضایلی هستند که انسان را به ایثارگری می رسانند در پاسخ به این پرسش؛ بر اساس نظریه ها و دسته بندی های رایج اخلاق هنجاری این مسئله، ارزیابی و تحلیل شده است. ارزیابی و تحلیل آیات و روایات نشان می دهد که در اخلاق نقلی، دلیل واحدی برای ایثارگری نیست بلکه دلایل متفاوتی برای ایثارگری وجود دارد. در برخی موارد، ایثارگری به دلایل نتیجه گرایانه است.عامل به دنبال کسب منافعی است که این ایثارگری در مواردی از جمله کسب منافع اخروی ارزشمند است. در مواردی نیز ایثارگری به دلایل وظایف گرایانه مانند اقتضای امرالهی یا عقل است. در مواردی نیز می توان گفت که منش و شخصیت ایثارگرایانه است که فرد ازخودگذشتگی می کند و پروای دیگران را دارد.
۱۹۴۹.

امنیت زیست محیطی و همکاری های منطقه ای خلیج فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال ۶ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 111 - 127

کلیدواژه‌ها: امنیت زیست محیطی حکمرانی جهانی محیط زیست همکاری های منطقه ای خلیج فارس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۷۳
امروزه بحران ها و مسائل محیط زیستی تهدیدات اولیه و ثانویه بی سابقه ای را علیه بشر رقم زده و درک سنتی از مفاهیم صلح و امنیت را که بسیار نظامی، بازدارنده، محدود و با حاصل جمع جبری صفر بود، دستخوش تحول کرده و مفهوم جدید و فراگیری از امنیت را به وجود آورده که نه تنها مولفه های نظامی و سیاسی بلکه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را دربرمی گیرد. این مفهوم جامع و فراگیر امنیت باتوجه به فقدان یک نهاد و قدرت سیاسی فراگیر بین المللی برای حل این مسائل و ناتوانی دولت های ملی در پاسخ به این چالش ها و تهدیدات، وظیفه تأمین امنیت را به یک شبکه گسترده حکمرانی فراملی، چندجانبه و چندسطحی جهانی سوق داده است. مقاله پیش رو ضمن تبیین معنا و مفهوم امنیت زیست محیطی تأثیر این مفهوم نوین سیاست جهانی و روابط بین الملل و ظرفیت های آن برای همکاری های منطقه ای خلیج فارس را بررسی می کند. پرسش اصلی این پژوهش این است که رشد و گسترش تهدیدهای فرامرزی زیست محیطی چه تأثیری در همکاری های منطقه ای خلیج فارس گذاشته است؟ فرضیه ای که برای پاسخ به این پرسش به آزمون گذاشته می شود، این است که روند متعارض و گسترش دامنه تهدیدات زیست محیطی و توزیع نامتوازن مزایا و معایب آن ها بر امنیت و رشد اقتصادی کشورهای منطقه خلیج فارس، آن ها را ناگزیر به سوی نوعی همکاری های فراملی سوق می دهد. پژوهش پیش رو از نظر هدف یک پژوهش کاربردی برای به دست آوردن درک و دانش لازم در مورد تهدید های جهان شمول محیط زیستی و پویش ساختار نظام بین الملل برای پاسخ به این تهدید های تازه و شناخته نشده است. همچنین روش پژوهش از نوع موردکاوانه است و تلاش شده بر اساس این روش، نگاره ای فراگیر در مورد حکمرانی محیط زیست در منطقه خلیج فارس ارائه دهد. روش جمع آوری داده ها نیز کتابخانه ای است.    
۱۹۵۰.

رقابت های منطقه ای و دیپلماسی اقتصادی چین در زیر سیستم خلیج فارس در سده بیست و یکم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال ۶ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 271 - 303

کلیدواژه‌ها: چین خلیج فارس رقابت های منطقه ای دیپلماسی اقتصادی موازنه سازی منطقه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۷۴
جهت گیری نوین قدرت های بزرگ در آغاز سده بیست ویکم و توجه بیشتر آن ها به مؤلفه های اقتصادی و نفوذ در مناطق استراتژیک جهان موجب شده رقابت میان قدرت ها روزبه روز افزایش یابد. در این دوره کشورها به جای توجه محض به ژئوپلیتیک بر ژئواکونومی تأکید می کنند و تقویت روندهای منطقه ای نیز موجب اهمیت یافتن دیپلماسی اقتصادی در سطوح منطقه ای شده است. با توجه به پیشگامی چین در دیپلماسی اقتصادی منطقه ای، هدف این مقاله بررسی دلایل تسهیل دیپلماسی اقتصادی چین در زیرسیستم خلیج فارس است. این نوشتار با طرح این پرسش که چه عواملی در تعیین دیپلماسی اقتصادی چین در زیرسیستم خلیج فارس در سده بیست ویکم مؤثر بوده است؟ با اتکا به روش توصیفی- تبیینی و رویکرد موازنه سازی منطقه ای بر این نظر است که رقابت های منطقه ای در زیرسیستم خلیج فارس در دو بخش رقابت های درون منطقه ای میان کشورهای منطقه و رقابت میان قدرت های بزرگ در این منطقه بستر و شرایط لازم را برای تسهیل دیپلماسی اقتصادی چین در این منطقه مهیا کرده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که چین در سال های اخیر در راستای تسهیل دیپلماسی اقتصادی همواره محور سیاست خارجی خود را مبتنی بر تقویت مناسبات پایدار با سایر کشورها و تحکیم روابط حسنه با همسایگان و حل وفصل مشکلات در سطح منطقه ای و بین المللی قرار داده است و با ایجاد توازن میان قدرت های منطقه تلاش کرده منافع خصوصا دیپلماسی اقتصادی خود را پیش ببرد.  
۱۹۵۱.

سبک شناسی لایه ای قصیده خالد نقشبندی در مدح ثامن الائمه (ع) و وصف حرم مطهر رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۴۷ 63 - 93

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) مدیحه سرایی خالد نقشبندی سبک شناسی لایه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۱۱۶
مدیحه سرایی برای اهل بیتb به خصوص ستایش حضرت ثامن الحجج (ع) پیشینه ای بس طولانی در تاریخ ادبیات فارسی دارد و شاعران بزرگی چون سنایی غزنوی، خاقانی شروانی و جامی در این زمینه آثار شاخصی دارند. یکی از مشهورترین مدایح سروده شده خطاب به پیشگاه ثامن الائمه(ع) قصیده ای است که خالد نقشبندی شهرزوری از مشاهیر ادب و عرفان سده دوازدهم هجری، هنگام زیارت مشهد مقدس سروده است و از همان بدو سرایش، قبول عام یافت. در این پژوهش، نخست شرح مختصری از احوال و آثار شاعر ارائه داده ایم. سپس به روش توصیفی تحلیلی، بر اساس معیارهای سبک شناسی لایه ای، قصیده مد نظر را ذیل لایه های پنج گانه آوایی، واژگانی، نحوی، بلاغی و ایدئولوژیک مورد واکاوی قرار داده و با تعیین ویژگی های ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﭘﺮﺑﺴﺎﻣﺪ، تشخص سبکی و ﭘﯿﻮﻧﺪﻫﺎی ﺻﻮری ﻣﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﺤﺘﻮای آن توضیح داده ایم. بر این اساس، درلایه آوایی، وزن عروضی؛ در لایه واژگانی، لغات و ترکیبات مذهبی؛ در لایه نحوی، صدای نحوی منفعل؛ در لایه بلاغی، آرایه استفهام انکاری و در لایه ایدئولوژیک، درون مایه مبتنی بر مفاهیم بنیادین مذهبی، بیشترین نقش را در تشخص و برجستگی سبکی این قصیده ایفا کرده اند.
۱۹۵۲.

ارزش های گفتمانی در مناظرات امام رضا (ع) (مطالعه موردی: مناظرات بر پایه نظریه کنش گفتاری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴۸ 187 - 219

کلیدواژه‌ها: ارزش های گفتمانی نظریه کنش گفتاری کنش های پنج گانه سرل مناظرات امام رضا (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۹۲
مناظرات ائمه اطهار (ع) به ویژه امام رضا (ع) به دلیل گستردگی دامنه موضوعی، روشی و فضای علمی به عنوان بخشی از منابع مؤثر تبیین و ترویج معارف اسلامی از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این پژوهش به واکاوی ابعاد علمی و اخلاقی مهم ترین مناظرات امام رضا (ع) با پیروان ادیان و دانشمندان فرق و افراد مختلف بر پایه «نظریه کنش گفتاری» آستین از حیث زبان شناسی پرداخته شده و هدف این بوده است تا چگونگی استفاده از الگوی سه سطحی آستین در هنگام سخن گفتن و کنش های پنج گانه سرل در مناظرات امام رضا (ع) از جنبه های علمی واخلاقی به تصور کشیده شود. نظریه کنش گفتاری از رویکردهایی است که در حوزه تحلیل گفتمان مطرح بوده و آستین در آن به این نتیجه رسیده که همه اظهارات زبانی از سنخ اظهارات کنشی (انشایی) و از مقوله فعل بوده و در واقع هر اظهاری نوعی کنش گفتاری است. جان سرل نیز بر پایه این نظریه و در ادامه تلاش های استادش، کنش های گفتاری را به پنج کنش اظهاری، ترغیبی، تعهدی، عاطفی و اعلامی تقسیم کرد. با تطبیق نظریه های این دو بر برخی مناظرات امام رضا (ع) این نتیجه به دست آمده که امام رضا (ع) به آنچه این دو زبان شناس گفته اند، توجه داشته است که می تواند الگویی مناسب برای مباحث روشمند، علمی و آکادمیک باشد. همچنین مشخص شده که امام رضا (ع) از دو سطح نخست کنش ها یعنی کنش بیانی و کنش منظوری به هدف نیل به کنش تأثیری در مناظرات و گفت وگوهای خود بهره برده اند تا از این طریق قصد خود را به مخاطب القا کند و بر او تأثیرگذار باشد؛ بنابراین باید گفت الگوی سه سطحی آستین یعنی کنش بیانی، منظوری و تأثیری در کنار کنش های پنج گانه سرل مدّ نظر امام رضا (ع) بوده است؛ به گونه ای که با تعمیم به دیگر مناظرات، می توان گفت کنش تأثیری نتیجه اغلب مناظرات و مباحثات علمی امام رضا (ع) بوده است.
۱۹۵۳.

تبیین جامعه شناختی اثرپذیری نگرش به آسیب های اجتماعی براساس مؤلفه های سبک زندگی اسلامی (مطالعه موردی: دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر بیرجند)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 184 - 224

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی اسلامی آسیب های اجتماعی دانش آموزان بیرجند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۷۷
سبک زندگی اسلامی، شیوه های برگرفته از منابع اسلامی است که هر مسلمانی از طریق آن از سرمایه های فردی اجتماعی برای استحکام نظام ارتباطی و گذران امور زندگی به صورت مطلوب استفاده می کند. هدف این پژوهش، بررسی تأثیرپذیری نگرش به آسیب های اجتماعی از مؤلفه های سبک زندگی اسلامی است. جامعه آماری این تحقیق، دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر بیرجند بوده اند. روش تحقیق پیمایشی و تکنیک جمع آوری داده ها، پرسش نامه های استاندارد سبک زندگی اسلامی و آسیب های اجتماعی بوده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 360 نفر برآورد شده است و افراد نمونه به شیوه نمونه گیری خوشه ای تصادفی از میان جامعه آماری انتخاب شدند. تحلیل داده ها، با استفاده از نرم افزار Spss22 و 25 Amos- انجام شده است. یافته ها نشان داد تأثیر سبک زندگی اسلامی (باورها، عبادی، خانواده و امنیتی) بر نگرش به آسیب های اجتماعی معکوس و معناداراست؛ به طوری که با افزایش این مؤلفه ها آسیب های اجتماعی کاهش یافته و تأثیر سایر مؤلفه ها بر آسیب های اجتماعی معنادار نبوده است. یافته های دیگر بیانگر آن بود که به طورکلی 33 درصد از عامل تغییرات نگرش به آسیب های اجتماعی مربوط به متغیر سبک زندگی اسلامی بوده است. پایبندی به ارزش های مذهبی و ایرانی برآمده از سبک زندگی اسلامی با تصحیح رفتارها و الگوهای حاکم بر زندگی به سان چتر حمایتی در برابر آسیب های اجتماعی برای افراد مورد مطالعه عمل کرده است و این پتانسیل را دارد تا نوع رفتارها و کنش های جوانان و نوجوانان را در قبال مسائل اجتماع تغییر داده و دارای کارکرد مثبت در جهت کاهش آسیب های اجتماعی عمل کند. 
۱۹۵۴.

امکان سنجی قابلیت های هوش مصنوعی در تسریع فرایند استنباط احکام شرعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه و اصول سال ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ 274 - 250

کلیدواژه‌ها: استنباط فقهی تسریع در استنباط پردازش زبان طبیعی سیستم های خبره هوش مصنوعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۰۷
امروزه یکی از مهم ترین موضوعات مستحدثه هوش مصنوعی است. هوش مصنوعی شاخه ای از علوم رایانه است که نوعی شبیه سازی هوش انسانی برای کامپیوتر است و هدف اصلی آن تولید ماشین های هوشمندی است که توانایی انجام وظایفی که نیازمند به هوش انسانی است را دارا باشد. هوش مصنوعی در بسیاری از عرصه ها از جمله فقه و استنباط ورود پیدا کرده و اثرگذار است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی واستفاده از منابع کتابخانه ای به تحلیل قابلیت های هوش مصنوعی در تسریع فرایند استنباط پرداخته و کاربردهای مختلف آن را بررسی می کند. در این تحقیق ابتدا به تحلیل تاثیرات هوش مصنوعی در گزارش پیامدها و تغییر مبانی اصولی و فقهی و سپس به بررسی نقش این فناوری در پیشگیری از خطاهای تطبیقی و ایجاد تعادل بین فن آوری و فقه پرداخته می شود. از دیگر موارد مطروحه می توان از جامع نگری و کیفی نگری در منابع فقهی، تصحیح درهم آمیختگی میان روش و محتوا و کشف بریدگی استدلالی در فرایند استنباط حکم شرعی نام برد. البته روش ها و تکنیک های مختلفی نیز برای دستیابی به این موارد معرفی می شود که می توان به سیستم های خبره، پردازش زبان طبیعی، یادگیری ماشین، شبکه های عصبی و یادگیری عمیق اشاره کرد. نتایج تحقیق نشان می دهد که استفاده از هوش مصنوعی می تواند به تسریع و تسهیل فرایند استنباط و ارتقای دقت و سرعت در این مسیر منجر شود.
۱۹۵۵.

روند شکل گیری و افول حوزه حدیثی شیعی مدائن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال ۱۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۳۲ 125 - 160

کلیدواژه‌ها: مدائن حوزه حدیثی تشیع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۸۴
 با رونق یافتن مدرسه حدیثی امامیه در کوفه، حوزه حدیثی شیعی در مدائن شکل گرفت. راویان این دیار همپای دیگر راویان، به تبیین و گسترش آموزه های امامیه همت گماشتند؛ اما به دلیل حجم بالای تبادل افکار جریان های گوناگون فقهی و کلامی در مدرسه کوفه، توجه حدیث پژوهان به مراکز حدیثی شیعیِ گمنامی نظیر «حوزه حدیثی شیعی مدائن» کمتر معطوف شد. مدائن طی قرون دوم و سوم هجری، به دلیل شرایط ویژه جغرافیایی، محل تجمع مخالفان حکومت اموی و عباسی یا پناهگاه آن عده از افرادی بود که به دلایل سیاسی تحت تعقیب حکومت بودند. این امر سبب شد تا افراد با مذاهب و مشرب های گوناگونی در این منطقه گرد آیند. در این میان، انتقال سهم قابل توجهی از میراث امامیه به نسل های بعدی مرهون راویان شیعی این منطقه در قرن دوم و سوم هجری است.
۱۹۵۶.

واکاوی انواع قصر مرکب «متداخل»، «متوالی» و «متناثر» در سیاق قرآن کریم: با تکیه بر اتحاد موضوع و تعدد اسالیب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن سال ۱۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۲۶) 41 - 58

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم قصر مرکب اسلوب متداخل متوالی متناثر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۹۷
۱۹۵۷.

بررسی نظریه ی نجات از دیدگاه ابن تیمیه و استاد مطهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه سال ۵ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۸ 233 - 262

کلیدواژه‌ها: نجات ابن تیمیه بدعت استاد مطهری مستضعفین فکری قوم سلف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰ تعداد دانلود : ۷۷
یکی از محوری ترین مباحثی که در طول تاریخ و در میان ادیان و فرقه های کلامی مطرح بوده، مسئله آموزه «نجات» و طرح این پرسش است که آیا پیروان ادیان و مذاهب دیگر، اهل نجات هستند یا خیر؟ در سنت غربی، قائلین به این نظریه را با جرح وتعدیل می توان در سه گروه انحصارگرایان، شمول گرایان و کثرت گرایان قرار داد، موضوعی که در ادبیات کلام اسلامی به آن اشاره ای نشده و اگر استفاده می شود، صرفاً وام گیری واژه از سنت غربی است. مقاله حاضر آراء دو متفکر تأثیرگذار پیرامون پرسش چگونگی نجات پیروان سایر ادیان و مذاهب را مورد واکاوی قرار داده است. از سویی آراء ابن تیمیه، تأثیر به سزایی در تشکیل منظومه فکری اهل سنت وهابی کنونی دارد را بررسی نموده و از جانب دیگر، نظرات استاد مطهری، فیلسوف و متکلم شیعه را رصد نموده و موردبررسی و مقایسه قرارداده است. روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی و تطبیقی بوده و احصا مطالب از طریق واکاوی آثار آن دو صورت گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که ابن تیمیه نگاهی «ظاهرگرایانه» به آیات و روایات داشته و بر اساس این نگرش، تنها قوم سلف و پیروان آنان (اهل حدیث) را اهل نجات می داند و سایر مسلمانان و به صورت خاص شیعیان را اهل بدعت نامیده و از اهل نجات نمی داند؛ اما استاد مطهری با تأکید بر آموزه های قرآن و روایات معصومین، مردم را به لحاظ سرنوشت به گروه های مختلفی تقسیم می کند. ایشان درجات گوناگونی را برای نجات انسان ها در نظر می گیرد. او میان مسلمان منطقه ای و مسلمان واقعی، کافر معاند و کافر غیر معاند، کافر قاصر و کافر مقصّر و همچنین انسان دارای عمل نیک و فاقد عمل نیک تمایز قائل می شود. استاد مطهری جاهلان قاصر، مستضعفین فکری و کسانی که بر اساس فطرت الهی خود عمل می کنند و دارای عمل صالح هستند را اهل نجات می داند. با توجه به یافته های این پژوهش به نظر می رسد، ابن تیمه نجات را منحصر در قوم سلف و پیروان آن دانسته، حال آنکه استاد مطهری دایره نجات را وسیع تر در نظرگرفته به گونه ای که می تواند شامل پیروان سایر مذاهب و ادیان دیگر، به شرط داشتن شرایط بشود.
۱۹۵۸.

راهکارهای تبری گفتاری از منظر قرآن و حدیث

نویسنده:
منبع: تحقیقات قرآنی و حدیثی سال ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱۰ 47 - 64

کلیدواژه‌ها: تبری تبری گفتاری راهکار تبری لعن دشمنان نفرین دشمنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲ تعداد دانلود : ۸۳
تبری یکی از فروعات دین اسلام و از آموزه های اعتقادی و رفتاری در مذهب تشیع و برخی دیگر از فرقه های اسلامی و به معنای دوری جستن از دشمنان خدا و دشمنان اولیای دین است و حقیقت ایمان و دین را تشکیل می دهد. این واژه به سه صورت قلبی، گفتاری و رفتاری متصور است. در پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد به تقریب مذاهب و با استناد به قرآن کریم، سنت و سیره پیامبر و اهل بیت (ع) شیوه تبری گفتاری بررسی شد. نتایج نشان می دهد که تبری گفتاری به دو صورت سلبی و ایجابی است. در تبری گفتاری به شیوه ایجابی، مهمترین امر آگاهی بخشی است؛ زیرا مبنای احکام و شریعت اسلام بر عقلانیت است. توان مجاب کردن عقلانی مخالفان، مرحله مهم و مورد تأکید قرآن کریم و سنت اهل بیت (ع) است. بهره گیری از ابزار گفت وگو در این عصر، فرصتی برای شناسایی و فهم افکار و عقاید یکدیگر، راهکار تعامل فکری و بیان بیزاری از امور غیرتوحیدی است. در تبری گفتاری به شیوه ایجابی، حکمت و استدلال، موعظه، شیوه حماسی و به شیوه سلبی، تهدید و انذار، افشاگری، لعن، نفرین از کتاب و سنت قابل استفاده است. 
۱۹۵۹.

ارکان نرم افزاری هندسه نظم جهان در عصر مهدویت مبتنی بر بیانات امامین انقلاب اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال ۱۸ بهار ۱۴۰۳ شماره ۷۱ 161 - 180

کلیدواژه‌ها: نظم جهانی هندسه جهان عصر مهدوی عدل بنیاد حکمت بنیاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۹۶
جهان در لحظه تحول نظم بین المللی قرار گرفته است. تقریباً همه اندیشمندان و متفکران جهانی، به این لحظه و به این تحول، معترفند. یکی از بازیگران مؤثر امروز در مقیاس نظم جهانی، جبهه اسلام و به طور خاص، محور مقاومت است. افق محور مقاومت، تمدن نوین اسلامی است که اگر نقش آفرینی مؤثر محور مقاومت و جبهه اسلام را شاهد باشیم، می توان این تحول در نظم را پلی قرار داد برای عزیمت به سمت تمدن نوین اسلامی. تمدن نوین اسلامی، پیشگام جهان مهدوی است. روشن است که در عصر مهدوی و در جهان پساظهور، نظم جهانی و هندسه جهان، صورت متعالی و متمایزی خواهد داشت. تبیین این صورت متمایز، تصویر افق و چشم انداز مطلوب تمدن نوین و حرکت تاریخی اسلام است. این پژوهش، با بررسی منابع مربوط به نظم جهانی و تصویر عصر مهدوی، به استخراج ارکان محوری نرم افزاری هندسه نظم جهانی در عصر مهدوی پرداخته است و به این نتیجه رسیده است که هندسه نظم جهان در عصر مهدوی، دو رک محوری دارد: از یک سو، عدل بنیاد است و منتج به ظهور قسط خواهد شد و از سوی دیگر، حکمت بنیاد است و راه حلی الهی برای حل و رفع اختلافات و تعارضات در سطوح مختلف ارائه خواهد داد.
۱۹۶۰.

صورت بندی «اصل سازگاری با فطرت» در اندیشه اخلاقی امام خمینی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متین سال ۲۶ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۱۰۴ 111 - 135

کلیدواژه‌ها: نظریه فطری اخلاق اصل سازگاری با فطرت عمل به وظیفه اخلاقی قانون کلی اخلاق امام خمینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۹۷
نظریه اخلاقی امام خمینی اندیشه ای فطرت محورانه است که بر اساس آن اخلاقیات یعنی بینش ها و گرایش های اخلاقی از احکام و لوازم فطرت عشق به خیر و کمال و تنفر از شر و نقصان هستند و به حکم فطری بودن از بداهت، اختلاف ناپذیری و تغییرناپذیری برخوردارند؛ از این رو، در نظریه فطری اخلاق همه اصول کلی و احکام جزئی اخلاقی با ابتنا بر فطرت تبیین و توجیه می شود. بدین ترتیب، اصل بنیادین و غایی در این نظریه اصل سازگاری با فطرت است که شرط لازم وصف اخلاقی بودن احکام اخلاقی است. اما کاربرد این اصل مستلزم ارائه صورت بندی واضحی از آن با قیود مفهومی و لوازم آن است تا بتوان آن را به عنوان معیار عام اخلاقی مبنای استنتاج احکام اخلاقی قرار داد. از این رو تلاش شده است تا با روش تحلیل مفهومی از این اصل صورت بندی ای با قیود مفهومی آن به دست داده شود. بر اساس این تحلیل نشان داده شد که چگونه عمل به وظیفه ای که باور داریم عملی اخلاقی است از لوازم سازگاری با فطرت است و همچنین این اصل به عنوان یک قانون کلی اخلاقی از ما می خواهد که به آنچه باور داریم وظیفه اخلاقی همگانی است التزام بورزیم.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان