کتاب شناسى توصیفى سیرى در آثار ارزشمند حضرت امام خمینى(رحمه الله)
آرشیو
چکیده
متن
حضرت امام خمینى(رحمه الله) کتاب هاى متعددى در زمینه فلسفه، عرفان، سیاست، مذهب، اخلاق و سیر و سلوک، اصول، فقه، تفسیر و برخى زمینه هاى دیگر تألیف نموده و شرح هاى متعددى نیز بر بعضى رساله ها نوشته اند که بحث درباره تک تک آن ها به طور مبسوط، هم کار دشوارى است و هم خارج از عهده این نوشتار. بنابراین، به اختصار، به برخى از کتب و رسائل دست نوشته توسط معظّم له و نیز برخى از کتاب هایى که دیگران با استفاده از آثار ایشان جمع آورى نموده اند، به صورت توصیفى اشاره مى شود:
1ـ آثار قلمى حضرت امام(رحمه الله)
الف ـ اخلاق و سیر سلوک
1ـ چهل حدیث. تهران، مرکز نشر فرهنگى رجاء، 1368، 13 + 3 + 556 ص، وزیرى.
این کتاب، که حضرت امام(رحمه الله) در حدود سن چهل سالگى آن را به رشته تحریر درآورده اند، کتابى است که همچون مؤلف بى نظیر آن، از نوادر روزگار و حسنات دهر مى باشد.
هر که آن را بخواند، پس از مطالعه آن به یقین خواهد گفت: مؤلف این کتاب فقیهى مسلّم، حکیمى محقّق، عارفى واصل، مرشدى مهذّب، و خلاصه اعجوبه اى است که در علم و عمل، مدارج کمال را پیموده و قلّه هاى منیعى را در این راه فتح کرده است.
کتاب مذکور داراى چهل حدیث با شرح و تفسیر مى باشد که هفت حدیث آن مربوط به مسائل عقلى و 33 حدیث دیگرش درباره اخلاقیات است.
در این کتاب گران سنگ، حضرت امام خمینى(رحمه الله) به طور مفصل درباره مسائلى که خداوند بزرگ، انسان را از آن نهى کرده بحث نموده اند; مانند ریا، کبر، حسد، غضب، حبّ دنیا، نفاق، غیبت و وسواس. هم چنین درباره توکّل، خوف و رجا، صبر، توبه، ذکر خدا، اخلاص، شکر، عبادت، شناخت خداوند و یقین مباحث ارزنده اى مطرح کرده و به بیان مسائلى از قبیل فطرت، تفکر و علم پرداخته اند.
این اثر گران بها بارها از سوى انتشارات طه و مرکز نشر فرهنگى رجاء به چاپ رسیده است.
حجة الاسلام سیداحمد فهرى برحدیث اول تاچهارم این کتاب در244 صفحه شرحى نگاشته اند که انتشارات اطلاعات آن را با نام اربعین در سال 1365 و در قطع وزیرى منتشر کرده است.
2ـ اسرار نماز یا معراج السالکین. چ. دوم، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1372، 18 + 31 + 169 + 96 ص، وزیرى.
این کتاب شریف را در 21 ربیع الثانى 1358 هجرى قمرى / مطابق با 19 خرداد 1318 هجرى شمسى نگارش نموده اند که در 26 فصل منتشر شده است.
در این کتاب ارزشمند، ایشان به بیان چگونگى نماز، حضور قلب، طهارت با آب و خاک، مکان و لباس و بدن نمازگزار، وقت نماز، سرّ استقبال کعبه و اسرار واجبات نماز ـ به زبان خواص اهل عرفان ـ پرداخته اند.
حجة الاسلام فهرى شرحى در 307 صفحه بر آن نگاشته اند که انتشارات نهضت زنان مسلمان آن را چاپ و منتشر نموده است. کتاب مزبور در سال 1369 هجرى شمسى، به انضمام دست نوشته معظمٌ له از این کتاب، تحت عنوان سرّ الصلوة، معراج السّالکین و صلوة العارفین از سوى مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) راهى بازار شد. آیة الله عبداللّه جوادى آملى نیز مقدمه اى را در 18 صفحه بر این کتاب افزوده اند.
3ـ آداب الصلوة. چ. دوم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1372، 6 + 2 + 2 + 19 + 316 ص، وزیرى.
این کتاب را در تاریخ شنبه دوّم ربیع الثانى 1361 هجرى قمرى، مطابق با 30 فروردین 1321 هجرى شمسى تدوین نمودند. کتاب مذکور، که در حقیقت مختصرى از کتاب «سرالصلوة» به زبانى ساده تر مى باشد، به بیان آداب قلبى و اسرار معنوى نماز مى پردازد.
بنیان گذار جمهورى اسلامى ایران در این کتاب مى آورند: «پیش از این رساله اى فراهم آوردم که به قدر میسور از اسرار الصلوة در آن گنجانیدم و چون آن را با حال عامّه تناسبى نیست، در نظر گرفتم که سطرى از آداب قلبیه این معراج روحانى را در سلک تحریر درآورم، شاید برادران ایمانى را از آن تذکرى و قلب قاسى خود را تأثرى حاصل آید.»
بر این کتاب نیز سید احمد فهرى شرحى نوشته اند که در 286 صفحه از سوى نهضت زنان مسلمان به چاپ رسیده است.
4ـ شرح حدیث جنود عقل و جهل. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1377، 16 + 504 ص، وزیرى.
این کتاب شرحى بر حدیث جنود عقل و جهل اصول کافى مرحوم کلینى(رحمه الله) مى باشد که در زمینه حدیث شناسى و اخلاق و عرفان داراى ویژگى هایى خاص است. این کتاب، که حضرت امام(رحمه الله) آن را در رمضان المبارک 1363 ق. تألیف نموده اند، آخرین تألیف اخلاقى ـ عرفانى ایشان است. در این تألیف، تنها 25 جند از 75 مورد جنود عقل و جهل شرح داده شده و حضرت امام(رحمه الله)شرح بقیه آن ها را به مجلّدى دیگر وانهاده اند که ظاهراً موفق به تدوین آن نشده اند.
ب ـ سیاسى ـ مذهبى
1ـ کشف الاسرار. تهران، کتاب فروشى علمیه اسلامیه، 1327، 7 + 334 ص، رقعى.
در دوران جوانى حضرت امام(رحمه الله) کتابى به نام اسرار هزار ساله از طرف وهابیت علیه شیعیان منتشر شد. با انتشار این کتاب فاسد، احساس مسؤولیت، ایشان را بر آن داشت تا ردى بر آن بنویسند و جامعه را از این خطر بزرگ مصون دارند. از این رو، کتاب مزبور را تدوین نمودند. بازتاب چاپ این کتاب در جامعه به حدّى بود که تا مدتى پخش آن از سوى دستگاه ستمشاهى ممنوع گردید. حضرت امام(رحمه الله)در این کتاب، با بیان اهمیت توحید، نبوّت، امامت و حکومت فقیه، به شبهاتى درباره شرک، بت پرستى، معجزه، شفاعت، تقیه، غدیر خم، جهاد، مالیات، قانون و مانند آن پاسخ گفته و ویژگى هاى زیارت جامعه، استخاره، عزادارى و روحانیت را برشمرده و شفا خواستن از تربت ائمّه اطهار(علیهم السلام)را روشن ساخته اند. هم چنین ایشان در این کتاب گران سنگ، در بخش جداگانه اى، عدم لیاقت رضا خان را براى سلطنت ثابت نموده اند.
کتاب مذکور از ارزش و ویژگى دیگرى نیز برخوردار مى باشد و آن این که چون حضرت امام(رحمه الله)مشغول نگارش و تدوین این کتاب بودند، برایشان درد چشمى عارض شد که سخت از آن آزرده خاطر گشتند، ولى لطف الهى در این تدوین، رفیق مؤلف شد، درد چشم ایشان از بین رفت و گویى که هیچ عارضه اى متوجه آن عزیز نبوده است.
2ـ رساله در تقیّه. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1378 ش، 120 ص، وزیرى.
این رساله را حضرت امام(رحمه الله) در ماه شعبان 1373 ق. به سبک جدید و با طرح مسائلى ارزنده، تدوین نمودند که در آن مسائلى در ارتباط با اهل سنّت و فرقه هاى آنان و نوعى وحدت که در رابطه با آن ها در دین اسلام و تشیّع مطرح مى باشد، بیان شده است، در این کتاب، براى اولین بار در کتب فقهى و اصولى، تقیه مداراتى مورد تحقیق کامل واقع شده است.
ج ـ فلسفى ـ عرفانى
1ـ مصباح الهدایه الى الخلافة و الولایة. ترجمه سید احمد فهرى، تهران، پیام آزادى، 1360، 14 + 214 + 8 ص، وزیرى.
این کتاب را، که از نظر سیر عرفان، نمونه اى از معارف الهیه مى باشد، امام خمینى(رحمه الله) در سن 27 سالگى به رشته تحریر درآورده اند. بعضى از علماى بزرگ معاصر نیز بر آن حاشیه زده اند. در این کتاب، زیبایى و شکوه جمال معنوى حضرت امام(رحمه الله) به کمال نمایانده شده و از این رو، نزد خواص جایگاهى ممتاز یافته است.
در این اثر، از مباحث توحید، علم الاسماء مسائل مهمى از قبیل بحث بَدا، سرّ قدر، علم حق به اشیا پیش از کثرت، به طریقه حکما گفتوگو شده است. زبان کتاب رسا، زیبا و بهجت افزاست. مسائل غامض و مباحث عالى نبوت و ولایت در عباراتى نسبتاً کوتاه، ولى با مهارت تقریر شده است.
این کتاب را آقاى سید احمد فهرى در 222 صفحه ترجمه کرده که تاکنون بارها چاپ و منتشر گردیده است.
2ـ شرح دعاء السحر. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1374 4 + 4 + 180 + 63 ص، وزیرى.
در این کتاب، که حضرت امام(رحمه الله) در سن 29 سالگى آن را به رشته تحریر درآورده اند، به مباحثى از قبیل دستور دعا کردن، اخلاص، طریقه سلوک، مقام الهى، اوصاف خداوندى، انسان کامل و اسم اعظم پرداخته اند.
کتاب مذکور را حجة الاسلام سید احمد فهرى در 289 صفحه ترجمه نموده که بارها از سوى نهضت زنان مسلمان و ناشرین دیگر چاپ و پخش گردیده است. متن عربى کتاب در بهمن 1374 هجرى شمسى، توسط مؤسسه عروج و زیر نظر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) به چاپ رسیده و راهى بازار کتاب شده است.
3ـ ره عشق. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله)، 1368، 47 ص، وزیرى.
این کتاب صحیفه اى اخلاقى، عرفانى و تربیتى از امام(رحمه الله)خطاب به خانم فاطمه طباطبایى، همسر مرحوم حاج احمد آقا، است که در تاریخ 12 رمضان 1404 با مفاهیمى بلند و معنوى نگاشته شده است. در این اثر، متن نامه حضرت امام(رحمه الله)خوشنویسى شده و تصویر دست خط مبارک ایشان نیز زینت بخش آن است. در پایان کتاب، فهرست توضیحات و تعبیرات و اصطلاحات آورده شده است.
د ـ فقه
1ـ تحریر الوسیله. نجف اشرف، مطبعة الآداب، بى تا، 2 ج، (7 + 662) + (646) ص، وزیرى.
این کتاب در سن 64 سالگى حضرت امام(رحمه الله) در سال 1384 هجرى قمرى در بورسا، محل تبعید معظمٌ له در ترکیه به رشته تحریر درآمده است و همان حاشیه ایشان بر کتاب وسیلة النجاة مرحوم آیة اللّه سیدابوالحسن اصفهانى(رحمه الله) مى باشد که با اضافاتى بدین صورت درآمده و بیانگر نظرات فقهى آن حضرت است.
این کتاب بارها از سوى ناشران گوناگون در ایران، بیروت و نجف به چاپ رسیده و از سوى آقایان على اسلامى و قاضى زاده، زیر نظر حضرات آیات مؤمن قمى و طاهرى خرّم آبادى و به همّت دفتر انتشارات اسلامى در 4 جلد به فارسى منتشر گردیده است.
تا کنون شرح هاى متعددى بر تحریر الوسیله نوشته شده که در ذیل، به نمونه هایى از آن اشاره مى شود:
1ـ تفصیل الشریعه فى شرح تحریر الوسیله، آیة الله فاضل لنکرانى;
2ـ انوار الفقاهه، آیة الله مکارم شیرزاى;
3ـ مستند تحریر الوسیله، احمد مطهرى;
4ـ مستند تحریر الوسیله، شهید حاج سید مصطفى خمینى;
5ـ مصباح الشریعه، حاج شیخ عبدالنبى نمازى;
6ـ دلیل تحریر الوسیله، حاج شیخ على اکبر سیفى;
7ـ شرح تحریر الوسیله، حاج شیخ احمد سبط الشیخ;
8ـ شرح تحریر الوسیله، آیة الله یوسف صانعى;
9ـ شرح تحریر الوسیله، آیة الله محمد مؤمن;
10ـ شرح تحریر الوسیله، ایة الله محمدحسن احمدى فقیه (یزدى).
2ـ بیع. تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، 1407 هـ. ق، 5 ج، 2396 ص، وزیرى.
در خلال اقامت حضرت امام(رحمه الله) در نجف اشرف و در کنار درس خارج مکاسب، این کتاب توسط معظمٌ له تحریر شده که تاریخ اتمام جلدپنجم آن جمادى الاولى 1369 هجرى قمرى مى باشد.
این کتاب، همچون دایرة المعارفى فقهى است که از کتاب هاى بسیار مهم در عالم فقه و فقاهت مى باشد و درباره احکام خیار، ربا، شرط جواز تصرف، عقود، بیع فاسد و فضولى، بیع وقف، بیع مجهول، حرمت احتکار، رهن، ولایت فقیه، ولایت پدر و سهم امام و سهم سادات در آن به بحث پرداخته اند.
3ـ طهارة. قم، حکمت، بى تا، 3 ج، 832 ص، وزیرى.
این کتاب، که بر اساس ترتیب «شرایع» نگاشته یافته است، جلد اول آن درباره دماء ثلاثه بحث مى کند و حضرت امام(رحمه الله) آن را در روز شنبه 22 ربیع الاول 1376 هجرى قمرى به اتمام رسانده اند.
در جلد دوم آن، وارد بحث تیمّم شده اند و مسائلى از قبیل «بر آنچه تیمّم صحیح است»، «جاهایى که باید تیمم کرد»، «اگر تیمم نکرد و غسل و وضو گرفت چه مى شود» را مطرح نموده اند. این جلد از کتاب در تاریخ 11 شعبان 1376 هجرى قمرى به اتمام رسیده است.
در جلد سوم، بحث نجاسات، اقسام آن و احکام نجاسات بیان گردیده و احکام منى، مردار، مسّ میت، خون، سگ، خوک، شراب، عصیر عنبى، فقاع، کافر، منکر ضرورى، منافقان، ولدالزّنا، عرق جنب از حرام و عرق شتر نجاستخوار توضیح داده شده است. این جلد از کتاب در سال 1377 هجرى قمرى به نگارش درآمده است.
4ـ مکاسب محرّمه. با مقدمه سیدمحمد هاشمى، تحقیق فنى: مؤسسه امام صادق(علیه السلام)، قم، 1373، 1 ج، (22 + 484 + 10) + (432 + 112) ص، وزیرى.
حضرت امام(رحمه الله) درباره حرمت انتفاع به نجس و میت، کذب، قمار، بیع میت، بیع سگ، حکم عصیر، بیع سلاح، حرمت تصویر، غنا، غیبت و استماع آن در این کتاب به بحث پرداخته اند. این مجموعه در جمادى الاولى 1380 هـ. ق. تحریر شده است.
5ـ رساله اى مشتمل بر چند فایده در بعضى مسائل مشکله
6ـ رساله احکام (توضیح المسائل). تصحیح آیة الله رضوانى، تهران، راه امام، 1359، 337 + 11 ص، وزیرى.
در این کتاب گران بها، که در برگیرنده نظرات فقهى حضرت امام(رحمه الله)در احکام فرعیه مى باشد، قریب 2895 مسأله شرعى بیان گردیده که تاکنون به زبان هاى گوناگونى از سوى ناشران، در تیراژهاى بسیار گسترده، در سراسر دنیا به چاپ رسیده است.
7ـ عروة الوثقى مع تعلیقة الامام الخمینى. قم، وجدانى، بى تا، 726 ص، وزیرى.
عروة الوثقى را مرحوم علاّمه طباطبائى(قدس سره)تهیه و تنظیم نموده اند و مراجع عالیقدر شیعه نظرات فقهى خود را بر آن حاشیه زده اند.
انتشارات دارالفکر نیز مجموعه نظرات فقهى حضرت امام(رحمه الله) را در مجموعه اى به نام تعلیقة على العروة الوثقى در تاریخ 1375 هجرى قمرى در 368 صفحه وزیرى منتشر کرده است.
هـ ـ اصول
1ـ طلب و اراده. ترجمه سید احمد فهرى، تهران، انتشارات علمى ـ فرهنگى، 1362، 162 ص، وزیرى.
این رساله در ردیف مسائل علم اصول به شمار مى رود که حضرت امام(رحمه الله) در آن با سبکى خاص، نقدهایى بر اصولیان ذکر کرده اند و از این نظر حایز اهمیت است.
این رساله همچنین به مسأله طلب و ارداه ـ که یکى از موضوعات موسوعه علم اصول است ـ پرداخته و آن را از لحاظ فلسفى، عرفانى و روایى دقیقاً ریشه یابى کرده است. هم چنین به مسائلى از قبیل جبر و تفویض، معناى کلام و متکلم، اراده حق تعالى، اراده انسان، و بیان حقیقت سعادت و شقاوت پرداخته است.
2ـ الاستصحاب. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1375، 456 ص، وزیرى.
این رساله به بحث درباره اصالت صحت در فعل غیر مسلمان ـ که بحثى ضرورى است پرداخته و تحقیقى نیز در حکم قرعه ارائه داده. در این رساله ارزشمند، قاعده تجاوز و فراغ نیز بررسى شده و از آن دو به عنوان یک قاعده، که قاعده تجاوز مى باشد، بحثى مطرح گشته است. نگارش رساله مذکور در تاریخ 9 رمضان 1370 هجرى قمرى پایان یافته است.
3ـ نیل الاوطار فى بیان قاعدة «لاضرر و لاضرار».
این کتاب تقریرات درس خارج اصولِ حضرت امام(رحمه الله)مى باشد که به همراه جلد سوم تهذیب الاصول ـ آیت الله جعفر سبحانى ـ به چاپ رسیده است.
4ـ التعادل و التراجیح. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1375، 218 + 55 ص، وزیرى.
این رساله را حضرت امام(رحمه الله) درسال 1370 هجرى قمرى تألیف نموده و بحث مهم اصولى تعادل و تراجیع را دقیقاً مورد بررسى قرار داده اند. این کتاب، که در خصوص منشأ اختلاف ادله تقیه، دخالت زمان و مکان در احکام شرعى و چگونگى انتخاب خبر موثق بحث مى کند، درجمادى الاولى 1370 ق. به پایان رسیده است.
این رساله تحت عنوان «رسالة فى التعادل و التراجیح» در جلد دوم کتاب الرسائل با تذییلات آیة الله مجتبى تهرانى نیر به چاپ رسیده است.
5ـ رساله در موضوع علم اصول.
در این رساله پر اهمیت، امام امّت(رحمه الله)موضوع علم اصول را مشخص نموده اند; چنانچه ایشان در این رساله مى آورند: «چون این مطلب عار است بر اصولیّین که موضوع اصول معلوم نشود، در این رساله مسأله را حل مى نماییم.
6ـ انوار الهدایة فى التعلیقة على الکفایة. قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1372، 2 ج، (15 + 385 + 39) + (443 + 45) ص، وزیرى.
تعلیق مزبور در اول جمادى الاولى سال 1368 هجرى قمرى به پایان رسیده و در سال 1413 هـ. ق. راهى بازار کتاب گردیده است. حضرت امام(رحمه الله) در این کتاب، که تعلیقى بر کفایة الاصول مرحوم آخوند خراسانى مى باشد، مباحث قطع، ظن و شک را به طور مبسوط مورد کنکاش قرار داده اند.
7ـ مناهج الوصول الى علم الاصول. چ دوم، قم، مؤسسه تنظیم و نشر اثار امام خمینى(رحمه الله)، 1373، 2 ج، (419 + 11) + (339 + 67) ص، وزیرى.
این کتاب اصولى نیز که از آثار گران سنگ روح خداست، به موضوعات اوامر، نواهى، مفاهیم، عام و خاص، و مطلق و مفید مى پردازد و طالبان دانش حوزوى را با علم اصول آشنا مى کند.
8ـ الاجتهاد و التقلید. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1377، 200 ص، وزیرى.
این کتاب در سال 1370 ق. تألیف شده و به موضوعات اجتهاد و تقلید پرداخته است.
9ـ تقریرات اصولیه.
این کتاب، تقریرات درس اصول مرحوم آیة الله العظمى بروجردى است که به قلم حضرت امام(رحمه الله) تحریر شده است. کتاب مزبور از آغاز تعریف و موضوع علم اصول تا مباحث قطع و ظن را در برمى گیرد.
10ـ رسالة فى قاعدة من ملک. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1378، 100 ص، وزیرى.
11ـ رساله فى حجّیة خبر اصحاب الاصول و الکتب.
در این رساله که در 30 صفحه، ضمن جلد سوم کتاب الطهارة معظّمٌ له به چاپ رسیده، درباره قاعده اجماع و تفاوت اصل و کتاب بحث شده است.
12ـ رساله فى قاعدة الید.
این رساله،که تقریرات درس حضرت آیة الله العظمى بروجردى; مى باشد، به زودى از سوى انتشارات مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) به چاپ خواهد رسید.
و ـ تعلیقات و حواشى
1ـ حاشیه بر مصباح الانس و شرح آن مفتاح الغیب.
2ـ حاشیه بر فصوص الحکم قیصرى.
3ـ تعلیقة على شرح فصوص الحکم و مصباح الانس. با مقدمه محمدحسن رحیمیان، قم، پاسدار اسلام، 406 هـ. ق.، 327 ص، وزیرى.
این کتاب در بخش اول خود، «تعلیقات على شرح فصوص الحکم قیصرى» را آورده و در بخش دوم، «تعلیقات على مصباح الانس قونوى» را داراست.
در سال 1355 هـ. ق.، حضرت امام(رحمه الله)در سن 35 سالگى نگارش آن را به پایان رسانده است.
لازم به ذکر است که متن کتاب فصوص الحکم را محى الدین عربى تألیف نموده و داوود بن محمود بن محمد رومى قیصرى بر آن شرح زده است. هم چنین کتاب مصباح الانس در شرح مفتاح غیب المجمع و الوجود را ابى المعالى صدرالدین محمد بن اسحاق قونوى نوشته و محمّد بن حمزة بن محمّد بر آن شرح زده است.
این مجموعه درباره مسائلى همچون وجود، اسما و صفات خداوند، جوهر و عرض، عالم مثالى، نبوّت، رسالت، ولایت، حکمت ها و فصول فاتحه بحث مى کند.
چنانچه علاّمه شهید مرتضى مطهرى(رحمه الله) فرموده اند، درک این کتاب در قرن اخیر فقط توسط افراد انگشت شمارى ممکن است و تعلیق حضرت امام(رحمه الله) بر این شرح ها، نشان از عظمت علمى آن رهبر فرزانه دارد.
4ـ حاشیه بر اسفار اربعه.
متأسفانه تنها مقدار کمى از این حاشه به خط حضرت امام(رحمه الله)موجود مى باشد و بخش آخر آن در دست نیست.
5ـ حاشیه بر رساله شرح حدیث رأس الجالوت قاضى سعید قمى و شرح مستقلى بر همان حدیث.
این کتاب، علاوه بر آن که شرح حدیث مزبور را به عهده دارد، حاوى مطالب
عمیق و عرفانى در زمینه مسائل توحیدى است و حضرت امام(رحمه الله) در تاریخ 22 ربیع المولود 1348 هـ. ق. آن را به پایان برده اند.
6ـ حاشیه اى بر شرح دعاى سحر.
این حاشیه در شرح کتاب دعاى سحر بوده و بر اساس همان محور شرح دعاى سحر، به عنوان تکمیل متن، از سوى ایشان، اضافاتى نگاشته شده است.
7ـ تعلیقات و حواشى بر کتاب ارث. مرحوم حاج ملا هاشم خراسانى. قم، چاپ سنگى، بى تا، 120 ص، به انضمام اصل رساله.
کتاب ارث، که یکى از کتاب هاى مشکل حوزه هاى علمیه در بحث فقه مى باشد، بعضى از مشکلات خود را در این کتاب با عظمت حضرت امام(رحمه الله) حل شده یافته است.
8ـ التعلیقه على الفوائد الرضویة. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1375، 190 ص، وزیرى.
فوائد الرضویه نام شرحى است بر حدیث احتجاج حضرت على بن موسى الرضا(علیه السلام)با رأس الجالوت یهودى که مرحوم حکیم کوچک قاضى سعید قمى نگاشته است. حضرت امام(رحمه الله) بر این کتاب تعلیقات متعددى نگاشته اند که پایان تألیف آن 22 ربیع المولود 1348 ق. مى باشد. این کتاب، همراه با اصل متن، فهرست و پاورقى هاى توضیحى منتشر شده است.
ز ـ مجموعه پیام ها و سخنرانى ها
1ـ صحیفه انقلاب. تهران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلام، 1368، 38 ص.
این کتاب که براى اولین بار در تاریخ مذکور به چاپ رسیده، در بر گیرنده متن کامل وصیت نامه سیاسىـ الهى حضرت امام(رحمه الله)مى باشد که همراه با دست خط معظمٌ له تدوین شده است. این صحیفه تاکنون به ده ها زبان خارجى ترجمه و منتشر گردیده است.
آقاى علیرضا اسماعیلى جمکرانى نیز کتابى در 192 صفحه منتشر کرده که زحمت انتشار آن را مؤسسه چاپ و نشر عروج به عهده داشته است. مؤلف در این کتاب، که متن اصلى آن 164 صفحه مى باشد، علاوه بر توضیحاتى در خصوص وصیت نامه حضرت امام(رحمه الله) 318 پرسش و پاسخ از وصیت نامه ـ ویژه دانشجویان دانشگاه ها و مراکز آموزش عالى ـ مطرح کرده است. چاپ اول این کتاب در زمستان 1375، چاپ دوم آن در پاییز 1376 و چاپ سوم آن در زمستان 1377 منتشر گردیده است.
2ـ نداى حق. تهران، کمیل، 1357، 448 ص، وزیرى.
مجموعه اى از پیام ها، مصاحبه ها و سخنرانى هاى امام امت(رحمه الله)از تاریخ 17/7/1357 هجرى شمسى تا 30 آبان 1357 که شامل 8 پیام، 33 مصاحبه و 31 سخنرانى رهبر انقلاب در نخستین هفته هاى اقامت در پاریس مى باشد که به وسیله «اتحادیه انجمن هاى اسلامى دانشجویان در اروپا» و «انجمن اسلامى دانشجویان در امریکا و کانادا» گردآورى شده است.
2 ـ کتب تدوین شده از آثار امام(رحمه الله)
الف ـ اخلاق و سیر و سلوک
1ـ مبارزه با نفس یا جهاد اکبر. تنظیم سید حمید روحانى، چ. سوم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1373، 5 + 7 + 63 ص، رقعى.
این کتاب بخش هایى از بیانات شیوا و سازنده امام خمینى(رحمه الله)در زمینه مسائل اخلاقى است که در آستانه ماه مبارک رمضان و فرصت هاى مناسب دیگر، در نجف اشرف ایراد شده است.
حضرت امام(قدس سره) در این کتاب گران بها، علاوه بر بیان فضایل اخلاقى، روحانیان بیدار و انقلابى را نسبت به خطرهاى موجود در جامعه آگاه ساخته اند.
ب ـ سیاسى ـ مذهبى
1ـ حکومت اسلامى یا ولایت فقیه. تنظیم سید حمید روحانى، چ. دوم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1373، 7 + 15 + 4 + 142 + 1 ص، وزیرى.
این کتاب مجموعه سیزده سخنرانى درباره حکومت اسلامى است که حضرت امام(رحمه الله)در فاصله 13 ذى القعده 1389 هجرى قمرى تا 2 ذى الحجه 1389 هجرى قمرى / 1/11/1348 تا 20/11/1348 در ایام اقامت در نجف اشرف ایراد نموده اند.
نخست یاران آن رهبر خردمند، این کتاب را در بیروت به چاپ رساندند و هم زمان در ایران، اروپا، امریکا، پاکستان و افغانستان پخش گردید. این کتاب پیش از پیروزى انقلاب اسلامى در سال 1356 در ایران با نام نامه اى از امام موسوى کاشف الغطاء به ضمیمه جهاد اکبر چاپ شد.
پس از پیروزى انقلاب، کتاب مزبور حضور چشم گیرى در جامعه پیدا کرد و امروز نیز در سر لوحه برنامه کارى حامیان ولایت و طرفداران انقلاب اسلامى قرار دارد. کتاب یاد شده علاوه بر بیان مفصّل مسأله «ولایت فقیه» و تبیین موضوع انتصاب ولىّ فقیه، ضرر مقدس مآب هاى احمق را گوشزد نموده است.
2ـ شؤون و اختیارات ولىّ فقیه. تهران، اداره کل انتشارات و تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، 1365، 3 + 4 + 116 + 23 ص، وزیرى.
این کتاب ترجمه صفحات 459 ـ 520 جلد دوم کتاب البیع معظمٌ له مى باشد که به بیان مطالبى از قبیل لزوم تشکیل حکومت اسلامى، ویژگى هاى حاکم اسلامى، وجوب تشکیل حکومت بر فقها، حق تصرّف فقیه در سهم امام، شرط عدالت و وثاقت در ثبوت ولایت مؤمنان و مزاحمت فقیه نسبت به شخص عادل مى پردازد.
ج ـ تفسیر
1ـ تفسیرسوره حمد. تهیه وتنظیم على اصغرربانى خلخالى، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1400 هـ. ق، 125 + 6 ص، رقعى.
مجموعه 5 جلسه تفسیر حضرت امام(رحمه الله) از سوره حمد که در آذر و دى 1358 هجرى شمسى در برنامه «با قرآن در صحنه» از سیماى جمهورى اسلامى ایران پخش گردید، در این کتاب به چاپ رسیده است. این برنامه متأسفانه به دلیل شکوه ناآشنایان و بیمارى آن حضرت، براى همیشه تعطیل گردید و تشنگان معارف را محروم گذارد.
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) در بهار 1375 هجرى شمس با الحاق تفسیر سوره حمد از کتاب سرّ الصلوة و ضمیمه نمودن معناى بسمله و دیگر فقرات سوره حمد در آثار مکتوب و شفاهى ایشان به آن، کتابى با همان نام در 282 صفحه در اختیار علاقمندان قرار داد.
2ـ تفسیر سوره علق. تهران، حجر، بى تا، 27 ص، رقعى.
بخشى از مجموعه مباحث حضرت امام(رحمه الله)در برنامه «با قرآن در صحنه» در تفسیر سوره علق مى باشد که در این کتاب به چاپ رسیده است.
د ـ فقه
1ـ رسالة فى الاجتهاد و التقلید. قم، اسماعیلیان، 1358 هـ. ق، وزیرى.
این رساله، که تقریر درس خارج حضرت امام(رحمه الله) مى باشد، مباحث ولایت فقیه، قضاى اسلامى، مسائل اجتهاد و تقلید را مورد بحث قرار داده است.
2ـ زبدة الاحکام. تهران، سازمان تبلیغات اسلامى، 1404 هـ. ق، 273 ص، رقعى.
در این کتاب، حضرت امام خمینى(رحمه الله) به بیان مسائل تقلید، طهارت، نماز، روزه، زکات، خمس، دفاع، بیع و طلاق پرداخته اند.
3ـ مسأله قضاوت. ترجمه محمد امینى، تهران، نهضت زنان مسلمان، 1360، 68 ص، وزیرى.
این کتاب ترجمه بحث قضاوت از تحریر الوسیله مى باشد که توسط آقاى محمّد امینى به فارسى برگردانده شده است. در این کتاب، مسائلى از قبیل مسأله قضاوت، خصوصیات و وظایف قاضى، چگونگى اظهارات مدعى، دفاعیات متهم، شاهد و کیفیت سوگند، احکام ید چگونگى ابلاغ حکم قاضى به قاضى دیگر مطرح گردیده است.
4ـ استفتائات. قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1366، 1372، 2 ج، (520) + (632) ص، وزیرى.
این کتاب دربرگیرنده پاسخ هاى حضرت امام(رحمه الله) به سؤالات فقهى اقشار مردم درباره مسائل تقلید، طهارت، نماز، روزه، زکات، خمس، حج، امر به معروف، نهى از منکر، دفاع، مکاسب محرّمه، شفعه، صلح، اجاره، امانت، مضاربه، شرکت، دین و قرضى، رهن، حواله، وکالت، وقف، وصیت، کفّاره، غضب و گناهان کبیره مى باشد. جلد سوم این کتاب نیز از سوى همان ناشر به چاپ خواهد رسید.
5ـ استفتائات رزمندگان. کرمان، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامى، با همکارى لشکر 41 ثارالله، 1376، 84 ص، رقعى.
این کتاب که در هجده قسمت و شش فصل دسته بندى شده، دربرگیرنده 204 استفتاء از حضرت امام(رحمه الله) در زمنیه مسائل جبهه است که توسط نگارنده تدوین گردیده و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامى استان کرمان آن را به چاپ رسانده است.
از جمله مسائلى که این کتاب به آن پرداخته، احکام دفاع، احکام برخورد با دشمن، احکام غنایم جنگى، احکام روحانیان، احکام فرماندهان، رعایت اصول نظامى، احکام رانندگان و احکام مجروحان، معلولان و شهدا مى باشد.
6ـ احکام جبهه. تهران، تبلیغات و انتشارات ستاد مرکزى سپاه، 1365، 255 ص، رقعى.
مجموعه اى از فتاواى حضرت امام خمینى(رحمه الله) درباره مسائل مورد نیاز جبهه ها به وسیله حجة الاسلام على محمّد اسدى مى باشد که تحت عنوان مزبور به چاپ رسیده است.
7ـ مناسک حج، چ. پنجم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1370، 272 ص، رقعى.
این کتاب علاوه بر ترجمه بعضى از مسائل حج کتاب تحریر الوسیله، قریب 550 مسأله جدید از حضرت امام(رحمه الله)را درباره اعمال حج دربردارد.
8ـ الخلل فى الصلوة. بى جا، مطبعه مهر، بى تا، 309 ص، وزیرى.
از جمله کتاب هاى ارزنده و ارزشمند امام(رحمه الله) که به بیان مسائلى از قبیل فرق بین جهل و سهو و نسیان، حکم نماز پشت به قبله، وقت هاى نماز، شک، مسائل نماز و نماز مسافر پرداخته همین کتاب است. مطالب این کتاب در نجف اشرف تدریس شده و پس از پیروزى انقلاب اسلامى از سوى ناشران مهر،اسماعیلیان و چاپ محمّد قم منتشر و پخش گردیده است. شیوه حضرت امام(رحمه الله) در تألیف این کتاب، سبکى کاملاً نوین است که واجد نوعى پویایى مى باشد.
9ـ رساله فى تعیین الفجر فى اللیالى المقمره. شرح و تفسیر محمدحسن احمدى فقیه، تهران مرکز نشر مدرس، 1367، 29 + 3 ص، رقعى.
رساله مذکور به موضوعاتى از قبیل تعیین لیالى، بیان منشأ فجر، صورت وضع خورشید و ماه و زمین در لیالى مقمره، وقت نجومى و فجر، فجر صادق و فجر کاذب پرداخته است.
10ـ احکام بانوان و مادران. گردآورنده عبدالرحیم موگهى، قم، شفق، 1370، 240، رقعى.
مطالب این کتاب از عروة الوثقى، استفتائات، تحریر الوسیله و توضیح المسائل امام خمینى(رحمه الله) استخراج شده است.
11ـ رساله آموزشى. تنظیم رضا قربانیان قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1363، 116 ص، رحلى.
این رساله منتخبى از توضیح المسائل، استفتائات و تحریر الوسیله امام خمینى(رحمه الله)و حواشى معظمٌ له بر عروة الوثقى مى باشد. آقاى قربانیان تلاش کرده تا با روشى نوین، مسائل اولیه اى را که مورد ابتلاى همگان است، در این کتاب جمع آورى نماید.
12ـ احکام روزه. گردآورنده عبدالرحیم موگهى، قم، نمایشگاه و نشر کتاب، 1411، رقعى.
این کتاب شامل مقدّمات احکام، احکام تقلید، احکام روزه، استفتائات و سؤالات شرعى روزه داران و مفاهیم و اصطلاحات احکام آن است که با استفاده از فتاواى حضرت امام خمینى(رحمه الله)تنظیم شده است.
13ـ 380 استفتاء جدید از امام امّت. گردآورنده ع ـ ق، قم، موسسه ونشرفرهنگ اهل بیت(علیه السلام)، 1404 هـ. ق.، 100 ص، رقعى.
380 استفتا از حضرت امام(رحمه الله) درباره تقلید، مطهرات، نماز، روزه، خمس، زکات، حج، معاملات، حجاب، نکاح و قوانین دولت اسلامى دراین کتاب گردآمده است.
14ـ احکام فقهى در سفرهاى خارجى. تدوین محمدحسین فلاح زاده، قم، معروف، 1374، 168 + 8 ص، رقعى.
مسائل ویژه اى که در مسافرت هاى خارج از کشور، به خصوص کشورهاى غیر اسلامى، مورد ابتلا مى باشد، در این کتاب آمده است. مطالب این کتاب بیش تر بر اساس تنظیم مرسوم ابواب فقه آورده شده که مطابق با فتاواى بنیانگذار جمهورى اسلامى ایران، حضرت امام خمینى(رحمه الله)است.
15ـ مجموعه اى از فتاوى جدید امام خمینى. تهران، انجمن اسلامى کارمندان دادگسترى مرکز، 1361، 96 ص، رقعى.
کتاب مزبور مشتمل بر فتاوى جدید حضرت امام(رحمه الله) درباره نماز، روزه، خمس، زکات، ارز، فروش چک و سفته، بعضى احکام مربوط به زن، روضه خوانى، قمه زنى و اعتیاد است.
16ـ نجاة العباد. قم، بى نا، 1378. ق، 2 ج، (202) + (155) ص، وزیرى.
جلد اول درباره مباحث تقلید تا احکام عمره و جلد دوم درباره احکام معاملات تا احکام طلاق مى باشد.
17ـ ره توشه حج. تدوین على محمد اسدى، قم، جهان آرا، 1362، 100 ص، پالتویى.
این کتاب در برگیرنده فتاوى، استفتائات و توصیه هاى امام خمینى(رحمه الله) به حجاج است.
18ـ احکام تقلید و اجتهاد. گردآورى عبدالرحیم موگهى، چ. سوم، قم، 1376، دفتر تبلیغات اسلامى، 234 ص، وزیرى.
این کتاب بیان گر احکام تقلید و اجتهاد مطابق با فتواى امام خمینى(رحمه الله) است.
19ـ احکام ویژه بانوان در حج. تهیه و تنظیم: محمدحسین فلاح زاده، تهران، مشعر، 1371، 86 ص، رقعى.
این کتاب بیان کننده احکام ویژه بانوان در حج مطابق با فتواى امام خمینى(رحمه الله) است. در این کتاب، فتاواى آیات عظام: خوئى، گلپایگانى و اراکى(رحمهم الله) نیز ذکر شده است.
20ـ استفتائات اختصاصى بانوان مطابق با فتواى امام. تهیه و تنظیم: حسین متقى، قم، زائر، 1378، 65 ص، وزیرى.
این کتاب در برگیرنده مسائل خاص بانوان در فتواى امام خمینى(رحمه الله) است.
21ـ احکام نماز: وقت شناسى، قبله شناسى. تهیه و تنظیم: محمد وحیدى، چ. هشتم، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، 1375، 191 ص، رقعى.
در این کتاب، احکام نماز، وقت شناسى و قبله شناسى در فتواى امام خمینى(رحمه الله) به طور مبسوط بیان گردیده است.
هـ ـ اصول
1ـ الرسائل. قم، المطبعة العلمیه، 1385 هـ. ق.، 2 ج، 576 ص، وزیرى.
حضرت امام(رحمه الله)مباحث اصولى«لاضرر و لا ضرار»، استصحاب، تعادل و تراجیح، اجتهاد، تقلید و تقیه را در این کتاب مورد بحث قرار داده اند. این کتاب با تذییلات حاج شیخ مجتبى طهرانى به چاپ رسیده است.
2ـ تهذیب الاصول. تدوین آیة الله جعفر سبحانى، چ. سوم، قم، دارالفکر، 1367، 1002 ص، وزیرى.
کتاب مذکور تقریرات درس اصول حضرت امام در قم مى باشد که درباره مسائل عام و خاص، امارت، ظن، حکم واقعى و ظاهرى، خبر واحد، برائت، اشتغال، قاعده لاضرر، اجتهاد و تقلید بحث مى کند.
3ـ بدائع الدرّر فى قاعدة نفى الضرّر. چ دوم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1484 هـ. ق; 140 + 36 ص، وزیرى.
این کتاب که مشتمل بر فهرست آیات، احادیث، اسماى نبى خاتم(صلى الله علیه وآله)، اعلام، اشعار، اسماى کتب وارده در متن کتاب، اماکن، طوایف، کلمات، وقایع، مصادر و موضوعات مى باشد، پس از پیروزى انقلاب اسلامى به جمع کتب ارزشمند کشورمان پیوست.
حضرت امام(رحمه الله) در این کتاب قاعده «لاضرر و لاضرار» فرق بین ضرر و ضرار را تشریح نموده اند.
و ـ شعر
1ـ دیوان امام. با مقدمه فاطمه طباطبائى، خوشنویسى جلیل رسولى، چ. سوم، تهران، موسسه تنظیم و نظر آثار امام خمینى، 1374، 3 + 14 + 314 + 124 ص، وزیرى.
حضرت امام(رحمه الله) در دوران جوانى، غزلیات فراوانى سروده بوده و آن ها را در دفترى نیز گردآورى نموده بودند، اما متأسفانه در جریان سفرهاى پیاپى ایشان، این دفتر مفقود گردید.
پس از آن نیز سروده هایى از ایشان در دست بود که برخى به خط خود ایشان ثبت گردیده بوده، تعدادى نیز به وسیله همسر گرامیشان استنساخ شده و در دفترچه اى گردآورى شده است. این دفترنیز درجریان تغییرمکررمحل سکونتشان مفقودگردیده است.
برخى از دست نوشته هاى باقیمانده، در پى هجوم مأموران ساواک به منزل و کتابخانه شخصى ایشان از دست رفت; اما نسخه اى چند از آثار منظوم قدیمى ایشان، که در دست ارادتمندان و دوستان آن حضرت چونان امانتى ارزشمند نگاه دارى مى شد، به تدریج با ارسال به موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) جمع آورى شد.
پس از پیروزى انقلاب اسلامى نیز حضرت امام(رحمه الله)بنابه خواهش و اصرار فراوان بانو فاطمه طباطبائى ـ همسر حاج احمد آقا ـ اشعارى در قالب هاى متنوع و با مضامین عرفانى سرودند.
تمامى سروده هاى پس از پیروزى انقلاب و آثار به دست آمده از سروده هاى قدیم ایشان در مجموعه اى به نام دیوان امام گردآورى شد و بعد از رحلت آن بزرگوار از سوى مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) در اختیار علاقه مندان به آن پیرمراد قرار گرفت.
فرهنگ دیوان امام نیز کتاب جداگانه اى است که علاقه مندان به این دیوان را در دست یابى به مقصود یارى مى رساند.
2ـ سبوى عشق. گردآورى و تنظیم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، تذهیب کریم صفایى، خط جلیل رسولى، چ. دوم، تهران، سروش، بى تا، 22، وزیرى.
مجموعه از غزل هاى عارفانه حضرت امام(رحمه الله) که از سال 1365 ـ 1378 سروده اند، در این کتاب جمع آورى شده و به شکلى بسیار زیبا به چاپ رسیده است.
3ـ باده عشق. خوشنویسى جلیل رسولى، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1373، 87 ص، وزیرى.
این کتاب حاوى بخشى از غزلیات و رباعیات حضرت امام خمینى(رحمه الله) و نامه هاى عرفانى آن بزرگوار به خانم فاطمه طباطبائى ـ همسر گرامى مرحوم حاج احمد آقا خمینى ـ است.
4ـ نقطه عطف. چاپ ششم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1376، 96 ص، وزیرى.
مجموعه اى از اشعار حضرت امام(رحمه الله) به همراه نامه اى از آن حضرت خطاب به فرزند گرامیشان، حاج احمد آقا، تحت عنوان مزبور منتشر گردیده است.
5ـ محرم راز. خوشنویسى جلیل رسولى و ناصر جواهرپور، چ چهارم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1373، 96 ص، وزیرى.
تعدادى از غزلیات و رباعیات منتشر نشده حضرت امام(رحمه الله)و نامه اى دیگر از آن حضرت خطاب به حاج احمد آقا در تاریخ 27 ربیع الثانى 1480 هـ. ق. 28 آذر 1365 هـ. ق. در این کتاب درج گردیده است.
6ـ شرح و تفسیر و موضوع بندى دیوان امام. تهیه و تنظیم: قادر فاضلى، قم، فضیلت علم، 1378، 536 + 8، وزیرى.
این کتاب که از ص 33 ـ 226 فرهنگ موضوعى دیوان امام خمینى(رحمه الله) را در برگرفته است از ص 227 ـ 325 متن کامل دیوان معظّم له را نیز به همراه دارد.
نویسنده در بخش پایانى کتاب به شرح و تفسیر دیوان پرداخته است وى در بخش فرهنگ موضوعى از 149 غزل و 117 رباعى و چند قصیده دیوان، 653 موضوع استخراج نموده که هر یک در زمینه کارهاى فرهنگى و هنرى راه گشاست.
ز ـ مجموعه پیام ها و سخنرانى ها
1ـ صحیفه نور. تهران، با مقدمه مقام معظّم رهبرى، تهیه و تدوین انتشارات سازمان مدارک فرهنگى انقلاب اسلامى، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى با همکارى انتشارات سروش، 22 ج، وزیرى.
این مجموعه در برگیرنده پیام ها، اطلاعیه ها، سخنرانى ها، حکم ها و تلگراف هاى حضرت امام(رحمه الله) پیش از 15 خرداد 1342 هجرى شمسى تا پایان حیات آن حضرت مى باشد که با حفظ نظم تاریخى آن، به ترتیب آورده شده است.
مفتاح صحیفه ـ راهنماى صحیفه نور ـ نیز یاورى در راه یابى آسان و سریع به مقصود در کلام امام خمینى(رحمه الله)است که در 281 صفحه از سوى مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) به بازار عرضه گردیده است.
2ـ کوثر. با مقدمه حجة الاسلام حاج سید احمد خمینى، تهران، مؤسسه نشر و اثار امام خمینى;، 1372، وزیرى.
تمامى سخنرانى هاى حضرت امام(رحمه الله)همراه با شرح وقایع انقلاب اسلامى ـ نگاهى به سیر حوادث نهضت اسلامى از آغاز تا رحلت حضرت ایشان ـ این مجموعه گران قدر را «کوثر» نموده است.
این مجموعه، که تاکنون چند جلد از آن راهى بازار کتاب شده، در یک دوره 30 جلدى از سوى انتشارات مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) در حال چاپ مى باشد.
3ـ پیام انقلاب. گردآورنده م. د. قاجار، تهران، پیام آزادى و رسا، 1362، 7 ج، وزیرى.
این کتاب دربرگیرنده مجموعه پیام ها و بیانات حضرت امام(رحمه الله)از آغاز نهضت تا سال 1358 هـ. ش. مى باشد.
چهار جلد از این مجموعه که بیانات امام امت تا پایان سال 1357 هجرى شمسى را در برگرفته به وسیله انتشارات پیام آزادى و سخنرانى هاى ایراد شده در سال 1385 هجرى شمسى در سه جلد توسط انتشارات رسا منتشر شده است.
4ـ خمینى و جنبش. بى جا، بى نا، 1352، 105 ص، رقعى.
این کتاب در برگیرنده تعدادى از سخنرانى هاى حضرت امام(رحمه الله)از پیش از پانزده خرداد 1342 هجرى شمسى تا زمان اقامت ایشان در عراق مى باشد.
تعدادى از اعلامیه ها، نامه ها و فتاواى ایشان نیز آذین بخش این کتاب خمینى و جنبش است.
5ـ پیام ها، سخنرانى ها و اعلامیه هاى امام خمینى(رحمه الله). تهران، مؤسسه تحقیقاتى و انتشاراتى نور، 1361 ـ 1362، 7 ج، وزیرى.
این مجلات با همکارى دفتر پژوهش امور هنرى و نمونه سازى وزارت آموزش و پرورش، روزنامه جمهورى اسلامى و آقاى مسعود نورى تنظیم و منتشر شده است:
جلد اول این کتاب در برگیرنده سخنرانى ها و اعلامیه هاى حضرت امام(رحمه الله)از سال 1323 تا هجرت به پاریس; جلد دوم مربوط به شش ماهه اول سال 1359، جلد سوم متعلق به شش ماهه دوم سال 1359; جلد چهارم و پنجم شامل سخنرانى هاى ایشان در سال 1360; و جلدهاى ششم و هفتم در برگیرنده سخنرانى ها و اعلامیه هاى مربوط به سال 1361 هجرى شمسى مى باشد.
6ـ طلیعه انقلاب اسلامى. تهران، ستاد انقلاب فرهنگى و مرکز نشر دانشگاهى، 1363، 393 ص، وزیرى.
115 مصاحبه خبرنگاران خارجى با حضرت امام(رحمه الله) در نجف اشرف، پاریس ـ نوفل لوشاتو ـ و پنج مصاحبه ایشان در قم تا تاریخ 28 آذر 1359 در این کتاب گرد آمده است.
ح ـ کتاب هاى منتخب
1ـ امام و روحانیت. گردآورى و چاپ دفتر سیاسى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى، تهران، 1362، 583 + 82 ص، وزیرى.
این کتاب مجموعه دیدگاه ها و سخنان امام عزیز(رحمه الله) درباره روحانیت را در برمى گیرد.
این کتاب علاوه بر نظرگاه کلى حضرت امام(رحمه الله) درباره روحانیان، نظرات معظمٌ له درباره روحانیان بزرگوارى همچون مرحوم شیخ انصارى، مرحوم میرزاى شیرازى، شهید شیخ فضل الله نورى، آیة الله حائرى یزدى، مرحوم مدرّس، آیة الله سید ابوالحسن اصفهانى، آیة الله بروجردى، آیة الله کاشانى، آیة الله حکیم، علاّمه طباطبائى(رحمه الله) و بعضى از شهداى گرانقدر روحانیت در تاریخ انقلاب اسلامى ایران را بیان مى دارد.
2ـ در جست و جوى راه از کلام امام. تهران، امیرکبیر، 1361 ـ 1363، 22 ج، رقعى.
این مجموعه که بخش قابل توجهى از سخنان موضوعى حضرت امام(رحمه الله) را در برمى گیرد، در هر مجلد، به موضوعى خاص اختصاص دارد: دفتر اول. مستضعفین و مستکبرین (151 ص)، دفتر دوم. جنگ و جهاد (279 ص)، دفتر سوم. زن (84 ص)، دفتر چهارم. شهید و شهادت (83 ص) دفتر پنجم. شخصیت ها (107 ص)، دفتر ششم. رهبرى انقلاب اسلامى (82 ص)، دفتر هفتم. نهادهاى انقلابى (243 ص)، دفتر هشتم. روحانیت (390 ص)، دفتر نهم. ملّت، امّت (690 ص)، دفتر دهم. انقلاب اسلامى، (447 ص)، دفتر یازدهم. ملّى گرایان (75 ص)، دفتر دوازدهم. ضد انقلاب (167 ص)، دفتر سیزدهم. گروه هاى سیاسى (330 ص)، دفتر چهاردهم. استعمار و ابرقدرت ها (609 ص)، دفتر پانزدهم. جهان اسلام و نهضت هاى آزادى بخش (349 ص)، دفتر شانزدهم. سلطنت و تاریخ ایران (551 ص)، دفتر هفدهم. آزادى (333 ص)، دفتر هیجدهم، ارتش (307 ص)، دفتر نوزدهم. فلسطین و صهیونیزم (197 ص)، دفتر بیستم. اقلیّت هاى مذهبى (60 ص)، دفتر بیست و یکم. دانشگاه و انقلاب فرهنگى (266 ص)، دفتر بیست و دوم. فرهنگ و تعلیم و تربیت.
هر کتاب از کتاب هاى این مجموعه، که درباره یکى از موضوعات مزبور به بحث پرداخته، در برگیرنده برخى از نظرات حضرت امام(رحمه الله)درباره آن موضوع مى باشد.
3ـ الامام فى مواجهة الصهیونیه. ترجمه خضر نورالدین، تهران، سازمان تبلیغات اسلامى، بى تا، 191 ص.
این کتاب برگزیده اى از سخنرانى ها و فتاوى امام خمینى در طول مبارزه طولانى با استعمار و مزدورانش در دوران انقلاب اسلامى و پس از آن مى باشد.
4ـ حج; کنگره عبادى، سیاسى. گردآورى: مرکز تحقیقات و انتشارات حج، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى، بى تا، 207 ص.
کتاب مذکور مجموعه سخنان و پیام هاى حضرت امام امت(رحمه الله)درباره مسائل حج مى باشد.
این کتاب دربرگیرنده سخنرانى ها و پیام هاى امام خمینى از سال 1349 هجرى شمسى تا سال 1364 مى باشد که معظم له درباره «حج» بیان و صادر فرموده اند. هم چنین متن عربى این کتاب در 300 صفحه، به وسیله «مرکز تحقیقات و انتشارات حج» ترجمه، چاپ و پخش گردیده است.
5ـ حج در کلام و پیام امام خمینى. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) 1371، 164 + 15 ص، وزیرى.
این کتاب مجموعه موضوع بندى شده رهنمودهاى امام خمینى(رحمه الله) در زمینه حج مى باشد که در سخنرانى ها و پیام هاى آن حضرت در مناسبت هاى گوناگون پیش و پس از پیروزى انقلاب اسلامى منعکس گردیده است.
در بخش ها و فصل هاى جداگانه موضوعات جایگاه حج، ابعاد معنوى اجتماعى و سیاسى حج، و فلسفه اعمال حج مورد بررسى قرار گرفته است.
6ـ آیین انقلاب اسلامى. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله)، 1373، 501 + 36 ص، وزیرى.
گزیده اى از اندیشه ها و آراء امام خمینى(رحمه الله)در ابواب توحید، معاد، نبوت، اسلام، امامت، علل و زمینه هاى انقلاب اسلامى، فرهنگ و جامعه، تربیت، اصول سیاست خارجى، انتخابات، آزادى، جایگاه مردم و اقتصاد گرد آمده است.
7ـ حکومت از دیدگاه امام خمینى(رحمه الله). تهران، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامى استان تهران، 424 + 16 ص، وزیرى.
این کتاب نظرات حضرت امام(رحمه الله) را در زمینه دین و سیاست، ضرورت حکومت، اهداف حکومت ها، مشروعیت حکومت، اصول و مبانى حکومت در اسلام، شرایط رهبرى، شؤون و اختیارات ولى فقیه در جامعه اسلامى و نقش مردم در نظام الهى بیان مى کند.
8ـ اخلاق کارگزاران در کلام و پیام امام خمینى. تهیه و تنظیم بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامى قم، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1372، 751 + 33 ص، وزیرى.
این کتاب در خصوص صفات مسؤولان در نظام اسلامى، وظایف مسؤولان در مقابل یکدیگر، وظایف مردم و مسؤولان در مقابل یکدیگر و رسالت افراد سفارتخانه ها در نگاه امام مى باشد.
9ـ تبیان.
این مجموعه که تاکنون ده ها مجلد آن از سوى مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) به چاپ رسیده و همچنان ادامه دارد، گزیده آراء و اندیشه هاى امام خمینى(رحمه الله) رابه صورت جداگانه در برمى گیرد. هر مجلد از این کتاب در برگیرنده موضوع خاص مى باشد که با همت معاونت پژوهشى مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله)گردآورى شده است.
امر به معروف و نهى از منکر، خودباختگى و خودباورى، قرآن کتاب هدایت، عدل الهى از دیدگاه امام خمینى(رحمه الله)، معاد، انتخابات و مجلس، جایگاه زن، قیام عاشورا در کلام و پیام امام خمینى، ایثار و شهادت، اسلام ناب، صدور انقلاب، روحانیت و حوزه هاى علمیه، تاریخ معاصر ایران، جنود عقل و جهل، نماز، حج، فلسطین، ولایت فقیه، جهان اسلام از دیدگاه امام خمینى و جوانان از جمله عناوین این دفاتر هستند.
10ـ کلمات قصار. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1372، 231 ص، وزیرى.
این مجموعه که در برگیرنده پندها و حکمت هایى از امام خمینى(رحمه الله) در موضوعات گوناگون است، در قالب جملاتى کوتاه، مشتاقان را با اندیشه حضرت امام(رحمه الله) آشنا مى کند و همچون جرعه اى از کوثر همیشه جارى، کام تشنگان سیر و سلوک را شهد نابى و شاهدان سوخته جان را جرعه آبى و رهروان طریق انقلاب الهیش را چراغ راهى است.
مندرجات این مجموعه فرازهایى منتخب و برگرفته از متن بیانات، پیام ها و تألیفات حضرت امام مى باشد که تحت عناوین و موضوعات گوناگون اعتقادى، تربیتى، سیاسى و اجتماعى، در چهاربخش ترتیب و تنظیم یافته است.
11ـ از بلنداى عرفان. تهران، ستاد مرکزى برگزارى سال امام خمینى(رحمه الله)، 1378، 48 ص، پالتویى.
این کتاب در برگیرنده یکصد نکته عرفانى و اخلاقى از حکیم و عارف کامل، حضرت امام خمینى(رحمه الله)، است.
12ـ وعده دیدار. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1374، 155 + 111 ص، وزیرى.
مجموعه اى از نامه هاى حضرت امام(رحمه الله)، به مرحوم حجة الاسلام حاج سیداحمد خمینى در این کتاب نیز آمده است. این کتاب مزیّن به تمامى دست نوشته هاى آن حضرت نیز مى باشد.
13ـ امام، جنگ و شهادت. گردآورنده: منوچهر وکیلیان، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، 1362، 150 ص، رقعى.
این کتاب شامل دو بخش است که بخش اول آن مربوط به سخنان حضرت امام(رحمه الله)درباره جنگ و بخش دوّم آن درباب شهادت مى باشد.
منابع مورد استفاده گردآورنده پیام ها و سخنرانى هاى امام خمینى(رحمه الله) در سال 1359 و 1360 و روزنامه اطلاعات تا مهر 1361 بوده است.
14ـ امام در برابر صهیونیسم. تهران، دفتر سیاسى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى، 1361، 250 + 36 رقعى.
این کتاب مجموعه دیدگاه ها و سخنان معظّمٌ له درباره رژیم اشغال گر قدس مى باشد که طى سخنرانى ها و نوشته هاى ایشان از سال 1341 تا 1361 هـ. ش بیان نموده اند.
15ـ آزادى از دیدگاه امام خمینى(رحمه الله). تهیه کننده مرکز تحقیقات اسلامى نمایندگى ولى فقیه در سپاه، چ. دوم، تهران، ستاد نمایندگى ولى فقیه در سپاه، 1378، 66 + 5 ص، رقعى.
گزیده اى از رشحات قلم حضرت امام خمینى(رحمه الله) درباره مفهوم آزادى در اسلام و قلمرو آن در مطبوعات و مواردى دیگر در هفت فصل ویک ضمیمه تحت عنوان مزبور گردآورى شده است.
16ـ امام خمینى(رحمه الله) و جهاد سازندگى. استخراج و تنظیم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) و روابط عمومى جهاد سازندگى، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله)، 1377، 65 + 6 ص، رقعى.
این کتاب که بر اساس سخنرانى ها، احکام، پیام ها و دیدارهاى حضرت امام(رحمه الله) با جهادگران صورت پذیرفته، بر اساس تقدم تاریخى، دیدگاه هاى ایشان را درباره جهاد سازندگى روشن مى کند.
17ـ بلاغ. تهران، سازمان تبلیغات اسلامى، 1361، 2 ج، (228) + (203) ص، رقعى.
بخشى از این مجموعه به سخنان حضرت امام(رحمه الله) از سال 1342 ـ 1357 اختصاص دارد و بخشى دیگر به سخنان ایشان تا سال 1361.
سخنان معظّمٌ له در موضوعات گوناگون به ترتیب حروف الفبا تنظیم گردیده که علاوه بر موضوعات مهمى همچون ابرقدرت ها، اخلاق، اسلام، انقلاب، تقوا، جوان، حکومت، دانشگاه، حوزه، زن، سیاست، شهادت، عدل، فرهنگ، قانون، مجلس، ملت، وحدت و ولایت فقیه، سخنان ایشان درباره نبى اکرم(صلى الله علیه وآله)، امام زمان(علیه السلام)، حضرت سیدالشهداء(علیه السلام) و حضرت فاطمه زهرا(علیها السلام) نیز آمده است.
18ـ روحانیت طلایه دار اسلام فقاهت از دیدگاه امام خمینى. گردآورى واحد بررسى و پژوهش هاى علمى، انتشارات میقات، تهران، میقات، 1361، 87 ص، رقعى.
این کتاب داراى 6 فصل مى باشد که فصل اول آن درباره انگیزه استعمار از مبارزه علیه روحانیت تشیع، فصل دوم در خصوص دسیسه چینى هاى جبهه استکبار علیه روحانیت، سوّمین فصل در زمینه نقش روحانیت در تاریخ اسلام و فصل هاى بعدى به ترتیب، درباره کفر ستیزى روحانیت، ولایت فقیه و تهذیب نفس از دیدگاه حضرت امام(رحمه الله) سخن مى گوید.
19ـ سخن آفتاب. تهیه و تدوین معاونت فرهنگى سازمان تبلیغات اسلامى، تهران، سازمان تبلیغات اسلامى، 1370، 278 ص، وزیرى.
این کتاب، که در برگیرنده مباحث ولایت، حکومت، و شخصیت حضرت آیة الله خامنه اى در کلام حضرت امام خمینى(رحمه الله)، و شخصیت و راه امام امت(رحمه الله) در کلام مقام معظّم رهبرى مى باشد، در چهار بخش تنظیم گردیده است:
بخش اول. ولایت و حکومت در کلام امام(رحمه الله)، برگرفته از کتاب ولایت فقیه و صحیفه نور; بخش دوّم. شخصیت امام خمینى(رحمه الله) در کلام آیة الله خامنه اى; بخش سوّم. راه امام(رحمه الله) در کلام آیة الله خامنه اى; و بخش چهارم. آیة الله خامنه اى از کلام امام(رحمه الله)، شامل سخنان و احکام امام(رحمه الله) به ایشان است.
20ـ صدا و سیما در کلام امام خمینى(رحمه الله). تهیه و گردآورى روابط عمومى صدا و سیماى جمهورى اسلامى ایران، تهران، سروش، 1363، 249 ص، وزیرى.
بخش اول این کتاب شامل فرازهایى از بیانات حضرت امام(رحمه الله)درباره صدا و سیما تا 22 بهمن 1363 هـ. ش. مى باشد. بخش دوم نیز متن کامل این بیانات را در بردارد.
21ـ قرآن باب معرفت اللّه. تهران، پیام آزادى، 1370، 102 ص، وزیرى.
این کتاب در برگیرنده سخنان حضرت امام(رحمه الله) درباره قرآن مجید مى باشد که از کتاب هاى صحیفه نور، اربعین حدیث و آداب الصلوة گردآورى شده است.
22ـ روشنفکرى و روشنفکران در ایران از دیدگاه حضرت امام خمینى(رحمه الله). جمع آورى و تدوین مؤسسه فرهنگى قدر ولایت، تهران، مؤسسه فرهنگى قدر ولایت، 1377، 304 ص، رقعى.
این کتاب در برگیرنده مباحث روشنفکرى و روشنفکران پیش از انقلاب اسلامى و عملکرد آنان پس از پیروزى انقلاب و نحوه مقابله با توطئه هاى آنان از منظر امام امت(رحمه الله)مى باشد.
23ـ زن از دیدگاه امام خمینى. چ. چهارم، تهران، نهضت زنان مسلمان، 1361، 199 + 7 ص، رقعى.
سخنان حضرت امام(رحمه الله) درباره زن در این کتاب جمع آورى شده که در پایان نیز به فهرست موضوعى اى ارائه شده است.
24ـ دیدگاه هاى امام خمینى. به کوشش لطیف راشدى، قم، دارالجیل المسلم، 1362، 119 ص، رقعى.
دیدگاه هاى حضرت امام(رحمه الله) را درباره ارتش، اسرائیل، وحدت، هدف، قانون، عاشورا، مسؤولیت قلم، و انقلاب در این کتاب مطرح گردیده است. هم چنین درقسمتى از این کتاب نیز جدیدترین استفتائات ایشان نقل شده است.
25ـ آمریکا از دیدگاه امام. مرکز تحقیقات اسلامى نمایندگى ولى فقیه در سپاه، 78 ش، ستاد نمایندگى ولى فقیه در سپاه، تهران، 319 + 33 ص، رقعى
این کتاب دیدگاه حضرت امام(رحمه الله) را درباره ملت آمریکا، آمریکا و رژیم پهلوى، آمریکا و سازمان هاى بین المللى، آمریکا و جهان سوم، آمریکا و منطقه خاورمیانه، عوامل آمریکا، طرفداران آمریکا، آمریکا و جنگ تحمیلى، نظام اسلامى و رابطه با آمریکا، شرایط ایجاد مناسبات بین نظام اسلامى و آمریکا، سیاست هاى آمریکا در مبارزه با انقلاب اسلامى و استراتژى مبارزه با آمریکا بیان مى کند.
در ملحضات کتاب مذکور، کلمات قصار امام راحل درباره آمریکا آورده شده است و در قسمت پایانى، شاخصه هاى اسلام آمریکایى و اسلام ناب محمدى(صلى الله علیه وآله)در نگاه امام بیان شده است.
آخرین صفحات کتاب مربوط به فهرست جنایت ها و دخالت هاى آمریکا در ایران است.
1ـ آثار قلمى حضرت امام(رحمه الله)
الف ـ اخلاق و سیر سلوک
1ـ چهل حدیث. تهران، مرکز نشر فرهنگى رجاء، 1368، 13 + 3 + 556 ص، وزیرى.
این کتاب، که حضرت امام(رحمه الله) در حدود سن چهل سالگى آن را به رشته تحریر درآورده اند، کتابى است که همچون مؤلف بى نظیر آن، از نوادر روزگار و حسنات دهر مى باشد.
هر که آن را بخواند، پس از مطالعه آن به یقین خواهد گفت: مؤلف این کتاب فقیهى مسلّم، حکیمى محقّق، عارفى واصل، مرشدى مهذّب، و خلاصه اعجوبه اى است که در علم و عمل، مدارج کمال را پیموده و قلّه هاى منیعى را در این راه فتح کرده است.
کتاب مذکور داراى چهل حدیث با شرح و تفسیر مى باشد که هفت حدیث آن مربوط به مسائل عقلى و 33 حدیث دیگرش درباره اخلاقیات است.
در این کتاب گران سنگ، حضرت امام خمینى(رحمه الله) به طور مفصل درباره مسائلى که خداوند بزرگ، انسان را از آن نهى کرده بحث نموده اند; مانند ریا، کبر، حسد، غضب، حبّ دنیا، نفاق، غیبت و وسواس. هم چنین درباره توکّل، خوف و رجا، صبر، توبه، ذکر خدا، اخلاص، شکر، عبادت، شناخت خداوند و یقین مباحث ارزنده اى مطرح کرده و به بیان مسائلى از قبیل فطرت، تفکر و علم پرداخته اند.
این اثر گران بها بارها از سوى انتشارات طه و مرکز نشر فرهنگى رجاء به چاپ رسیده است.
حجة الاسلام سیداحمد فهرى برحدیث اول تاچهارم این کتاب در244 صفحه شرحى نگاشته اند که انتشارات اطلاعات آن را با نام اربعین در سال 1365 و در قطع وزیرى منتشر کرده است.
2ـ اسرار نماز یا معراج السالکین. چ. دوم، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1372، 18 + 31 + 169 + 96 ص، وزیرى.
این کتاب شریف را در 21 ربیع الثانى 1358 هجرى قمرى / مطابق با 19 خرداد 1318 هجرى شمسى نگارش نموده اند که در 26 فصل منتشر شده است.
در این کتاب ارزشمند، ایشان به بیان چگونگى نماز، حضور قلب، طهارت با آب و خاک، مکان و لباس و بدن نمازگزار، وقت نماز، سرّ استقبال کعبه و اسرار واجبات نماز ـ به زبان خواص اهل عرفان ـ پرداخته اند.
حجة الاسلام فهرى شرحى در 307 صفحه بر آن نگاشته اند که انتشارات نهضت زنان مسلمان آن را چاپ و منتشر نموده است. کتاب مزبور در سال 1369 هجرى شمسى، به انضمام دست نوشته معظمٌ له از این کتاب، تحت عنوان سرّ الصلوة، معراج السّالکین و صلوة العارفین از سوى مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) راهى بازار شد. آیة الله عبداللّه جوادى آملى نیز مقدمه اى را در 18 صفحه بر این کتاب افزوده اند.
3ـ آداب الصلوة. چ. دوم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1372، 6 + 2 + 2 + 19 + 316 ص، وزیرى.
این کتاب را در تاریخ شنبه دوّم ربیع الثانى 1361 هجرى قمرى، مطابق با 30 فروردین 1321 هجرى شمسى تدوین نمودند. کتاب مذکور، که در حقیقت مختصرى از کتاب «سرالصلوة» به زبانى ساده تر مى باشد، به بیان آداب قلبى و اسرار معنوى نماز مى پردازد.
بنیان گذار جمهورى اسلامى ایران در این کتاب مى آورند: «پیش از این رساله اى فراهم آوردم که به قدر میسور از اسرار الصلوة در آن گنجانیدم و چون آن را با حال عامّه تناسبى نیست، در نظر گرفتم که سطرى از آداب قلبیه این معراج روحانى را در سلک تحریر درآورم، شاید برادران ایمانى را از آن تذکرى و قلب قاسى خود را تأثرى حاصل آید.»
بر این کتاب نیز سید احمد فهرى شرحى نوشته اند که در 286 صفحه از سوى نهضت زنان مسلمان به چاپ رسیده است.
4ـ شرح حدیث جنود عقل و جهل. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1377، 16 + 504 ص، وزیرى.
این کتاب شرحى بر حدیث جنود عقل و جهل اصول کافى مرحوم کلینى(رحمه الله) مى باشد که در زمینه حدیث شناسى و اخلاق و عرفان داراى ویژگى هایى خاص است. این کتاب، که حضرت امام(رحمه الله) آن را در رمضان المبارک 1363 ق. تألیف نموده اند، آخرین تألیف اخلاقى ـ عرفانى ایشان است. در این تألیف، تنها 25 جند از 75 مورد جنود عقل و جهل شرح داده شده و حضرت امام(رحمه الله)شرح بقیه آن ها را به مجلّدى دیگر وانهاده اند که ظاهراً موفق به تدوین آن نشده اند.
ب ـ سیاسى ـ مذهبى
1ـ کشف الاسرار. تهران، کتاب فروشى علمیه اسلامیه، 1327، 7 + 334 ص، رقعى.
در دوران جوانى حضرت امام(رحمه الله) کتابى به نام اسرار هزار ساله از طرف وهابیت علیه شیعیان منتشر شد. با انتشار این کتاب فاسد، احساس مسؤولیت، ایشان را بر آن داشت تا ردى بر آن بنویسند و جامعه را از این خطر بزرگ مصون دارند. از این رو، کتاب مزبور را تدوین نمودند. بازتاب چاپ این کتاب در جامعه به حدّى بود که تا مدتى پخش آن از سوى دستگاه ستمشاهى ممنوع گردید. حضرت امام(رحمه الله)در این کتاب، با بیان اهمیت توحید، نبوّت، امامت و حکومت فقیه، به شبهاتى درباره شرک، بت پرستى، معجزه، شفاعت، تقیه، غدیر خم، جهاد، مالیات، قانون و مانند آن پاسخ گفته و ویژگى هاى زیارت جامعه، استخاره، عزادارى و روحانیت را برشمرده و شفا خواستن از تربت ائمّه اطهار(علیهم السلام)را روشن ساخته اند. هم چنین ایشان در این کتاب گران سنگ، در بخش جداگانه اى، عدم لیاقت رضا خان را براى سلطنت ثابت نموده اند.
کتاب مذکور از ارزش و ویژگى دیگرى نیز برخوردار مى باشد و آن این که چون حضرت امام(رحمه الله)مشغول نگارش و تدوین این کتاب بودند، برایشان درد چشمى عارض شد که سخت از آن آزرده خاطر گشتند، ولى لطف الهى در این تدوین، رفیق مؤلف شد، درد چشم ایشان از بین رفت و گویى که هیچ عارضه اى متوجه آن عزیز نبوده است.
2ـ رساله در تقیّه. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1378 ش، 120 ص، وزیرى.
این رساله را حضرت امام(رحمه الله) در ماه شعبان 1373 ق. به سبک جدید و با طرح مسائلى ارزنده، تدوین نمودند که در آن مسائلى در ارتباط با اهل سنّت و فرقه هاى آنان و نوعى وحدت که در رابطه با آن ها در دین اسلام و تشیّع مطرح مى باشد، بیان شده است، در این کتاب، براى اولین بار در کتب فقهى و اصولى، تقیه مداراتى مورد تحقیق کامل واقع شده است.
ج ـ فلسفى ـ عرفانى
1ـ مصباح الهدایه الى الخلافة و الولایة. ترجمه سید احمد فهرى، تهران، پیام آزادى، 1360، 14 + 214 + 8 ص، وزیرى.
این کتاب را، که از نظر سیر عرفان، نمونه اى از معارف الهیه مى باشد، امام خمینى(رحمه الله) در سن 27 سالگى به رشته تحریر درآورده اند. بعضى از علماى بزرگ معاصر نیز بر آن حاشیه زده اند. در این کتاب، زیبایى و شکوه جمال معنوى حضرت امام(رحمه الله) به کمال نمایانده شده و از این رو، نزد خواص جایگاهى ممتاز یافته است.
در این اثر، از مباحث توحید، علم الاسماء مسائل مهمى از قبیل بحث بَدا، سرّ قدر، علم حق به اشیا پیش از کثرت، به طریقه حکما گفتوگو شده است. زبان کتاب رسا، زیبا و بهجت افزاست. مسائل غامض و مباحث عالى نبوت و ولایت در عباراتى نسبتاً کوتاه، ولى با مهارت تقریر شده است.
این کتاب را آقاى سید احمد فهرى در 222 صفحه ترجمه کرده که تاکنون بارها چاپ و منتشر گردیده است.
2ـ شرح دعاء السحر. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1374 4 + 4 + 180 + 63 ص، وزیرى.
در این کتاب، که حضرت امام(رحمه الله) در سن 29 سالگى آن را به رشته تحریر درآورده اند، به مباحثى از قبیل دستور دعا کردن، اخلاص، طریقه سلوک، مقام الهى، اوصاف خداوندى، انسان کامل و اسم اعظم پرداخته اند.
کتاب مذکور را حجة الاسلام سید احمد فهرى در 289 صفحه ترجمه نموده که بارها از سوى نهضت زنان مسلمان و ناشرین دیگر چاپ و پخش گردیده است. متن عربى کتاب در بهمن 1374 هجرى شمسى، توسط مؤسسه عروج و زیر نظر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) به چاپ رسیده و راهى بازار کتاب شده است.
3ـ ره عشق. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله)، 1368، 47 ص، وزیرى.
این کتاب صحیفه اى اخلاقى، عرفانى و تربیتى از امام(رحمه الله)خطاب به خانم فاطمه طباطبایى، همسر مرحوم حاج احمد آقا، است که در تاریخ 12 رمضان 1404 با مفاهیمى بلند و معنوى نگاشته شده است. در این اثر، متن نامه حضرت امام(رحمه الله)خوشنویسى شده و تصویر دست خط مبارک ایشان نیز زینت بخش آن است. در پایان کتاب، فهرست توضیحات و تعبیرات و اصطلاحات آورده شده است.
د ـ فقه
1ـ تحریر الوسیله. نجف اشرف، مطبعة الآداب، بى تا، 2 ج، (7 + 662) + (646) ص، وزیرى.
این کتاب در سن 64 سالگى حضرت امام(رحمه الله) در سال 1384 هجرى قمرى در بورسا، محل تبعید معظمٌ له در ترکیه به رشته تحریر درآمده است و همان حاشیه ایشان بر کتاب وسیلة النجاة مرحوم آیة اللّه سیدابوالحسن اصفهانى(رحمه الله) مى باشد که با اضافاتى بدین صورت درآمده و بیانگر نظرات فقهى آن حضرت است.
این کتاب بارها از سوى ناشران گوناگون در ایران، بیروت و نجف به چاپ رسیده و از سوى آقایان على اسلامى و قاضى زاده، زیر نظر حضرات آیات مؤمن قمى و طاهرى خرّم آبادى و به همّت دفتر انتشارات اسلامى در 4 جلد به فارسى منتشر گردیده است.
تا کنون شرح هاى متعددى بر تحریر الوسیله نوشته شده که در ذیل، به نمونه هایى از آن اشاره مى شود:
1ـ تفصیل الشریعه فى شرح تحریر الوسیله، آیة الله فاضل لنکرانى;
2ـ انوار الفقاهه، آیة الله مکارم شیرزاى;
3ـ مستند تحریر الوسیله، احمد مطهرى;
4ـ مستند تحریر الوسیله، شهید حاج سید مصطفى خمینى;
5ـ مصباح الشریعه، حاج شیخ عبدالنبى نمازى;
6ـ دلیل تحریر الوسیله، حاج شیخ على اکبر سیفى;
7ـ شرح تحریر الوسیله، حاج شیخ احمد سبط الشیخ;
8ـ شرح تحریر الوسیله، آیة الله یوسف صانعى;
9ـ شرح تحریر الوسیله، آیة الله محمد مؤمن;
10ـ شرح تحریر الوسیله، ایة الله محمدحسن احمدى فقیه (یزدى).
2ـ بیع. تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، 1407 هـ. ق، 5 ج، 2396 ص، وزیرى.
در خلال اقامت حضرت امام(رحمه الله) در نجف اشرف و در کنار درس خارج مکاسب، این کتاب توسط معظمٌ له تحریر شده که تاریخ اتمام جلدپنجم آن جمادى الاولى 1369 هجرى قمرى مى باشد.
این کتاب، همچون دایرة المعارفى فقهى است که از کتاب هاى بسیار مهم در عالم فقه و فقاهت مى باشد و درباره احکام خیار، ربا، شرط جواز تصرف، عقود، بیع فاسد و فضولى، بیع وقف، بیع مجهول، حرمت احتکار، رهن، ولایت فقیه، ولایت پدر و سهم امام و سهم سادات در آن به بحث پرداخته اند.
3ـ طهارة. قم، حکمت، بى تا، 3 ج، 832 ص، وزیرى.
این کتاب، که بر اساس ترتیب «شرایع» نگاشته یافته است، جلد اول آن درباره دماء ثلاثه بحث مى کند و حضرت امام(رحمه الله) آن را در روز شنبه 22 ربیع الاول 1376 هجرى قمرى به اتمام رسانده اند.
در جلد دوم آن، وارد بحث تیمّم شده اند و مسائلى از قبیل «بر آنچه تیمّم صحیح است»، «جاهایى که باید تیمم کرد»، «اگر تیمم نکرد و غسل و وضو گرفت چه مى شود» را مطرح نموده اند. این جلد از کتاب در تاریخ 11 شعبان 1376 هجرى قمرى به اتمام رسیده است.
در جلد سوم، بحث نجاسات، اقسام آن و احکام نجاسات بیان گردیده و احکام منى، مردار، مسّ میت، خون، سگ، خوک، شراب، عصیر عنبى، فقاع، کافر، منکر ضرورى، منافقان، ولدالزّنا، عرق جنب از حرام و عرق شتر نجاستخوار توضیح داده شده است. این جلد از کتاب در سال 1377 هجرى قمرى به نگارش درآمده است.
4ـ مکاسب محرّمه. با مقدمه سیدمحمد هاشمى، تحقیق فنى: مؤسسه امام صادق(علیه السلام)، قم، 1373، 1 ج، (22 + 484 + 10) + (432 + 112) ص، وزیرى.
حضرت امام(رحمه الله) درباره حرمت انتفاع به نجس و میت، کذب، قمار، بیع میت، بیع سگ، حکم عصیر، بیع سلاح، حرمت تصویر، غنا، غیبت و استماع آن در این کتاب به بحث پرداخته اند. این مجموعه در جمادى الاولى 1380 هـ. ق. تحریر شده است.
5ـ رساله اى مشتمل بر چند فایده در بعضى مسائل مشکله
6ـ رساله احکام (توضیح المسائل). تصحیح آیة الله رضوانى، تهران، راه امام، 1359، 337 + 11 ص، وزیرى.
در این کتاب گران بها، که در برگیرنده نظرات فقهى حضرت امام(رحمه الله)در احکام فرعیه مى باشد، قریب 2895 مسأله شرعى بیان گردیده که تاکنون به زبان هاى گوناگونى از سوى ناشران، در تیراژهاى بسیار گسترده، در سراسر دنیا به چاپ رسیده است.
7ـ عروة الوثقى مع تعلیقة الامام الخمینى. قم، وجدانى، بى تا، 726 ص، وزیرى.
عروة الوثقى را مرحوم علاّمه طباطبائى(قدس سره)تهیه و تنظیم نموده اند و مراجع عالیقدر شیعه نظرات فقهى خود را بر آن حاشیه زده اند.
انتشارات دارالفکر نیز مجموعه نظرات فقهى حضرت امام(رحمه الله) را در مجموعه اى به نام تعلیقة على العروة الوثقى در تاریخ 1375 هجرى قمرى در 368 صفحه وزیرى منتشر کرده است.
هـ ـ اصول
1ـ طلب و اراده. ترجمه سید احمد فهرى، تهران، انتشارات علمى ـ فرهنگى، 1362، 162 ص، وزیرى.
این رساله در ردیف مسائل علم اصول به شمار مى رود که حضرت امام(رحمه الله) در آن با سبکى خاص، نقدهایى بر اصولیان ذکر کرده اند و از این نظر حایز اهمیت است.
این رساله همچنین به مسأله طلب و ارداه ـ که یکى از موضوعات موسوعه علم اصول است ـ پرداخته و آن را از لحاظ فلسفى، عرفانى و روایى دقیقاً ریشه یابى کرده است. هم چنین به مسائلى از قبیل جبر و تفویض، معناى کلام و متکلم، اراده حق تعالى، اراده انسان، و بیان حقیقت سعادت و شقاوت پرداخته است.
2ـ الاستصحاب. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1375، 456 ص، وزیرى.
این رساله به بحث درباره اصالت صحت در فعل غیر مسلمان ـ که بحثى ضرورى است پرداخته و تحقیقى نیز در حکم قرعه ارائه داده. در این رساله ارزشمند، قاعده تجاوز و فراغ نیز بررسى شده و از آن دو به عنوان یک قاعده، که قاعده تجاوز مى باشد، بحثى مطرح گشته است. نگارش رساله مذکور در تاریخ 9 رمضان 1370 هجرى قمرى پایان یافته است.
3ـ نیل الاوطار فى بیان قاعدة «لاضرر و لاضرار».
این کتاب تقریرات درس خارج اصولِ حضرت امام(رحمه الله)مى باشد که به همراه جلد سوم تهذیب الاصول ـ آیت الله جعفر سبحانى ـ به چاپ رسیده است.
4ـ التعادل و التراجیح. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1375، 218 + 55 ص، وزیرى.
این رساله را حضرت امام(رحمه الله) درسال 1370 هجرى قمرى تألیف نموده و بحث مهم اصولى تعادل و تراجیع را دقیقاً مورد بررسى قرار داده اند. این کتاب، که در خصوص منشأ اختلاف ادله تقیه، دخالت زمان و مکان در احکام شرعى و چگونگى انتخاب خبر موثق بحث مى کند، درجمادى الاولى 1370 ق. به پایان رسیده است.
این رساله تحت عنوان «رسالة فى التعادل و التراجیح» در جلد دوم کتاب الرسائل با تذییلات آیة الله مجتبى تهرانى نیر به چاپ رسیده است.
5ـ رساله در موضوع علم اصول.
در این رساله پر اهمیت، امام امّت(رحمه الله)موضوع علم اصول را مشخص نموده اند; چنانچه ایشان در این رساله مى آورند: «چون این مطلب عار است بر اصولیّین که موضوع اصول معلوم نشود، در این رساله مسأله را حل مى نماییم.
6ـ انوار الهدایة فى التعلیقة على الکفایة. قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1372، 2 ج، (15 + 385 + 39) + (443 + 45) ص، وزیرى.
تعلیق مزبور در اول جمادى الاولى سال 1368 هجرى قمرى به پایان رسیده و در سال 1413 هـ. ق. راهى بازار کتاب گردیده است. حضرت امام(رحمه الله) در این کتاب، که تعلیقى بر کفایة الاصول مرحوم آخوند خراسانى مى باشد، مباحث قطع، ظن و شک را به طور مبسوط مورد کنکاش قرار داده اند.
7ـ مناهج الوصول الى علم الاصول. چ دوم، قم، مؤسسه تنظیم و نشر اثار امام خمینى(رحمه الله)، 1373، 2 ج، (419 + 11) + (339 + 67) ص، وزیرى.
این کتاب اصولى نیز که از آثار گران سنگ روح خداست، به موضوعات اوامر، نواهى، مفاهیم، عام و خاص، و مطلق و مفید مى پردازد و طالبان دانش حوزوى را با علم اصول آشنا مى کند.
8ـ الاجتهاد و التقلید. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1377، 200 ص، وزیرى.
این کتاب در سال 1370 ق. تألیف شده و به موضوعات اجتهاد و تقلید پرداخته است.
9ـ تقریرات اصولیه.
این کتاب، تقریرات درس اصول مرحوم آیة الله العظمى بروجردى است که به قلم حضرت امام(رحمه الله) تحریر شده است. کتاب مزبور از آغاز تعریف و موضوع علم اصول تا مباحث قطع و ظن را در برمى گیرد.
10ـ رسالة فى قاعدة من ملک. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1378، 100 ص، وزیرى.
11ـ رساله فى حجّیة خبر اصحاب الاصول و الکتب.
در این رساله که در 30 صفحه، ضمن جلد سوم کتاب الطهارة معظّمٌ له به چاپ رسیده، درباره قاعده اجماع و تفاوت اصل و کتاب بحث شده است.
12ـ رساله فى قاعدة الید.
این رساله،که تقریرات درس حضرت آیة الله العظمى بروجردى; مى باشد، به زودى از سوى انتشارات مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) به چاپ خواهد رسید.
و ـ تعلیقات و حواشى
1ـ حاشیه بر مصباح الانس و شرح آن مفتاح الغیب.
2ـ حاشیه بر فصوص الحکم قیصرى.
3ـ تعلیقة على شرح فصوص الحکم و مصباح الانس. با مقدمه محمدحسن رحیمیان، قم، پاسدار اسلام، 406 هـ. ق.، 327 ص، وزیرى.
این کتاب در بخش اول خود، «تعلیقات على شرح فصوص الحکم قیصرى» را آورده و در بخش دوم، «تعلیقات على مصباح الانس قونوى» را داراست.
در سال 1355 هـ. ق.، حضرت امام(رحمه الله)در سن 35 سالگى نگارش آن را به پایان رسانده است.
لازم به ذکر است که متن کتاب فصوص الحکم را محى الدین عربى تألیف نموده و داوود بن محمود بن محمد رومى قیصرى بر آن شرح زده است. هم چنین کتاب مصباح الانس در شرح مفتاح غیب المجمع و الوجود را ابى المعالى صدرالدین محمد بن اسحاق قونوى نوشته و محمّد بن حمزة بن محمّد بر آن شرح زده است.
این مجموعه درباره مسائلى همچون وجود، اسما و صفات خداوند، جوهر و عرض، عالم مثالى، نبوّت، رسالت، ولایت، حکمت ها و فصول فاتحه بحث مى کند.
چنانچه علاّمه شهید مرتضى مطهرى(رحمه الله) فرموده اند، درک این کتاب در قرن اخیر فقط توسط افراد انگشت شمارى ممکن است و تعلیق حضرت امام(رحمه الله) بر این شرح ها، نشان از عظمت علمى آن رهبر فرزانه دارد.
4ـ حاشیه بر اسفار اربعه.
متأسفانه تنها مقدار کمى از این حاشه به خط حضرت امام(رحمه الله)موجود مى باشد و بخش آخر آن در دست نیست.
5ـ حاشیه بر رساله شرح حدیث رأس الجالوت قاضى سعید قمى و شرح مستقلى بر همان حدیث.
این کتاب، علاوه بر آن که شرح حدیث مزبور را به عهده دارد، حاوى مطالب
عمیق و عرفانى در زمینه مسائل توحیدى است و حضرت امام(رحمه الله) در تاریخ 22 ربیع المولود 1348 هـ. ق. آن را به پایان برده اند.
6ـ حاشیه اى بر شرح دعاى سحر.
این حاشیه در شرح کتاب دعاى سحر بوده و بر اساس همان محور شرح دعاى سحر، به عنوان تکمیل متن، از سوى ایشان، اضافاتى نگاشته شده است.
7ـ تعلیقات و حواشى بر کتاب ارث. مرحوم حاج ملا هاشم خراسانى. قم، چاپ سنگى، بى تا، 120 ص، به انضمام اصل رساله.
کتاب ارث، که یکى از کتاب هاى مشکل حوزه هاى علمیه در بحث فقه مى باشد، بعضى از مشکلات خود را در این کتاب با عظمت حضرت امام(رحمه الله) حل شده یافته است.
8ـ التعلیقه على الفوائد الرضویة. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1375، 190 ص، وزیرى.
فوائد الرضویه نام شرحى است بر حدیث احتجاج حضرت على بن موسى الرضا(علیه السلام)با رأس الجالوت یهودى که مرحوم حکیم کوچک قاضى سعید قمى نگاشته است. حضرت امام(رحمه الله) بر این کتاب تعلیقات متعددى نگاشته اند که پایان تألیف آن 22 ربیع المولود 1348 ق. مى باشد. این کتاب، همراه با اصل متن، فهرست و پاورقى هاى توضیحى منتشر شده است.
ز ـ مجموعه پیام ها و سخنرانى ها
1ـ صحیفه انقلاب. تهران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلام، 1368، 38 ص.
این کتاب که براى اولین بار در تاریخ مذکور به چاپ رسیده، در بر گیرنده متن کامل وصیت نامه سیاسىـ الهى حضرت امام(رحمه الله)مى باشد که همراه با دست خط معظمٌ له تدوین شده است. این صحیفه تاکنون به ده ها زبان خارجى ترجمه و منتشر گردیده است.
آقاى علیرضا اسماعیلى جمکرانى نیز کتابى در 192 صفحه منتشر کرده که زحمت انتشار آن را مؤسسه چاپ و نشر عروج به عهده داشته است. مؤلف در این کتاب، که متن اصلى آن 164 صفحه مى باشد، علاوه بر توضیحاتى در خصوص وصیت نامه حضرت امام(رحمه الله) 318 پرسش و پاسخ از وصیت نامه ـ ویژه دانشجویان دانشگاه ها و مراکز آموزش عالى ـ مطرح کرده است. چاپ اول این کتاب در زمستان 1375، چاپ دوم آن در پاییز 1376 و چاپ سوم آن در زمستان 1377 منتشر گردیده است.
2ـ نداى حق. تهران، کمیل، 1357، 448 ص، وزیرى.
مجموعه اى از پیام ها، مصاحبه ها و سخنرانى هاى امام امت(رحمه الله)از تاریخ 17/7/1357 هجرى شمسى تا 30 آبان 1357 که شامل 8 پیام، 33 مصاحبه و 31 سخنرانى رهبر انقلاب در نخستین هفته هاى اقامت در پاریس مى باشد که به وسیله «اتحادیه انجمن هاى اسلامى دانشجویان در اروپا» و «انجمن اسلامى دانشجویان در امریکا و کانادا» گردآورى شده است.
2 ـ کتب تدوین شده از آثار امام(رحمه الله)
الف ـ اخلاق و سیر و سلوک
1ـ مبارزه با نفس یا جهاد اکبر. تنظیم سید حمید روحانى، چ. سوم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1373، 5 + 7 + 63 ص، رقعى.
این کتاب بخش هایى از بیانات شیوا و سازنده امام خمینى(رحمه الله)در زمینه مسائل اخلاقى است که در آستانه ماه مبارک رمضان و فرصت هاى مناسب دیگر، در نجف اشرف ایراد شده است.
حضرت امام(قدس سره) در این کتاب گران بها، علاوه بر بیان فضایل اخلاقى، روحانیان بیدار و انقلابى را نسبت به خطرهاى موجود در جامعه آگاه ساخته اند.
ب ـ سیاسى ـ مذهبى
1ـ حکومت اسلامى یا ولایت فقیه. تنظیم سید حمید روحانى، چ. دوم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1373، 7 + 15 + 4 + 142 + 1 ص، وزیرى.
این کتاب مجموعه سیزده سخنرانى درباره حکومت اسلامى است که حضرت امام(رحمه الله)در فاصله 13 ذى القعده 1389 هجرى قمرى تا 2 ذى الحجه 1389 هجرى قمرى / 1/11/1348 تا 20/11/1348 در ایام اقامت در نجف اشرف ایراد نموده اند.
نخست یاران آن رهبر خردمند، این کتاب را در بیروت به چاپ رساندند و هم زمان در ایران، اروپا، امریکا، پاکستان و افغانستان پخش گردید. این کتاب پیش از پیروزى انقلاب اسلامى در سال 1356 در ایران با نام نامه اى از امام موسوى کاشف الغطاء به ضمیمه جهاد اکبر چاپ شد.
پس از پیروزى انقلاب، کتاب مزبور حضور چشم گیرى در جامعه پیدا کرد و امروز نیز در سر لوحه برنامه کارى حامیان ولایت و طرفداران انقلاب اسلامى قرار دارد. کتاب یاد شده علاوه بر بیان مفصّل مسأله «ولایت فقیه» و تبیین موضوع انتصاب ولىّ فقیه، ضرر مقدس مآب هاى احمق را گوشزد نموده است.
2ـ شؤون و اختیارات ولىّ فقیه. تهران، اداره کل انتشارات و تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، 1365، 3 + 4 + 116 + 23 ص، وزیرى.
این کتاب ترجمه صفحات 459 ـ 520 جلد دوم کتاب البیع معظمٌ له مى باشد که به بیان مطالبى از قبیل لزوم تشکیل حکومت اسلامى، ویژگى هاى حاکم اسلامى، وجوب تشکیل حکومت بر فقها، حق تصرّف فقیه در سهم امام، شرط عدالت و وثاقت در ثبوت ولایت مؤمنان و مزاحمت فقیه نسبت به شخص عادل مى پردازد.
ج ـ تفسیر
1ـ تفسیرسوره حمد. تهیه وتنظیم على اصغرربانى خلخالى، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1400 هـ. ق، 125 + 6 ص، رقعى.
مجموعه 5 جلسه تفسیر حضرت امام(رحمه الله) از سوره حمد که در آذر و دى 1358 هجرى شمسى در برنامه «با قرآن در صحنه» از سیماى جمهورى اسلامى ایران پخش گردید، در این کتاب به چاپ رسیده است. این برنامه متأسفانه به دلیل شکوه ناآشنایان و بیمارى آن حضرت، براى همیشه تعطیل گردید و تشنگان معارف را محروم گذارد.
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) در بهار 1375 هجرى شمس با الحاق تفسیر سوره حمد از کتاب سرّ الصلوة و ضمیمه نمودن معناى بسمله و دیگر فقرات سوره حمد در آثار مکتوب و شفاهى ایشان به آن، کتابى با همان نام در 282 صفحه در اختیار علاقمندان قرار داد.
2ـ تفسیر سوره علق. تهران، حجر، بى تا، 27 ص، رقعى.
بخشى از مجموعه مباحث حضرت امام(رحمه الله)در برنامه «با قرآن در صحنه» در تفسیر سوره علق مى باشد که در این کتاب به چاپ رسیده است.
د ـ فقه
1ـ رسالة فى الاجتهاد و التقلید. قم، اسماعیلیان، 1358 هـ. ق، وزیرى.
این رساله، که تقریر درس خارج حضرت امام(رحمه الله) مى باشد، مباحث ولایت فقیه، قضاى اسلامى، مسائل اجتهاد و تقلید را مورد بحث قرار داده است.
2ـ زبدة الاحکام. تهران، سازمان تبلیغات اسلامى، 1404 هـ. ق، 273 ص، رقعى.
در این کتاب، حضرت امام خمینى(رحمه الله) به بیان مسائل تقلید، طهارت، نماز، روزه، زکات، خمس، دفاع، بیع و طلاق پرداخته اند.
3ـ مسأله قضاوت. ترجمه محمد امینى، تهران، نهضت زنان مسلمان، 1360، 68 ص، وزیرى.
این کتاب ترجمه بحث قضاوت از تحریر الوسیله مى باشد که توسط آقاى محمّد امینى به فارسى برگردانده شده است. در این کتاب، مسائلى از قبیل مسأله قضاوت، خصوصیات و وظایف قاضى، چگونگى اظهارات مدعى، دفاعیات متهم، شاهد و کیفیت سوگند، احکام ید چگونگى ابلاغ حکم قاضى به قاضى دیگر مطرح گردیده است.
4ـ استفتائات. قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1366، 1372، 2 ج، (520) + (632) ص، وزیرى.
این کتاب دربرگیرنده پاسخ هاى حضرت امام(رحمه الله) به سؤالات فقهى اقشار مردم درباره مسائل تقلید، طهارت، نماز، روزه، زکات، خمس، حج، امر به معروف، نهى از منکر، دفاع، مکاسب محرّمه، شفعه، صلح، اجاره، امانت، مضاربه، شرکت، دین و قرضى، رهن، حواله، وکالت، وقف، وصیت، کفّاره، غضب و گناهان کبیره مى باشد. جلد سوم این کتاب نیز از سوى همان ناشر به چاپ خواهد رسید.
5ـ استفتائات رزمندگان. کرمان، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامى، با همکارى لشکر 41 ثارالله، 1376، 84 ص، رقعى.
این کتاب که در هجده قسمت و شش فصل دسته بندى شده، دربرگیرنده 204 استفتاء از حضرت امام(رحمه الله) در زمنیه مسائل جبهه است که توسط نگارنده تدوین گردیده و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامى استان کرمان آن را به چاپ رسانده است.
از جمله مسائلى که این کتاب به آن پرداخته، احکام دفاع، احکام برخورد با دشمن، احکام غنایم جنگى، احکام روحانیان، احکام فرماندهان، رعایت اصول نظامى، احکام رانندگان و احکام مجروحان، معلولان و شهدا مى باشد.
6ـ احکام جبهه. تهران، تبلیغات و انتشارات ستاد مرکزى سپاه، 1365، 255 ص، رقعى.
مجموعه اى از فتاواى حضرت امام خمینى(رحمه الله) درباره مسائل مورد نیاز جبهه ها به وسیله حجة الاسلام على محمّد اسدى مى باشد که تحت عنوان مزبور به چاپ رسیده است.
7ـ مناسک حج، چ. پنجم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1370، 272 ص، رقعى.
این کتاب علاوه بر ترجمه بعضى از مسائل حج کتاب تحریر الوسیله، قریب 550 مسأله جدید از حضرت امام(رحمه الله)را درباره اعمال حج دربردارد.
8ـ الخلل فى الصلوة. بى جا، مطبعه مهر، بى تا، 309 ص، وزیرى.
از جمله کتاب هاى ارزنده و ارزشمند امام(رحمه الله) که به بیان مسائلى از قبیل فرق بین جهل و سهو و نسیان، حکم نماز پشت به قبله، وقت هاى نماز، شک، مسائل نماز و نماز مسافر پرداخته همین کتاب است. مطالب این کتاب در نجف اشرف تدریس شده و پس از پیروزى انقلاب اسلامى از سوى ناشران مهر،اسماعیلیان و چاپ محمّد قم منتشر و پخش گردیده است. شیوه حضرت امام(رحمه الله) در تألیف این کتاب، سبکى کاملاً نوین است که واجد نوعى پویایى مى باشد.
9ـ رساله فى تعیین الفجر فى اللیالى المقمره. شرح و تفسیر محمدحسن احمدى فقیه، تهران مرکز نشر مدرس، 1367، 29 + 3 ص، رقعى.
رساله مذکور به موضوعاتى از قبیل تعیین لیالى، بیان منشأ فجر، صورت وضع خورشید و ماه و زمین در لیالى مقمره، وقت نجومى و فجر، فجر صادق و فجر کاذب پرداخته است.
10ـ احکام بانوان و مادران. گردآورنده عبدالرحیم موگهى، قم، شفق، 1370، 240، رقعى.
مطالب این کتاب از عروة الوثقى، استفتائات، تحریر الوسیله و توضیح المسائل امام خمینى(رحمه الله) استخراج شده است.
11ـ رساله آموزشى. تنظیم رضا قربانیان قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1363، 116 ص، رحلى.
این رساله منتخبى از توضیح المسائل، استفتائات و تحریر الوسیله امام خمینى(رحمه الله)و حواشى معظمٌ له بر عروة الوثقى مى باشد. آقاى قربانیان تلاش کرده تا با روشى نوین، مسائل اولیه اى را که مورد ابتلاى همگان است، در این کتاب جمع آورى نماید.
12ـ احکام روزه. گردآورنده عبدالرحیم موگهى، قم، نمایشگاه و نشر کتاب، 1411، رقعى.
این کتاب شامل مقدّمات احکام، احکام تقلید، احکام روزه، استفتائات و سؤالات شرعى روزه داران و مفاهیم و اصطلاحات احکام آن است که با استفاده از فتاواى حضرت امام خمینى(رحمه الله)تنظیم شده است.
13ـ 380 استفتاء جدید از امام امّت. گردآورنده ع ـ ق، قم، موسسه ونشرفرهنگ اهل بیت(علیه السلام)، 1404 هـ. ق.، 100 ص، رقعى.
380 استفتا از حضرت امام(رحمه الله) درباره تقلید، مطهرات، نماز، روزه، خمس، زکات، حج، معاملات، حجاب، نکاح و قوانین دولت اسلامى دراین کتاب گردآمده است.
14ـ احکام فقهى در سفرهاى خارجى. تدوین محمدحسین فلاح زاده، قم، معروف، 1374، 168 + 8 ص، رقعى.
مسائل ویژه اى که در مسافرت هاى خارج از کشور، به خصوص کشورهاى غیر اسلامى، مورد ابتلا مى باشد، در این کتاب آمده است. مطالب این کتاب بیش تر بر اساس تنظیم مرسوم ابواب فقه آورده شده که مطابق با فتاواى بنیانگذار جمهورى اسلامى ایران، حضرت امام خمینى(رحمه الله)است.
15ـ مجموعه اى از فتاوى جدید امام خمینى. تهران، انجمن اسلامى کارمندان دادگسترى مرکز، 1361، 96 ص، رقعى.
کتاب مزبور مشتمل بر فتاوى جدید حضرت امام(رحمه الله) درباره نماز، روزه، خمس، زکات، ارز، فروش چک و سفته، بعضى احکام مربوط به زن، روضه خوانى، قمه زنى و اعتیاد است.
16ـ نجاة العباد. قم، بى نا، 1378. ق، 2 ج، (202) + (155) ص، وزیرى.
جلد اول درباره مباحث تقلید تا احکام عمره و جلد دوم درباره احکام معاملات تا احکام طلاق مى باشد.
17ـ ره توشه حج. تدوین على محمد اسدى، قم، جهان آرا، 1362، 100 ص، پالتویى.
این کتاب در برگیرنده فتاوى، استفتائات و توصیه هاى امام خمینى(رحمه الله) به حجاج است.
18ـ احکام تقلید و اجتهاد. گردآورى عبدالرحیم موگهى، چ. سوم، قم، 1376، دفتر تبلیغات اسلامى، 234 ص، وزیرى.
این کتاب بیان گر احکام تقلید و اجتهاد مطابق با فتواى امام خمینى(رحمه الله) است.
19ـ احکام ویژه بانوان در حج. تهیه و تنظیم: محمدحسین فلاح زاده، تهران، مشعر، 1371، 86 ص، رقعى.
این کتاب بیان کننده احکام ویژه بانوان در حج مطابق با فتواى امام خمینى(رحمه الله) است. در این کتاب، فتاواى آیات عظام: خوئى، گلپایگانى و اراکى(رحمهم الله) نیز ذکر شده است.
20ـ استفتائات اختصاصى بانوان مطابق با فتواى امام. تهیه و تنظیم: حسین متقى، قم، زائر، 1378، 65 ص، وزیرى.
این کتاب در برگیرنده مسائل خاص بانوان در فتواى امام خمینى(رحمه الله) است.
21ـ احکام نماز: وقت شناسى، قبله شناسى. تهیه و تنظیم: محمد وحیدى، چ. هشتم، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، 1375، 191 ص، رقعى.
در این کتاب، احکام نماز، وقت شناسى و قبله شناسى در فتواى امام خمینى(رحمه الله) به طور مبسوط بیان گردیده است.
هـ ـ اصول
1ـ الرسائل. قم، المطبعة العلمیه، 1385 هـ. ق.، 2 ج، 576 ص، وزیرى.
حضرت امام(رحمه الله)مباحث اصولى«لاضرر و لا ضرار»، استصحاب، تعادل و تراجیح، اجتهاد، تقلید و تقیه را در این کتاب مورد بحث قرار داده اند. این کتاب با تذییلات حاج شیخ مجتبى طهرانى به چاپ رسیده است.
2ـ تهذیب الاصول. تدوین آیة الله جعفر سبحانى، چ. سوم، قم، دارالفکر، 1367، 1002 ص، وزیرى.
کتاب مذکور تقریرات درس اصول حضرت امام در قم مى باشد که درباره مسائل عام و خاص، امارت، ظن، حکم واقعى و ظاهرى، خبر واحد، برائت، اشتغال، قاعده لاضرر، اجتهاد و تقلید بحث مى کند.
3ـ بدائع الدرّر فى قاعدة نفى الضرّر. چ دوم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1484 هـ. ق; 140 + 36 ص، وزیرى.
این کتاب که مشتمل بر فهرست آیات، احادیث، اسماى نبى خاتم(صلى الله علیه وآله)، اعلام، اشعار، اسماى کتب وارده در متن کتاب، اماکن، طوایف، کلمات، وقایع، مصادر و موضوعات مى باشد، پس از پیروزى انقلاب اسلامى به جمع کتب ارزشمند کشورمان پیوست.
حضرت امام(رحمه الله) در این کتاب قاعده «لاضرر و لاضرار» فرق بین ضرر و ضرار را تشریح نموده اند.
و ـ شعر
1ـ دیوان امام. با مقدمه فاطمه طباطبائى، خوشنویسى جلیل رسولى، چ. سوم، تهران، موسسه تنظیم و نظر آثار امام خمینى، 1374، 3 + 14 + 314 + 124 ص، وزیرى.
حضرت امام(رحمه الله) در دوران جوانى، غزلیات فراوانى سروده بوده و آن ها را در دفترى نیز گردآورى نموده بودند، اما متأسفانه در جریان سفرهاى پیاپى ایشان، این دفتر مفقود گردید.
پس از آن نیز سروده هایى از ایشان در دست بود که برخى به خط خود ایشان ثبت گردیده بوده، تعدادى نیز به وسیله همسر گرامیشان استنساخ شده و در دفترچه اى گردآورى شده است. این دفترنیز درجریان تغییرمکررمحل سکونتشان مفقودگردیده است.
برخى از دست نوشته هاى باقیمانده، در پى هجوم مأموران ساواک به منزل و کتابخانه شخصى ایشان از دست رفت; اما نسخه اى چند از آثار منظوم قدیمى ایشان، که در دست ارادتمندان و دوستان آن حضرت چونان امانتى ارزشمند نگاه دارى مى شد، به تدریج با ارسال به موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) جمع آورى شد.
پس از پیروزى انقلاب اسلامى نیز حضرت امام(رحمه الله)بنابه خواهش و اصرار فراوان بانو فاطمه طباطبائى ـ همسر حاج احمد آقا ـ اشعارى در قالب هاى متنوع و با مضامین عرفانى سرودند.
تمامى سروده هاى پس از پیروزى انقلاب و آثار به دست آمده از سروده هاى قدیم ایشان در مجموعه اى به نام دیوان امام گردآورى شد و بعد از رحلت آن بزرگوار از سوى مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) در اختیار علاقه مندان به آن پیرمراد قرار گرفت.
فرهنگ دیوان امام نیز کتاب جداگانه اى است که علاقه مندان به این دیوان را در دست یابى به مقصود یارى مى رساند.
2ـ سبوى عشق. گردآورى و تنظیم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، تذهیب کریم صفایى، خط جلیل رسولى، چ. دوم، تهران، سروش، بى تا، 22، وزیرى.
مجموعه از غزل هاى عارفانه حضرت امام(رحمه الله) که از سال 1365 ـ 1378 سروده اند، در این کتاب جمع آورى شده و به شکلى بسیار زیبا به چاپ رسیده است.
3ـ باده عشق. خوشنویسى جلیل رسولى، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1373، 87 ص، وزیرى.
این کتاب حاوى بخشى از غزلیات و رباعیات حضرت امام خمینى(رحمه الله) و نامه هاى عرفانى آن بزرگوار به خانم فاطمه طباطبائى ـ همسر گرامى مرحوم حاج احمد آقا خمینى ـ است.
4ـ نقطه عطف. چاپ ششم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1376، 96 ص، وزیرى.
مجموعه اى از اشعار حضرت امام(رحمه الله) به همراه نامه اى از آن حضرت خطاب به فرزند گرامیشان، حاج احمد آقا، تحت عنوان مزبور منتشر گردیده است.
5ـ محرم راز. خوشنویسى جلیل رسولى و ناصر جواهرپور، چ چهارم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1373، 96 ص، وزیرى.
تعدادى از غزلیات و رباعیات منتشر نشده حضرت امام(رحمه الله)و نامه اى دیگر از آن حضرت خطاب به حاج احمد آقا در تاریخ 27 ربیع الثانى 1480 هـ. ق. 28 آذر 1365 هـ. ق. در این کتاب درج گردیده است.
6ـ شرح و تفسیر و موضوع بندى دیوان امام. تهیه و تنظیم: قادر فاضلى، قم، فضیلت علم، 1378، 536 + 8، وزیرى.
این کتاب که از ص 33 ـ 226 فرهنگ موضوعى دیوان امام خمینى(رحمه الله) را در برگرفته است از ص 227 ـ 325 متن کامل دیوان معظّم له را نیز به همراه دارد.
نویسنده در بخش پایانى کتاب به شرح و تفسیر دیوان پرداخته است وى در بخش فرهنگ موضوعى از 149 غزل و 117 رباعى و چند قصیده دیوان، 653 موضوع استخراج نموده که هر یک در زمینه کارهاى فرهنگى و هنرى راه گشاست.
ز ـ مجموعه پیام ها و سخنرانى ها
1ـ صحیفه نور. تهران، با مقدمه مقام معظّم رهبرى، تهیه و تدوین انتشارات سازمان مدارک فرهنگى انقلاب اسلامى، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى با همکارى انتشارات سروش، 22 ج، وزیرى.
این مجموعه در برگیرنده پیام ها، اطلاعیه ها، سخنرانى ها، حکم ها و تلگراف هاى حضرت امام(رحمه الله) پیش از 15 خرداد 1342 هجرى شمسى تا پایان حیات آن حضرت مى باشد که با حفظ نظم تاریخى آن، به ترتیب آورده شده است.
مفتاح صحیفه ـ راهنماى صحیفه نور ـ نیز یاورى در راه یابى آسان و سریع به مقصود در کلام امام خمینى(رحمه الله)است که در 281 صفحه از سوى مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) به بازار عرضه گردیده است.
2ـ کوثر. با مقدمه حجة الاسلام حاج سید احمد خمینى، تهران، مؤسسه نشر و اثار امام خمینى;، 1372، وزیرى.
تمامى سخنرانى هاى حضرت امام(رحمه الله)همراه با شرح وقایع انقلاب اسلامى ـ نگاهى به سیر حوادث نهضت اسلامى از آغاز تا رحلت حضرت ایشان ـ این مجموعه گران قدر را «کوثر» نموده است.
این مجموعه، که تاکنون چند جلد از آن راهى بازار کتاب شده، در یک دوره 30 جلدى از سوى انتشارات مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) در حال چاپ مى باشد.
3ـ پیام انقلاب. گردآورنده م. د. قاجار، تهران، پیام آزادى و رسا، 1362، 7 ج، وزیرى.
این کتاب دربرگیرنده مجموعه پیام ها و بیانات حضرت امام(رحمه الله)از آغاز نهضت تا سال 1358 هـ. ش. مى باشد.
چهار جلد از این مجموعه که بیانات امام امت تا پایان سال 1357 هجرى شمسى را در برگرفته به وسیله انتشارات پیام آزادى و سخنرانى هاى ایراد شده در سال 1385 هجرى شمسى در سه جلد توسط انتشارات رسا منتشر شده است.
4ـ خمینى و جنبش. بى جا، بى نا، 1352، 105 ص، رقعى.
این کتاب در برگیرنده تعدادى از سخنرانى هاى حضرت امام(رحمه الله)از پیش از پانزده خرداد 1342 هجرى شمسى تا زمان اقامت ایشان در عراق مى باشد.
تعدادى از اعلامیه ها، نامه ها و فتاواى ایشان نیز آذین بخش این کتاب خمینى و جنبش است.
5ـ پیام ها، سخنرانى ها و اعلامیه هاى امام خمینى(رحمه الله). تهران، مؤسسه تحقیقاتى و انتشاراتى نور، 1361 ـ 1362، 7 ج، وزیرى.
این مجلات با همکارى دفتر پژوهش امور هنرى و نمونه سازى وزارت آموزش و پرورش، روزنامه جمهورى اسلامى و آقاى مسعود نورى تنظیم و منتشر شده است:
جلد اول این کتاب در برگیرنده سخنرانى ها و اعلامیه هاى حضرت امام(رحمه الله)از سال 1323 تا هجرت به پاریس; جلد دوم مربوط به شش ماهه اول سال 1359، جلد سوم متعلق به شش ماهه دوم سال 1359; جلد چهارم و پنجم شامل سخنرانى هاى ایشان در سال 1360; و جلدهاى ششم و هفتم در برگیرنده سخنرانى ها و اعلامیه هاى مربوط به سال 1361 هجرى شمسى مى باشد.
6ـ طلیعه انقلاب اسلامى. تهران، ستاد انقلاب فرهنگى و مرکز نشر دانشگاهى، 1363، 393 ص، وزیرى.
115 مصاحبه خبرنگاران خارجى با حضرت امام(رحمه الله) در نجف اشرف، پاریس ـ نوفل لوشاتو ـ و پنج مصاحبه ایشان در قم تا تاریخ 28 آذر 1359 در این کتاب گرد آمده است.
ح ـ کتاب هاى منتخب
1ـ امام و روحانیت. گردآورى و چاپ دفتر سیاسى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى، تهران، 1362، 583 + 82 ص، وزیرى.
این کتاب مجموعه دیدگاه ها و سخنان امام عزیز(رحمه الله) درباره روحانیت را در برمى گیرد.
این کتاب علاوه بر نظرگاه کلى حضرت امام(رحمه الله) درباره روحانیان، نظرات معظمٌ له درباره روحانیان بزرگوارى همچون مرحوم شیخ انصارى، مرحوم میرزاى شیرازى، شهید شیخ فضل الله نورى، آیة الله حائرى یزدى، مرحوم مدرّس، آیة الله سید ابوالحسن اصفهانى، آیة الله بروجردى، آیة الله کاشانى، آیة الله حکیم، علاّمه طباطبائى(رحمه الله) و بعضى از شهداى گرانقدر روحانیت در تاریخ انقلاب اسلامى ایران را بیان مى دارد.
2ـ در جست و جوى راه از کلام امام. تهران، امیرکبیر، 1361 ـ 1363، 22 ج، رقعى.
این مجموعه که بخش قابل توجهى از سخنان موضوعى حضرت امام(رحمه الله) را در برمى گیرد، در هر مجلد، به موضوعى خاص اختصاص دارد: دفتر اول. مستضعفین و مستکبرین (151 ص)، دفتر دوم. جنگ و جهاد (279 ص)، دفتر سوم. زن (84 ص)، دفتر چهارم. شهید و شهادت (83 ص) دفتر پنجم. شخصیت ها (107 ص)، دفتر ششم. رهبرى انقلاب اسلامى (82 ص)، دفتر هفتم. نهادهاى انقلابى (243 ص)، دفتر هشتم. روحانیت (390 ص)، دفتر نهم. ملّت، امّت (690 ص)، دفتر دهم. انقلاب اسلامى، (447 ص)، دفتر یازدهم. ملّى گرایان (75 ص)، دفتر دوازدهم. ضد انقلاب (167 ص)، دفتر سیزدهم. گروه هاى سیاسى (330 ص)، دفتر چهاردهم. استعمار و ابرقدرت ها (609 ص)، دفتر پانزدهم. جهان اسلام و نهضت هاى آزادى بخش (349 ص)، دفتر شانزدهم. سلطنت و تاریخ ایران (551 ص)، دفتر هفدهم. آزادى (333 ص)، دفتر هیجدهم، ارتش (307 ص)، دفتر نوزدهم. فلسطین و صهیونیزم (197 ص)، دفتر بیستم. اقلیّت هاى مذهبى (60 ص)، دفتر بیست و یکم. دانشگاه و انقلاب فرهنگى (266 ص)، دفتر بیست و دوم. فرهنگ و تعلیم و تربیت.
هر کتاب از کتاب هاى این مجموعه، که درباره یکى از موضوعات مزبور به بحث پرداخته، در برگیرنده برخى از نظرات حضرت امام(رحمه الله)درباره آن موضوع مى باشد.
3ـ الامام فى مواجهة الصهیونیه. ترجمه خضر نورالدین، تهران، سازمان تبلیغات اسلامى، بى تا، 191 ص.
این کتاب برگزیده اى از سخنرانى ها و فتاوى امام خمینى در طول مبارزه طولانى با استعمار و مزدورانش در دوران انقلاب اسلامى و پس از آن مى باشد.
4ـ حج; کنگره عبادى، سیاسى. گردآورى: مرکز تحقیقات و انتشارات حج، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى، بى تا، 207 ص.
کتاب مذکور مجموعه سخنان و پیام هاى حضرت امام امت(رحمه الله)درباره مسائل حج مى باشد.
این کتاب دربرگیرنده سخنرانى ها و پیام هاى امام خمینى از سال 1349 هجرى شمسى تا سال 1364 مى باشد که معظم له درباره «حج» بیان و صادر فرموده اند. هم چنین متن عربى این کتاب در 300 صفحه، به وسیله «مرکز تحقیقات و انتشارات حج» ترجمه، چاپ و پخش گردیده است.
5ـ حج در کلام و پیام امام خمینى. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) 1371، 164 + 15 ص، وزیرى.
این کتاب مجموعه موضوع بندى شده رهنمودهاى امام خمینى(رحمه الله) در زمینه حج مى باشد که در سخنرانى ها و پیام هاى آن حضرت در مناسبت هاى گوناگون پیش و پس از پیروزى انقلاب اسلامى منعکس گردیده است.
در بخش ها و فصل هاى جداگانه موضوعات جایگاه حج، ابعاد معنوى اجتماعى و سیاسى حج، و فلسفه اعمال حج مورد بررسى قرار گرفته است.
6ـ آیین انقلاب اسلامى. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله)، 1373، 501 + 36 ص، وزیرى.
گزیده اى از اندیشه ها و آراء امام خمینى(رحمه الله)در ابواب توحید، معاد، نبوت، اسلام، امامت، علل و زمینه هاى انقلاب اسلامى، فرهنگ و جامعه، تربیت، اصول سیاست خارجى، انتخابات، آزادى، جایگاه مردم و اقتصاد گرد آمده است.
7ـ حکومت از دیدگاه امام خمینى(رحمه الله). تهران، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامى استان تهران، 424 + 16 ص، وزیرى.
این کتاب نظرات حضرت امام(رحمه الله) را در زمینه دین و سیاست، ضرورت حکومت، اهداف حکومت ها، مشروعیت حکومت، اصول و مبانى حکومت در اسلام، شرایط رهبرى، شؤون و اختیارات ولى فقیه در جامعه اسلامى و نقش مردم در نظام الهى بیان مى کند.
8ـ اخلاق کارگزاران در کلام و پیام امام خمینى. تهیه و تنظیم بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامى قم، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1372، 751 + 33 ص، وزیرى.
این کتاب در خصوص صفات مسؤولان در نظام اسلامى، وظایف مسؤولان در مقابل یکدیگر، وظایف مردم و مسؤولان در مقابل یکدیگر و رسالت افراد سفارتخانه ها در نگاه امام مى باشد.
9ـ تبیان.
این مجموعه که تاکنون ده ها مجلد آن از سوى مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) به چاپ رسیده و همچنان ادامه دارد، گزیده آراء و اندیشه هاى امام خمینى(رحمه الله) رابه صورت جداگانه در برمى گیرد. هر مجلد از این کتاب در برگیرنده موضوع خاص مى باشد که با همت معاونت پژوهشى مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله)گردآورى شده است.
امر به معروف و نهى از منکر، خودباختگى و خودباورى، قرآن کتاب هدایت، عدل الهى از دیدگاه امام خمینى(رحمه الله)، معاد، انتخابات و مجلس، جایگاه زن، قیام عاشورا در کلام و پیام امام خمینى، ایثار و شهادت، اسلام ناب، صدور انقلاب، روحانیت و حوزه هاى علمیه، تاریخ معاصر ایران، جنود عقل و جهل، نماز، حج، فلسطین، ولایت فقیه، جهان اسلام از دیدگاه امام خمینى و جوانان از جمله عناوین این دفاتر هستند.
10ـ کلمات قصار. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1372، 231 ص، وزیرى.
این مجموعه که در برگیرنده پندها و حکمت هایى از امام خمینى(رحمه الله) در موضوعات گوناگون است، در قالب جملاتى کوتاه، مشتاقان را با اندیشه حضرت امام(رحمه الله) آشنا مى کند و همچون جرعه اى از کوثر همیشه جارى، کام تشنگان سیر و سلوک را شهد نابى و شاهدان سوخته جان را جرعه آبى و رهروان طریق انقلاب الهیش را چراغ راهى است.
مندرجات این مجموعه فرازهایى منتخب و برگرفته از متن بیانات، پیام ها و تألیفات حضرت امام مى باشد که تحت عناوین و موضوعات گوناگون اعتقادى، تربیتى، سیاسى و اجتماعى، در چهاربخش ترتیب و تنظیم یافته است.
11ـ از بلنداى عرفان. تهران، ستاد مرکزى برگزارى سال امام خمینى(رحمه الله)، 1378، 48 ص، پالتویى.
این کتاب در برگیرنده یکصد نکته عرفانى و اخلاقى از حکیم و عارف کامل، حضرت امام خمینى(رحمه الله)، است.
12ـ وعده دیدار. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1374، 155 + 111 ص، وزیرى.
مجموعه اى از نامه هاى حضرت امام(رحمه الله)، به مرحوم حجة الاسلام حاج سیداحمد خمینى در این کتاب نیز آمده است. این کتاب مزیّن به تمامى دست نوشته هاى آن حضرت نیز مى باشد.
13ـ امام، جنگ و شهادت. گردآورنده: منوچهر وکیلیان، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، 1362، 150 ص، رقعى.
این کتاب شامل دو بخش است که بخش اول آن مربوط به سخنان حضرت امام(رحمه الله)درباره جنگ و بخش دوّم آن درباب شهادت مى باشد.
منابع مورد استفاده گردآورنده پیام ها و سخنرانى هاى امام خمینى(رحمه الله) در سال 1359 و 1360 و روزنامه اطلاعات تا مهر 1361 بوده است.
14ـ امام در برابر صهیونیسم. تهران، دفتر سیاسى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى، 1361، 250 + 36 رقعى.
این کتاب مجموعه دیدگاه ها و سخنان معظّمٌ له درباره رژیم اشغال گر قدس مى باشد که طى سخنرانى ها و نوشته هاى ایشان از سال 1341 تا 1361 هـ. ش بیان نموده اند.
15ـ آزادى از دیدگاه امام خمینى(رحمه الله). تهیه کننده مرکز تحقیقات اسلامى نمایندگى ولى فقیه در سپاه، چ. دوم، تهران، ستاد نمایندگى ولى فقیه در سپاه، 1378، 66 + 5 ص، رقعى.
گزیده اى از رشحات قلم حضرت امام خمینى(رحمه الله) درباره مفهوم آزادى در اسلام و قلمرو آن در مطبوعات و مواردى دیگر در هفت فصل ویک ضمیمه تحت عنوان مزبور گردآورى شده است.
16ـ امام خمینى(رحمه الله) و جهاد سازندگى. استخراج و تنظیم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله) و روابط عمومى جهاد سازندگى، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(رحمه الله)، 1377، 65 + 6 ص، رقعى.
این کتاب که بر اساس سخنرانى ها، احکام، پیام ها و دیدارهاى حضرت امام(رحمه الله) با جهادگران صورت پذیرفته، بر اساس تقدم تاریخى، دیدگاه هاى ایشان را درباره جهاد سازندگى روشن مى کند.
17ـ بلاغ. تهران، سازمان تبلیغات اسلامى، 1361، 2 ج، (228) + (203) ص، رقعى.
بخشى از این مجموعه به سخنان حضرت امام(رحمه الله) از سال 1342 ـ 1357 اختصاص دارد و بخشى دیگر به سخنان ایشان تا سال 1361.
سخنان معظّمٌ له در موضوعات گوناگون به ترتیب حروف الفبا تنظیم گردیده که علاوه بر موضوعات مهمى همچون ابرقدرت ها، اخلاق، اسلام، انقلاب، تقوا، جوان، حکومت، دانشگاه، حوزه، زن، سیاست، شهادت، عدل، فرهنگ، قانون، مجلس، ملت، وحدت و ولایت فقیه، سخنان ایشان درباره نبى اکرم(صلى الله علیه وآله)، امام زمان(علیه السلام)، حضرت سیدالشهداء(علیه السلام) و حضرت فاطمه زهرا(علیها السلام) نیز آمده است.
18ـ روحانیت طلایه دار اسلام فقاهت از دیدگاه امام خمینى. گردآورى واحد بررسى و پژوهش هاى علمى، انتشارات میقات، تهران، میقات، 1361، 87 ص، رقعى.
این کتاب داراى 6 فصل مى باشد که فصل اول آن درباره انگیزه استعمار از مبارزه علیه روحانیت تشیع، فصل دوم در خصوص دسیسه چینى هاى جبهه استکبار علیه روحانیت، سوّمین فصل در زمینه نقش روحانیت در تاریخ اسلام و فصل هاى بعدى به ترتیب، درباره کفر ستیزى روحانیت، ولایت فقیه و تهذیب نفس از دیدگاه حضرت امام(رحمه الله) سخن مى گوید.
19ـ سخن آفتاب. تهیه و تدوین معاونت فرهنگى سازمان تبلیغات اسلامى، تهران، سازمان تبلیغات اسلامى، 1370، 278 ص، وزیرى.
این کتاب، که در برگیرنده مباحث ولایت، حکومت، و شخصیت حضرت آیة الله خامنه اى در کلام حضرت امام خمینى(رحمه الله)، و شخصیت و راه امام امت(رحمه الله) در کلام مقام معظّم رهبرى مى باشد، در چهار بخش تنظیم گردیده است:
بخش اول. ولایت و حکومت در کلام امام(رحمه الله)، برگرفته از کتاب ولایت فقیه و صحیفه نور; بخش دوّم. شخصیت امام خمینى(رحمه الله) در کلام آیة الله خامنه اى; بخش سوّم. راه امام(رحمه الله) در کلام آیة الله خامنه اى; و بخش چهارم. آیة الله خامنه اى از کلام امام(رحمه الله)، شامل سخنان و احکام امام(رحمه الله) به ایشان است.
20ـ صدا و سیما در کلام امام خمینى(رحمه الله). تهیه و گردآورى روابط عمومى صدا و سیماى جمهورى اسلامى ایران، تهران، سروش، 1363، 249 ص، وزیرى.
بخش اول این کتاب شامل فرازهایى از بیانات حضرت امام(رحمه الله)درباره صدا و سیما تا 22 بهمن 1363 هـ. ش. مى باشد. بخش دوم نیز متن کامل این بیانات را در بردارد.
21ـ قرآن باب معرفت اللّه. تهران، پیام آزادى، 1370، 102 ص، وزیرى.
این کتاب در برگیرنده سخنان حضرت امام(رحمه الله) درباره قرآن مجید مى باشد که از کتاب هاى صحیفه نور، اربعین حدیث و آداب الصلوة گردآورى شده است.
22ـ روشنفکرى و روشنفکران در ایران از دیدگاه حضرت امام خمینى(رحمه الله). جمع آورى و تدوین مؤسسه فرهنگى قدر ولایت، تهران، مؤسسه فرهنگى قدر ولایت، 1377، 304 ص، رقعى.
این کتاب در برگیرنده مباحث روشنفکرى و روشنفکران پیش از انقلاب اسلامى و عملکرد آنان پس از پیروزى انقلاب و نحوه مقابله با توطئه هاى آنان از منظر امام امت(رحمه الله)مى باشد.
23ـ زن از دیدگاه امام خمینى. چ. چهارم، تهران، نهضت زنان مسلمان، 1361، 199 + 7 ص، رقعى.
سخنان حضرت امام(رحمه الله) درباره زن در این کتاب جمع آورى شده که در پایان نیز به فهرست موضوعى اى ارائه شده است.
24ـ دیدگاه هاى امام خمینى. به کوشش لطیف راشدى، قم، دارالجیل المسلم، 1362، 119 ص، رقعى.
دیدگاه هاى حضرت امام(رحمه الله) را درباره ارتش، اسرائیل، وحدت، هدف، قانون، عاشورا، مسؤولیت قلم، و انقلاب در این کتاب مطرح گردیده است. هم چنین درقسمتى از این کتاب نیز جدیدترین استفتائات ایشان نقل شده است.
25ـ آمریکا از دیدگاه امام. مرکز تحقیقات اسلامى نمایندگى ولى فقیه در سپاه، 78 ش، ستاد نمایندگى ولى فقیه در سپاه، تهران، 319 + 33 ص، رقعى
این کتاب دیدگاه حضرت امام(رحمه الله) را درباره ملت آمریکا، آمریکا و رژیم پهلوى، آمریکا و سازمان هاى بین المللى، آمریکا و جهان سوم، آمریکا و منطقه خاورمیانه، عوامل آمریکا، طرفداران آمریکا، آمریکا و جنگ تحمیلى، نظام اسلامى و رابطه با آمریکا، شرایط ایجاد مناسبات بین نظام اسلامى و آمریکا، سیاست هاى آمریکا در مبارزه با انقلاب اسلامى و استراتژى مبارزه با آمریکا بیان مى کند.
در ملحضات کتاب مذکور، کلمات قصار امام راحل درباره آمریکا آورده شده است و در قسمت پایانى، شاخصه هاى اسلام آمریکایى و اسلام ناب محمدى(صلى الله علیه وآله)در نگاه امام بیان شده است.
آخرین صفحات کتاب مربوط به فهرست جنایت ها و دخالت هاى آمریکا در ایران است.
تبلیغات
