پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کمّی و انتقادی پژوهش های انجام شده حوزه کتابخانه های دیجیتال پژوهشگران ایرانی از منظر روش تحقیق، جامعه پژوهش، موضوعات، نویسندگان و وابستگی سازمانی آن ها و نتایج حاصل از پژوهش های پیشین انجام شد. روش پژوهش تحلیل محتوای کمّی است و برای این منظور اطلاعات نویسندگان، عنوان، چکیده، کلیدواژه های مقالات و پایان نامه های مربوط به این حوزه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل 209 برونداد پژوهشی ایران (138 مقاله و 71 پایان نامه) در حوزه کتابخانه های دیجیتالی است که مبتنی بر ملاک اعتبار درون سنجی تمامی آن برگزیده شدند . از نظر محل انتشار و انجام پژوهش، در مقالات پژوهشی، مجله علمی پژوهشی«پردازش و مدیریت اطلاعات» (13)؛ در مقالات ترویجی، مجله کتاب ماه کلیات (12)؛ و در پایان نامه های تحصیلی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران- واحد شمال (12)، بیشترین فراوانی را به دست آوردند. از نظر موضوعات به کار رفته، نتایج نشان داد موضوعات « ارزیابی کتابخانه های دیجیتال»، « مفاهیم کتابخانه های دیجیتال، مجازی و الکترونیک »، « امکان سنجی ایجاد کتابخانه دیجیتال و « محیط رابط کاربر کتابخانه های دیجیتال » بیشترین فراوانی را کسب کردند. نتایج تحلیل محتوا گویای آن است که موضوع کتابخانه های دیجیتال در پژوهش های پیشین در سال های اخیر فرایند رو به رشدی داشته و موضوعات جدیدی از جمله وب معنایی، هستی نگاشت، یکپارچه سازی و سازماندهی معنایی در این حوزه توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است. همچنین، بررسی پژوهش ها نشان داد که اولاً بخش عمده تحقیقات درصدد معرفی و ترویج مفهومی و مصداقی کتابخانه دیجیتالی بودند، یعنی دانشی که عمده آن به زبان انگلیسی موجود است؛ ثانیاً، موضوع بخش زیادی از تحقیقات تکراری است؛ ثالثاً، پژوهشی که از نظر مفهومی و یا خلق فناوری به توسعه حوزه کتابخانه دیجیتالی بپردازد، یافت نشد. اضافه بر این، نتایج تحقیق برخی کژی های روش شناسی تحقیقات پیشین را نشان داد که نمونه بارز آن، ذکر روش های تحقیقی است که کاملاً قابل تأمل می باشند. در مجموع، بررسی موضوعات مورد مطالعه و سیر زمانی انجام آن ها در حوزه نظری و کاربردی کتابخانه های دیجیتال در ایران، منجر به شناسایی خلأهای پژوهشی مربوط به این حوزه شد. لذا به پژوهشگران پیشنهاد می شود به سایر جنبه های کتابخانه های دیجیتال که مورد بررسی قرار نگرفته اند و یا مطالعات کمتری به آن اختصاص داده شده، بپردازند.
