هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی درمان شناختی رفتاری در مقایسه با آموزش روانی بر ترس از زایمان و متغیرهای مرتبط با آن بود. روش : روش پژوهش نیمه تجربی و جامعه آماری زن های نخست زای شهر اهواز در سال 1394 به تعداد تقریبی 8000 نفر بود. از بین آن ها 54 زن که معیارهای ورود به مطالعه را داشتند؛ با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به شکل تصادفی در سه گروه 18 نفری گمارده شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه انتظار زایمان ویژما، ویژما و زَر (1998)، نشانه های اضطراب درد مک کراکن و دینگرا (2002)، خودکارامدی زایمان لویی (1993)، 9 جلسه 90 دقیقه ای درمان شناختی رفتاری نایمینن، (2016) و 6 جلسه 90 دقیقه ای آموزش روانی روحی، سالملا-آرو، تویوانن، توکولا، هالمسماکی و سایستو، (2013) هفته ای دو بار بود. پس از حذف 8 نفر به دلیل غیبت در دو سوم جلسه ها داده های 46 نفر با استفاده از روش کوواریانس و مقایسه دو نسبت مستقل تحلیل شد. یافته ها : نتایج نشان داد درمان شناختی رفتاری ترس از زایمان (64/70 =F، 001/0 =P) و ترس از درد ( 25/4 =F، 02/0 =P) را کاهش و تمایل به زایمان طبیعی (12/3 =Z، 002/0 =P) و خودکارامدی زایمان را افزایش داده (73/108=F، 001/0 =P) و اثربخشی آن در مورد این متغیرها بیش از آموزش روانی است. آموزش روانی تنها باعث افزایش خودکارامدی زایمان (73/ 108=F، 001/0 =P) و کاهش ترس از زایمان شده بود (64/70=F، 01/0 =P). همچنین تفاوت فراوانی نهایی زایمان طبیعی در گروه شناختی رفتاری با گروه گواه (56/1=Z، 1/0 =P)، و گروه آموزش روانی (7/0 =Z، 4/0 =P) معنی دار نبود. نتیجه گیری : درمان شناختی رفتاری با هدف قرار دادن افکار غیرمنطقی زن ها نسبت به زایمان طبیعی و استفاده از راهبردهای رفتاری باعث کاهش ترس زن ها از زایمان می شود و موثرتر از آموزش روانی در زمینه های مذکور است.
