یکی از وظایف اصلی و مهم فدراسیون های ورزشی سنجش و ارزیابی عملکرد آن هاست، به طوری که هرگونه ادامه همکاری مربیان را در سطح ملی تحت تأثیر خود قرار می دهد. هدف از انجام این تحقیق، مطالعه اکتشافی معیارهای ارزیابی عملکرد مربیان ملی کشور است. تحقیق حاضر در دو بخش کیفی و کمّی و به روش توصیفی و پیمایشی انجام شده است. در بخش کیفی با مطالعه ادبیات تحقیق و جلسات بحث و بررسی با نخبگان، متغیرهای اثرگذار در ارزیابی عملکرد مربیان ملی شناسایی شد. در بخش کمّی پرسشنامه ای با 35 سؤال پاسخ بسته تهیه شد که پنج تن از استادان دانشگاه روایی آن را تأیید و طی مطالعه ای مقدماتی ضریب پایایی آن به روش آلفای کرونباخ 974/0 تعیین شد (01/0P<). پرسشنامه در اختیار 450 نفر از استادان دانشگاه، مربیان نخبه، مدیران، ورزشکاران ملی و کارشناسان ورزش فعال در فدراسیون های رتبه اول و دوم قرار گرفت. در نهایت 407 پرسشنامه تحلیل شد. معیارهای ارزیابی عملکرد مربیان ملی کشور متشکل از پنج عامل بود که عبارت بودند از: توانایی های فنی، توانایی های عملیاتی، مهارت های ویژه، مهارت های رهبری و مهارت های ارتباطی. شاخصهای برازش به دست آمده اعتبار مدل را تأیید کردند و بر اساس این شاخص ها ساختار حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی تأیید شد. در این مدل توانایی های فنی و توانایی های عملیاتی (اجرایی) بیشتر از سایر عوامل و سپس به ترتیب مهارت های ویژه و مهارت های ارتباطی و سپس مهارت های رهبری مربیان مورد توجه ارزیابان قرار گرفته است. در بحث توانایی های فنی مربیان، بیشترین متغیر اثرگذار مربوط به بهره گیری از تاکتیک ها و استراتژی های مناسب در هر مسابقه است و در باب توانایی های عملیاتی و اجرایی مربیان، بیشترین متغیر اثرگذار توانایی آن ها در تهیه برنامه های ویژه برای مسابقات در سطوح ملی است. همچنین هر یک از عامل ها، متغیرهای تبیین کننده هر عامل و بارهای عاملی هر متغیر، مهم ترین عامل ها و مهم ترین نقاط قابل دستکاری برای مدیران برای اثرگذاری در هر عامل، شناسایی و تعیین شدند. در مدیریت حرفه ای و رقابتی امروز، لازم است ارزیابی کارکنان، به ویژه مربیان ملی سیستماتیک و مبتنی بر روش های علمی باشد که طی آن به هر متغیر به اندازه بار عاملی اش توجه و ارزیابی مربیان را در بخش های مختلفِ وظایف آنان و بر اساس متغیرهای مقیاس ارزیابی عملکرد مد نظر قرار دهند. همچنین با بررسی ادبیات تحقیق و نظر به اینکه مهارت های ارتباطی و رهبری مربیان در مدیریت و موفقیت تیم ها نقشی مهم ایفا می کند، لازم است مدیریت فدراسیون ها، برای توجه به عوامل فوق در نظام ارزیابی عملکرد مربیان کشور، به مهارت های ویژه و رهبری مربیان توجه بیشتری کنند.
