جست وجو در مصداق مجوس: سنجش و نقادی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

واژه «مجوس» تنها یک بار در قرآن به کار رفته و گویا برخلاف یهود و نصاری از نظرگاه مفهوم شناسی و مصداق یابی، نیاز به روشنگری بیشتری دارد تا مشخص شود مراد قرآن کریم و پیشوایان دین؛ همچنین فقها، متکلمان و مفسران، از مجوس چه بوده است و آن را بر کدام گروه یا گروه هایی انطباق داده اند. مقاله حاضر به بررسی واژه مجوس و واکاوی مصداق مجوس در منابع تفسیری و تطبیق آن با منابع تاریخی، کلامی و ملل و نحل می پردازد. شیوه تحقیق در این پژوهش، توصیفی تحلیلی، با رویکرد معناشناختی، تاریخی و کلامی بوده و مشتمل بر مطالعه مقایسه ای منابع تفسیری، بررسی منابع تاریخی و کلامی و استخراج و تحلیل اطلاعات مربوط به مجوس است. اهمیت این پژوهش از این روست که ما را با نگاه مصادر اسلامی به دین زرتشتی و پیامبر آن آشنا، و رابطه دین زرتشتی را با اصطلاح قرآنی مجوس تبیین می کند. یافته ها و نتایج تحقیق در مجموعه منابع اسلامی نشان می دهد که در اغلب موارد، مصداق اصلی مجوس، زرتشتیان هستند؛ همچنان که پژوهش تاریخی و کلامی ما نیز مؤید این نظرگاه است.